ၶၢဝ်းတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃး 3 ပီပၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းလူႉ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတူၵ်းတႅမ်ႇ ယိင်ႈ ၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းသိူဝ် ၸွတ်ႇတူဝ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းထႅင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး ပၢႆဢွၵ်ႇပၵ်းပိူင် ၵဵပ်းသိုၵ်းမႂ်ႇထႅင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းၼမ် ပၼ်တၢင်းတုၵ်ႉၶၵူၼ်းမိူင်းမႃး လွင်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ လွင်ႈၼိုင်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈယူႇသႃႇ လူမ်ႇၸႂ်မႃးသေဢိတ်း။
ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ဢွၵ်ႇပိူင်မႃးထႅင်ႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸႂ်ႉတိုဝ်း VPN လႄႈ Google ယွၼ်ႉဝႃႈ ဢၼ်ၼႆႉ သမ်ႉ ၵွင်ႉဝႆႉၸွမ်း ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ (Internet) လႄႈ ၵမ်ႈၼမ် ပိူၼ်ႈတေသေႉၼႄး လွင်ႈၶဝ်ႁဵတ်းဢမ်ႇလီ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေပႃးလႄႈ ၵွပ်ႈၼႆ တင်ႈၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူင်ႉၼႆသေ တေမီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်း မိူင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇလီလႆႈၾၢင်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸၢႆးသႅင်ယွတ်ႈ လႆႈတွင်ႈ ထၢမ် ၸၢႆးသိူဝ်ႁၢၼ် ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ IT ဝႆႉၼင်ႇၼႆ –
ထၢမ် – ယွၼ်ႉသင်လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁႄႉႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸႂ်ႉ VPN လႄႈ Google ၶႃႈ?
တွပ်ႇ – ဢၼ်ၶဝ် ၶႂ်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းတႄႉ ပဵၼ်ၾဵတ်ႊပုၵ်ႊ (Facebook) ၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃးတူၺ်း ဢၼ်ပိူၼ်ႈသေႉ ၼႄးၶဝ် ၼိူဝ်ၾဵတ်ႊပုၵ်ႊၸိူဝ်းၼႆႉ ၼမ်ၼႃႇဢႃးလႃးလႄႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸႂ်ႉ။ ၵူၺ်း ၵႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်ၸႂ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉ ၸႂ်ႉ VPN ၶၢမ်ႈမိူင်းသေၸႂ်ႉလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈပႆႇၽႃႈပႅတ်ႈ ၾဵတ်ႊပုၵ်ႊၵၼ်။ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇယိုတ်းဢႃႇ ၼႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢွၵ်ႇပိူင် သၢႆႊပႃႊလေႃႊ cyber law သေ ႁၢမ်ႈၸႂ်ႉၾဵတ်ႊပုၵ်ႊမႃးယဝ်ႉလူး။ ထိုင်မႃး ႁၢင်လိူၼ်မေႊၼႆႉ ၸင်ႇႁၢမ်ႈမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်းထႅင်ႈ။
မိူၼ်ၼင်ႇ VPN သႅၼ်းဢၼ်ယၢမ်ႈၸႂ်ႉ Proton VPN ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉ Free လႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၸႂ်ႉဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၵူၼ်းၶဝ်ပိၵ်ႉဝႆႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၸႂ်ႉ VPN ၼႆႉ ပဵၼ်ၽေးတွၼ်ႈတႃႇၶဝ်။
ထၢမ် – ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ (Virtual Private Network – VPN) ယဝ်ႉၼႆ ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူင်ႉႁိုဝ်?
တွပ်ႇ – ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႉလႆႈ VPN ယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉ Facebook လႄႈ Google သေဢမ်ႇၵႃး မိူၼ် ၼင်ႇ ဝႅပ်ႊသၢႆႊ Website ဢၼ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇတၢင်ႇဢၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၶဝ်ႈလႆႈ။ တေႃႈၼင်ႇ ဝႅပ်ႊသၢႆႊၶၢဝ်ႇ – VOA ၊ BBC ၊ RFA ၊ Mizzima ၊ Myanmar Now ၊ Irrawaddy တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ပလွၵ်ႊဝႆႉယဝ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႉ VPN ၶဝ်ႈတူၺ်းဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၵႃႉၶၢႆ ၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ Online ၾဵတ်ႊပုၵ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေယၢပ်ႇၵိၼ်း ၸႂ်ၵၼ်ၶႃႈယဝ်ႉ။
ထၢမ် – ပေႃးၵူၼ်းမိူင်း ၸႂ်ႉဢမ်ႇလႆႈ VPN ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁၢမ်ႈယဝ်ႉၼႆႉ ၸွင်ႇၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း တေ ၸၢင်ႈမီးတၢင်းလိူၵ်ႈတၢင်ႇဢၼ်ၶႃႈႁိုဝ်?
တွပ်ႇ – ပေႃးပဵၼ်ၽူႈမၢၵ်ႇၵူၼ်းမီးၶဝ်တႄႉ ၶဝ်သိုဝ်ႉၸႂ်ႉ သတႃႊလၢႆႊ Star Link ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉဢေႃႈ။ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃ (ယူဝ်းယူဝ်း)တႄႉ လူဝ်ႇလႆႈႁႃလွၵ်းလၢႆးႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ၵႃႈပဵၼ် VPN မၼ်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပိၵ်ႉမူတ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မၼ်းမီးယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ဢၼ် ၵေႃႈထိူင်း၊ မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈဝႆး၊ မၢင် ဢၼ်ၵေႃႈ သိုဝ်ႉၸႂ်ႉလႆႈ၊ မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉလႆႈလူၺ်ႈဢမ်ႇလူဝ်ႇ ၸၢႆႇငိုၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးႁၼ်မႅၼ်ႈမီးဝႆႉ ၼႂ်းၾူၼ်းၸိုင် တေတီႉၺွပ်း ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၼႆလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈၵူဝ်ဝႆႉ။ မၼ်းတေယၢပ်ႇယူႇ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းယူဝ်း ယူဝ်းတႄႉ။
ထၢမ် – ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းၵၼ်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၵူၼ်းၸိူဝ်းၸႂ်ႉ VPN ၼႆၼၼ်ႉ ၶဝ်တေ ပၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်? ၸွင်ႇၶဝ်ပႃႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၶႃႈႁိုဝ်?
တွပ်ႇ – ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်တႄႉ ပႆႇႁၼ်မႅၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းဝႅပ်ႊသၢႆႊတၢင်ႇဢၼ်တႄႉ တႅမ်ႈၾၢႆႇဢင်းၵိတ်ႉဝႆႉဝႃႈ တေၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 3 ပီ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢမ်ႇငိုၼ်း 2,800 တေႃႊလႃႊ ၼႆဢေႃႈ။ ငိၼ်းဝႃႈ တၢင်းတူၼ်ႈတီးပုၼ်ႉၵေႃႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် တႄႇၸႅတ်ႈတူၺ်း ၾူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း ယဝ်ႉၼႆၶႃႈဢေႃႈ။
ထၢမ် – ၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇလီလႆႈၾၢင်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႂ်းၶၢဝ်းၶိဝ်းၼႆႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၸႂ်ႉ ဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊ Application သႅၼ်းလႂ် ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေးလႄႈ ၸႂ်ႉလႆႈဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊၼၼ်ႉ?
တွပ်ႇ – လွၵ်းလၢႆး ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ႁႂ်ႈၸႂ်ႉဝႆႉ ၾူၼ်း 2 လုၵ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ မိူဝ်ႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၸႂ်ႉၾူၼ်းသႅၼ်း ၵီႊပႅၵ်ႊ (သႅၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၾူၼ်းတီႉလၢႆႉ) ၼၼ်ႉ ၶႅၼ်းလီၶႃႈယဝ်ႉ။ ႁႂ်ႈမၼ်းသိုပ်ႇ ၾူၼ်းလႆႈလၢႆလၢႆၵူၺ်း ၼၼ်ႉဢေႃႈ။ တေဢမ်ႇထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ထတ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ပေႃးဢမ်ႇလိူဝ် လႆႈလႄႈ မီးၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေ လူဝ်ႇဢဝ်ၾူၼ်းတီႉလၢႆႉၵႂႃႇပႃးၼႆတႄႉ မိူဝ်ႈဢွၵ်ႇႁိူၼ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းယႃႇၽုမ်ႈပိုတ်ႇဝႆႉဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ။ လပ်ႉပႅတ်ႈဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊ ဢၼ်ၸၢင်ႈၺႃးသိုၵ်း မၢၼ်ႈၸႅတ်ႈၼၼ်ႉလႆႈယူႇၶႃႈ။ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ မွတ်ႇပႅတ်ႈသေၵွၼ်ႇၵေႃႈလီ ပေႃးပွၵ်ႈႁိူၼ်းမႃး ၸင်ႇ ၶိုၼ်းလူတ်ႇဢဝ်မႂ်ႇမႂ်ႇၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ထႅင်ႈဢၼ်သမ်ႉ ပေႃးယူႇၸွမ်း လႅၼ်လိၼ်တၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်းတႄႉ ၸႂ်ႉ v2rayNG သေ လဵၼ်ႈဢိၼ်ႊတိူဝ်ႊၼႅတ်ႊလႆႈယူႇ။
ထၢမ် – Google ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁၢမ်ႈၸႂ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ တီႈတႄႉမၼ်းပဵၼ်ၶွင်ၶွမ်ႊပၼီႊ Google ၶႃႈလူး။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်မီးသုၼ်ႇႁၢမ်ႈလႆႈယူႇႁႃႉ? ပေႃးၶဝ်ႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸႂ်ႉၼႆ ၾၢႆႇၶွမ်ႊပၼီႊ Google ၶဝ် ဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈၶဝ်လႆႈၶႃႈႁႃႉ?
တွပ်ႇ – တႃႇပိူၼ်ႈတေဢဝ်လိူင်ႈၶဝ်တႄႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶႃႈ။ မၼ်းပဵၼ် ပၵ်းပိူင်ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းၶႃႈၼႃႇၼေႃ။ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈပၵ်းပိူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း။ ၶွမ်ႊပၼီႊ Google ၼႆႉ လုမ်းၶဝ် ၸွင်ႇမႃးပၵ်းဝႆႉတီႈမိူင်း မၢၼ်ႈၵေႃႈ ပႆႇၼႄႉၸႂ် ။
မိူဝ်ႈပီ 2013 ၼၼ်ႉတႄႉ ငိၼ်းဝႃႈ မႃးပၵ်းလုမ်းဝႆႉယူႇ။ ဝၢႆးၼႆႉ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ၸွင်ႇၶဝ်ၶဝ်ႈမႃး ယူႇမိူင်း မၢၼ်ႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ဢၼ်ပိၵ်ႉၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၵူၺ်း ၸိုင်ႈမိူင်းတၢင်ႇဢၼ်ႁၢမ်ႈ ၸႂ်ႉၵေႃႈမီးယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် တႃႇတေဢဝ်လိူင်ႈၶဝ်တႄႉ ဢမ်ႇၵႃႈႁိုဝ်သေတႃႉ ဢၼ်တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ တႃႇၵူၼ်း ၶႂ်ႈၶဝ်ႈလဵပ်ႇႁဵၼ်းတူၺ်း ၼႂ်းဝႅပ်ႊသၢႆႊ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေယၢပ်ႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေလူတ်ႇဢဝ် ဢႅပ်ႊပလီႊ ၶေႊသျိၼ်ႊ တၢင်ႇဢၼ်ၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ႉ Play Store သေ လူတ်ႇဢဝ်။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၵွင်ႉၵၼ်တင်း Google ၵူၺ်း ၶႃႈလူး။ လွင်ႈဝႃႈ ပိူၼ်ႈ တေၸၢင်ႈဢဝ်လိူင်ႈၶဝ် လွင်ႈ Google ၼႆႉတႄႉ ပႆႇလႆႈႁၼ်ၶႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇၶႃႈလႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းမႃး။
ထၢမ် – တီႈတႄႉမၼ်း Google ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ႁင်းၶွမ်ႊပၼီႊလူးၼေႃ ႁဵတ်းႁိုဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ တေပိၵ်ႉလႆႈၶႃႈလႃႇ?
တွပ်ႇ – ၼၼ်ႉ ၶဝ်တေဢဝ် great firewall သေ ပလွၵ်ႊဝႆႉ ပိၵ်ႉဢၢႆႊၽီႊ IP မၼ်းဝႆႉၶႃႈဢေႃႈ။ တီႈ ၼၼ်ႈၼၼ်ႉ ၶဝ်တေၵႂႃႇသႂ်ႇမၢႆၼပ်ႉ 000 ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ။ ႁဝ်းတေၶဝ်ႈဝႅပ်ႊသၢႆႊ Google ဢမ်ႇ လႆႈ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ငဝ်ႈငႃႇၶွင် ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊမိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်ဢေႃႈ။ မၼ်းမီးတီႈ ၵုမ်းဝႆႉ International Gateway ငဝ်ႈဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ ၼၼ်ႉဢေႃႈ။
ထၢမ် – ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊၼႆ ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ၸူးၸႂ်တႄႉ တေၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်းႁဝ်းပဵၼ် ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊၼႆႉ?
တွပ်ႇ – ၵၢပ်ႈယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်မေႃၸႂ်ႉဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊၵၼ် ၸွတ်ႈတူဝ်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းမေႃ ၸႂ်ႉဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊပဵၼ်ၵၢၼ်ငၢၼ်းမႃးယဝ်ႉလႄႈ ပေႃးပိၵ်ႉဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ ပႅတ်ႈၸိုင် ၵၢၼ်ငၢၼ်းၼမ်လၢႆၼႂ်းမိူင်း ၸၢင်ႈမီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်တင်းၼမ်ဢေႃႈ။ ပေႃးတေႁဵတ်း Project သေဢၼ်ဢၼ်ၼႆၸိုင် ၵမ်ႈၼမ်သမ်ႉ တေလႆႈၶဝ်ႈလူလိၵ်ႈၼႂ်းဝႅပ်ႊသၢႆႊလႄႈ တေထူပ်းလွင်ႈယၢပ်ႇ ၵၼ်။ ပေႃးပဵၼ်လႆႈတႄႉ မိူင်းႁဝ်း တေလႆႈမီးသုၼ်ႇလႆႈၸႂ်ႉဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ လွတ်ႈလႅဝ်းၶႃႈဢေႃႈ။
ထၢမ် – Google ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ၼႂ်းမိူင်းဢမ်ႇၸႂ်ႉလႆႈၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းတေၸၢင်ႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၼႆႉ လႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်?
တွပ်ႇ – ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းလူင်ႉလႅၼ်ႇၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ IT တႄႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈ တေမီးလၢႆးမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ VPN ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈႁႃလိူၵ်ႈၸႂ်ႉ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႅတ်ႈၼၼ်ႉ။ သႅၼ်းဢၼ် great firewall ၶဝ် ဢမ်ႇပိၵ်ႉဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ တေႃႈၼင်ႇ မိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ၶဝ်ႁၢမ်ႈ ၸႂ်ႉၾဵတ်ႊပုၵ်ႊယူႇလူး ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် ႁႃတၢင်းမၼ်းသေ ၸႂ်ႉၵၼ်ယူႇ။
ထၢမ် – တေၶႂ်ႈပၼ်ၾၢင်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇ – ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊၼႆႉသေ ၵိုင်ႇလီၸႂ်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ် ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး?
တွပ်ႇ – ၸူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် မႃးတင်ႈ great firewall ၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ယႃႇပေႇၸႂ်ႉဢႅပ်ႊပလီၶေႊသျိၼ်ႊသႅၼ်း ဢၼ်ပိူၼ်ႈၸႂ်ႉၵၼ်ၼမ်ၼၼ်ႉ။ ၶတ်းၸႂ် ၸႂ်ႉဢႅပ်ႊ App တၢင်ႇဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ Telegram ၊ Signal ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇၵပ်းသိုပ်ႇၵပ်းသၢၼ်ၵၼ်။ မၼ်းတေမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလီလိူဝ်သေ တၢင်ႇသႅၼ်း။
VPN ၼႆႉ ပေႃးၸႂ်ႉလႆႈၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းႁႄႉၵင်ႈလႆႈ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် တေသွၵ်ႈတူၺ်းလႆႈၶေႃႈမုလ်း ၵူၼ်းမိူင်းတီႈ ၼႂ်း server ၶဝ်ၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် မၼ်းပဵၼ်ၶဵၼ်တႃႇၶဝ် ၵူၺ်းသမ်ႉပဵၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈတႃႇႁဝ်း။ မိူဝ်ႈၾူၼ်းၵွႆလႄႈ ၵႂႃႇမႄးၾူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈၾၢင်ႉၵၼ်ယႂ်ႇၼမ်။ ၵူဝ်မီးၵူၼ်းလၵ်ႉဢဝ် မႅင်းဝႆႊရတ်ႊ Virus သႂ်ႇပၼ်ၼႂ်း ၾူၼ်းႁဝ်းသေ ၶေႃႈမုလ်းမၼ်း ၸၢင်ႈႁူဝ်ႈဢေႃႈ။
ထၢမ် – လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၵပ်းသၢၼ် ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉလူး မိူၼ်ၼင်ႇ လႅင်းၾူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွင်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် တေပိၵ်ႉဢိုတ်းပႅတ်ႈတင်းပိုၵ်းယူႇၶႃႈႁိုဝ်?
တွပ်ႇ – ၶႃႈဝူၼ်ႉဝႃႈတႄႉ မၼ်းတေဢိင်ၼိူဝ်ပၢင်တိုၵ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃးတူၺ်းၼႂ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆ ၶဝ်ၵေႃႈၸႂ်ႉၵၼ်ယူႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ၸႂ်ႉတႃႇပၼ်ၾၢင်ႉၵၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈၼႃႈသိုၵ်းႁႃႉ ႁူၼ်လင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶဝ်ၵေႃႈသမ်ႉၸႂ်ႉလႅင်းၾူၼ်းယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းပဵၼ် လႅင်းၾူၼ်း တႃႇသိုၵ်းၶဝ်ၸႂ်ႉၶေႃၶေႃ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၺႃးပိၵ်ႉလႅင်းၾူၼ်းႁိုင်မွၵ်ႈ 1 လိူၼ်ၼႆႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တႃႇသိုၵ်းၶဝ်တႄႉ ၶဝ်တိုၼ်းမီး Satellite ႁင်းၶဝ်ၼၼ်ႉၼႃႇ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၵူၺ်း ဢၼ်တေယၢပ်ႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉၼၼ် ၶဝ်ၵေႃႈယၢမ်ႈပိၵ်ႉလႅင်းၾူၼ်းမႃးယဝ်ႉလႄႈ ၶဝ်တေပိၵ်ႉႁႃႉ ဢမ်ႇပိၵ်ႉၼႆတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢမ်းလႆႈ။ ငိၼ်းဝႃႈ တရူၼ်ႊ ဢၼ်ၶဝ်ၸႂ်ႉတိုၵ်းၵၼ်ယူႇၼႆႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉလႅင်းၾူၼ်းသေ မိၼ်ၵႂႃႇမႃး ၼႆဢေႃႈ။
