ဝၼ်းတီႈ 21/5/2024 ၼႆႉ မႅၼ်ႈဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ (ၸိုင်ႈတႆး) ၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီလႄႈ ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်း ဢၼ် ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉမႃး တႃႇၵွပ်ႇၵူႈ ဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး ႁႂ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃလႄႈ လႆႈလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်။ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းၼႆႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈ ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ သိုပ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၊ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်း ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။
မိူဝ်ႈပီ 1958 လိူၼ်မေႊ 21 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၼွႆႉ ဢွၼ်ႁူဝ် ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ 31 ၵေႃႉသေ တိူင်ႇၵၢဝ်ႇယၼ်ႇၸႂ် ၵိၼ်ၼမ်ႉသတ်ႉၸႃႇ တႃႇၵေႃႇတင်ႈပူၵ်းပွင် ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တီႈႁူၺ်ႈပူႉ ႁိမ်းသူပ်းၼမ်ႉၵျွတ်ႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းႁၢင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႅၼ်လိၼ်ၸိုင်ႈထႆး။
ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ထူၼ်ႈထိုင် 66 ပီၼႆႉသေ ၼွင်ႉၼိမ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် တူၼ်ႈတီးလၢတ်ႈဝႃႈ – “ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉသေ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ၊ ၸုမ်းပႃႇတီႈၵၢၼ်မိူင်း၊ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်း ၸုမ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ယႂ်ႇသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ။ ပေႃးမႃးတူၺ်း ငဝ်းလၢႆးၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ လႆႈတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ၊ လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၽေးသိူဝ်၊ လႆႈပၢႆႈၽေးသၽႃႇဝ ၊ လွင်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်၊ လွင်ႈသၢင်ႈၾၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽေး တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ်ၵႅတ်ႇၶႄပၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈ ၽႅၼ်ၸႂ်မႃႇၼသေ ယူႇၽႂ်ယူႇမၼ်း။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သေ ယူႇၾၢႆႇ ၵူၼ်းမိူင်း ႁႄႉၵင်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသေၵမ်း။ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၸုမ်းၽႂ်မၼ်းၵေႃႈ မီးယူႇတႃႇၵႅတ်ႇၶႄပၼ် ၵူၼ်းမိူင်း”- ဝႃႈၼႆ။
ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇ တိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး ႁႂ်ႈလႆႈပူတ်းပွႆႇၵွၼ်းၶေႃၼႆသေ ၸဝ်ႈၼွႆႉ ၸင်ႇဢွၼ်ပူၵ်းတင်ႈမႃး တပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃ ၸိုင်ႈတႆးမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈဝၼ်းလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉၼႆႉသေ လွင်ႈလီဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၵေႃႈမီး လွင်ႈလီၼၵ်းၸႂ်ၵေႃႈမီး။
လွင်ႈလီဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်တႄႉ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး မီးမႃးတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇလူမ်ႉပႆႇႁၢႆလၢႆ ၊ လွင်ႈလီၼၵ်းၸႂ်သမ်ႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး ပႆႇႁၼ်ၶိုပ်ႈၼႃႈသင်။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ထုၵ်ႇလီၶဝ်ႈႁႃၵၼ်သေ ႁူမ်ႈၵၼ်သၢင်ႈ တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ တႃႇမိူင်းႁဝ်း ၸင်ႇတေၵတ်းယဵၼ်လႆႈ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းမိူင်းၵွၵ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၵၢင်ဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။
“လွင်ႈလီဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်တႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆးႁဝ်း တိုၵ်ႉသိုပ်ႇမီးတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁဝ်းပႆႇလူမ်ႉၵႂႃႇ ႁဝ်းတိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ်သိုပ်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇသူႈၵႂႃႇယူႇၼႆၶႃႈၼေႃႈ ။ လွင်ႈလီၼၵ်းၸႂ်တႄႉ မီးမႃး 66 ပီယဝ်ႉ ႁဵတ်းသင် ပႆႇထိုင်တီႈယွတ်ႈႁွတ်ႈတီႈပၢႆ ။ ယိုင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းပူၼ်ႉမႃးႁိုင်ၵေႃႈ ပဵၼ်သင်လႄႈ တႃႈမုင်ႈႁဝ်း မူဝ်းမွင်မႃးတိၵ်းတိၵ်း။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၸုမ်းပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆး၊ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်း ၵူႈၸုမ်း လူဝ်ႇလႆႈၶဝ်ႈၸူး ပိၼ်ႇပၢႆ လႅၵ်ႈလၢႆႈ လွင်ႈလၵ်းၸုၵ်းၵၼ်တႅတ်ႈတေႃးသေ တေသိုပ်ႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ” – ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ် ၵၢပ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ထုၵ်ႇၸုမ်းသိုၵ်းႁိမ်ၸိင်းဢႃႇၼႃႇသေ ၶိၼ်ၽွင်းငမ်းမႃး ၼပ်ႉႁူဝ် သိပ်းပီယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းပႆႇလႆႈၸၢမ်ႇလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ႁိၼ်ႉၼွၼ်း။ တိုၵ်ႉလႆႈမႆႈၸႂ်လႄႈ လႆႈယိုၼ်ႈ လႆႈမႅင်ႇလၢႆၾၢႆႇယူႇ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ပေႃးတေဢမ်ႇၼႃႈလဵၵ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတူၺ်းလူၵႅတ်ႇ ၶႄပၼ်သေၵမ်းၼႆ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်မိူင်းၵွၵ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်မၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။
“ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈထိုင် တပ်ႉသိုၵ်းတႆးတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇႁဝ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈတူၺ်းထိုင်လူလွမ် ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းဢိတ်ႉၼိုင်ႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ယၢမ်းလဵဝ် ၸုမ်းလႂ်မီးဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇၵေႃႈ ပေႉၼိုင်ႈပုၼ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈတုၵ်ႉၶယူႇၼႂ်းၵႄႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ။ ႁႂ်ႈတူၺ်းလွမ်ဢေးလူၵူၼ်းမိူင်း ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈမီးလွင်ႈတဵၵ်းတဵင် လူလၢႆၵူၼ်းမိူင်း၊ ယႃႇႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ၼႃႈလဵၵ်ႉၼႂ်းၵၢင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းပိူၼ်ႈ ၶႂ်ႈၾၢၵ်ႇထိုင်ဝႆႉၼင်ႇ ၼႆ”။
ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တၢင်းလၢႆ ၸိူဝ်းပဵၼ် သႅၼ်းၽူႈၼမ်း တင်းလၢႆၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီပူၵ်းပွင် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ထွမ်ႇသဵင်ၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ။ ပေႃးဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၼုမ်ႇ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၊ ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ မေႊ 21 မိူဝ်ႈ ၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးမႃးယဝ်ႉ။
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉသေ ၸဝ်ႈၼွႆႉလႆႈတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ – “လႆႈတႅပ်းတတ်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇပူၼ်ႉတၢင်းတုၵ်ႉၶယဝ်ႉ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈပူၼ်ႉတင်းတုၵ်ႉၶ မိူၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇၼႆႉ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တေဢဝ်ၼႃႈဢူၵ်း ႁဵတ်းတမ်ႇတိူင်းသေ တိုၵ်းတေႃးၵႂႃႇဢမ်ႇသုတ်ႈဢမ်ႇႁူၼ်”- ဝႃႈၼႆ။
