သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုင်ၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းပၼ်းၼၼ်ႈ သုမ်းတပ်ႉသုမ်းသိုၵ်း

ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလူင်ၼႆႉ ပႅင်ႇၼင်ႇပဵၼ်လႆႈ တေႁဵတ်းၵႂႃႇၵမ်းတွၼ်ႈတွၼ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးငၢမ်ႇၸွမ်းပၵ်းပိူင် ယူႇၼႆ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လၢတ်ႈၵႂႃႇမိူဝ်ႈႁဵတ်းဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊပိဝ်ႊ ၸွမ်းႁွင်ႈၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇရတ်ႉသျႃး ဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈယၼ်ႇၵုင်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႈ 18 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ငဝ်းႁၢင်ႈသဵင် MRTV ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႈ 23 ပူၼ်ႉၼႆႉ တေငိၼ်း ၵၼ်ယူႇ။

ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ တေၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆၽူႈပၼ်သဵင်တႅတ်ႈတေႃးမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ၊ ၵုမ်ႇထူၼ်ႈတဵမ် တၼ်းသေ မၢၼ်ႈမိူင်းၼိမ်တဵင်ႈလီငၢမ်းယဝ်ႉၸင်ႇ ပႅင်ႈၼင်ႇပဵၼ်လႆႈ တေႁဵတ်းၵႂႃႇ ၵမ်းတွၼ်ႈတွၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။

ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၼႆႉ ၸွင်ႇၸပ်းၼႅဝ်းလဵဝ်ၵၼ်တင်း ဢၼ်မၼ်းလၢတ်ႈဝႆႉ လၢႆပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉႁိုဝ်ၼႆ လီလႆႈၾၢင်ႉထိုင်ၵၼ်ယူႇ။

မိူဝ်ႈပီ 2022 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 31 ဝၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းယိုတ်း ဢႃႇၼႃႇ ၶွပ်ႈႁွပ်ႈၼိုင်ႈၶူပ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းလၢတ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် “ၸိုင်ႈမိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉ ဢမ်ႇႁႂ်ႈလႆႈမီးတီႈပဝ်ႇတီႈဝၢင်ႈ တေၶတ်းၸႂ်ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလူင်ၵႂႃႇ” ဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈပီ 2023 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 31 ဝၼ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉၶိုၼ်းဝႃႈ “ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလူင်ၼႆႉ တီႈၸႄႈ မိူင်းလႄႈတိူင်း တင်းသဵင်ႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵႂႃႇ မိုဝ်ႉလဵဝ်ဝၼ်းလဵဝ်ၵၼ် ၸွမ်းလူၺ်ႈပၵ်းပိူင်မီးဢိူဝ်ႈ၊ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ယဝ်ႉၵႂႃႇ ၸင်ႇတေႁဵတ်းထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢမ်ႇလႆႈသႄႈ။ ႁဵတ်းယဝ်ႉ ယႃႇၵႂႃႇၼိူဝ်ဝဵင်း ဢၼ် လဵဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ ပႆႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ၵူၼ်းယူႇမၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ၼႃးပၢင်ႇၼႆႉ မီးမွၵ်ႈ 70% ၶွင်ၵူၼ်း ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းဢိူဝ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼႆ တေလႆႈႁဵတ်း ႁႂ်ႈထိုင်ၸဵမ်ဝၢၼ်ႈ ၶူင်ႇ” ဝႃႈၼႆ။

ၽိူဝ်ႇထိုင်ၼႂ်းပီ 2024 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 31 ဝၼ်းၸိုင် သၢႆၵႂၢမ်းမၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇသေ ၶိုၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ “တႃႇတေ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ႁႂ်ႈဢွင်ႇမၢၼ် ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇတဵမ်ၼႆႉ ယၢပ်ႇယဵၼ်းယူႇသေတႃႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေပဵၼ်လႆႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလူင် ဢၼ်ၵျႃႉၼႃႉတူၵ်းလွၵ်းၸွမ်းပိူင်ၼၼ်ႉ တေ ၶတ်းၸႂ်ၶိုင်သၢင်ႈၵႂႃႇယူႇ” ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၵွၼ်ႇပႆႇဝႃႈၼႆ လူင်ႈၼႃႈဝၼ်းၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 30 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊၵမ်ၵၢၼ် လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပူင်ဢွၵ်ႇမႃး ပၵ်းပိူင်မူၼ်ႉမႄး လၢႆးတၢင်ႇမၢႆၾၢင် ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၼၼ်ႉ တေတွင်းၵၼ်ယူႇ။ ၼႂ်းၶေႃႈမူၼ်ႉမႄးၼၼ်ႉ ပႃးၸဵမ် လွင်ႈၶၢတ်ႈၶွပ်ႇ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသွမ်ႈ ( ကြားဖြတ်ရွေး ကောက်ပွဲ ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢမ်ၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်ဢၼ်မႄးမႂ်ႇဝႆႉၸိုင် ၼႂ်းၵႄႈဢႃယုတႅၼ်းၽွင်း ပိူင်မႅၼ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆႉ တီႈၶဵတ်ႇသဵင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေဢၼ်ဢၼ် ၼၼ်ႉ တိူၵ်ႈတီႈလႆႈသုတ်ႉၶၢႆႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၶိုၼ်းႁဵတ်းပၼ်ထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ယွၼ့်သင်လႄႈ ၶဝ်မႄးပႅတ်ႈၸိူင်ႉၼႆ၊ တေႃႈဝႃႈပဵၼ်ႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈမႃးၵေႃႈ ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈဢၢင်ႈဢၼ်ဝႃႈ “ငဝ်းလၢႆးဢမ်ႇပၼ်ၼႆသေ“ တေဢၢၼ်းဝဵၼ်ႉၵိုတ်းဝႆႉ ၶဵတ်ႇသဵင်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်ၶဝ် ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈၵုမ်းၵမ်လႆႈၼၼ်ႉၵူၺ်းသႄႈ။ မၢႆထိုင်ဝႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းဢမ်ႇပဵၼ်သေတႃႉ တႃႇတေၸတ်းပဵၼ်လႆႈ ၸွတ်ႇတူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉၼႆ တၢမ်တူဝ် ၸၵၸ (စကစ) ပွင်ႇၸႂ်ယိုၼ်တူဝ်သေ ၸင်ႇမႄးတႅမ်ႈပၵ်းပိူင်ၵႅတ်ႇတူဝ်ၵင်ႈႁူဝ်ဝႆႉထႃႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸၵၸ (စကစ)ၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း ၸိူဝ်းလွၵ်းၸုၵ်းၵႅၼ်ႇၶႅင် တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်တႃမိူင်းလၢႆးသိုၵ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၸင်ႇတႄႇတႄႉ ယုၵ်ႉၶဵင်ႈမၢႆမီႈဝႆႉ သုင်လိူဝ်သုင်သေ ပႂ်ႉၸဵၼ်းဢဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းပႃႇတီႇ တီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႊတိတ်ႊ ဢမ်ႇယွမ်းတၢင်ႇမၢႆၾၢင်သေ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၼႆ မိူၼ်ႁၢင်ႈမၼ်းထူၺ်ႈၸႂ်လူမ်ၵႂႃႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယူႇ။ တေႃႈၼင်ႇ ပႃႇတီႇUSDP ( သၢင်ႇသီႈ ) လႄႈ ၸိူဝ်းၸမ်ၸႂ်ၶဝ် ယင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလႆႈ မၢႆမီႈၶဵင်ႈၶႅင်လူင်မၼ်း ပေႃးဝႃႈၼႆ ၵမ်းလိုၼ်း ၵႃႈလႆႈပူတ်းပႅတ်ႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊ ၵေႃႉၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပၵ်းပိူင်ၶဵင်ႈၶႅင်ၼၼ်ႉသေ ယွၼ်ႇယွမ်းပၼ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ။

လိူဝ်ၼၼ့် ဢမ်ႇၵႃး ၼင်ႇႁိုဝ် ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း ၸိူဝ်းယိုၼ်ႈတၢင်ႇမၢႆၾၢင်တီႈမၼ်း တေဢမ်ႇယွမ်းယႃႉ ပႃႇတီႇသေၽၢတ်ႇယၢၼ်ၽႄတၢင်းပႅတ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ပၢႆလႆႈဢဝ်သုၼ်ႇသၢင်ႈမၢၵ်ႈမီး ႁဵတ်းၶေႃမဵတ်း မတ်ႉၼွင်ႇဝႆႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

လၢႆးဢၼ်ပၼ်သုၼ်ႇသၢင်ႈမၢၵ်ႈမီးသေ ၸႂ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ တေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတီႈၵူၼ်းမိူင်းႁႃႉ၊ တေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတီႈ ပႃႇတီႇမႃႇလၢႆႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလၢမ်းၵၼ်ၵေႃႈ တေမုင်ႈႁၼ်ၸႅင်ႈ လႅင်းလႆႈယူႇ။

ပေႃးႁုပ်ႈၶိုၼ်း ၶေႃႈထတ်းသၢင်ၸိုင် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းသၢမ်ပီလိူဝ် ၸူဝ်ႈၸၵၸ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ လႆႈပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈ ၸႄႈဝဵင်း 60 ပၢႆသေ တႃႇတေလႆႈပွႆႇၽႃႈထႅင်ႈၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီး၊ ပၢင်သဝ်းတပ်ႉယႂ်ႇလူင် ဢၼ်လႆႈပွႆႇပႅတ်ႈ မီးထိုင် 200 ပၢႆ။ ၸွတ်ႇတူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ယူႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး၊ ဢမ်ႇလၢႆးၼိုင်ႈၵေႃႈ လၢႆးၼိုင်ႈ ၽုတ်းၵိူတ်ႇ လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉယူႇယိုတ်ႈယိုတ်ႈၼႆႉ ယႃႇၽူမ်ႈဝႃႈ တေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵွၼ်ႇ တေႃႈတေလူင်းၵဵပ်း သဵၼ်ႈသၢႆမၢႆၵူၼ်းၵူၺ်း ယင်းတေဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈငၢႆႈငႅမ်ႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်း တၵ်းသွၼ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်လူင်းၵဵပ်း သဵၼ်ႈမၢႆသိုၵ်းမႂ်ႇၼႆသေ တေပၢႆႈတေၼီယူႇဢမ်ႇႁၢင်ႉယဝ်ႉ။

ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ “ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလူင်ၼႆႉ ပႅင်ႈၼင်ႇပဵၼ်လႆႈ တေႁဵတ်းၵႂႃႇၵမ်းတွၼ်ႈတွၼ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃး ငၢမ်ႇၸွမ်းပၵ်းပိူင်” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတီႈမုင်ႈမွင်း တႃႇတေပဵၼ်ပၢင်လႆႈၵွၼ်ႇၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄ တၢင်ႇထိုင်ၵၼ်မွၵ်ႈ ၼႆႈသေ တေၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႉၵွၼ်ႇ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ