ပွႆးလိူၼ်သီႇႁူဝ်လိုင်း ပီၼႆႉဢမ်ႇၵိုၼ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ

ပွႆးၶိုၼ်ႈထၢတ်ႈ (ဢမ်ႇၼၼ်) ပွႆးလိူၼ်သီႇ တီႈထၢတ်ႈမူၺ်ႇတေႃႇႁူဝ်လိုင်း ပီၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၵႂႃႇဝႆႈ သႃၵိုၼ်းၶွၼ်း မိူၼ်ၵူႈပီ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ။

ဝၼ်းတီႈ 24/3/2024 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်သီႇမူၼ်းသေ တီႈထၢတ်ႈၸႅတ်ႈမူၺ်ႇတေႃႇ ႁူဝ်လိုင်း ဢၼ် မီးႁိမ်းၾင်ႇၼမ်ႉၶူင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇ ၼိမ်သဝ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸဝ်ႈႁိူဝ်း၊ ၵူၼ်းၶၢႆပွႆးၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ။

ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝၢၼ်ႈပႅတ်ႇၵၢင်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸဝ်ႈႁိူဝ်းၶဝ်တႄႉ တေမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၽွင်းၶၢဝ်းမူၺ်ႇတေႃႇႁူဝ်လိုင်းၼႆႉၵူၺ်း။ ၵူႈပီတႄႉ ၸဝ်ႈႁိူဝ်းၶဝ် လႆႈငိုၼ်း 5-6 လၢၼ်ႉပျႃးၶႃႈဢေႃႈ။ ပီၼႆႉတႄႉ ပွႆးဢမ်ႇၵိုၼ်း တုမ်ႉတိူဝ်ႉၸဝ်ႈႁိူဝ်းၶဝ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။

လိူဝ်သေ တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၸဝ်ႈႁိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃး ၵူၼ်းၶၢႆပွႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

“ၵူၼ်းၶၢႆပွႆးၶဝ် ဢၼ်ၵႂႃႇဝၢင်းၶၢႆဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈသဵင်ႈၵႃႈႁိူဝ်းၵႃႈယၢပ်ႇဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ ၵူႈပီၼႆႉ လႆႈ 4-5 သိပ်းသႅၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉဢေႃႈ ပီၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈၶႃႈ။ ၵမ်ႈၼမ် ၵူၼ်းၶၢႆပွႆးတႄႉ ၸႂ်ယႂ်ႇၶၢဝ်းပွႆး ၼႆႉၵူၺ်း”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝၢၼ်ႈပႅတ်ႇၵၢင်ႉ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

တႃႇႁႂ်ႈၾိင်ႈပွႆးဝၼ်းလိူၼ်သီႇႁူဝ်လိုင်း ပေႃးတေဢမ်ႇလုတ်ႈႁၢမ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ တေႃႈၼင်ႇ ၽွင်းၶူဝ်ႊ ဝိတ်ႉ 19 လၢမ်ႈ ၽႄႈယူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸတ်းႁဵတ်းမႃး ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇၼမ်။ ထိုင်မႃး ပီ 2021 ၼၼ်ႉသမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းထႅင်ႈသေ ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလၢႆ ၸႄႈဝဵင်း ၶွင်ႈၶမ်တႃႇမႃးထိုင်ပွႆးလိူၼ်သီႇၼႆႉ။

ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇၸမ်တႄႉ ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူႇတၢၼ်းဝႆႈသႃယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ် ၵႂႃႇၼွၼ်းၶိုၼ်း ၼွၼ်းဝၼ်းသေ ပႂ်ႉဝႆႈသႃထိုင်ဝၼ်းလိူၼ်သီႇမူၼ်း ၵူႈပီ ၵူၼ်းတီႈၵႆၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းမႃးၵၼ် ဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းၵႃလီႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇတၢင်းတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးႁၼ်ၽႂ်မႃး ဝႆႈသႃၶႃႈ ၵူၺ်း ၵႃႈ ၵူၼ်းၼႂ်းၵႃလီႉၼႆႉတႄႉ ပိူၼ်ႈၵႂႃႇယူႇ ႁႂ်ႈၵိုၼ်းမိူၼ်ၵူႈပီတႄႉ ဢမ်ႇၵိုၼ်းၶႃႈ။ ပိူၼ်ႈၵေႃႈ ၵႂႃႇသေမႃး ႁဵတ်းၼၼ် ၵူၺ်း ပိူၼ်ႈဢမ်ႇၵႂႃႇၼွၼ်း။ ယွၼ်ႉဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉ ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းလႄႈ ပိူၼ်ႈတေဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈၵႂႃႇၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ငိုၼ်းႁႃယၢပ်ႇႁင်းၽႂ်မၼ်းၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ။ မိူဝ်ႈၵူႈပီတႄႉ ၵူၼ်းၵႂႃႇၵူႈတၢင်းယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ – ပွတ်းဢွၵ်ႇ – ပွတ်းၸၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပီၼႆႉတႄႉ ယဵၼ်ဝႆႉၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။

လိူၼ်သီႇမူၼ်း ပွႆးၽြႃးထၢတ်ႈႁူဝ်လိုင်းၼႆႉ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၼႂ်းၸိုင်းတႆး။ ၵူၼ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၵူၺ်း ဢမ်ႇၵႃး ၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇမိူင်းၵေႃႈ သူၼ်ၸႂ်မႃးဝႆႈသႃဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈ ။ ပေႃးထိုင်လိူၼ်သီႇၼႆ ၵူၼ်း ၵိုၼ်းၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ တီႈယူႇတီႈၵိၼ် တိုၼ်းပဵင်းပေႃးၵုမ်ႇထူၼ်ႈတႃႇသေႇ။

ဢိင်ၼိူဝ် ၵူၼ်းမႃးဝႆႈၽြႃးၵိုၼ်းၶွၼ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈႁေႃႈႁိူဝ်း ၸိူဝ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၵုၼ်ႇၵႃႉတၢင်းၶၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပႂ်ႉဝၼ်းယႂ်ႇဝၼ်းလူင်သေ မုင်ႈမွင်းလႆႈငိုၼ်း ၽွင်းပွႆးလိူၼ်သီႇ ၼႆႉ ၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းၾိင်ႈပွႆးတႆး 12 လိူၼ်ၼႆႉ ပွႆးလိူၼ်သီႇ ပဵၼ်ၾိင်ႈပွႆးၶိုၼ်ႈထၢတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပွႆးၵွင်းမူး – ပွႆးဝႆႈမူး ၸႃး ဢုတ်ႉတိသ်ႉသၸေတီ။ မိူၼ်ၼင်ႇ –  ပွႆးၵွင်းမူးမေႃႇၵိူဝ် ဝဵင်းသီႇပေႃႉ၊ ပွႆးၵွင်းမူးသႅမ်း (မူၺ်ႇ တေႃႇ) ဝဵင်းမိူင်းၵိုင်၊ ပွႆးၵွင်းမူးသႅမ်း (ၵၢတ်ႇၵူႇ) ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၊ ပွႆးၵွင်းမူးသႅမ်း ဢၢင်ႇတဵင် (ဢိၼ်း တဵင်ႇ) ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပွႆးဝႆႈထၢတ်ႈၸွမ်သရီ ဝဵင်းၵဵင်းတုင်၊ ပွႆးဝႆႈၽထၢတ်ႈလွႆတုင်း ဝဵင်း မႄႈ ၾႃႉလူင် မိူင်းထႆးလႄႈ ပွႆးဝႆႈၽထၢတ်ႈလူင်ဝဵင်းၸၼ် (ဝီႊယၼ်ႊၵျဵၼ်ႊ) မိူင်းလၢဝ်း – ဢဝ်ၸဵမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဝၼ်းလိူၼ်သီႇမူၼ်းၼႆႉ ၼႂ်းပိုၼ်းသႃသၼႃပုတ်ႉထၵေႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ။ ပဵၼ် ဝၼ်းဢၼ်ပုတ်ႉထၶမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃးတမ ၶိုၼ်းသူႇၸႂ်း ( ၶိုၼ်းပွၵ်ႈဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇမိူင်းလင်) လႄႈ ၽူတ်ႇ( ၶျွတ်ႈ ) ဢဝ်ပေႃႈမႄႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ႁႂ်ႈႁူႉမေႃႁၼ်ထမ်းၵၼ် – မႁႃႇမုင်ႉ (မိူင်းၸႄႈ) တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။