ပီၼႆႉ ၾုၼ်ႇၵႂၼ်းၼႃ မိူင်းမူဝ်းလိူဝ်ႁႅင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးပိုၼ် ၽၢဝ်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထႆး တူၺ်းလူပၢႆးယူႇလီ

ပီၼႆႉ ၶၢဝ်းလိူၼ်သီႇ မိူင်းမူဝ်းၼႃႁႅင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ပဵၼ်ဢႆ ၊ ၶေႃးၸဵပ်း ၊ ၶူႈလင်တႅၵ်ႇလိူတ်ႈ ၊ ႁူဝ်ၶႆႈ ႁူဝ်မဝ်း ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ၵပ်ႉသေ လႆႈၶဝ်ႈယူတ်းယႃတူဝ်တီႈႁူင်းယႃ မီး 1 လၢၼ်ႉပၢႆယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီမိူင်းထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – “ပေႃးတႅၵ်ႈၵၼ်တင်းပီၵၢႆၸိုင် ပီၼႆႉ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼႆႉၵူၺ်း ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဢမ်ႇယူႇလီ ယွၼ်ႉၾုၼ်ႇၵႂၼ်းမိူင်းမူဝ်း ၼမ်လိူဝ်ႁႅင်း မီးလၢၼ်ႉပၢႆယဝ်ႉ။ တေႃႇထိုင်ၶၢဝ်း ၾူၼ်တူၵ်း ၾုၼ်ႇၵႂၼ်းႁၢႆတႄႉ လၢမ်းၶၢတ်ႈတေမီး 10 လၢၼ်ႉပၢႆယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။

ဢိင်ၼိူဝ်ၾူၼ်ဢမ်ႇလိူင်ႇ ၼမ်ႉႁႅင်ႈ ၽဝ်ပႃႇထိူၼ်ႇ ၽဝ်ယုၵ်းယၢၵ်းလႄႈ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇလႅၵ်ႈလၢႆႈသေ ၾုၼ်ႇၵႂၼ်း PM 2.5 ၸင်ႇၼႃမႃး ၵူႈပီ။

ၾုၼ်ႇၵႂၼ်း PM 2.5  ၼႆႉ ပေႃးမႃးထတ်းတူၺ်းၸိုင် လႆႈႁၼ်ၽွင်မဵတ်ႉမၼ်းလဵၵ်ႉႁႅင်း မီး 2 ၸုတ်း 5 မၢႆႇ ၶရူဝ်ႇမီႇတႃႇၵူၺ်းလႄႈ ပေႃးသုတ်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းပွတ်ႇၸိုင် မၼ်းၸၢင်ႈၸိုမ်းၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းမဵတ်ႉလိူတ်ႈ။ ၵွပ်ႈ ၼႆလႄႈ ပေႃးဢမ်ႇသႂ်ႇၽႃႈပူၵ်ႉပၢၵ်ႇ (Mask) ၊ ပေႃးသုတ်ႇမႅၼ်ႈၼမ်ၸိုင် တေမီးၾၢင်ႁၢင်ႈ ၶေႃးသႅပ်ႇ တႃ သႅပ်ႇ ႁူဝ်မဝ်း ထူၺ်ႈၸႂ်ၵပ်ႉ။ ၵူၼ်းမီးတၢင်းပဵၼ်ၵိုၵ်းတူဝ်ၶၢဝ်းယၢဝ်း ယိုင်ႈၶႅၼ်းတေတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁႅင်း။ 

ပီၼႆႉ ၸင်ႇႁႃၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ဝူင်ႈထီႉၼိုင်ႈၵူၺ်း လူမ်းဢမ်ႇသႅၼ်ႈသႂ် ၾုၼ်ႇၵႂၼ်းၼႃလိူဝ်ႁႅင်း ထိုင်တီႈ ၾၢႆႇပႂ်ႉထတ်းထၢတ်ႈလူမ်း IQAir  ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ၊ ၵဵင်းႁၢႆးလႄႈ လမ်းပၢင်း – ထိုင်ၸၼ်ႉတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

တီႈဝဵင်းလူင်ၵုင်းထဵပ်ႈတႄႉ ႁၢင်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊပူၼ်ႉမႃး ၾုၼ်ႇၵႂၼ်းၼႂ်းလူမ်းၼမ်ႁႅင်းလႄႈ ထိုင်တီႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ယူႇႁိူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်။ ယႃႇဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈ ၵူဝ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီ – ၼႆလူး ၵွၼ်ႇ။

လူမ်းဢမ်ႇသႅၼ်ႈသႂ်ၼႆႉ တေၼႃထိုင်ၶၢဝ်းလိူၼ် 6 ၾူၼ်တူၵ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇတေၸၢင်ႁၢႆ။ ၽွင်းပၢၼ်ၶုၼ် ႁေႃၶမ်းတူၼ် ထူၼ်ႈ 9 ယင်းလိပ်းၶီးတႄႉ မၼ်းၸဝ်ႈမီးၶူင်းၵၢၼ် ၶိူင်ႈမိၼ်ႁဵတ်းၾူၼ်ပွမ်။ ပေႃးၾိင်ႈၾႃႉ ႁႅင်ႈလႅင်ႉမႃး မၼ်းၸဝ်ႈႁဵတ်းၾူၼ်ပွမ်ပၼ်ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ မႃး 3-4 ပီၼႆႉ လွင်ႈႁဵတ်းၾူၼ်ပွမ် ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်။

ပီၼႆႉတႄႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး သဵတ်ႇထႃး ထဝီးသိၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – တႃႇႁႂ်ႈၾုၼ်ႇၵႂၼ်း တေလူတ်းယွမ်းၼၼ်ႉ ၶိုင်ဝႆႉပၼ်ၶိူင်ႈမိၼ် ႁဵတ်းၾူၼ်ပွမ် 30 လမ်း တႃႇပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၾိင်ႈၾႃႉမိူင်းထႆး ယင်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉပႃးဝႃႈ – ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ၼႆႉၵူၺ်း ႁႅင်းလူမ်းမႆႈ ၸၢင်ႈသုင်ထိုင် 35 – 40 တီႊၵရီႊ သႄးလ်သီးယႅတ်ႉသ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇ သဝ်းၼႂ်းမိူင်းထႆးတင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ၾၢင်ႉသေယူႇသဝ်း။ ႁႂ်ႈလုမ်းလႃးပၢႆးယူႇလီၵၼ် ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ႁႂ်ႈသႂ်ႇၽႃႈပူၵ်ႉပၢၵ်ႇသေ ၸင်ႇဢွၵ်ႇ ႁိူၼ်း။ ႁႂ်ႈသိုဝ်ႉၶိူင်ႈထတ်းထွင်လူမ်းမႃးဝႆႉၼႂ်းႁိူၼ်းယေး။ ပေႃးလႅတ်ႇ မႆႈႁႅင်းၼႃႇ ယႃႇဢွၵ်ႇႁိူၼ်း။ ယႃႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉၵိၼ် ၼမ်ႉၶႅင်ၼမ်ႉၵတ်း။ လုၵ်ႉတီႈမႆႈမႃး ယႃႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉသုၵ်ႉ လၢင်ႉတိၼ်မိုဝ်း  – ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။