ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း ၽူႈယၢမ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးမႃး လၢႆသိုပ်ႇပၢၼ် ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလူႉသဵင်ႈၵႂႃႇ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ။
ဝၼ်းတီႈ 24/1/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 8 မူင်း ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း (ႁိုဝ်) ပေႃႈထဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း ဢႃယု 87 ပီ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလူႉ သဵင်ႈၵႂႃႇ တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းသၼ်ၵမ်ႇၽႅင်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး ၼႆယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈယၢမ်ႈႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမႃးၸွမ်းၵၼ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸဝ်ႈလူႉသဵင်ႈၵႂႃႇ တီႈႁိူၼ်း မိူဝ်ႈဝႃး ၵၢင်ၶမ်ႈသေ လႆႈဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၵႂႃႇထတ်းတူၺ်း တီႈႁူင်းယႃၵုင်းထဵပ်ႈ (ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉတီႈၵဵင်းမႆႇ) ၼႆႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုပ်ႇသူင်ႇထတ်းထႅင်ႈ တီႈႁူင်းယႃသူၼ်ၻွၵ်ႇ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်းၶိုင်ႈ ႁႂ်ႈၵႂႃႇႁပ်ႉဢဝ်တူဝ်တၢႆ တီႈႁူင်းယႃသူၼ်ၻွၵ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃး”- ဝႃႈၼႆ။
ယၢမ်းလဵဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ် ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း တေဢဝ်ၵႂႃႇလုမ်းလႃး ၸတ်းပၢင်မႃႇသႃႇဝႆႉ တီႈဝတ်ႉပဵင်းလူင် ၸႄႈဝဵင်း ဝဵင်းႁႅင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး တေပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 30/1/2024 ၼႆယဝ်ႉ။
ပိုၼ်းတူဝ် ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း –
ၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း
ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ သၢင်ႇမၢတ်ႈ
ၸိုဝ်ႈဢူႈ လီႁူႇလူႇ
ၸိုဝ်ႈမႄႈ ပႃႈၵျွင်းၸိင်ႇ
ဝၼ်းၵိူတ်ႇ 12/06/1937 (လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ တုတိယ 2 ၶမ်ႈ ဝၼ်းသဝ် 1299)
တီႈၵိူတ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၼဵၼ်း ဢိူင်ႇသၼဵၼ်း ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင် (ၵူႈပွၵ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉ လၢႆးၶႃႈ)
ပၢႆးပိင်ႇၺႃႇ ႁူႉမေႃလိၵ်ႈတႆး
ၼႃႈႁိူၼ်း ၼၢင်းၶိုၼ်၊ ၼၢင်းမူၼ်း၊ ၼၢင်းထူၺ်း၊ ၼၢင်းဢိင်ႇ။
လုၵ်ႈလၢင်း မီး 11 ၵေႃႉ၊ ယိင်း 7 ၵေႃႉ၊ ၸၢႆး 4 ၵေႃႉ (လူႉ 1 ၵေႃႉ)။ မိူၼ်ၼင် – 1. ၼၢင်းလမ် (လုၵ်ႈမႄႈၶိုၼ်)၊ 2. ၼၢင်းသူၺ်ႇၼု (လုၵ်ႈမႄႈမူၼ်း၊ 3. ၼၢင်းၶိုၼ် (လုၵ်ႈမႄႈမူၼ်း)၊ 4 . ၼၢင်းၺုၼ်ႉ (လုၵ်ႈမႄႈမူၼ်း)၊ 5. ၼၢင်းၶမ်းဢွင်ႇ (လုၵ်ႈမႄႈမူၼ်း)၊ 6. ၸၢႆးတီ (လုၵ်ႈမႄးမူၼ်း)၊ 7. ၼၢင်းၽွင်လၵ်း (လုၵ်ႈမႄႈထူၺ်း)၊ 8. ၼၢင်းၽၢပ်ႉၽိမ်း (လုၵ်ႈမႄႈ ထူၺ်း)၊ 9. ၸၢႆးၸိင်ႇမိူင်း (လုၵ်ႈမႄႈဢိင်ႇ)၊ 10. ၸၢႆးသႅင်ဢိၼ်း (လုၵ်ႈမႄႈဢိင်ႇ)။
ၶၢဝ်းတၢင်းၸူဝ်ႈပၢၼ်လႄႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်း
1952 (8.2.52) ဢႃႇယု 15 ၶူပ်ႇ တႄႇၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းပဢူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ပႃႈတႂ်ႈၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် တမူဝ်ႇသီႇ (ပီႈဢၢႆႈတႃႉၵႄႇလ ႁူဝ်ပဝ်ၸုမ်းၵိုတ်းသိုၵ်း SSNPLO)
1954 လႆႈၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉ ပဵၼ်ႁူဝ်ႁၢၼ်
1956 လႆႈၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉ ပဵၼ်ၶုၼ်ႁၢၼ်သေ ယိပ်းၵုမ်းတပ်ႉမူႇ
1957 လႆႈၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉပဵၼ် ၶုၼ်သိုၵ်းသေ ၵုမ်းၵမ်တပ်ႉမုၵ်ႉ
1958 ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸုမ်းပဢူဝ်းၶဝ် ဢဝ်ၶိူင်ႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လႅၵ်ႈလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼႆလႄႈ ၸင်ႈလႆႈယွၼ်းၵိုတ်းလိုဝ်ႈပေႃး ၵၢၼ်သေ ယူႇႁိူၼ်း
1960 (6.7.60) ၸင်ႇၶိုၼ်းၶဝ်ႈထၢမ်းၵၢၼ်ထႅင်ႈ ၼႂ်းၸုမ်းၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း/ ပူဝ်ႇဝႃႉ။
1961 ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး (SNUF) လႆႈတၼ်းႁႅင်းၸၼ်ႉသိုၵ်း ၶုၼ်သိုၵ်းလူင်သေ ႁၢပ်ႇၵိုတ်ႉၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပဵၼ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉမုၵ်ႉ
1964 လူင်းမႃးမိူင်းထႆး ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈ လႆႈ ၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉပဵၼ် ၸဝ်ႈႁၢၼ်
1969 ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵေႃႈတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ (SURA) ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းဢွၼ်ႁူဝ်
1973 ပဵၼ်ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ(SURA)
1984 ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၼႂ်းၵၢၼ်ပူၵ်းတင်ႈ ၶွင်ႈသီႇၸိုင်ႈတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ(TRC ဝၢႆးမႃးလႅၵ်ႈၸိုဝ်ႈပဵၼ် SSRC)
1993 လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈတင်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ၵေႃၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (Shan State National Congress)
1995 ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇၶႃၶႅင်သေ လႆႈၵိုတ်းပေႃးၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ယူႇလိုဝ်ႈယႃတူဝ်မီးဝႆႉတီႈၵဵင်းမႆႇ ႁၢၼ်ႉ တေႃႇယၢမ်းလဵဝ်
ၵႂၢမ်းသင်ႇလၢတ်ႈ ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ –
ၼႂ်းၸိုင်းတႆးၼႆႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၾၢႆႇသိုၵ်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇသဵင်လူင် ၼမ်ႉၵတ်ႉၼမ်ႉၸႂ်ၵေႃႈ ၵိုင်ႇတင်းၶဝ်ၸဝ်ႈၸိုဝ်ႈယႂ်ႇသဵင်လင် တၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ မီးၸဝ်ႈၸၢမ်ႇမိူင်း တၢင်းပွတ်းၸၢၼ်း မီးၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း။
