ၼမ်ႉတွၼ်းၽူလ်ၽွၼ်းပွႆးပီမႂ်ႇတႆး

ပွႆး ပီမႂ်ႇတႆးၵူႈတီႈတီႈယဝ်ႉၵႂႃႇတူဝ်ႈလီငၢမ်း လၢႆလၢႆတီႈၵေႃႈဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးပိုၼ်ႉတီႈၽႂ် မၼ်းသေၸတ်းႁဵတ်း ၵႂႃႇ ႁႂ်ႈလႅပ်ႈၵိုင်ႇၸွမ်းငဝ်းလၢႆးပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း ႁင်းၽႂ်မၼ်း တီႈလႂ်တီႈၼၼ်ႉၼႂ်းၵႄႈၽွင်းယၢမ်းပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉၼႂ်းငၢၼ်း(ပွႆး) ပီမႂ်ႇတႆးလၢႆလၢႆတီႈၵေႃႈ မီးၵၢၼ်ပိုတ်ႇႁပ်ႉငိုၼ်းၸွႆႈထႅမ်တႃႇဢဝ်မိူဝ်းၵႂႃႇၸွႆႈပီႈၼွင်ႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းလႆႈလူမ်ႉတၢႆဝၢတ်ႇၸဵပ်းပၢႆႈၼီႈ ငိူင်ႉဝႄႈၽႆး ၽေးသိုၵ်း ၵႂႃႇမူၵ်းၸွမ်းဝတ်ႉဝႃး ၽႃသိူဝ်ႇ လႄႈ ၼႂ်းဝူဝ်ႇႁူၺ်ႈႁႃႉႁၢဝ်းလွႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈလႆႈႁၼ်ဢူၵ်းႁၼ်ၸႂ် ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် ၸတ်းပွႆးပီမႂ်ႇတႆး ဢိၵ်ႇတင်း ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်းၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပွႆးပီမႂ်ႇတႆး ၸိူဝ်းမီးၸႂ်မဵတ်ႈတႃၵရုၼႃး ၶဝ်ႈၸႂ်ထိုင် တၢင်းတုၶ်ႉတၢင်းယၢၵ်ႈပီႈၼွင်ႉၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇသေဢမ်ႇပိုၼ်ႉပွႆႇၽႃႈၵၼ်လႄႈ ႁွမ်းႁူမ်ႈငိုၼ်းတွင်းၵေႃႉ ဢိတ်းၵေႃႈဢီႈ ၼင်ႇၵႃႈပွင်ပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉလႆႈႁၼ်မႃးၵမ်ႈတႃလီငၢမ်း။

ဢိင်ၼိူဝ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ဢၼ်ၵိူတ်ႇလၢႆလၢႆတီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ တင်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ တင်းၵၢၼ်ၸတ်းပွႆးပီမႂ်ႇပီၼႆႉ ထုၵ်ႇၵူၼ်းမၢင်ၵေႃႉမၢင်ၸိူဝ်း ထၢတ်းသၢင်သႄႉၼႄးဝႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်ဢူၵ်း ႁၼ်ၸႂ် ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းထူပ်းၽေး ၽႆးပၢင်တိုၵ်းသေ လႆႈလူမ်ႉတၢႆဝၢတ်ႇၸဵပ်းပၢႆႈၼီ ၼၼ်ႉ ၼႆ ၼိူဝ်ၼႅင်ႈဢွၼ်ႊလၢႆႊၼ်ဝၢၵ်ႇဝိူဝ်ၵႂႃႇသဵင်ႈ။

ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ် လွင်ႈၼိုင်ႈဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းပွႆး ပီမႂ်ႇတႆး ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးၸိူဝ်းယူႇၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈဝႃႈ ငၢၼ်းပွႆးပီမႂ်ႇတႆးၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးၵၢၼ်လူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈမႂ်ႇၼမ်ႉမႂ်ႇ ၵၢၼ် လူႇတၢၼ်းသွမ်းၽဵၼ်း သင်ၶၸဝ်ႈ ၵၢၼ်ၵူမ်ႈၵဝ်ႈၵႃရဝၻမ်းႁူဝ်ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇ ၼႂ်းဝၼ်းမႂ်ႇလိူၼ်ငဝ်ႈ ႁူဝ်ႁႅၵ်ႈပီၸွမ်းႁဵတ်ႈႁွႆးၾိင်ႈဢၼ်တိုဝ်းၵမ်ၵၼ်မႃး။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈတေလႆႈဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းၵူၼ်းမႃးၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်ၼမ် မိူဝ်ႈမီးငၢၼ်း(ပွႆး)ၼႆႉသေ ၵဵပ်းဢွမ်ႁွမ်ၶွၼ်ႈ ငိုၼ်းတွင်းပိူဝ်ႈတႃႇတေဢဝ်ၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ် ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်းထူပ်းၽႆးပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၼႆလႄႈၵၢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းငၢၼ်း(ပွႆး) ပီမႂ်ႇတႆး မိင်ႈပီ ၵၢပ်ႇသီ (ပီငိူၵ်ႇ) 2118 လၢႆတီႈၼႂ်းမိူင်းထႆး လႄႈ ၼွၵ်ႈမိူင်း တင်းဢၼ်ၸတ်းငၢၼ်း(ပွႆး) လႄႈဢမ်ႇၸတ်းႁဵတ်းၼၼ်ႉ ပေႃးၶဝ်ႈၸႂ်ၼိူဝ်ႁဵတ်ႇၽူလ်(ႁေႇတုၽလ) ၽႂ်မၼ်း လူၺ်ႈပၢႆးဝူၼ်ဢၼ်မီးသတိပၺ်ၺႃၸိုင် ၼႂ်းလူၵ်ႈလူင်ဝႂ်ၼႆႉဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းမိူၼ်ၵၼ်လႆႈၵူႈတီႈ ၽွင်း ပိူၼ်ႈသိူဝ်းသႂ် ႁဝ်းတုၶ်ႉၶၢၼ်ၸႂ် ၽွင်းပိူၼ်ႈလိူတ်ႇမႆႈ ႁဝ်းလႆႈသိူဝ်းယဵၼ် ၾၢႆႇပုၼ်ႉလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ ၾၢႆၼႆႉ လိူၼ် ဢွၵ်ႇ။

ၵွပ်ႈၼၼ် ၽွင်းယၢမ်းလဵဝ်ၵၼ်ၵေႃႈ ငဝ်းလၢႆးဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ပိုၼ်ႉတီႈၼိုင်ႈလႄႈပိုၼ်ႉတီႈၼိုင်ႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း လႄႈမိူင်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ တေႁႂ်ႈတႃဝၼ်းဢွၵ်ႇၽွမ်ႉၽွမ်ႉၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽူႈမီးႁဵတ်ႇၽူလ်(ႁေတုၽလ)ၶဝ် ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉၶဝ်ၽူႈမီးပၢႆးဝူၼ်ႉဢၼ်သၢင်ႈၵႂၢမ်းလီငၢမ်းၶဝ်တႄႉတေၶဝ်ႈၸႂ်ဢမ်ႇယၢပ်ႇသေတႃႉၵေႃႈၵမ်ႈၽွင်ႈမၢင်ၸိူဝ်း သူပ်းၵႂၢမ်းတေၸၢင်ႈပၢၵ်ႇဝႆးလိူဝ်ဢွၵ်းဢေႃသေလၢတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈၽွင်းယၢမ်းၸိူင်ႉၼႆ လိူဝ်သေဢမ်ႇၸႂ်ႈၽွင်းယၢမ်းတေမႃးထူၵ်းထဵင်ၵၼ် ၶဝ်ႈၸႂ်ၽိတ်းၵၼ် ၸီႉၼႃႈတမ်တႃ လႃႇဝႃႈသႄႉၼႄးၽိတ်းမေႃးၵၼ်ယဝ်ႉ ယင်းပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၶိုၵ်ႉၶမ်ႇလမ်ႇလွင်ႈလူင် တႃႇသုတ်ႉ ၸူးၶဝ်ႈႁႃၵၼ် ဢုပ်ႇဢူဝ်းပိုၵ်းသႃၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၼ်ႁႃလူင်ဢၼ်ငမ်းသုမ်ႇၵုမ်းႁူဝ်ႁဝ်းမႃး ပီယၢဝ်း ၶၢဝ်းႁိုင်တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၵၢႆယဵၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ယိင်ႈယႂ်ႇလူင်ပူၼ်ႉတီႈလႄႈၼၵ်းၼႃလိူဝ်ဝႃႇၵႂႃႇႁႅင်းႁဝ်း ၵေႃႉ လဵဝ်ၾၢႆႇလဵဝ် ၸုမ်းလဵဝ် တေပေႉတေၵႄႈမၼ်းလႆႈ ၼႆၵေႃႈႁူႉၵၼ်ႁင်းၽႂ်မၼ်းယူႇ။ မိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးတၢင်း ဢမ်ႇမီး ႁႅင်းၵေႃႉလီဝ် ၾၢႆႇလဵဝ် ၸုမ်းလဵဝ် တေၵႄႈလႆႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ထုၵ်ႇလီမီးဢဵၼ်ႁႅင်းသင်လၢႆလၢႆ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ ႁူႉၶဝ်ႈၸႂ်ၵၼ်တင်းလဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈ တင်းၸဝ်ႈတင်းၶုၼ်လႄႈလုၵ်ႈၼွင်ႉၽႂ်မၼ်းၵူႈၾၢႆႇ ယူႇယဝ်ႉလူး တေႁႂ်ႈၽႂ်မႃးႁဵၵ်ႉႁွင်ႉ တေႁႂ်ႈၽႂ်မႃးတုၵ်းယွၼ်း တေႁႂ်ႈၽႂ်မႃးလႃႇဝႃႈသႄႉသွမ်း။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၵၢၼ်ၸတ်းငၢၼ်း(ပွႆး) ပီမႂ်ႇတႆးၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ် ႁူမ်ႈဝႃႈၵၢၼ်ၸတ်းငၢၼ်း(ပွႆး) ပီမႂ်ႇတႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁၵ်ႉလႄႈယူၵ်ႉယွင်ႈၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးတႆးၼႆသေတႃႉ လၢႆလၢႆတီႈၵမ်ႈၼမ်ၼႂ်းမိူင်းထႆး မိူင်းၼွၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တေၵႂႃႇလိူၵ်ႈလိူၵ်ႈၸတ်းဢဝ်ၸွမ်းဝၼ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ ၵႂၢမ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ ၶွင်ၽႂ်မၼ်း ဢၢင်ႈၵၢၼ်ယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ဢိင်ဢဝ်ၸွမ်းငဝ်းလၢႆးဝႃႈၼႆသေတႃႉ တၢင်ႇၸၢတ်ႈတၢင်ႇၶိူဝ်းၶဝ်ပဵၼ်ဢၼ်ၵႂၢင်ၸွမ်းတႆးလႄႈထၢမ်မႃးဝႃႈ “ဝၼ်းပီမႂ်ႇတႆးသူၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလႂ်တႄႉတႄႉ လႆႈႁၼ်တီႈလႂ်ၸတ်းႁဵတ်းၵေႃႈဝႃႈ သူင်ႇသင်ႇပီၵဝ်ႇတွၼ်ႈႁပ်ႉပီမႂ်ႇ ႁူမ်ႈၸူမ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇ လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉတႅမ်ႈဝႆႉၼိူဝ်ပၢႆႉၽႃႈ 2118 ၼႆမိူၼ်ၵၼ်ၵူႈတီႈသေတႃႉ ပေႃးမႃး တူၺ်းဝၼ်းတီႈ ပီၶရိသ်ႉသမ်ႉ ၼိုင်ႈတီႈပဵၼ်ၼိုင်ႈဝၼ်း ဝၼ်းတီႈမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဝၼ်းလဵဝ်ၵၼ်သေတီႈလႄႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ဝၼ်းပီမႂ်ႇလူၵ်ႈ(လုမ်ႈၾႃႉ) ဝၼ်းသုတ်းသဵင်ႈပီ 31 ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ လႄႈ ဝၼ်းပီမႂ်ႇ 1 ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ (31/12/2023 – 01/01/2024) ပိူၼ်ႈမိူၼ်ၼႆၵူႈတီႈၵူႈမိူင်း (ၼပ်ႉၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၸူဝ်း မူင်း မိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်း) ပေႃးမႃးႁၼ်ၶွင်တႆးၼႆ ယိၼ်းၵႂင်ၸွမ်းတႄႉတႄႉ ဝႃႈၼႆ။  

ၼႄထိုင် လွင်ႈတႆးဢမ်ႇဢွမ်ႇလွမ်ႈၽွမ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႅၵ်ႇၸႂ်တီႈတပ်ႉသိုၵ်းၵွႆး ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းမိူၼ်ၵၼ် မႅၼ်ႈဝၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်းဝၼ်းၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးပိူၼ်ႈဝွၵ်ႇၸိူၼ်းၵႂႃႇႁွင်ႉၽဵင်း ၵႂၢမ်းၼႆ ၽွမ်ႉၵူႈမိူဝ်ႈ ၶႂ်ႈဝႃႈဝၼ်းသင်ၵေႃႈယဝ်ႉမၼ်းလႃႈ။

ၵူၼ်းသူင်ငၢၼ်း(ပွႆး) ၵေႃႈ ဢမ်ႇဝႆႉၵႃႈၶၼ် ႁၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈငၢၼ်း(ပွႆး) ပီမႂ်ႇတႆးၼႆသေ ၽႂ်ၶႂ်ႈၸတ်းႁဵတ်းဝၼ်းလႂ် ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇမိုဝ်ႉမႅၼ်ႈဝၼ်းၵေႃႈယဝ်ႉ တိုၼ်းၽွမ်ႉတၼ်းၵႂႃႇဢႅဝ်ႇၵူႈမိူဝ်ႈ။ ဢမ်ႇမီးၾၢင်ႁၢင်ႈ ၾိင်ႈႁိတ်ႈ ႁွႆးပီမႂ်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵၢၼ်လူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈမႂ်ႇၼမ်ႉမႂ်ႇ လူႇတၢၼ်းၽဵလ်း(သွမ်း) သင်ၶၸဝ်ႈၼႂ်းဝၼ်းပီမႂ်ႇ ဢမ်ႇမီး ၵၢၼ်ၵႃရဝၻမ်းႁူဝ် ၽူႈထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇ ၸွမ်းႁိတ်ႈႁွႆးၾိင်ႈပီမႂ်ႇ ၵွႆးမီးၵၢၼ်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း လဝ်ႇမူၼ်ႈ တၢင်းသိူဝ်း ၸႂ်ဢၼ်သၢင်ႈ ဢၢင်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “သူင်ႇသင်ႇပီၵဝ်ႇတွၼ်ႈႁပ်ႉပီမႂ်ႇ” “ႁူမ်ႈၸူမ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇၼႆသေ ယဝ်ႉၵႂႃႇပီပီ။

ၼႆႉၼႄတေလႆႈဝႃႈႁဝ်းႁၵ်ႉၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးတႆး ယူၵ်ႉယွင်ႈၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ယၢမ်းလဵဝ်မိူင်းတႆး ၵွႆးၵွႆႈႁူတ်းႁၢႆ ၾိင်ႈတႆးၵွႆႈၵွႆႈၸူမ်ႁၢႆ လိၵ်ႈတႆးၵႂၢမ်းတႆးၵွႆႈၵွႆႈဝၢႆးတၢႆ ပဵၼ်လူၺ်ႈၼမ်ႉမိုဝ်းၽႂ် ပဵၼ်ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းၽႂ် ၾၢၵ်ႇ ထိုင်ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ၽူႈႁၵ်ႉၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆးၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၽႃးသႃၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆလႄႈ ၸဝ်ႈပၢႆး မွၼ်းတႆး ထိုင်ၶၢဝ်း ယၢမ်းယဝ်ႉႁိုဝ် ၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ “ၸၢတ်ႈတွင်ႈၵၢၼ်” (ၸၢတ်ႈလူဝ်ႇ)။

မွၼ်းၶိူဝ်း

20231221

(*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)