ထုၵ်ႇလီႁူႉ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ် ၽွင်းၶၢဝ်းၵတ်း

ၽွင်းၶၢဝ်းၾူၼ် ၶၢႆႉၸူးၶၢဝ်းၵတ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉသတိၵၼ် လွင်ႈတၢင်းပဵၼ် (ယေႃးၵႃႇ) သမ်ႉ တေပဵၼ်ၶႆႈဝတ်း ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်းၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ (ရာသီတုပ်ကွေး) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၼႆႉ တေပဵၼ်ၵၼ်မႃးယူႇၵူႈပီ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၼၢဝ်ၵူၺ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼၢဝ်ၶႆႈလိူတ်ႈဢွၵ်ႇ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်းၼႆႉ တေဢမ်ႇႁႅင်းပဵင်းၼင်ႇၼၢဝ်ၶႆႈလိူတ်ႈဢွၵ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ၼၢင်းသီၼူၼ်း မေႃလုမ်းလႃး ၵူၼ်းပဵၼ် တီႈႁူင်းယႃဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း သပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄဝႆႉ – ၶႆႈဝတ်း ပဵၼ်သင်၊ ၾၢင်ႇႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်မီး ၸိူင်ႉႁိုဝ် တေလႆႈႁႄႉၵင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။

တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် တေၸပ်းမႃးတၢင်းၾၢႆႇလႂ်လႄႈ ၵူၼ်းသႅၼ်း ဢႃယုမွၵ်ႈႁိုဝ် –

ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 5 ၶူပ်ႇလူင်းတႂ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ဢႃယု 60 ပီ ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵႆႉပဵၼ်ၼႃႇႁႅင်း ။ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ တေၸပ်းၵၼ်မႃးလူၺ်ႈတီႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ၵူၼ်းႁဝ်းလႄႈ တေၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈ။

တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ပေႃးႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်ႁဝ်းၶႃႈလီယူႇၸိုင် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4-5 ဝၼ်းၵေႃႈ ၶႅၼ်းၵႂႃႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၵိၼ် ယႃႈယႃၼမ်၊ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈ လုမ်းလႃးႁိုင်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်ႁဝ်း ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၸိုင် တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ တေၸၢင်ႈ ပဵၼ်ၼႃႇၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ။

သင်ဝႃႈ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၼႆႉယဝ်ႉၸိုင် တေပဵၼ်ဝတ်း၊ ပဵၼ်ဢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢႆ ၊ ၶီႈၸမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ လူဝ်ႇလႆႈပိၵ်ႉသူပ်း/ ပိၵ်ႉပၢၵ်ႇ/ ပိၵ်ႉၶူၼင်ယဝ်ႉ ၸင်ႇတေဢႆ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁၢမ်ႈဝႆႉ ယႃႇပေၵႂႃႇၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းၼမ် လိူဝ်ၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈလၢင်းပၼ်မိုဝ်းလီလီ ယွၼ်ႉဝႃႈ – မိူဝ်ႈၽွင်းၵႂႃႇတူင်ႉတၵ်ႉ ပိူၼ်ႈ၊ မႂ်ႇသုင်ယိပ်းမိုဝ်းပိူၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ တေၸၢင်ႈၸပ်းမႃးငၢႆႈ မဵဝ်းၸိူင်ႉၼႆလႄႈ လူဝ်ႇလႆႈဝႆႉသတိၵၼ်။

ၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉသမ်ႉ –

တႄႇပဵၼ်မႃး ႁူဝ်ၶႆႈ၊ ပဵၼ်ဝတ်း၊ ဢႆ၊ ၶေႃးၸဵပ်း သင်ဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇလုမ်းလႃးတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉသေ ပွႆႇႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်ၼႃႇမၼ်းထႅင်ႈၸိုင် တေဢမ်ႇၵိၼ်သင်လႆႈယဝ်ႉ တေပဵၼ်မႃး မဝ်း၊ ၶႂ်ႈႁၢၵ်ႈ၊ ၸႂ်ၵပ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ၸိူဝ်း တေၼၢဝ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ တွင်ႇၵႂႃႇပႃး ၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ၊ တေၶူပ်းၶိုၼ်ႈတင်းတူဝ်၊ ၶီႈမုၵ်ႈ တေလႆယူႇတႃႇသေႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ပေႃးပဵၼ်ႁႅင်းယဝ်ႉ ထုၵ်ႇလီသူင်ႇယူတ်းယႃ တီႈလႂ် –

သင်ဝႃႈ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉမႃးယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇမေႃႁၵ်ႉသႃ (လုမ်းလႃးတၢင်းပဵၼ်) ၼႆႉၸိုင် လူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇႁႃမေႃယႃ တီႈႁူင်းယႃ ၊ ႁွင်ႈယႃ။ မေႃယႃၶဝ် တေၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းဝႃႈ ႁဝ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်သင် မိူၼ်ၼင်ႇ – ၶႆႈဝတ်းၼၢဝ်ၵူၺ်းႁႃႉ၊ ၶႆႈဝတ်းယႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်ၼၢဝ်ဢၼ်ပႃးၸိူဝ်ႉမႅင်း ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁႃႉ ၼႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁူႉပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၸွမ်ႈၾိင်ႈၾႃႉၵူၺ်း ဢမ်ႇပေႃးဢူၼ်ႈႁႅင်းၸိုင် လူဝ်ႇသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃႈယႃၶူပ်းၶိုၼ်ႈ၊ လူဝ်ႇ ၼွၼ်း ပၼ်ဢိမ်ႇဢိမ်ႇသေ ၵိၼ်ပၼ်ဢၼ်မီးဢႃႇႁႃႇရမၼ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2-3 ဝၼ်းၵေႃႈ မၼ်းတေႁၢႆၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ဝႃႈ ဢွၵ်ႇ တုမ်ႇသီးသီးသေႃးသေႃးၼၼ်ႉတႄႉ တေပဵၼ်ၼၢဝ်ၶႆႈလိူတ်ႈ (သွေးလွင်တုပ်ကွေး)။ တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးတုမ်ႉ တိူဝ်ႉၸိူင်ႉၼၼ်ၼၢဝ်ၶႆႈလိူတ်ႈဢွၵ်ႇ။

ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇၸပ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီႁႄႉၵင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် –

တီႈႁိူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ တေလႆႈမီးလူမ်းၶဝ်ႈလူမ်းဢွၵ်ႇ ပေႃးၶၢဝ်းၵၢင်ဝၼ်းလႅတ်ႇမႆႈၼႆ လူဝ်ႇလႆႈပိုတ်ႇၽၵ်းႁူးလႅင်းဝႆႉတႃႇသေႇ။ သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းၼမ် ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးပိူၼ်ႈဢဝ်တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉမႃး ၽႅဝ်ႁိူၼ်းႁဝ်းၸိုင်။ ၵမ်းၼႆႉ ႁိူၼ်းႁဝ်းၵေႃႈ သမ်ႉပိၵ်ႉဢိုတ်း ဝႆႉသေ မူင်ႈမႅင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇတၢင်းလႂ် တေမႃးၸပ်းတီႈတူဝ်ႁဝ်း တေမႃးၸပ်းတီႈၵူၼ်းႁိူၼ်းႁဝ်း ၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ ယွၼ်ႉ ၼၼ် တေလႆႈယူႇသဝ်း ဢၼ်မီးလူမ်းၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇလီလႄႈ လွင်ႈမူတ်းသႂ် တီႈတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ၶႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်း ပၼ်။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းၶွၼ်ႈၵိုၼ်းႁႅင်းၼႃႇ ဢွင်ႈတီႈၽုၼ်ႇမုၵ်ႉလိူင်ႇၼမ်ၼႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈ။ သင်ၸိူဝ်း ႁႅင်း ၵမ်ႉတူဝ် ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၸိုင် ယႃႇပေၵႂႃႇ ၸိူဝ်းဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်းလီ။ ဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈလႄႈၵႂႃႇ ၸိုင် တၵ်းတေ လႆႈသႂ်ႇၽႃႈတူမ်းသူပ်းၵၼ် ၼႆႉတႄႉ လီတီႈသုတ်းယဝ်ႉ။  

ပေႃးၵႂႃႇမႃးယဝ်ႉ မိုဝ်းႁဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈလၢင်ႉပၼ် လီလီသေ ၸင်ႇတေမႃးယိပ်းၼႃႈ၊ ၶူၼင်ႁဝ်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မိုဝ်းႁဝ်းၼႆႉ ၵႂႃႇ ယိပ်းၼၼ်ႉ ယိပ်းၼႆႉမႃးယဝ်ႉလႄႈ တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၼႆႉ တေၸပ်းမႃး ငၢႆးမိူၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ် ၵူၺ်း။

ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတၢင်းပဵၼ် –

ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၸပ်းၵၼ် တၢင်းလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ် ဢမ်ႇၶႅင်လႅင်း ၸိုင် ယူႇႁိမ်းၸမ်ၵူၼ်းပဵၼ်ၸိုင် တေၸပ်းငၢႆႈ။ ပေႃးၸပ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇယႃ ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်းၼၼ်ႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃး ထႅင်ႈသေ တေၽႄႈလၢမ်း ၸပ်းၵၼ်မႃးၼမ်ထႅင်ႈ။

ပေႃးပဵၼ်ယဝ်ႉ ၸွင်ႇထိုင်သၢႆၸႂ် –

ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉသေ လူႉတၢႆၵႂႃႇတႄႉ ပႆႇယၢမ်ႈငိၼ်းမႃး တီႈႁူင်းယႃ မိူင်းပၼ်ႇၼႆႉ။ ၵူၺ်းၼႃႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ႁဝ်းမီးဝႆႉ တၢင်း ပဵၼ်ၼႂ်းတူဝ်ဝႆႉ တၢင်ႇဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ – ၼႃႈဢူၵ်းၵၢပ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈႁႅင်း၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉႁႅင်း၊ ဢႃႇႁႃႇရ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇမေႃလုမ်းလႃးယူတ်းယႃမၼ်းၸိုင် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တေလႆႈမႆႈၸႂ်ႁႅင်း။ သင်ပဵၼ်လႆႈ ႁႂ်ႈမႃးတီႈႁူင်းယႃၼႆႉ တေလီ။ မိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢူၼ်ႈႁႅင်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈ မဝ်း၊ ဢူၼ်ႈ၊ ပၢႆတိၼ်ပၢႆ မိုဝ်းၵတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈမေႃတူၺ်းလုမ်းလႃးၵၼ် သင်ပဵၼ်လႆႈၵႂႃႇႁူင်းယႃ ၵမ်းလဵဝ်။

တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၼႆႉ ပဵၼ်မႃးၵၼ်ၵူႈပီ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းမႃး ပေႃးၺႃးၵတ်းဢိတ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ တေပဵၼ်၊ ပေႃးႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်ႁဝ်း ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၵေႃႈ တေပဵၼ်ငၢႆႈ။ မၢင်ၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇၼႄၾၢင်ႇႁၢင်ႈမၼ်း ႁဵတ်းၼၼ်သေ ႁၢႆၵႂႃႇ ၵေႃႈမီး။ မၢင်ၸိူဝ်း ပွတ်ႇၵႂ်ႈယဝ်ႉ ၵႂႃႇၸပ်းတၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇဢၼ် မႃးထႅင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။

တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်ၸိုင် မၼ်းၵေႃႈ မီးယႃႈယႃႁႄႉမၼ်းယူႇ ပိူၼ်ႈတေသမ်းယႃႁႄႉၵင်ႈ ၶႆႈဝတ်း ၼႆႉပၼ်။ ၼိုင်ႈပီလႂ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈသမ်းပၼ် ပေႃးပဵၼ်လႆႈ။

ၵူၺ်းၼႃႇ ၸွမ်းႁူင်းယႃ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မိူဝ်ႈပီသွင်ပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈၵေႃႈ တမ်းလူင်းမႃးပၼ်ယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ။ ပီၼႆႉတႄႉ ပႆႇမီး မၢင်ၸိူဝ်း ပေႃးၶႂ်ႈသမ်းႁႄႉၵင်ႈဝႆႉၸိုင် လူဝ်ႇၵႂႃႇႁႃသိုဝ်ႉၸွမ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆယႃႈယႃသေ ဢဝ်မႃး ပၼ်မေႃယႃၶဝ် သမ်းပၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလႆႈ။

လၢႆးၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈမၼ်းတႄႉ –

လူဝ်ႇသမ်းယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ(တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေး) ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ ဢႆ၊ ၶီႈၸမ် မႃးၸိုင် လူဝ်ႇလႆႈပိၵ်ႉသူပ်းႁဝ်း လူဝ်ႇ လႆႈလၢင်ႉပၼ်မိုဝ်းယူႇသေႇသေႇ ယႃႇပေၵႂႃႇတီႈၵူၼ်းၼမ်ႁႅင်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁူႉဝႆႉဝႃႈ ငဝ်းလၢႆးတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ မိူၼ်ႁိုဝ် ပေႃးပဵၼ်ႁႅင်းၼႆ မၼ်းတေပဵၼ်မဵဝ်းႁိုဝ် မိူၼ်ၸိူင်ႉ ထူၺ်ႈၸႂ်ၵပ်ႉမႃး၊ ဢူၵ်းၵႅၼ်း၊ မဝ်းသေႇသေႇ၊ မဝ်းႁႅင်း၊ ပဵၼ်ငၢၼ်း၊ ဢူၼ်ႈႁႅင်း၊ မၢၵ်ႇႁႅင်းၸဵပ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇႁူႉပိူင်ၾၢင်ႇႁၢင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ သေ လူဝ်ႇၼႅတ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇႁူင်းယႃ။

လၢႆးယူတ်းယႃသမ်ႉ –

တေလႆႈလိုဝ်ႈပၼ် ႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ တေလႆႈၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉၼမ်ၼမ် ၵိၼ်ပၼ်ယႃႈၶူပ်းၶိုၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ယႃႇပေၵိၼ်ၼမ် ပေႃး ဢႆၼႆၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈသိုဝ်ႉယႃဢႆသေ ၵိၼ်ပၼ် မိူဝ်ႈပႆႇပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၵိၼ်ဝႆႉပႃး။ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်မႃး 2-3 ဝၼ်းၼႆ မေႃယႃၶဝ် တေပႆႇပၼ်ယႃႈၶႃႈမႅင်းၵမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉဝႃႈ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ