ၶုၼ်သိုၵ်း ဝုၼ်ႇၼ ၽူႈယၢမ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပၢၼ်ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်လူႉသဵင်ႈ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ တီႈႁိူၼ်း မၼ်းၸဝ်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈပဵင်းလူင် လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး။
ဝၼ်းတီႈ 14/10/2023 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 3 မူင်း ၶုၼ်သိုၵ်း ဝုၼ်ႇၼ (ႁွင်ႉ) ၾႃႉသႂ် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸဵမ်ပၢၼ် ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်၊ တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၸိုင်ႈတႆး – SURA လႄႈ ပၢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး – MTA မႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် လႆႈလူႉသဵင်ႈၵႂႃႇ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ဝၢၼ်ႈပဵင်းလူင် ဝဵင်းႁႅင်ၸႄႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းမႂ်ႇၸိုင်ႈထႆး ၽွင်းဢႃယု လႆႈ 75 ပီ ၼႆယဝ်ႉ။
မႄႈၶူးႁၢၼ်ၼူၼ်း ၽူႈယၢမ်ႈႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းၸွမ်းၵၼ်မႃး မိူဝ်ႈပၢၼ် SURA လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်း ၸဝ်ႈ ပဵၼ်ရေႃးၵႃႇ ၵူၼ်းထဝ်ႈသေ လူႉၵႂႃႇတီႈႁိူၼ်းဝၢၼ်ႈလွႆပဵင်းလူင်ၼႆႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပၢၼ်ၼုမ်ႇ သိုၵ်းႁၢၼ်၊ ပၢၼ် SURA လႄႈ ပၢၼ် MTA ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။ ဝၢႆး MTA ဝၢင်းၶိူင်ႈယဝ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈလိုဝ်ႈ ၵၢၼ်သေ မႃးယူႇ တီႈ ႁိူၼ်းပဵင်းလူင် ႁၢၼ်ႉတေႃႇပေႃးသဵင်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ႁဝ်းၶႃႈ ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်မႃးၸွမ်းၵၼ်တႄႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ် ၵူၼ်းၶႅၼ်ႇ ၾၢႆႇမႄးၵွင်ႈၵၢင်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸၢၵ်ႈလၢတ်ႈ၊ ၸၢၵ်ႈၾႆးလႄႈ ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ ၵူႈ ဢၼ်ဢၼ် ပႃးၸဵမ်ၸၢၵ်ႈသၵ်ႉၶူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မေႃမႄးမူတ်း” – ဝႃႈၼႆ။
ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 17/10/2023 ၼႆႉၸိုင် ယူႇတီႈ လုၵ်းလၢင်းလႄႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းပီႈၼွင်ႉ တေဢွၼ်ၵၼ်ပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ႁွပ်ႇ ႁူဝ်ၶဝ်ႈႁဵဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ ၶုၼ်သိုၵ်း ဝုၼ်ႇၼ –
ၸိုဝ်ႈ – ၶုၼ်သိုၵ်း ၾႃႉသႂ်
ၸိုဝ်ႈပေႃႈ/ မႄႈ – လုင်းသိုင်ႇ တီႉယႃႉ + ပႃႈဢုင်ႇ
တီႈၵိူတ်ႇ – ဝၢၼ်ႈၼွင်ႁႅင် ဢိူင်ႇတႃႈတေး ဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ
ပီၵိူတ်ႇ – ပီသႃသၼႃ 2491 ၊ ပီၶရိတ်ႉ 1948 (ဝၼ်းပုတ်ႉ)
ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ – ၸၢႆးထုၼ်းၵျေႃႇ မိူဝ်းယူႇၵျွင်း မုၼ်ၸဝ်ႈသေ ႁွင်ႉၸၢႆးဝုၼ်ႇၼ။ မိူဝ်ႈၽွင်းဢႃယုလႆႈ 7 ၶူပ်ႇ ယူႇႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းဝဵင်းသေ ဢွင်ႇၸၼ်ႉ 4 ။ တၼ်းလႆႈယူႇၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ 1 ဝႃႇ။
ၶဝ်ႈႁၢမ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ – မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/6/1960 ၶဝ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်းတီႈ သၢင်ႇသေႃး – လႆႈမႃးယူႇတီႈ မိူင်းၼႃႉသေ လဵင်ႉ မႃႉ လႆႈသွင်ပီ လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဢွႆႈၸွၵ်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇၸွမ်း ၸၢင်းၶမ်းၶႄႇ မႄးၵွင်ႈ 1 ပီ။ ၶိုၼ်းမႃးယူႇၸွမ်း (သၢင်ႇၸၢႆး လႃႈသဵဝ်ႈ) သေ ၸင်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တီႈဝၢၼ်ႈပဵင်းလူင် ၸွမ်းဝႃႇလိင်ႇ ႁူဝ်ၵႅၼ်ႇလႄႈ ၸဝ်ႈၵေႃႇၶမ်း။
ထိုင်မႃး ပီ 1965 ၸုမ်းၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပႅတ်ႈ မုၵ်ႉၸုမ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉသေ တင်ႈ ၸိုဝ်ႈပဵၼ် (ၶိူဝ်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ) ႁိမ်းႁူင်းဝူဝ်း ဝဵင်းၵဵင်းလၢဝ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ 2 ပီ ၸဝ်ႈၼွႆႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၶိုၼ်းသိမ်း (ၶိူဝ်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ) သေ တင်ႈၸိုဝ်ႈပဵၼ် (ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ပၢၼ်မႂ်ႇ)။
ဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈယွၼ်းၶႂၢင်ႉ ၸွမ်ႁၢၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႉသေ ၵႂႃႇသွၼ်ယဵပ်းၶူဝ်းၸွမ်း သၢင်ႇဢၢႆႈ တႆးၼိူဝ် လႆႈ 1 ပီ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုပ်ႇယွၼ်းၶႂၢင်ႉသၢင်ႇဢၢႆႈသေယဝ်ႉ မိူဝ်းၸႂ်းႁိူၼ်းတီႈၼွင်ႁႅင်သေ သမ်ႉသိုပ်ႇမိူဝ်းလႄႇၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ မိူဝ်းၺႃး ႁူဝ်ၼႃႈ ၵႃႇၵွႆႇယေး မိူင်းၼၢႆး ဢၼ်ၸၢႆးမျႃႉၸၢၼ်ႇလႄႈ ပူဝ်ႇမူးၵျီး ထုၵ်ႇတီႉဢဝ်တူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈၵႂႃႇ လႆႈၵႂႃႇႁဵတ်း ၼႂ်းၵႃႇၵွႆႇ ယေး မိူင်းၼၢႆးၼၼ်ႉ ႁိုင် 9 လိူၼ်။
ဝၢႆးၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ လၵ်ႉဢွၵ်ႇပၢႆႈ တီႈၼႂ်းၵႃႇၵွႆႇယေး မိူင်းၼၢႆး ၼၼ်ႉမႃး လႆႈမႃး M1 (1) လဝ်း၊ ၵွင်ႈၵႃႇပႅင်ႇဢွၼ်ႇ (1) လဝ်း၊ မၢၵ်ႇၵွင်ႈ (150) လုၵ်ႈ၊ မၢၵ်ႇပွမ်း (1) လုၵ်ႈသေ မႃးၸူး (ၸဝ်ႈၵႃလူၼ်ႇ) ယူႇၼႂ်းမုၵ်ႉၸုမ်း (တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉ ၸိုင်ႈတႆး – SURA)။
ပီ 1971 လႆႈႁပ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း မႄႈၵွင်ႈ – မႄးၸၢၵ်ႈ။ ပီ 1975 လႆႈၸၼ်ႉၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၶုၼ်သိုၵ်းဢွၼ်ႇ တႄႇဢဝ် 1975 ၼၼ်ႉမႃး ၸဵမ်ၸၢၵ်ႈလၢတ်ႈ၊ ၸၢၵ်ႈၾႆး၊ ၸၢၵ်ႈၵူႈမဵဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းမႄးမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ပီ 1991 မိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ၼႃႈႁိူၼ်း – ဝၼ်းတီႈ 12/1/1973 တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵိုၵ်း ၼၢင်းမၢႆ မီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် 3 ၵေႃႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸၢႆးမၢတ်ႈ၊ ၸၢႆး ၸၼ်လႄႈ ၸၢႆးႁိူဝ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် လုၵ်းလၢင်းတႄႉ ၵိုတ်းဝႆႉၸၢႆးၸၼ်လႄႈ ဢိၵ်ႇပႃးလၢၼ် 4 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။
