ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းလႄႈလၵ်းၼမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇၶွင်ထႆး

ပၢင်ၵုမ်ၸုမ်းၽွင်းလူင်ထႆး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ်ဢေႃႊၵသ်ႉ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ မီးၶေႃႈတႅပ်းတတ်း မၵ်းမၼ်ႈ ယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢၼ်လူင်းသၢႆမၢႆၸိုဝ်ႈသဵင်ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းလႄႈ ၶိုၼ်းၵႄႈလိတ်ႈၽိူမ်ႉထႅမ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း ဢၼ်ၸုမ်းၽွင်းလူင်ၶဝ်တႅပ်းတတ်းဝႆႉမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 5 လိူၼ်ဢေႃးၵသ်ႉ 2023 မၵ်းတမ်းႁႂ်ႈ ၼၢႆးၸၢင်ႈ (ပေႃႈလဵင်ႉမႄႈလဵင်ႉ) ယိုၼ်ႈသၢႆမၢႆလၢႆးၸိုဝ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်တေဢဝ်မႃးႁဵတ်းလုၵ်ႈၸၢင်ႈလႄႈ ႁႂ်ႈႁႅင်း ၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းယူႇၼႂ်း ဢၼႃးၸၵ်ႇ(ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈ) ထႆးလႄႈႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈထိုင်ဝၼ်းတီႈ 31 လိူၼ် ဢေႃႊၵသ်ႉ 2023 ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၵေႃႉပဵၼ်ၼၢႆးၸၢင်ႈ လႆႈယိုၼ်ႈသၢႆမၢႆၸိုဝ်ႈသဵင်လဝ်ႈယွၼ်းဝႆႉယဝ်ႉၸိုင် ႁႂ်ႈလုၵ်ႈၸၢင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈယူႇၼႂ်းဢၼႃးၸၵ်ႇထႆးတေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 30 လိူၼ်သႅပ်ႉထႅမ်ႊ ၿိူဝ်ႊရ် 2023 လႆႈ။

သင်ဝႃႈလႆႈယိုၼ်ႈၸိုဝ်ႈသဵင်လူင်းသၢႆမၢႆဝႆႉယဝ်ႉၸိုင် ႁႂ်ႈသိုပ်ႇယူႇၵႂႃႇၵွၼ်ႇ ပႆႇၸမ်ပဵၼ်ႁဵတ်းသင်လႄႈ ပႂ်ႉႁႂ်ႈ လၵ်းၼမ်းၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ ၶဝ်ႈမႃးၶပ်းၶိုင်ၵၢၼ်။

ၼႅဝ်းတၢင်းၵၢၼ်ပွင်ၵၢၼ် လွင်ႈၵၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၶွင်ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းဝၢႆးလင်ဝၼ်းတီႈ 31 လိူၼ်ဢေႃႊၵသ်ႉ 2023 ဢၼ်ၸုမ်းၽွင်းလူင်ၶဝ်မီးၶေႃႈတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉၸွမ်းၼင်ႇလၵ်းပိူင်ၶွင်ႁွင်ႈၵၢၼ် ႁႅင်းၵၢၼ်ယိုၼ်ႈ လဝ်ႈဝႆႉမီးၼင်ႇၼႆ –

1. လႆႈၸႂ်ၸွမ်းၼႅဝ်းတၢင်းၵၢၼ်ၶပ်းၶိုင်ၵၢၼ်ၶွင် ၵၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၶွင်ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ဝၢႆးလင်ဝၼ်းတီႈ 31 လိူၼ်ဢေႃႊၵသ်ႉ 2023

2. မၵ်းမၼ်ႈၼႂ်းလၵ်းၵၢၼ် ၵူတ်းပိူင်ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶွင်ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပၢႆးၼႂ်းမိူင်း လွင်ႈဢၼုၺၢတ်ႈပၼ်ႁႅင်း ၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းယူႇၼႂ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး ပဵၼ်ၵၢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းလူင် ပုၼ်ႈတႃႇႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း သၼ်ၸၢတ်ႈ ၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ လၢဝ်း မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈဝႅတ်ႉၼၢမ်း ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၸုမ်းၽွင်းလူင်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 5 ဢေႃးၵသ်ႉ 2023 ။

3. လႆႈၸႂ်ၼႂ်းလၵ်းၵၢၼ် ၵူတ်းပိူင်ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၶွင်ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ႁႅင်းၵၢၼ် လိူင်ႈပၼ်ဢၼုၺၢတ်ႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၵႂႃႇၼႂ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်းလူင်ပုၼ်ႈတႃႇႁႅင်းၵၢၼ် ၶၢမ်ႈမိူင်း သၼ်ၸၢတ်ႈ ၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ လၢဝ်း မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈဝႅတ်ႉၼၢမ်း ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၸုမ်းၽွင်းလူင် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 5 ဢေႃးၵသ်ႉ 2023 ။

သိုပ်ႇတေႃႇလွင်ႈဢၼ်ၸုမ်းၽွင်းလူင်ၶဝ်မီးၶေႃႈတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 5 ဢေႃးၵသ်ႉ 2023 လႆႈၸႂ် ႁႂ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း သၼ်ၸၢတ်ႈ ၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ လၢဝ်း မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ ဝႅတ်ႉၼၢမ်း ၸိူဝ်းမီးပၵ်းၾၢင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇ ၸွမ်းပၵ်းပိူင်ၵူတ်းမၢႆယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး ပဵၼ်ၵၢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းလႄႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်မူၵ်းမူၵ်းမူမ်ႇမူမ်ႇၵႂႃႇလႆႈထိုင်ဝၼ်းတီႈ 31/07/2023 လူၺ်ႈႁႂ်ႈၼၢႆးၸၢင်ႈယိုၼ်ႈၸိုဝ်ႈလူင်းသၢႆမၢႆႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်တေဢဝ်မႃးပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢင်ႈ ပၢႆးၼႂ်းဝၼ်းတတ်းမၵ်းဝႆႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်မီးႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်ၶပ်းၶိုင်ၵၢၼ်ၸွမ်းၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၸုမ်းၽွင်း လူင်ၶဝ်ယူႇမွၵ်ႈ 417,261 ၵေႃႉ (ၶေႃႈမုလ်းမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/08/2023)။

မိူဝ်ႈထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမိုဝ်ႉဝၼ်းမၵ်းမၼ်ႈယဝ်ႉလႄႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းဢမ်ႇလႆႈယိုၼ်ႈလဝ်ႈလူင်းၸိုဝ်ႈသဵင်သၢႆမၢႆဝႆႉၸိုင် ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းတေယဵၼ်းၵၢႆပဵၼ်ၵူၼ်းၽိတ်းၵူတ်းမၢႆလႄႈတေဢမ်ႇယူႇၼႂ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆးလႆႈ ဢိၵ်ႇ တင်း တေႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းထႆးဢမ်ႇလႆႈ။ သင်ဝႃႈၼၢႆးၸၢင်ႈယင်းၸၢင်းၶဝ်ႈမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၸိုင် ၼၢႆးၸၢင်ႈ ၵေႃႈတေထုၵ်ႇဢဝ်လိူင်ႈပဵၼ်ၶၻီး ၸၢင်းၵူၼ်းၽိတ်းၵူတ်းမၢႆႁဵတ်းၵၢၼ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈတေပဵၼ်ၵၢၼ် ၼမ်းၸူး ပုၼ်ႈတႃႇပိုတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းပၼ် မိၸ်ႉသျႃၶျိပ်ႉ(ၵူၼ်းႁဵတ်းၽိတ်း) မႃးႁႃၽူလ်ၽွၼ်းလႆႈ(လွၵ်ႇငိုတ်ႈထႆၵိၼ်) ဢမ်ႇဝႃႈ တီႈၼၢႆးၸၢင်ႈလႄႈသင် ဢွင်ႈတီႈတင်ႈႁူင်းၵၢၼ်ႁူင်းငၢၼ်းလႄႈသင် တီႈႁေႃတီႈႁိူၼ်းလႄႈသင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇၸွမ်းပၵ်းပိူင်ၵူတ်းမၢႆ ၼမ်တိူဝ်းမႃးယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်းလႄႈသူင်ႇၽူလ်ၽွၼ်းတုမ်ႉ

ယွၼ်ႈတေႃႇၵၢၼ်ၸတ်းပၵ်းပိူင်းၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး ၸွမ်းၼင်ႇႁၢႆးငၢၼ်းငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်ၵႃႉမၼုသ်း(ၵႃႉၶၢႆၵူၼ်း) (Trafficking in Persons Report: TIP Report)။

ယွၼ်ႉၼၼ် ပိူဝ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်မၵ်းတမ်းၵၢၼ် ၼႂ်းၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၸတ်းၵၢၼ်ၶွင်ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ပၢႆးၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 31/07/2023 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈၵၢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ၼၢႆးၸၢင်ႈလႄႈ တီႈတင်ႈၵိၸ်ႇၵၢၼ် ႁူင်းၵၢၼ် ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈ ၸၢင်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းၵူတ်းမၢႆၵၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သိုပ်ႇၵႂႃႇလႆႈ ပိူဝ်ႈႁွင်းႁပ်ႉၵၢၼ်ၾိုၼ်ႉၽူး ၸိုင်ႈမိူင်း ဝၢႆးသေၵၢၼ်ယွၼ်ႇၶၢႆးလွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်ၵႅတ်ႇၵင်ႈလႄႈၶူပ်ႈၵုမ်းရူၶ်ႈတိတ်းၸိူဝ်ႉဝႆႊရသ်ႉ 2019 ႁၢႆႉႁႅင်း။

ၸင်ႇလႆႈမၵ်းတမ်းၼႅဝ်းတၢင်းၵၢၼ်ၸတ်းၵၢၼ်ၶွင်ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 31/07/2023 ၸင်ႇၶဵၼ်ႇ တႅမ်ႈၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ 2 ၽိုၼ်ဢွၵ်ႇမႃး ပိူဝ်ႈၵႄႈလိတ်ႈၽိူမ်ႉထႅမ်ၼႅဝ်းတၢင်းဢၼ်ၸုမ်းၽွင်းလူင် ၶဝ် လႆႈၸႂ်ဢွၵ်ႇၶေႃႈတႅပ်းတတ်းမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 05/07/2023 ပိၼ်ႇပႅင်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၵဝ်ႇ။ ႁႂ်ႈၼၢႆးၸၢင်ႈ လႆႈယိုၼ်ႈလၢႆးၸိုဝ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်တေဢဝ်မႃးပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢင်ႈ(ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်) ယူႇလႆႈၼႂ်းမိူင်းထႆး လႄႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈထိုင် 30/09/2023 ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ လူၺ်ႈၵၢၼ်ၵူတ်ႇသွပ်ႇထတ်းထွင်ႁၼ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၼမ်းယိုၼ်ႈၼႅဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီး ၽူလ်ၽွၼ်းၵၢၼ်သၢင်ႈလွင်ႈၽုၵ်ႇၽၼ်းတေႃႇၸုမ်းၽွင်းလူင်ၸုပ်ႈတေမႃးလႄႈၶေႃႈႁၢမ်ႈမတ်ႉတႃ 169 (1) ၶွင်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၸိုင်ႈထႆး ၵွပ်ႈဝႃႈၼႅဝ်းတၢင်း ဢၼ်လဝ်ႈယိုၼ်ႈၼၼ်ႉပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၶွင်တၢင်းၵၢၼ် ပၵ်းၵတိပၢႆးၼႂ်းၸူဝ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုပ်ႈယၢမ်းလဵဝ်လႄႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးႁဵတ်းၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ႁၵ်ႉသႃၵၢၼ်ၼႂ်းၽွင်းယၢမ်းယူႇၼႂ်းၸူဝ်ႈယုပ်ႉသၽႃးၽူႈတႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်း ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမၵ်းမၼ်ႈ မိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 21/03/2023 ။

မိူဝ်ႈမီးၵၢၼ်ၸတ်းတင်ႈၸုမ်းၽွင်းလူင် ၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်မႂ်ႇၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယဝ်ႉ ႁႅင်းၵၢၼ်တေယိုၼ်ႈလဝ်ႈတေႃႇ ၸုမ်း ၽွင်းလူင်မႂ်ႇ လႆႈမႃးပိၼ်ႇၵႄႈယူၵ်ႉမုၼ်းၶေႃႈမၵ်းမၼ်ႈ ႁိုဝ် ဢၼုၺၢတ်ႈပိူင်ၵၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈ  ႁိုဝ် ယႃႉပႅတ်ႈၶေႃႈမၵ်းမၼ်ႈၸုမ်းၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇၵေႃႈ တေလႆႈတိတ်းတၢမ်ၸွမ်းၶၢဝ်ႇငၢဝ်းယူႇ။

ယွၼ်ႉၼႆႉဢၼႃးၶူတ်း(ဢၼႃႇၵၢတ်ႈ) ၶွင်ႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၸွမ်ၽွင်းလူင် သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇၽိူဝ်ႉထႆးဢွၼ်ႁူဝ်လႄႈလၢႆပႃႊတီႊၶဝ်ႈမႃးပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ငဝ်း လၢႆးႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်းတေမိူၼ်ႁိုဝ် မိူၼ်ၵဝ်ႇၵွႆးႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် တေလႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇၸိူင်ႉႁိုဝ် ပေႃးလႅၵ်ႈလၢႆႈ တေလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်ၵႂႃႇလၢႆးလႂ် ၸိူင်ႉႁိုဝ် လၵ်းၼမ်း (ပေႃႇလသီႇ) လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇမီးဝႆႉတေႃႇႁႅင်းၵၢၼ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၽူႈလႂ်ၵေႃႉလႂ် ပႃႊတီႊလႂ် တေမႃးပဵၼ်ၶုၼ်ၽွင်းၵၢၼ် ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ႁႅင်းၵၢၼ်  မီးၼႅဝ်းတၢင်းဝႆႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းၸွမ်းၶိုတ်းၶိုတ်းၸမ်ၸမ်ယူႇ။

မွၼ်းၶိူဝ်း

20230825