ဝၼ်းတီႈ 13/8/2023 ႁူဝ်ၶမ်ႈ 3 မူင်း ၶူၺ်လိၼ်ဢမ်ႇၼၼ် ၵွင်သၢၵ်ႈလိၼ် တီႈမေႃႇသႅင် ဢၼ်မီးႁိမ်းဝၢၼ်ႈမၢၵ်ႇၼႃႉ ၸႄႈဝဵင်းၽႃၵၢၼ်ႉ ၵူၼ်ႇပင်း တဵင်သႂ်ႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵႂႃႇႁႃ ၵဵပ်းသႅင် လူႉတၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်း ဢမ်ႇယွမ်း 30 ။
ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်းဢႃးလႃးလႄႈလိၼ်ၵူၼ်ႇ ။ ၶွမ်ႊပၼီႊသမ်ႉ ၶုတ်းသႅင်ၵူႈဝၼ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈဢမ်ႇယင်ႉ ၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉတေႃႇၶၢဝ်းႁႅင်ႈ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူၺ်လိၼ်ၵွင်ယႂ်ႇသုင်ႁႅင်း။ ၵူၼ်းႁႃသႅင်တီႈၶူၺ်လိၼ်ၵေႃႈမီးၵူႈဝၼ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူၺ်လိၼ်ၵူၼ်ႇတဵင်ၵူၼ်းတၢႆႁၢႆမွၵ်ႈ 30 ပၢႆ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉတႅတ်ႈတေႃးယင်းပႆႇႁူႉ ။ ပႃးၽႂ်လၢႆလၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ ။ မၢင်ႁိူၼ်းၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်းၶဝ် ဢမ်ႇပွၵ်ႈႁိူၼ်းၶိုၼ်းၵေႃႈမၢႆဝႃႈ ပႃးၵႂႃႇယဝ်ႉ ၼႆၵူၺ်း ” – ဝႃႈၼႆ။
ယွၼ်ႉၵွင်ၶူၺ်လိၼ် ဢၼ်တၢင်းသုင်မီး ၼႂ်းၵႄႈ 500-600 ထတ်း ၵူၼ်ႇတူၵ်းတဵင်လႄႈ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်း ၸွႆႈၵၼ်ႁႃ ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ဢၼ်ၺႃးလိၼ်ထူမ်ဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပႆႇႁၼ်သဵင်ႈ ။ ဢၼ်ႁႃႁၼ်ၶိုၼ်း တိုၵ်ႉမီး 11 ၵေႃ့ ဢွင်ႈတီႈလိၼ်ၵူၼ်ႇၼႆ့ ပဵၼ်တီႈၶွမ်ႊပၼီႊ ၵျွၵ့်ၸဵင်းတိတ့်ယွတ့် ၶုတ်းဝႆ့ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၽႃၵၢၼ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ဢၼ်လိၼ်ၵူၼ်ႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဢိတ်းဢွတ်းၵွႆး ။ ဢၼ်ၵူၼ်ႇၵႂႃႇတၢင်းၵႂၢင်ႈတေမီးမွၵ်ႈ 2-3 ဢေႊၶိူဝ်ႊၼႆႉ ။ ဢၼ်ၵူၼ်ႇၵမ်းၼႆႉ လႆႈဝႃႈ ၼႂ်းပီၼႆႉ ၵူၼ်ႇႁႅင်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း။ ဢၼ်လိၼ်ၵူၼ်ႇ ဢိတ်းဢွတ်းၵေႃႈ ၵႆႉၵႆႉမီးယူႇ ။ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းဢမ်ႇတၢႆၼမ် လႄႈၶၢဝ်ဢဢမ်ႇၽႄႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇမိူၼ်ၼႆ ” – ဝႃႈၼႆ။
ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၾူၼ်မႃး ၵူႈပီပီ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇၸွမ်း မေႃႇသႅင်မေႃႇႁႄႈသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၵႆႉပဵၼ်ၽေး လူႉသဵင်ႈသၢႆၸႂ်ၵၼ်မႃးၶိူဝ်းယႂ်း။
ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၽႃၵၢၼ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ပေႃးၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆတႄႉ ဢမ်ႇလီၵႂႃႇ ၼႂ်းမေႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေး မိူၼ်ၼႆဢေႃႈ။ပေႃးၵႂႃႇၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉၵၼ်ၼၵ်းၼႃယဝ်ႉ ”- ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 2/7/2020 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉၶူၺ်လိၼ်ၵူၼ်ႇပင်း တီႈမေႃႇသႅင်ႁူၺ်ႈၶႃႇ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ 200 ၸမ်သေ ပဵၼ်ဢၼ်လူႉယႂ်ႇတၢႆၼမ်သုတ်း ။ ထိုင်မႃး ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႉသ် ပီ 2022 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶူၺ်လိၼ်တီႈမေႃႇသႅင် ႁိမ်းဝၢၼ်ႈၽႃပႅၼ်ႈ ဢိူင်ႇသိူၵ်ႈမူႇ ၸႄႈဝဵင်းၽႃၵၢၼ်ႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းၶွမ်ႊပၼီႊ ရတၼႃႇတွင်ႇတၢၼ်း YTT လူႉတၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 20 ၵေႃႉ။
လွင်ႈၵူၼ်းလူႉတၢႆၼမ် ယွၼ်ႉ ၶူၺ်လိၼ်ၵူၼ်ႇပင်း ၼႂ်းမေႃႇသႅင်ၶဵဝ်ၽႃၵၢၼ်ႉမႃးၶိူဝ်းယႂ်းၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ ၸဝ်ႈဢႃၼႃႇၸိူဝ်းမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ဢမ်ႇသႂ်ႇၸႂ်တူၺ်းထိုင်လႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်ပၼ်ႁႃ ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ ၸုမ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ Global Witness ( နိုင်ငံတကာ သဘာဝသယံဇာတအရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့) ထတ်းသၢင်ႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။
