ၵူၼ်းသိုဝ်ႉၶၢႆတီႈလိၼ်ယူႇသဝ်း တင်းမၢၼ်ႈတင်းႁဝ်းႁႃပၵ်းသဝ်းၾင်ႁၢၵ်ႈမိူင်းထႆး

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၼိၵ်ႊၵေႊဢီႊ ဢေႊသျိူဝ်ႊယၢမ်ႈပိုတ်ႇၽိုၺ်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉဝႃႈ ၸၢဝ်းၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလင်ႇလႆၶဝ်ႈထႆး လူင်းလၵ်းပၵ်းထၢၼ်မၼ်ႈၵိုမ်းၼႂ်းၸိုင်ႈထႆးၼမ်တိူဝ်း။ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်သုၵ်ႉယုင်ႈ ပိုတ်ႇသိုၵ်းပိုတ်းတိုၵ်း ၵၼ် ၵၢင်မိူင်းမႃးယိုတ်ႈယၢဝ်း ၵူၼ်းယူႇၵၢင်(ပွႆးၸႃး)  သိုဝ်ႉၶၢႆႁေႃတိူၵ်ႈၶႅင်းႁိူၼ်းတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း (ဢသင်ႁႃရိမ်ႊ မသၽ်ႊယ်) ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢၼ်ယူႇၼႂ်းထႆးမႃး 30 ပီ ၼႄႉၼမ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼင်ႇၵၼ်  ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႃ သိုဝ်ႉတီႈယူႇတၼ်းသဝ်းသဵမ်ႈလၵ်းပၵ်းထၢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။

လုၵ်ႈၵႃႉဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၽိူမ်ႉထႅမ်တိူဝ်းၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးလၢႆတူပ်ႉၼႅပ်ႇ ဝၢႆးသေၸုမ်းသိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 2021  လိုၼ်းဝၢႆးၼၼ်ႉမႃးၵေႃႈပဵၼ်ႁဵတ်ႇၵၢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁုၵ်းႁၢႆႉတိူဝ်းၶိုၼ်ႈတိၵ်းတိၵ်း မီးၵၢၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် မီးၵူၼ်းလူမ်ႉတၢႆ မီးၵူၼ်းထုၵ်ႇတိၺွပ်ႈၵုမ်းၶင် ၵၢၼ်တူၵ်း ယူႇၼႂ်းသၽႃးဝတႂ်ႈငဝ်းမိုတ်ႈလပ်းသိင်ႇ ယုပ်းၽၢၼ်ႈၵူဝ်ႁႄၵၼ်တင်းဝၢၼ်ႈတင်းမိူင်း ဢမ်ႇႁတ်းၵိၼ်ႁတ်းၼွၼ်း ဢမ်ႇႁတ်းၵႂႃႇႁတ်းပႆ ႁူမ်ႈတင်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ဢိုပ်းယၢၵ်ႈၵွတ်းၽၢၼ် ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးလူမ်ႉလႅဝ် ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း တႅၵ်ႇယၢႆႈၽူင်ႉၼီ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း တင်းၵူၼ်းမီးၵူၼ်းၽၢၼ်။ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵေႃႈ ၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ် ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢင်ႈပဵၼ်ၶီႈၶႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇလႆႈငိုၼ်းမႃးသိုဝ်ႉၶဝ်ႈလဵင်ႉလုၵ်ႈလဵင်ႉၼႃႈႁိူၼ်း ၵူၼ်းမီး ငိုၼ်းမီးတွင်းၵေႃႈ ပၢႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇတင်ႈလၵ်းတင်ႈတူဝ် သိုဝ်ႉႁေႃသိုဝ်ႉႁိူၼ်း ၾင်ႁၢၵ်ႈၾင်တူဝ်ယွမ်းၵူမ်ႈႁူဝ်မူၵ်းယူႇ ပႃႇၽိူင်မိူင်းပိူၼ်ႈ။

ၸိူဝ်းမီးငိုၼ်းၼမ်ၵေႃႈပၢႆႈၵႂႃႇလႆႈထိုင်ၵႆၽႅဝ်မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးဢမ်ႇပေႃးမၢၵ်ႈပေႃးၼမ်ၵေႃႈ ပၢႆႈၵႂႃႇမိူင်း ဢၼ်တိတ်းႁိမ်းၸမ် ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူင်းထႆး ဢဝ်ၵမ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇၽႂ်မၼ်းသေ ႁႃသိုဝ်ႉၶွၼ်ႊတူဝ်ႊၸွမ်းၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူင်းၵွၵ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ လုၵ်ႈတဝ်ႈလဝ်ႇလၢၼ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈၵမ်ႈၼမ် ဢဝ်မႃးႁဵၼ်းဝႆႉမိူင်းထႆးဢွၼ်ၼႃႈၼႆႉ။

ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈၵမ်ႈၼမ် တေပၢႆႈၶဝ်ႈမႃးပၵ်းယူႇၸွမ်းၶႅပ်ႇလႅၼ်လိၼ်မိူင်းတႆးဢွၼ်တၢင်း ဝၢႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶၢႆႉၶဝ်ႈမိူင်းထႆး တင်ႈလၵ်းပၵ်းထၢၼ်မၼ်ႈၵိုမ်း(ထႃႇဝရ) သေ ဢမ်ႇဢၢၼ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇမိူင်းၼွၼ်း လႅင်ႇၶၢဝ်ႇ တီႈၵူၼ်းယူႇၵၢင်သိုဝ်ႉၶၢႆတီႈလိၼ် (ပွႆးၸႃးသိုဝ်ႉၶၢႆတီႈလိၼ်) ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၼိၵ်းၵေႊဢိဢေႊသျိူဝ်ႊ ယင်းလၢတ်ႈဝႃႈ – ၸိူဝ်းၶဝ်ၶႂ်ႈမီးႁေႃမီးႁိူၼ်းသူၼ်ႇတူဝ်သေယူႇသဝ်းပၵ်း ထင်မၼ်ႈၵိုမ်းလႄႈၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၵုမ်ႇၵူၼ်းယူႇၵၢင်ၵမ်ႈၼမ်တေမီး တင်းၵူၼ်းထႆးလႄႈၵူၼ်းတႆး ဢိၵ်ႇတင်း ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈဢၼ်မႃးယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းထႆးႁိုင်ယၢဝ်ႈယၢဝ်းၼၢၼ်း 30 – 40 ပီယဝ်ႉလႄႈ ပဵၼ်တင်းၵူၼ်းယူႇၵၢင် သိုဝ်ႉၶၢႆတီႈလိၼ် လႄႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၵူၼ်းယူႇၵၢင်ႁူမ်ႈတင်းႁပ်ႉၸၢင်ႈလၢႆယၢင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉ လဵင်ႉသႆႈယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။

သုၼ်ၶေႃႈမုလ်း ႁေႃ တိုၵ်းတိူၵ်ႈ ႁိူၼ်း2 တီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ တၢင်းၼမ် ၶွင် ၶွၼ်ႊၻူဝ်ႊမီႊၼျဵမ်ႊၼႂ်းထႆးဢၼ်ၶၢႆပၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းလုၵ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 9 လိူၼ် မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ  သုင်ၶိုၼ်ႈလိူဝ်မႃး 6 တူပ်ႉၼႅပ်ႇ ၼႂ်းပီ 2021 ၼၼ်ႉၶၢႆလႆႈ 188 ယူႊၼိတ်ႉ။

ၼႂ်းၸူဝ်ႈၽွင်းဝူင်ႈၵၢင်ပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈ ၽၢၼ်ႇၵၢၼ်ၼႅင်ႈၶၢႆႇတၢင်းၵႆၶွင်တူဝ်တႅၼ်း  ၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈလိူၼ်မေႊပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ 12 ၵေႃႉ ၼႂ်းတင်းမူတ်း 50 ၵေႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈ လႆႈႁၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈမီးၵၢၼ်သူၼ်ၸႂ် တေသိုဝ်ႉ ၶွၼ်ႊၻူဝ်ႊမီႊၼျဵမ်ႊ ၼႂ်းထႆး။

မိၼ်းထႅတ်ႉၼႅင်ႇ ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ ဢႃယု 36 ပီ ဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးတင်ႈတႄႈလႆႈႁပ်ႉတိုၼ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း (ထုၼ်းၵၢၼ် သိုၵ်းသႃ) ႁဵၼ်တေႃႇတီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2004 သေဢမ်ႇၶိုၼ်းပွၵ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈၵၢၼ်သုၵ်ႉယုင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေလႆႈမႆႈၸႂ်ၵၢၼ်ပဵၼ်ၽႆးတေႃႇၸီးဝိတ်ႉသၢႆၸႂ်လႄႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ၸင်ႇမူၵ်းၸူမ်ယူႇထင်ၼႂ်းမိူင်းထႆး သေ ႁဵတ်းႁႃၵိၼ်တင်းၵၢၼ်ၵူၼ်းယူႇၵၢင်လႄႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးဝႆႉယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။

“ၵဝ်ၶႃႈၶႂ်ႈသိုဝ်ႉတီႈလိၼ်ၽိုၼ်လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉသေၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ပိူဝ်ႈသၢင်ႈႁေႃသၢင်ႈႁိူၼ်းယူႇၵၼ်တင်း လုၵ်ႈၸၢႆးတီႈၼႂ်း မိူင်းထႆး ႁူမ်ႈဝႃႈၵဝ်ၶႃႈတၵ်းလႆႈၶပ်းၶိုင်ၽၢၼ်ႇ ၼေႃႊမိၼီႊ(nominee) ဢဝ်ၸိုဝ်ႈပိူၼ်ႈသိုဝ်ႉၵေႃႈလီ” မိၼ်းထႅတ်ႉ ၼႅင်ႇ ပိုတ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼၵ်ႉၶၢဝ်ႇၼိၵ်းၵေႊဢေႊသျိူဝ်ႊထႅင်ႈဝႃႈ “ၵဝ်ၶႃႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ႈမီးၵၢၼ်ႁမ်ႉႁဵၼ်း ဢၼ်မီးပၵ်းပိူင် ၵၢၼ်သွၼ်ႁဵၼ်းလီ မီးၸၼ်ႉ တီႈလီၼႂ်းမိူင်းထႆး”။

ယင်းမီးႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 7 သႅၼ်ပၢႆ ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈမီး တီႈလိၼ်တီႈႁိူၼ်းဢွၼ်ႇလင်ၼိုင်ႈသေၾင်ႁၢၵ်ႈပၵ်းလၵ်းယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းထႆး။

ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးတင်းၼမ်တင်းလၢႆၸိူဝ်းၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶႂ်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇ မိူင်းလင် ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 50-60 ပီမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးဢမ်ႇလႆႈယူႇၵတ်းယူႇယဵၼ် ပဵၼ်ၶီႈၶႃႈသိုၵ်း မႃးယူႇၵူႈသိုပ်ႇၵူႈပၢၼ် တုၶ်ႉယၢၵ်ႈ ၵွတ်းၽၢၼ် ဢိုပ်းၵၼ်ႈ တူၵ်းၵႅၼ်း ဝၢတ်ႇၸဵပ်းလူမ်ႉတၢႆမႃးၼမ်လၢႆမၢၵ်ႈၼမ် ႁိုင်ယၢဝ်ႈ ယၢဝ်းၼၢၼ်းယဝ်ႉလႄႈပဵၼ်ဢၼ်ယိၼ်းဢိမ်ႇဢိူဝ်ႇဝိူဝ်ႇၸၢၼ်ႈသုတ်းပၵ်းသုတ်းတိူၵ်ႈယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းၸိူဝ်းတေၶႂ်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းယူႇၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇမိူင်းလင်ဢမ်ႇၶႂ်ႈမီး မီးၵေႃႈဢေႇတႄႉတႄႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈမိူဝ်းႁွင်ႉဢဝ် ပေႃႈမႄႈမႃးယူႇၸွမ်းၼႂ်းမိူင်းထႆးယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၵၢၼ်ၵဵပ်းၶဝ်ႈ ၵဵပ်းငိုၼ်း ၵဵပ်းသိုၵ်း ယင်းတိူဝ်းၼမ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ပူၼ်ႉမႃးတီႈၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇၼႆႉ ဢၼ်ၵူၼ်းတႆးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ၵႂႃႇသိုဝ်ႉတီႈလိၼ်လႄႈ ထုၵ်ႇလွၵ်ႇလႅၼ်ပဵၼ်လိူင်ႈပဵၼ်ၶၢဝ်ႇမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈႁၼ်လႆႈယိၼ်းၵၼ်ႁူၼ်ႈၵႂႃႇသဵင်ႈ မၢင်ၸိူဝ်းၵဵပ်းၵဵပ်းႁွမ်ႁွမ် မႃးတင်းႁိုင် ၸူဝ်ႈၽႅပ်ႉတႃႇဢွၼ်ၵွႆးၵေႃႈႁၢႆလၢႆပႅတ်ႈမိူၼ်ထွၵ်ႇလွင်ႈၼမ်ႉပႅတ်ႈ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမီးတၢင်းမုင်ႈမၢႆဢမ်ႇဢၢၼ်းၶိုၼ်းမိူဝ်းယဝ်ႉလႄႈ ၸင်ႇၵဵပ်းႁႃႁွမ်တွမ်ငိုၼ်း သိုဝ်ႉတီႈလိၼ်ႁဵတ်းႁိူၼ်း ႁဵတ်း ယေး ပိူဝ်ႈတႃႇလုၵ်ႈလၢင်းတေမီးတီႈယူႇတီႈၵိၼ် ၵမ်ႈၼမ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၶဝ်ၵေႃႈႁဵတ်းယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်း ယွၼ်ႉလူၺ်ႈတၢင်းၶတ်းၸႂ် တၢင်းသိုဝ်ႈသႂ်ၸႂ်ၸိုၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းငၢၼ်းၵေႃႈ မီးႁေႃမီးႁိူၼ်း မီးတီႈယူႇတီႈၵိၼ်မီးလၵ်းမီးလႅင်ႇ မီးၽဝဢၼ်လႅင်းသႂ်ပၢင်ႇၸိုၼ်ႈ။

ယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ယူႇပႅၼ်ပႄႈလႅၼ်ဝဵင်း ၵုမ်ႉမိုင်ႉလႆႈသႂ်ႇလႆႈၸၢႆႇ ပၼ်သိုၵ်းၸုမ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉၸုမ်းၼိုင်ႈ ဢမ်ႇႁူႉ ပဵၼ်လၢႆမုၵ်ႉလၢႆၸုမ်း ၵမ်းၵမ်းၵေႃႈ ၵဵပ်းၶၢၼ်းႁႅင်းၵၢၼ် ၵဵပ်းၶဝ်ႈ ၵဵပ်းငိုၼ်း ၵဵပ်းဢဝ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်း ဢမ်ႇမီးၽႂ်တေႁႃလဵင်ႉပေႃႈမႄႈ ဢမ်ႇမီးၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းႁႃႁွမ်ငိုၼ်းႁွမ်တွင်း ႁႃဢမ်ႇပႄႉၵိၼ်ဢမ်ႇပေႃး တင်းၸူဝ်ႈ တင်းၸၢတ်ႈပဵၼ်ၽဝၶီႈၶႃႈသိုၵ်း မီးႁိူၼ်းထုၵ်ႇၽဝ် ထုၵ်ႇလိုပ်ႇႁေႃႈၶၢႆႉ။

ယူႇမိူင်းထႆး ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်လူလၢႆပေႉၵိၼ် ႁဵတ်းၵႃႈႁိုဝ်လႆႈၵႃႈၼၼ်ႉ ႁႃၵႃႈႁိုဝ်လႆႈၵႃႈၼၼ်ႉ ႁွမ်ၵႃႈ ႁိုဝ်မီးၵႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်လူလၢႆပူၼ်ႉပႅၼ်ဢဝ်လွၵ်ႇဢဝ်လၢႆ ဢမ်ႇမီးၽႂ်မႃးပေႉၵိၼ်မၢပ်ႇငႅၼ်း။ တႆးပွႆႇပႅတ်ႈဝၢၼ်ႈ ပႅတ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၽိတ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆး မိူင်းတႆးႁၢမ်း မိူင်းတႆးတူၵ်းၵႂႃႇၼႂ်းမိုဝ်းပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၽိတ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆး “လွင်ႈဢၼ်တႆးလႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၽိတ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆး  ၵၢၼ်တုၶ်ႉ ယၢၵ်ႈၵွတ်းၽၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၶၢၼ်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵူၼ်းမိူင်းတႆးယူႇဢမ်ႇလႆႈလႄႈ ပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်တၢင်းၽိတ်းသိုၵ်း လိူဝ်သေဢမ်ႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ ယင်းပၢႆႁဵတ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈမႂ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် လူလၢႆတဵၵ်းတဵင်ၶိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆးၼၼ်ႉၵွႆး။

မွၼ်းၶိူဝ်း

20230711