ၸဝ်ႈသူၼ် ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ငိုၼ်းတိုၼ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼမ်လိူဝ်ၵူႈပီ

ၸဝ်ႈသူၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ(ၶဝ်ႈၶႄႇ) တၢင်းပွတ်းၸၢၼ်း ပီၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ယွၼ်ႉလႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်း ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼမ်လိူဝ် ၵူႈပီ ပူၼ်ႉမႃး။

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းလိူၼ်မေႊ – ဢေႊပရိူဝ်ႊမႃးၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈၵၢပ်ႇယဝ်ႉလႄႈ ၵမ်ႈၼမ် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵၼ်မႃးပဵၼ်လၢၵ်ႇလႄႈ ပီၼႆႉ ၶၼ်ၸိူဝ်ႉၾၼ်း၊ ၾုၼ်ႇထၢတ်ႈ၊ ၵႃႈၸၢၵ်ႈလႄႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး (ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်လၢႆပုၼ်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈသူၼ်ၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်ႁႅင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇထႅင်ႈ။  

ၸဝ်ႈသူၼ် တၢင်းဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈၽုၵ်ႇသင် လိူဝ်သေ ၽုၵ်ႇ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်လၵ်းသေ လဵင်ႉတွင်ႉၵူၺ်း။ ပီၼႆႉ ၶၼ်ၸိူဝ်ႉၾၼ်းၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ 1 ထူင်ႇလႂ် လႆႈသိုဝ်ႉ 85,000 ပျႃး။ ပီၵၢႆ 70,000 ပျႃး ၶိုၼ်ႈထႅင်ႈ 15,000 ပျႃး။ ၵႃႈၸၢၵ်ႈထႆ ပီၵၢႆ 1 ၸူဝ်ႈမူင်း လႆႈပၼ် 35,000 ပျႃး ပီၼႆႉ လႆႈပၼ် 50,000 ပျႃး ၵႃႈၶိုၼ်ႈ ထႅင်ႈ 15,000 ပျႃး။ ၵႃႈၾုၼ်ႇထၢတ်ႈသမ်ႉ ပီၼႆႉ 1 ထူင် လႆႈပၼ် 110,000 ပျႃး ပီၵၢႆ လႆႈပၼ် 80,000 ပျႃး ၶိုၼ်ႈပဵၼ် 30,000 ပျႃး။ ႁဝ်းၶႃႈ ၸဝ်ႈသူၼ်တႄႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလိူဝ်ၵဝ်ႇထႅင်ႈယဝ်ႉ ႁဵတ်းသူၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇငၢႆႈၶႃႈ လႆႈၸၢင်ႈ ပိူၼ်ႈႁဵတ်းမူတ်း တိုၼ်းလၢင်းယႂ်ႇ ထိုင်ၶၢဝ်းဢွၵ်ႇမႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၼမ်ႉမႅတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်းသင်၊ ယွၼ်ႉလႆႈၸၢင်ႈၵႃႈ ပဵၼ်ဝႆႉ ၸိူင်ႉၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ် ၶၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်ၼႆႉ တေမီး 1 ၸွႆႈလႂ် 950 ပျႃး – 1,100 ပျႃး။ ၵူႈပီ လႆႈထိုင် 1,300 ပျႃး – 1,500 ပျႃး ၸိူဝ်းၼႆႉလူးၵွၼ်ႇ ၸဝ်ႈသူၼ်လၢတ်ႈ။

“တႄႇဝႃႈ ၽုၵ်ႇမိၼ်ႉ၊ ၽုၵ်ႇၽၵ်းမီႇ၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇမီးၶၼ်။ မီးၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၼႆႉၵူၺ်း မီးၶၼ်မၼ်းဢိတ်းၼိုင်ႈ။ လိူဝ်သေ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၼႆႉယဝ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၽုၵ်ႇသင် ပဵၼ်ဝႆႉ ၸိူင်ႉၼႆၶႃႈဢေႃႈ တီႈၼမ်ႉၸၢင်ႈၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသူၼ် တၢင်းဝဵင်းၶူဝ်လမ်ၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်ႁႅင်း ၵႃႈၸၢၵ်ႈထႆသူၼ် ပေႃးပဵၼ်တီႈမႂ်ႇ 1 ၸူဝ်ႈမူင်း လႆႈပၼ် 60,000 ပျႃး။ တီႈၵဝ်ႇ 50,000 ပျႃး။ ၵႃႈၾုၼ်ႇထၢတ်ႈ 1 ထူင် 125,000 ပျႃး၊ ၼမ်ႉ မၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး 1 လိတ်ႉလႂ် 2,400 ပျႃး။ ၸိူဝ်ႉၶဝ်ႈၵၢပ်ႇသမ်ႉ ပေႃးပဵၼ်သႅၼ်း 808 – 625 သမ်ႉ 1 ထူင်လႂ် 90,000 ပျႃး။ ပေႃး ပဵၼ် 621 သမ်ႉ 1 ထူင်လႂ် 93,000 ပျႃး။ ပေႃးပဵၼ် 08 သမ်ႉ 1 ထူင်လႂ် 87,000 ပျႃးလႄႈ ပေႃးပဵၼ် 535 သမ်ႉ 1 ထူင် 80,000 ပျႃး။

ၸဝ်ႈသူၼ် ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ တီႈဝဵင်းၶူဝ်လမ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းၼႆႉ ၶိုၼ်ႈၵူႈမဵဝ်း ၶိုၼ်ႈၵူႈ ဢၼ် ၶိုၼ်ႈၵူႈပီၶႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇယွမ်းလူင်းၶႃႈ။ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်သၽႃႇဝ ၶွင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ႁဝ်းယဝ်ႉႁိုဝ်ၼေႃ။ ယၢပ်ႇတႄႇ ယၢပ်ႇဝႃႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၶၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ 1 ၸွႆႉလႂ် လႆႈ 1,000 ပျႃးၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းတွင်းၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်းသူၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၶဝ် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် တေပွႆႇသူၼ်ႁၢမ်းမွၵ်ႈ 35% ၵိုတ်းဝႆႉ တႃႇ 65% ၵူၺ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇၶိုင်ႈၼိုင်ႈ တေပဵၼ်ဢၼ်ၸိုၵ်းဢဝ်သေႁဵတ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိုၵ်းၸိူဝ်ႉၶဝ်ႈ ၵၢပ်ႇသႂ်ႇ၊ ၸိုၵ်းၵႃႈၸၢၵ်ႈထႆ။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၶဝ်ႈၵၢပ်ႇဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ ၸင်ႇၶၢႆသေ သၢႆႈတႅၼ်းၶိုၼ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၸဝ်ႈသူၼ် ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ဝဵင်းၵဵင်းတွင်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸိူဝ်ႉၶဝ်ႈၵၢပ်ႇသႅၼ်း 808 ၼႆႉ 1 ထူင် လႆႈသိုဝ်ႉ 90,000 ပျႃး။ ပေႃးၸိုၵ်းဢဝ်(ၸိူဝ်ႈဢဝ်)သမ်ႉ 1 ထူင် 100,000 ပျႃး။ ၵူႈပီ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ 1 ထူင်လႂ် 65,000 ပျႃး။ ၵႃႈၸၢၵ်ႈထႆသူၼ် သမ်ႉ ပေႃးၸၢၵ်ႈဢွၼ်ႇ 1 ၸူဝ်ႈမူင်းလႂ် 13,000 – 15,000 ပျႃး။ ၵူႈပီ 7,000 – 8,000 ပျႃး။ ၸၢၵ်ႈလူင် 1 ၸူဝ်ႈမူင်း 50,000 – 60,000 ပျႃး။ ၵူႈပီ 30,000 – 35,000 ပျႃး။ ယွၼ်ႉၶၼ်မၼ်းပုင်ႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း 2 – 3 ပုၼ်ႈလႄႈ ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ် ၵၼ်ပွႆႇသူၼ်ႁၢမ်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ၶၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ (ၶဝ်ႈၶႄႇ) ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းတွင်းၼႆႉ 1 ၸွႆႉ 900 – 950 ပျႃး။ ပီၵၢႆသမ်ႉ 1 ၸွႆႉ 850 – 1,050 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီပၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တူၵ်းႁႅင်း၊ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉ တွင်ႉယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်ႁႅင်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းမိူင်းတႆးၼႆႉသမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼႆႉၵူၺ်း ဢမ်ႇၵႃး ပၢႆၺႃးတၢမ်ႇသိုၵ်းသိူဝ် ၵဵပ်းၶွၼ်ႇ၊ ၵဵပ်းသိုၵ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်းထႅင်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇ၊ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ၊ တႆး – ထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉမႃးတင်းၼမ်။ တႃႇၵူၼ်းႁဵတ်းႁႆႈသူၼ်ၼႃး ပေႃးဢမ်ႇ ၶႂ်ႈမီးၵူၼ်းႁဵတ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။