ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3-4 ဝၼ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊလႄႈ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၶိုင်ႁဵတ်း Workshop Federalism ပိူဝ်ႈတႃႇ ၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ၽူႈဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၶဝ်ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းထိ 5 ၸုမ်း PPST ဝၼ်းထိ 6 ၸုမ်းပႃႇတီႇ ပၢႆးမိူင်း ဝၼ်းထိ 7 ၸုမ်း SAC ၶွင်သီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ဝၼ်းထိ 8 သီႇမူႇသီႇၸုမ်း ႁူမ်ႈၶဝ်ႈၶိုင် ဢုပ်ႇဢူဝ်းၸွမ်းၵၼ်။
ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်သၢင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် Workshop ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ပဵၼ်ငိူၼ်ႈယႂ်း တႃႇၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ (အမျိုးသားညီလာခံ) ဢၼ် ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ (စကစ) ဢၢင်ႈယိူင်ႈႁဵတ်းၸွမ်း လၢႆး (နအဖ) မိူဝ်ႈ 1993 ပူၼ်ႉမႃး 30 ပီမိူင်း ၼၼ်ႉၵူၺ်း ႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။
ဢိင်ယၼ်တီႈ လုၵ်ႈၸုမ်း PPST ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၸိူဝ်းယိုၼ်ႈတၢင်ႇ မၢႆၾၢင်မႂ်ႇမႂ်ႇ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၵပ်းၵၢႆႇၵမ်းသိုဝ်ႈၵၼ်တင်း NUG- PDF ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ (စကစ) တေဢၢင်ႈၸတ်းႁဵတ်းပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ ၵၼ်တင်း ၼႂ်းပီၼႆႉ တူၵ်းလိုၼ်းၼႃႇၵေႃႈ ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2024 ။
တင်ႈႁူဝ်ၶေႃႈဝႃႈ ပၢင်ၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်သေ သမ်ႉတေဢုပ်ႇၵုမ် လွင်ႈမူၼ်ႉမႄး ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ၼႆၶႃႈၼေႃႈ။ တီႈပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸုမ်းၸိူဝ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တေႁၼ်လီၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႆ ဢဝ်ၸဵမ်မတ်ႉတႃ 261 ယူႇၾၢႆႇ(စကစ) တေယွၼ်ႇယၢၼ်းယွမ်းမႄးပၼ်ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
တေႃႈၼင်ႇ လွင်ႈတပ်ႉမတေႃႇ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈဢဝ်တီႈယူႇလႆႈ တီႈတႅၼ်းၽွင်း ၵူႈယၢင်ႇ တႃႇ 25 % ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းၸၢင်ႈ ပိၼ်ႇလၢႆႈပၼ် လုၵ်ႉတီႈၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ (တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ် ) တူဝ်တႅၼ်းၾၢႆႇသိုၵ်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ၵႂႃႇ (ကာကွယ်ရေးဉီးစီးချူပ်က) အမည်စရင်းတင်သွင်းသူ တူဝ်တႅၼ်းဢၼ်ယူႇတီႈ ၽူႈၵုမ်းသိုၵ်းယိုၼ်ႈသူင်ႇၼၼ်ႉ ၶႃႈၼႃႇၼေႃႈ။ ၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း ၾၢႆႇသိုၵ်းၶဝ် ဢေႇၵႂႃႇ တေၶႂ်ႈဢဝ် ၵူၼ်းပေႃးသိုၵ်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ( စစ်မှုထမ်းဟောင်း) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးတႅၼ်းတၢင်ၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈယူႇ ။ ၶိုၼ်းမႃး တူၺ်းတႄႉၵေႃႈ ၼႂ်း 25 % ၼၼ်ႉ ပႃးမႃးၵူၼ်းၽၵ်းၵႃႇၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇၼႆ ၽၢမ်းတႃလႆႈၵူႈမိူင်းမိူင်းၼၼ်ႉၶႃႈ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇမတ်ႉတႃ 6 (စ) တပ်ႉမတေႃႇ တေၶဝ်ႈပႃး ဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ ၵူႈမိူဝ်ႈ ၵူႈယၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉလႂ်၊ မတ်ႉတႃ 9 လွင်ႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်း 7 တိူင်း 7 မိူင်းၼၼ်ႉလႂ် ၊ မတ်ႉတႃ 10 တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈ ၽၢတ်ႇ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉလႂ် – တေႃႇထိုင်ဝႃႈ ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉ ထၢၼ်ၽွင်းလူင်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်း 3 တီႈ တပ်ႉမတေႃႇ တိုၼ်းတေဝၵ်ႉငမ်ဢဝ်ဝႆႉ လႂ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇယွမ်းမႄး။ ပွင်ႇဝႃႈ တိုၼ်းတေဢဝ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁဵတ်းတူဝ်ယိူဝ်ႇ ၽၢမ်းတႃ တေႃႇၵူႈမိူင်းမိူင်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၽွင်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉယူႇ ၼႂ်းပီ 2024 ၼၼ်ႉ သမ်ႉတေ လူင်းၵဵပ်း သဵၼ်ႈသၢႆမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်း ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈဢၢင်ႈမီးဝႃႈ သၢႆမၢႆၵူၼ်းတွတ်ႈမႄးပၼ်သဵင် ၸုမ်းတွတ်ႈမႄး ပၼ်တႅတ်ႈတေႃး မီးလွင်ႈမၢပ်ႇပႅတ်ႉလႅၼ်ပၼ်သဵင်ႈဝႃႈၼႆသေ ၶဝ်ၸင်ႇလႆႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိူင်ႉၼၼ်မီးမႃးပိုၼ်းမၼ်း ပဵၼ်ၶေႃႈဢၢင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉၼႃႇၼေႃႈ။
ယူႇတီႈ (စကစ) သေ လူင်းၵဵပ်းလႆႈ ၽႅဝ်ထိုင်ပိုၼ်ႉတီႈမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈပႂ်ႉတူၺ်းၵွၼ်ႇ ။ တၢမ်တူဝ်မိၼ်းဢွၼ်ႇလၢႆႇ ယိုၼ်လၢတ်ႈဝႆႉမိူဝ်ႈ ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 1 ဝၼ်း ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉတႄႉၸိုင် ၼႂ်းၵႃႈ ၸႄႈမိူင်းမီးယူႇ 330 ၼၼ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ၵုမ်းၵမ်လႆႈ တေမီး 198 ၸႄႈဝဵင်းၵူၺ်းဝႃႈၼႆ ယဝ်ႉ။
ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ႁၢႆႉၸႃႉလိူဝ်ၵဝ် ယုင်ႈယၢင်ႈဢူၼ်ဢုင်းမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ ၼင်ႇႁူႉၵၼ် ယဝ်ႉ။တၢမ်ၼင်ႇၸုမ်းၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းတႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉၸိုင် ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ၶိုၼ်းလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉတိုၵ်းတေႃးတေႃႇ (စကစ)ၼႆႉ မီးဝႆႉဢမ်ႇယွမ်း 577 ၸုမ်း ၸူဝ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇမႃးၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းဢမ်ႇယွမ်း 8 မိုၼ်ႇပွၵ်ႈ။
ပူၼ့်မႃး 10 ပီၵွၼ်ႇပႆႇယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းတၢင်းသဵင်ႈၵူၺ်းမီး 4600 ပွၵ်ႈၵူၺ်း မိူဝ်ႈယၢမ်းၼင်ႇၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၵၢင် ဢၼ်တိုၵ့်သူင်ႁဵတ်းသိုၵ်း တပ့်မတေႃႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်းၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈပွတ်းၵၢင် ၸိူဝ်းသူင်ႁဵတ်းသိုၵ်းၵႂႃႇပဵၼ် PDF မူတ်းယဝ့်လႄႈ ႁႅင်းတိုၵ်းၾၢႆႇ(စကစ)ၼႆ့ ဢမ်ႇႁႅင်းသၢႆငၢႆတႃႇတေတိူဝ်းမႃး ထႅင်ႈလႃးလႃးယဝ့်ၶႃႈၼႃ။ ၸွမ်းၼင်ႇၽိုၼ်ၶူဝ့်ၶႂႃ့ USIP ဝၢႆးလင်ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၼႆ့ လုၵ်းသိုၵ်း(စကစ) ဢၼ်တိုၵ်းသိုၵ်းၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း ဢမ်ႇယွမ်း 13000 ၵေႃႉ ဢၼ်ပၢႆႈဢွၵ်ႇလႄႈဢွၼ်ပိၼ်ႇလုၵ့်ၾိုၼ့်မီးယူႇ 8000 ၵွပ်ႈၼႆၸမ်တပ့်ၼမ့်တမ့်လူမ်းႁူမ်ႈၵၼ် ဢၼ်ၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းလႆႈမီးယူႇ 70000 ၵူၺ်း ။ ၼပ့်ပႃးတပ့်တေႃ့သူင်လႄႈတပ့်ၵႅမ်ႁႅင်းတၢင်းသဵင်ႈ ႁႅင်းတိုၵ်းၶဝ်ၵူၺ်းတေမီး သႅၼ်ႁႃႈမိုၼ်ႇၵူၺ်းဝႃႈၼႆဝႆႉ ၶႃႈယဝ့်။
ဢိင်ၼိူဝ်ဢဵၼ်ႁႅင်းၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆ့ (စကစ)ၼႆ့ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပၢႆးဢဝ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ႇၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ့်တေၶိုင်တိုၵ်းၽဵဝ်ႈ PDF သေ ထိုင်မႃးပီ 2025 ၸင်ႇဢၢၼ်းၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလူင် ။ မိူဝ်ႈၼၼ့်တေလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းပႃးၼင်ႇႁိုဝ်ပႃႇတီႇၶွၼ့်တဝ့်ၶဝ် ပေႃတေဢွင်ႇပေ့ၼႄးၼွၼ်းၵွၼ်ႇ ၸွင်ႇၸၢင်ႈပူင်ႇၸႂ်မွပ်ႈဢၢပ်ႈဢႃႇၼႃႇလႆႈ ၼင်ႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶဝ်တမ်းမီးၶႃႈၼေႃႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈတႃႇတေပဵၼ်မႃးၼင်ႇၽႅၼ်တၢင်းၵႂၢမ်းၾၼ်ၶဝ် ဢၼ်ၼႆ့ၼႆ့ ၸွင်ႇသမ့်တေၶၢမ်ႈပူၼ့်လႆႈ လွင်ႈၶတ်းၶၢၼ့်ၾိုၼ့်တိုၵ်း ၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၾၢႆႇ PDF ၶဝ်ႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်တႄ့ ပဵၼ်ဝႆ့ၶေႃႈထၢမ်လူင်ႇယူႇၼႆ့ယွၼ်းပၢႆးၼေမွၵ်ႈၼႆ့သေ တေၶွတ်ႈယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းၵႂႃႇၶႃႈ ။
ႁိုၼ်းၵႃယၢင်း
12.06.2023
