ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း ဝဵင်းတွင်ႁူႇ(တွင်ႇဢူႇ/တွင်ႇငူႇ) ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 8 ပီ ၼႂ်း လိူၼ်ၵျုၼ်ႊၼႆႉလႄႈ တေဢၢၼ်းၸတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈၼႆႉ။
ဝၼ်းတီႈ 17/6/2023 ၼႆႉ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ တဵမ် 8 ပီ ၊ ပီပူၼ်ႉမႃး ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးၵူႈလွင်ႈသေဢမ်ႇလႆႈၸတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈမၢႆတွင်း၊ ပီၼႆႉတႄႉ လႆႈၸႂ်ၵၼ်တႅပ်းတတ်းတေၸတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈတေႁဵတ်းတီႈၵႅပ်ႈမၼ်းၵူၺ်းဝႃႈၼႆ။
ႁူဝ်ပဝ်ႈမုၵ်ႉၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ၸႂ်ႈယဝ်ႉပီၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉ ယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇ ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်လႄႈ တေဢမ်ႇၸတ်းႁဵတ်းၶိုၵ်ႉယႂ်ႇသင်ၶႃႈ ။ တေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ဢွၼ်ႇ တီႈႁိူၼ်း – မွၵ်ႈၶႃႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း ။ တေၶိုၼ်းလိူၵ်ႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈ၊ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ လႄႈ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ၊ ၵႅမ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇ တႃႇသိုပ်ႇၵႂႃႇ ထႅင်ႈ ၼႆႉဢေႃႈ ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၽိတ်ႈမွၵ်ႇႁွင်ႉဢဝ် ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၸိူဝ်းၸႃႉဢၼ်ယၢမ်ႈ ၵမ်ႉထႅမ် ၵၢၼ်လိၵ်ႈ လၢႆးၾိင်ႈငႄႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မႃးႁူမ်ႈၸွမ်းသေ လဵင်ႉလူၵၼ်ဢိတ်းဢွတ်းၶႃႈဢေႃႈ ။ ” – ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 8 ပီၼႆႉ မီးလွင်ႈႁၢၼ်ႉၸႂ်မႃး လၢႆလၢႆလွင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး ဢၼ်လႆႈဢဝ် ၵုင်ႇမုၼ်သုတ်းၵေႃႈ ဢၼ်လႆႈၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၶုၵ်းထူပ်း ၼပ်ႉယမ် ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပွၼ်ပႃး ၼႂ်း ဝၼ်း ၽူႈႁတ်းႁၢၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် 19 ၵျူႊလၢႆႊ ၵူႈပီ။ ယူႇႁၢင်ႇယၢၼ်တင်းမိူင်းတႆးသေတႃႉ ဝၼ်းပီမႂ်ႇတႆး၊ ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး ဢိၵ်ႇ ပၢင်သွၼ် လိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈၸတ်းမႃးၵူႈပီပီ ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ႁူဝ်ပဝ်ႈမုၵ်ႉၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ လၢတ်ႈဝႃႈ -“ ဢၼ်ႁၢၼ်ႉၸႂ်သုတ်းၵေႃႈ ၵူၼ်းတွင်ႇဢူႇႁဝ်း လႆႈ ၽွမ်ႉၵၼ် ဢဵၼ်ႁႅင်းမွၵ်ႈ 200 ၼုင်ႈၶူဝ်းတႆးတဵမ်တူဝ်ႁေ ပႃးၶူဝ်ႉမွၵ်ႇမွင်ၸႂ် ၵႂႃႇတၵ်ႉယမ်ထိုင် ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းၽူႈႁတ်းငၢၼ် 19 ၵျူႊလၢႆႊ တီႈပၢင်ဢၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢွၼ်ၼမ်းၸတ်း ၼၼ်ႉၵူႈပီပီ ၸဵမ်ၵွၼ်ႇၼႃႈၶူဝ်ႊဝိတ်ႉလၢမ်းၽႄႈ ။ မိူၼ်ၼင်ႇပွႆးဝၼ်းတႆးဢၼ် ၶၢတ်ႇၵႂႃႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1983 ပုၼ်ႉၼၼ်ႉ ၵေႃႈ တႃႇပဵၼ်ၼႃႈပဵၼ်တႃ ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉပဵင်းၼႆသေ ႁဝ်းၶႃႈၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၶိုၼ်းဢွၼ် ၼမ်းၸတ်းမႃးမိူဝ်ႈပီ 2017-18။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်သွၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၵေႃႈ ၶိုၼ်းလႆႈၸတ်းမႃးၶႃႈဢေႃႈ ” – ဝႃႈၼႆ။
ယူႇတီႈၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ဝဵင်းတွင်ႁူႇသေ လႆႈတၢင်ႇယိုၼ်ႈလိၵ်ႈယွၼ်းဝႆႉတွၼ်ႈတႃႇ ဢွင်ႈတီႈႁူင်းႁေႃၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်း။ ၵူၺ်းၵေႃႈတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇပႆႇတုမ်ႉတွပ်ႇမႃးၶိုၼ်းသင်။
ႁူဝ်ပဝ်ႈမုၵ်ႉၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ -“ ၸႂ်ႈဢေႃႈ ယွၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈတီႈလိၼ် 40 * 60 ။ တၢင်ႇၽိုၼ်မၼ်း တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဝႆႉယဝ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ။မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်းတႄႉၵေႃႈ လႅပ်ႈတေၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယူႇ ၵူၺ်းၼႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃးသုၵ်ႉသၵ်ႉသေယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈယဝ်ႉၶႃႈ တႃႇတေလႆႈတႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ယူႇ ” – ဝႃႈၼႆ။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးတွင်ႁူႇ တေတူင်ႉၼိုင်ပႃး ၵၢၼ်ၵဵပ်းသိမ်း ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇ ဢၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃးလႄႈသင် ဢၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတွင်ႁူႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉလႄႈသင် ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ။တႃႇမုၵ်ႉၸုမ်းတေယူႇၵႂႃႇလႆႈ ၶၢဝ်းႁိုင်ၵေႃႈ ပေႃးတူၺ်းငဝ်းလၢႆး မိူဝ်ႈၼႆႉဝႃႈၸိုင် ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇယဵၼ်းဝႆႉၼႆယဝ်ႉ။
ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ႁူဝ်ပဝ်ႈမုၵ်ႉၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ ၸႂ်ႈယဝ်ႉၶႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းၸႃႉဢၼ်ယၢမ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ႁဝ်းၵေႃႈ ၵႂႃႇထိုင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈမီး ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးၵူႈလွင်ႈလွင်ႈသေ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၸုမ်းၵေႃႈမီး ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ လူဝ်ႇႁဵတ်းႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း တႃႇတေမႃး ပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ပူၵ်းပွင် ႁႂ်ႈတူင်ႇဝူင်းတႆး ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵႂႃႇၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈယဝ်ႉၶႃႈ။ တေႃႈၼင်ႇတေႁဵတ်းပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးပီၼႆႉ ပေႃးလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁႃ တေႉတေႉဝႃႈဝႃႈၶႃႈၼႃႇ ။ၵူၺ်းၼႃႇ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ တိုၼ်းတေၶတ်းၸႂ်ၵႂႃႇ ၸွမ်းၼင်ႇ ပွင်ပဵၼ်လႆႈ ယူႇဢေႃႈ တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်းလႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းႁဝ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ပီႈၼွင်ႉၵူႈတီႈ ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ၸွမ်းၼင်ႇ ပွင်ပဵၼ်လႆႈ ၽွင်ႈၶႃႈ ” -ဝႃႈၼႆ။
ဝဵင်းတွင်ႇဢူႇၼႆႉ မီးၼႂ်းတိူင်းပႃႇၵိူဝ် ပၵ်းယူႇႁိမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်မၢႆၼိုင်ႈ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈလႄႈဝဵင်းတႃႇလိူဝ် ႁၢင်ႇၵႆတၢင်းဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ 175 လၵ်း။ ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉပဵင်း ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႇဢူႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈတေပဵၼ်တႆးယူၼ်းၵမ်ႈၼမ် ဝၢႆးၼႆႉလေႃးၵႂၢမ်းတႆးလူင်မႃးဢိတ်းဢီႈ မူႇဝၢၼ်ႈတႆး မီး 11 ဝၢၼ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းပီၼွင်ႉတႆးမီး ႁိမ်း 7 ႁဵင် ၽုၵ်ႇႁႆႈသွမ်ႈၼႃး ႁဵတ်းသူၼ်ႁဵတ်းႁိူၵ်ႈသေ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်။ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပၢၼ်မႂ်တေႁူႉလိၵ်ႈလၢႆးတႆးၼႆသေ ႁူဝ်ပီ ပီၼႆႉ ၸုမ်းၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးတႆးဝဵင်းတွင်ႁူႇ ယင်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ႁႅင်းမေႃသွၼ်ၼႂ်းမိူင်းတႆးယူႇ။ မေႃသွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆး လူင်းၵႂႃႇၸွႆႈထႅမ်ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးတႆးၶၢဝ်းမႆႈ။
