ၶႄႇၸႂ်ႉလၢႆးထိူၼ်ႇဢမ်ႇလႅဝ်ပၢင်တၢႆးၵေႃႈႁႂ်ႈလႆႈ ၽူႈၼမ်းတႆးထုၵ်ႇၶႆႈၸႂ် ထိုင်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းၼမ်ၼမ်

တႄႇတီႈ လိူၼ်ၵျုၼ်ႊၼႆႉ ဝၼ်းထိ 1 မိူင်းၶႄႇ ငူပ်ႉငီႉ ၶိုင်ပွင်ပၼ် ရၶႅင်ႇ AA ၊ လွႆ TNLA ၊လႄႈၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA  ဢၼ်ပဵၼ်ဢူၺ်းလီ ပီႈၼွင်ႉသၢမ်ၸုမ်း လႆႈႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တၢင်း ၶွမ်ႊမတီႊၶိုင်ပွင်လွင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႈ လႄႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် NSPNC ၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈမိူင်းလႃး။ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ထိုင် ဝၼ်းထိ 2 ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈလႆႈယဝ်ႉသေ ၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ်လွင်ႈ ၵၢၼ်မိူင်းသေတႃႉ ၾၢႆႇဢူၺ်းလီသၢမ်ၸုမ်း ဢမ်ႇယွမ်းဢုပ်ႇၸွမ်းလႄႈ ထိုင်တီႈ လႆႈၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈပၢင်ၵုမ်ၶဝ် ငိၼ်းဝႃႈၼႆ။

ၸွမ်ႁၢၼ် ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်း ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ တွပ်ႇလၢတ်ႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇတႄႉဝႃႈ ပၢင်ၵုမ်ဢၼ်ၼႆႉ မီးလွင်ႈႁပ်ႉႁၼ်လီတေႃႇၵၼ်ယူႇ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ပၢႆႇတုၶ ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၾၢႆႇ AA တႄႉသမ်ႉၶိုၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေလႆႈဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းထႅင်ႈတင်းၼမ်တင်းလၢႆၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

ၸင်ႇၼၼ် ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႅင်ႇႁူဝ်ၶေႃႈၵၢၼ်မိူင်းသေ (1) ၶႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ်လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ယၢင်ႇပိုၼ်ႉၼိူဝ် ၾႅတ်ႊတရႄႈတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ( 2 ) သမ်ႉၶႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ်လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း တီႇမူဝ်ႇၵရေႇသီႇ ပႃႇတီႇၼမ်လၢႆ( 3) ၶႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ် လွင်ႈၽေႃႇသၢင်ႈၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၾၢႆႇဢူၺ်းလီသၢမ်ၸုမ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇဢုပ်ႇၸွမ်းသင် ထွမ်ႇၸွမ်းယူႇလၢႆလၢႆၵွႆးဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇဢူၺ်းလီသၢမ်ၸုမ်းၼႆႉ ၵူၺ်းဢုပ်ႇလွင်ႈဢၼ် ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၵပ်း လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ႁႂ်ႈပွႆႇလွတ်ႈပၼ် လုၵ်ႈၸုမ်းၶဝ် ဢၼ်တူၵ်းၶွၵ်ႈဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႂ် ႁႂ်ႈပူတ်းယႃႉပၼ် လွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ၶဝ်ပဵၼ်ဝႆႉ ၸုမ်းၼွၵ်ႈမၢႆမီႈၼၼ်ႉလႂ် ႁႂ်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵွပ်ႇၵူႈၸွႆႈထႅမ် တႃႇၵူၼ်းထူပ်းၽေး လူမ်းလႅင်ႉမူဝ်ႊၶႃႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႂ်ၵူၺ်း ။

ပေႃးတေမႃးတူၺ်း ၾၢႆႇ NSPNC ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းယႃႇပျေႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ႈသေ ၵႂႃႇဢုပ်ႇၼၼ်ႉ ၵူၺ်းပဵၼ်လၢႆးတၢင်းမိူၼ်ၸိူင်ႉ ဢဝ်တမ်းဝႆႉၼႂ်းၽႅၼ်တၢင်းၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် 5 ၶေႃႈ။ ၶေႃႈထိ 4 ဝႃႈ တေႁဵတ်းၸွမ်းလၢႆးၵၢၼ် NCA သေ ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ။ ၶေႃႈထိ 5 ၵေႃႈ တေႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေယဝ်ႉ ဢူၼ်းဢၢပ်ႈပၼ် ပႃႇတီႇဢၼ်ပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1990 ၶဝ်တမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်မႃးသေ တေႃႇထိုင် 2010 ၸင်ႇမႃး ၸတ်းပဵၼ် ၽေႃႇၼမ်ႉၼေတူဝ် ယုၵ်ႉဢဝ် ပႃႇတီႇ သၢင်ႇသီႈ(ကြံ့ခိုင်ရေး) မႃးပဵၼ် ၶိူင်ႈမိုဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ၶွင်တပ်ႉသိုၵ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ တေၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးဢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်လၢႆးၵႂႃႇသွၼ်ႈတႂ်ႈၶိုၼ်း 2008 ၵူၺ်းလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီသၢမ်ၸုမ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၶႃႈၼေႃႈ။

တီႈပၢင်ၵုမ်ဢၼ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၽွင်းတၢင်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းၾၢႆႇမိူင်းၼွၵ်ႈ ၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ယူႊၼၢၼ်ႊ ၶဝ်ႈၼင်ႈပႃးဝႆႉ ယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇငိၼ်းဝႃႈ ၶဝ်ႈဢုပ်ႇၸွမ်းသင်။ၵူၺ်းၵႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၼႆႉ တေမီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၾၢႆႇဢူၺ်းလီသၢမ်ၸုမ်း ထုၵ်ႇမေႃႁၼ်လီၵၼ်သေ ႁႃလၢႆးၵေႃႇသၢင်ႈငမ်းယဵၼ်တေႃႇၵၼ်တင်း ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇ။

တီႈတႄႉမႃး မိူင်းၶႄႇၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းသုမ်ႇငုမ်းၵုမ်းၵမ်လႆႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီၶဝ်သၢမ်ၸုမ်းၼႆႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ပႃးၸဵမ် ဝႃႉ၊ မိူင်းလႃး ၊ SSPP ၊ KIA ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ၼႅၼ်ႈၼႅၼ်ႈၼႃၼႃယူႇ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်မိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇမီးၸိုင်ႈမိူင်းတၢင်ႇဢၼ် ၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်းမၼ်းလိုၵ်ႉၼႂ်းယႂ်ႇလူင်။ၵွပ်ႈၼႆ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ပွၵ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇဢုပ်ႇၵၼ်လႆႈ ၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉတိူဝ်ႉယမ်ၵေႃႈယႃႇ တႃႇသိုပ်ႇပဵၼ်မီးပၢင်ၵုမ်ထႅင်ႈပွၵ်ႈၼႃႈၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်း လႆႈယူႇ။

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၼႆႉ တေသိုပ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈ တေႃႇပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၶဵၼ်ၵိတ်ႇၶွင်ႈတေႃႇ ၽႅၼ်ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးတူဝ်ႈလူၵ်ႈလူင်မၼ်းၼၼ်ႉ ႁိုင်မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် တေလႆႈပႂ်ႉတူၺ်းၵွၼ်ႇ။

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၼႆႉ ဝႆႉဝႃႈ မၼ်းမီးဢေႃးၸႃႇယႂ်ႇသုင် သုမ်ႇငုမ်းလႆႈၼိူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းၽၢၵ်ႈၼိူဝ်တင်း 7 ၸုမ်းယူႇသေတႃႉ တႃႇတေဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ငူပ်ႉငီႉ ၶဝ်ႈၵႅဝ် ႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇ တေႃႇပေႃးပဵၼ်ထိုင် မိူင်းႁူမ်တုမ် ၾႅတ်ႊတရႄႊ တီႇမူဝ်ႇၵရေႇသီႇ ဢၼ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း မီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမုင်းမွင်းတီႈမၼ်း။

တိူၵ်ႈတီႈဝႃႈ မၼ်းႁူႉထိုင် ပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်တၢင်းၽႂ်ႇၶႂ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း မိူင်းလွႆၶဝ်ယူႇသေတႃႉ တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပေႃးတူၵ်းလႅဝ်ၽႅဝ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉတႄႉသမ်ႉ မၼ်းတေဢမ်ႇႁဵတ်း။

ႁူႉယူႇဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ ၶႂ်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ပၵ်းပိူင်ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ယူင်ႉသၢင်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ၵူၺ်းၵႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၸွႆႈလႆႈ လွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼိမ်တဵင်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သိုၵ်း ပဵၼ်သိူဝ် တိုၵ်းတေႃးၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉ မၼ်းတေဢမ်ႇယွမ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင် သိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶႃႈၼႃ။

ပုၼ်ႈတႃႇမၼ်းၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်းလူဝ်ႇႁႂ်ႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်းမၼ်းၵတ်းယဵၼ်သေ ပိုတ်ႇပၼ်လႆႈ ၽၵ်းတူႈ ၵႃႉၵူးလႄႈ သၢႆတၢင်းတေႃႉသူင်ႇၼမ်ႉမၼ်းႁႅင်းၸၢၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၺ်းသႄႈ။ပွင်ႇဝႃႈ တႄႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႆႉမႃးၸိုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၼႆႉ တေယူႇမိူၼ် တီႈၵိူဝ်းၵုမ်တႃႇတင်းသွင်ၾၢႆႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁႂ်ႈပေႃးႁပ်ႉပဵၼ်ပေႃႉလဵင်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူႈမိူင်းမိူင်း ဢဝ်ၸဵမ်ဝၼ်းတူၵ်း ႁႂ်ႈပေႃးၵၢႆးႁူၵၢႆးတႃၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းတိုၼ်းတေဝႄႈယူႇ မၼ်းတေဢမ်ႇယွမ်းပဵၼ်။

ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ႁူဝ်ၼႃႈၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႆယၢင်ႈပိူင်ႈတၢင်းသေ ၽႄဢွၵ်ႇၶွပ်ႇဝိူင်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵႂႃႇပႅတ်ႈ ၵူႈၵေႃႉတေငိၼ်းၵၼ်ယူႇ။မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် 27 မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ တႃႇတေႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ တေတူဝ်ႈတၼ်းမိူဝ်ႈလႂ် တေႁၢင်ႈႁႅၼ်းတဵမ်တီႈလႂ် မိူဝ်ႈလႂ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇလၢမ်းလႆႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူၼ်တင်းဝႃႈ မၼ်းဝႄႈယၢင်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈ ၶွပ်ႇဝိူင်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉ။ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ သိုပ်ႈတိုၵ်းတေႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈယုင်ႈယၢင်ႈ ဢူၼ်ၵဝ်းယူႇ ပေႃးၸွတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ မိူဝ်ႈလႂ်တေယဝ်ႉယင်းဢမ်ႇလၢမ်းလႆႈ ဢၼ်ၼႆႉ တေႁိုင်ထႅင်ႈ ပဵၼ်လၢႆလၢႆပီမိူင်းဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၼပ်ႉသွၼ်ႇၸွမ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၵေႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇယွမ်းယိူၼ်ႉလႆႈယဝ်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ၸွမ်းၸိူင်ႉၼၼ်။

ၼင်ႇမၼ်းၶဝ်ဢွၵ်ႇတေႃႇ ၸၵၸယူႇၼၼ်ႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၵွင်လင်ပႅတ်ႈ NUG PDF ၶဝ်လုမ်းလုမ်းသေ ၸႂ်ႉ “ လၢႆးထိူၼ်ႇဢမ်ႇလႅဝ် ပၢင်တၢႆးၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈ” ၼၼ်ႉဝႆႉယူႇၼႆ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼၼ်။

ဢိင်ၼိူဝ် ပိူင်ပဵၼ်ပိူင်မီးၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၼင်ႇၵူၼ်းတႆးမိူင်းတႆး တေဢမ်ႇ ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းလိူဝ်တွၼ်း ၵႂႃႇၼႃႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီပိၼ်ႇလႅၵ်ႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉ လၢႆးႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းမၼ်း မီးတီႈၸိူဝ်းႁူဝ်ၼႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆး သွင်ၸုမ်း သွင်ၾၢႆႇ ဝူၼ်ႉလိုၵ်ႉၸႂ်ၵႂၢင်ႈလႆႈၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တူၺ်းတေႃႇၼႃႈ ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵႃႈႁိုဝ် တူၺ်းတေႃႇၼႃႈတႃၸိုင်ႈမိူင်းၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄတၢင်းႁၼ်မွၵ်ႈၼႆႉသေ ၶွတ်ႈယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၵွၼ်ႇၶႃႈ။

ႁိုၼ်းၵႃယၢင်း

7/6/2023