ႁႅင်းၵၢၼ် တေသိုပ်ႇလမ်ႇလွင်ႈ တႃႇမိူင်းထႆးမွၵ်ႈႁိုဝ်!

မိူင်းထႆးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ လူၺ်ႈလၢႆးဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းလူၺ်ႈ လွၵ်းပိူင်ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊမႃး ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်မိူင်းယႂ်ႇ ၵႂၢင်ႈမၢႆထီႉ 50 ၶွင်လုမ်ႈၾႃႉ။ မီးႁူဝ်ၵူၼ်း ယူႇသဝ်းမွၵ်ႈ 70 လၢၼ်ႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ႁူဝ်ၵူၼ်းၼမ်ႈသုတ်းထီႉ 20 ၶွင်လုမ်ႈ ၾႃႉထႅင်ႈလူး ၵွၼ်ႇ (Wikipedia )။

ပေႃးဢဝ် တင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမၢၵ်ႇမီးဝႃႈၼႆၸိုင် မိူင်းထႆးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းမၢၵ်ႈမီး(သထေး) ထီႉ 4 ၼႂ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ (ASEAN) 11 ၸိုင်ႈမိူင်း။ ၼႂ်း 11 ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်မၢၵ်ႈမီးထီႉ 1) ပဵၼ်မိူင်းပရူႊၼၢႆး၊ 2) သိင်ႇၵပူဝ်ႇ၊ 3) မလေးသျႃး၊ 4) မိူင်းထႆး၊ 5) ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး၊ 6) ဝႅတ်ႉၼမ်း၊ 7) ၽိလိပိၼ်း၊ 8) လၢဝ်း၊ 9) ၵမ်ႇပူးၶျႃး၊ 10) တီႇမေႃး၊ 11) မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (မိူင်း မၢၼ်ႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ MGR Online ဢွၵ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼင်ႇၼႆ။  

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ မိူင်းထႆးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ မိူင်းၼိုင်ႈသေ မီးႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ လၢဝ်း၊ ၵမ်ႇပူးၶျႃး၊ မိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်မၢၼ်ႈလႄႈ ဝႅတ်ႉၼမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၼမ်။ ယူႇတီႈ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၸတ်းႁႃၵၢၼ်ငၢၼ်း မိူင်းထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး လွင်ႈႁႅင်းၵၢၼ် 4 ၸိုင်ႈမိူင်း ၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းၶဝ်သေ မီးၶႂၢင်ႉယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်း ပိူင်မၢႆမီႈထႆးလႆႈၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းဝႆႉ တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 5/7/2022 ၼၼ်ႉ ႁႅင်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းထႆးမီး 2,400,000 ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။

ပေႃးဢဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး တမ်းပၵ်းပိူင်ဢွၵ်ႇဝႆႉပၼ် တႃႇႁႅင်းၵၢၼ် ဢၼ်မီးသုၼ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်သမ်ႉ မီး 4 ပိူင်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ႁႃပူပႃ ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ၊ ၵၢၼ်ပေႃႈဝၢၼ်ႈ/ မႄႈဝၢၼ်ႈ (လုၵ်ႈလဵင်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်မူတ်းသႂ်ၼႂ်းႁိူၼ်းယေး)၊ ၵၢၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃးလႄႈ ၵၢၼ်ၼၵ်း/ ယုၵ်ႉၶူဝ်းၶွင် ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ/ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၸၢႆးသႅၼ်မွင်း ၾၢႆႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၸွႆႈထႅမ်လွင်ႈႁႅင်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မႃးလဵပ်ႈ ႁဵၼ်း ထတ်းသၢင်တူၺ်းၼႆၸိုင် ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ ၵၢၼ်မၼ်းမီးၼမ်ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၶဝ် တမ်းဝၢင်းဝႆႉ တႃႇႁႅင်းၵၢၼ်ႁဵတ်းလႆႈၼႆႉ မီး 4 မဵဝ်းၵူၺ်း။ ၵၢၼ်ႁႃပူပႃ ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ၊ ၵၢၼ်ပေႃႈ/ မႄႈဝၢၼ်ႈ၊ ၵၢၼ်သူၼ် ႁႆႈၼႃး၊ ၵၢၼ်ၵေႃႇ သၢင်ႇ ၵၢၼ်ၼၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ၵူၼ်းထႆးၶဝ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်း လိူဝ်သေႁႅင်း ၵၢၼ်ႁဝ်း။ ပေႃးမႃးတူၺ်း ၵၢၼ်ၵေႃႇ သၢင်ႈၼႆ တီႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ 10 ပုၼ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းထႆးႁဵတ်း တေမီး 1-2 ပုၼ်ႈ ၼႆႉၵူၺ်း လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဵတ်းမူတ်း။ ဢၼ်သၢင်ႈတိူၵ်းပဵၼ်ၸၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၼ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဵတ်းၵမ်ႈၼမ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈပၼ်ၵႃႈႁႅင်းဢေႇ ပေႃးပဵၼ် ႁႅင်းၵၢၼ်သမ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းထႆးၼင်ႇၵၼ်သမ်ႉ လႆႈပၼ်ၵႃႈႁႅင်းသုင်။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ မိူင်းထႆးၼႆႉ ၶဝ်လူဝ်ႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်။ ႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၶဝ်တႄႉ”- ဝႃႈ ၼႆ။

ပေႃးမႃးတူၺ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2-3 ပီပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တူၵ်းႁႅင်း ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၽႄႈလၢမ်းႁႅင်း ထိုင်တီႈပေႃးလႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၵႂႃႇ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 23/3/2020 ၼၼ်ႉမႃး တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 1/6/2022 ၸင်ႇတေပိုတ်ႇၶိုၼ်းမိူင်း။  

မိူဝ်ႈၽွင်းၼင်ႇၼၼ် တၢင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉသမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁိမ်ဢႃႇၼႃႇ ယိုတ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းပႅတ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1/2/2021 ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်ဢၢၼ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၼိမ်သဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၵိူတ်ႇ ၶိုၼ်ႈၶိူဝ်းယႂ်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႄႈ PDF ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃးထႅင်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းထႆး ၶိူဝ်းယႂ်း။

ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ပလိၵ်ႈ/ သိုၵ်းထႆး တီႉၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းလၵ်ႉၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး – မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်း ၼႆႉ မႃးၶိူဝ်းယႂ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢင်ၸိူဝ်း လၵ်ႉၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းသေ သူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းၸိူဝ်း ၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃး တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။

“ပၼ်ႁႃ ႁႅင်းၵၢၼ် ဢၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်းတီႈသုတ်း ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်။ မိူၼ်ၵူၼ်းၶဝ်ႈမႃးမႂ်ႇ ဢမ်ႇမီးဝႂ်သင် မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2022 ၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးပိုတ်ႇႁဵတ်းပၼ် ဝႂ်ႁႅင်းၵၢၼ်မႂ်ႇ။ ပေႃးမီးၼၢႆးၸၢင်ႈ ပေႃႈ/ မႄႈလဵင်ႉၸိုင် တေသဵင်ႈငိုၼ်းမွၵ်ႈ 8,000 ဝၢတ်ႇ။ ပေႃးဢမ်ႇမီးၼၢႆးၸၢင်ႈ တေသဵင်ႈ 15,000 ဝၢတ်ႇ။ ၵႃႈၸရိတ်ႈတၢင်း ၸၢင်ႈပိူၼ်ႈ ၶဝ်ႈမႃးသူင်ႇထႅင်ႈ ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇဝၢတ်ႇထႅင်ႈ”- ၸၢႆးသႅၼ်မွင်း လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

ၵမ်းၼႆႉ ဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၶွင်ႁႅင်းၵၢၼ်ၵဝ်ႇ ႁႅင်းၵၢၼ်မႂ်ႇ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶၵ်ႉတွၼ်ႈတေႃႇဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ပေႃးတေမိူၼ်ၵၼ်တင်းမူတ်း ၼၼ်ႉ ဝၼ်းတီႈ 13/2/2023 ပဵၼ်ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆသေ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵဝ်ႇ – ႁႅင်းၵၢၼ်မႂ်ႇ ၸိူဝ်းႁဵတ်းယဝ်ႉ ပႆႇႁိုင် ၸိူဝ်းၼႆႉ  ၼႅတ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇတေႃႇဢႃယုဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ မီးႁႅင်းၵၢၼ် 2 လၢၼ်ႉပၢႆလႄႈ လွင်ႈတေႃႇဝႂ်ႁဵတ်း ၵၢၼ်ၼႆႉ ႁဵတ်းဢမ်ႇယဝ်ႉလႆႈလႄႈ လႆႈယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း ႁဵတ်းတေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 15/5/2023 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း ႁႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်တေႃႇဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်၊ တေႃႇဝီႉသႃႉ၊ ၽတ်ႉသပွတ်ႇၵၼ် ယဝ်ႉမူတ်း ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးသႅၼ်မွင်း လၢတ်ႈဝႃႈ- “ဝၢႆးသေ ႁႅင်းၵၢၼ်မႃးမႂ်ႇ ၶဝ်တိုၵ်ႉႁဵတ်းယဝ်ႉ ဝႂ်ၶဝ် တၼ်းၸႂ်ႉလႆႈ 3-4 လိူၼ်ၵူၺ်း။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ထႆး ပေႃးၸႂ်ႉတေႃႇထႅင်ႈ ဝႂ်ဢႃယုႁဵတ်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ တေသဵင်ႈမွၵ်ႈ 8,000 ဝၢတ်ႇ။ တင်းလုမ်းၽွင်းတၢင်မၢၼ်ႈသမ်ႉ ၸႂ်ႉႁဵတ်းၽတ်ႉသပွတ်ႇသီၶဵဝ် (IC) ပေႃးႁဵတ်းႁင်းၵူၺ်း တေသဵင်ႈမွၵ်ႈ 3,000 ဝၢတ်ႇ။ ၸၢင်ႈပိူၼ်ႈႁဵတ်းမွၵ်ႈ 6,000 ဝၢတ်ႇ။ ပေႃးလႆႈမႃး ပပ်ႉ (CI) ယဝ်ႉ ၶဝ်ၸႂ်ႉတွၵ်ႇဝီႇသႃႇ ၼႂ်းပပ်ႉၼၼ်ႉထႅင်ႈ သဵင်ႈငိုၼ်း 1,900 ဝၢတ်ႇ။ ၸၢင်ႈပိူၼ်ႈ 4,000 ဝၢတ်ႇ။ ႁႅင်းၵၢၼ်မႃးမႂ်ႇၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 1 ပီၵူၺ်း ၶဝ်လႆႈသဵင်ႈငိုၼ်းၵႃႈႁဵတ်းဝတ်းဝႂ်ၶဝ် မွၵ်ႈ 40,000 ဝၢတ်ႇၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ႁႅင်းၵၢၼ် တၢင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်မႂ်ႇ တီႈမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပဵၼ်ၼီႈၶွတ်ႇၼမ်၊ ၼီႈ ႁိမ်ပီႈၼွင်ႉတၢင်းႁိူၼ်းယေးမႃး တႃႇၵႃႈၸရိတ်ႈတၢင်း ၵႃႈၸၢင်ႈပၼ်ၵူၼ်းလၵ်ႉၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းမိူင်းထႆးထႅင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶဝ်ႈၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢမ်ႇလီ လႆႈၶၢႆႉလၢႆႈယၢႆႉ ႁႃၵၢၼ်မႂ်ႇထႅင်ႈ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း။ မၢင်ၸိူဝ်းလႆႈႁပ်ႉၵႃႈၸၢင်ႈငိုၼ်းလိူၼ် ဢေႇ ၵႃႈၵိၼ်ၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈသဝ်း၊ ၵႃႈၼမ်ႉၵႃႈၾႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇပၼ်။ ၼီႈတၢင်းႁိူၼ်းယေး တင်းလင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇသၢႆႈလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပဵၼ်ၼီႈၶွတ်ႇၵၼ် ႁႅင်းၵၢၼ်မၢင်ၸိူဝ်း ပဵၼ်ၼမ်ႉႁူၼမ်ႉတႃ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း။

ၼၢင်းမွၼ်း ဢႃယု 40 ပၢႆ ႁႅင်းၵၢၼ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶႃႈၶဝ်ႈမႃး ႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆးၼႆႉ တေမီးမွၵ်ႈ 16 ပီယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈမႃးဢွၼ်တၢင်းသုတ်း မႃးႁဵတ်းသူၼ်၊ ၶၢႆႉမႃး ႁဵတ်းမႄႈဝၢၼ်ႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ငိုၼ်းလိူၼ်တႄႉ လႆႈမိုၼ်ႇပၢႆ။ ငိုၼ်း လိူၼ်တီႈလႆႈမႃးၼႆႉ တေႃႉတႄႉၵုမ်ႇၵႂႃႇလိူၼ်လႂ် လိူၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း ႁႃးသွင်ႈၽူဝ်မေးၼႆႉ။ ယဝ်ႉ လူဝ်ႇပၼ်ၵႃႈႁူင်းႁဵၼ်း လုၵ်ႈ၊ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းႁိူၼ်းယေး၊ လွင်ႈၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈ ၵႃႈၼမ်ႉၾႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပၼ်ၵူႈလိူၼ်။ ယင်းပႆႇလႆႈသူင်ႇၸူး တင်းႁိူၼ်းယေးၵွၼ်ႇ။ ပေႃးသူင်ႇပွၵ်ႈမိူဝ်းတင်းႁိူၼ်းထႅင်ႈတႄႉ ဢမ်ႇမီးသင်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်းၼႆႉ လွင်ႈ တေႃႇဝတ်းဝႂ်ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်းၼႆႉၶႃႈယဝ်ႉ သဵင်ၼမ်ႁႅင်းၼႃႇ။ ၼိုင်ႈပွၵ်ႈလၢႆ သဵင်ႈဢမ်ႇယွမ်း 10,000 ဝၢတ်ႇ ၸၢင်ႈပိူၼ်ႈႁဵတ်း။ ၼႂ်းပီ 2022 – 2023 ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈတေႃႇဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ၽတ်ႉသပွတ်ႇ၊ ဝီႇသႃႇၼႆႉ 2 ပွၵ်ႈၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ၸွမ်းၼင်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ဢွၵ်ႇမၢႆမီႈဝႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ ႁႅင်းၵၢၼ်(တၢင်ႇလၢဝ်ႈ) ဢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး တင်းမူတ်း ၸိူဝ်းယိပ်းဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၽတ်ႉသပွတ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈၶႂၢင်ႉယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး ၶၢဝ်းတၢင်း 1 ပီ တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 13/2/2023 ၼႆႉသေ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇမႄးလႅၵ်ႈလၢႆႈမၢႆမီႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶိုၼ်း တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 13/2/2023 တေႃႇထိုင် ဝၼ်း တီႈ 13/2/2025 ပၼ်ၼုၺၢတ်ႈ ဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ဝီႉသႃႇ၊ ၽတ်ႉသပွတ်ႈ ထႅင်ႈ 2 ပီ။

ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ထူပ်းပၼ်ႁႃထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ လွင်ႈပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ တီႈႁဵတ်းၵၢၼ် ပေႃႈ/မႄႈ လဵင်ႉ ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းပၼ် ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်းသင် ဢမ်ႇမီးဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းပၢႆးယူႇလီ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ် ထူပ်းတၢင်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ် မၢင်ၸိူဝ်း ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉသေ သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် သဵင်ႈငိုၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်ဝၢတ်ႇ လႆႈပဵၼ်ၼီႈတၢင်း ႁူင်းယႃဝႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီးမႃးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ထွင်းၶမ်း ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း MAP လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပၼ်ႁႃႁႅင်းၵၢၼ် ထူပ်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဝတ်းဝႂ်ၶဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈ လွင်ႈၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ တီႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၸဝ်ႈၼၢႆး ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတူၺ်းထိုင်သင်၊ ဢမ်ႇ  သၢႆႈတႅၼ်းသင်ပၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈၽွင်း ၶဝ်ၵႂႃႇၸၢင်ႈပိူၼ်ႈႁဵတ်းတေႃႇဝတ်းဝႂ်ပၼ်ၶဝ် သမ်ႉလႆႈသိုဝ်ႉ ဝႂ်ပၢႆးယူႇ လီ တႃႇ 4 လိူၼ် သဵင်ႈငိုၼ်း 1,000 ဝၢတ်ႇပၢႆ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဝႂ်ပၢႆးယူႇလီၼႆႉ သမ်ႉဢွၼ်ၵၼ်မူတ်းပႅတ်ႈ သမ်ႉမႃးပဵၼ်ၽေး ၵိုင်ႉၵၢင်ႉသေ သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်တီႈႁူင်းယႃ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၸၢႆႇ လႆႈပဵၼ်ၼီႈၶွတ်ႇ တီႈႁူင်းယႃ ၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်ဝၢတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈ မီးၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေလႆႈမီးဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းပၢႆးယူႇလီၵၼ်ဝႆႉ ၵူႈၵေႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းပၢႆးယူႇလီ (ပရႃႊၵၢၼ်သင် ၶူမ်း)၊ ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းပၢႆးယူႇလီ (ဝႂ် 30 ဝၢတ်ႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈမီးဝႆႉ။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီးၼႆ လူဝ်ႇလႆႈသပ်းလႅင်း လၢတ်ႈၼႄ ပေႃႈ/မႄႈလဵင်ႉ ႁႂ်ႈႁဵတ်းပၼ်။ သင်ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ တီႈႁဵတ်းၵၢၼ်မႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းပၢႆးယူႇလီၵၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေဢမ်ႇလႆႈသဵင်ႈငိုၼ်းၵႃႈယူတ်းယႃ ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ ႁူဝ်သႅၼ်ဝၢတ်ႇမၼ်း – ထွင်းၶမ်း ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ႁႅင်းၵၢၼ် တုၵ်းယွၼ်းလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ် မိူင်းထႆးသမ်ႉ တေၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 14/5/2023 ၼႆႉသေ ယူႇတီႈပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းမိူင်းထႆး ဢွၼ်ၵၼ်လူင်းႁႃသဵင်ၵၼ်မႃးၶိူဝ်းယႂ်း။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/5/2023 ပူၼ်ႉမႃး ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း 6 ပႃႇတီႇ ၸတ်း ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး ဢုပ်ႇၵုမ်သပ်းလႅင်းၼႄ လွင်ႈပေႃႇလသီႇ ပႃႇတီႇၽႂ်မၼ်း ဢၼ်ဝႆႉ ၼိူဝ်ႁႅင်း ၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းပၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ဝၢႆးလင်ဢွင်ႇပေႉ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼၼ်ႉ – “တေဢွၼ်ၵၼ် ၵႄႈၶႆလွင်ႈမၢႆမီႈႁႅင်းၵၢၼ် ၼႂ်းသၽႃး၊ ႁႂ်ႈႁႅင်းၵၢၼ် ၵူႈၵေႃႉ လႆႈၶဝ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ ၸွမ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆး။ တေပူၵ်းပွင်ႁႅင်းၵၢၼ် ႁႂ်ႈမီးၼမ်ႉၵတ် မုၼ်းလႅင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵၼ်။ ႁႂ်ႈလႆႈႁပ်ႉ လွင်ႈလူလွမ် တူၺ်းထိုင် တဵမ်ထူၼ်ႈ ၸဵမ်ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း ပၢႆးယူႇလီ (ပရႃႊၵၢၼ်သင်ၶူမ်း)၊ လွင်ႈဝတ်းဝႂ်။ တေႁႃတိုဝ်ႉတၢင်း ပိုတ်ႇပၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၽိတ်းမၢႆမီႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေပိုတ်ႇပၼ်ႁပ်ႉလူင်းႁဵတ်းဝႂ်ပၼ် ၵႂႃႇပဵၼ်ၶၵ်ႉပဵၼ်တွၼ်ႈ ႁႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်းၸွမ်းမၢႆမီႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းထႆးၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ လွင်ႈတေႃႇဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေႁႂ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းႁင်းၵူၺ်း ႁႂ်ႈငၢႆႈၶိုၼ်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇလႆႈၽၢၼ်ႇ ၼၢႆးၼႃႈ (ၶွမ်ႊပၼီႊ) ယွၼ်ႉလႆႈသဵင်ႈၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇၼမ်။ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈဝႆးထႅင်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ႁႅင်းၵၢၼ် ပေႃးတေဢမ်ႇလႆႈသဵင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း ႁိုင် ႁဵတ်းဝၼ်းလဵဝ် ယဝ်ႉဝၼ်းလဵဝ် (One Stop Service – OSS)၊ လွင်ႈၽိူမ်ႉၶိုၼ်ႈၵႃႈႁႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလူတ်းယွမ်း လွင်ႈငိုၼ်းယဵတ်ႈမွၼ် ပၼ်ၼၢႆးၼႃး ၸိူဝ်းၼႆႉသေ တေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ လွင်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၵူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉပႃး ဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်းထႆးပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ၵႃႈႁႅင်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် (ႁႅင်းၵၢၼ်) 1 ၵေႃႉ တေႃႇဝၼ်း လႆႈႁပ်ႉငိုၼ်းၵႃႈၸၢင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ 300 – 400 ဝၢတ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ်တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇသမ်ႉ 1 ဝၼ်း 340 ဝၢတ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ၊ ၵၢၼ်မႄႈဝၢၼ်ႈ (ႁဵတ်းၵၢၼ်လွင်ႈမူတ်းသႂ် ၼႂ်းႁိူၼ်းယေး)၊ လုၵ်ႈလဵင်ႉၶၢႆႁၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း၊ ၶၢႆႁၢၼ်ႉၶဝ်ႈသွႆး၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၼုင်ႈတင်းဝႂ်၊ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ၊ ႁူင်းငၢၼ်း(ႁူင်းၵၢၼ်) ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ထွင်းၶမ်း ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ႁႅင်းၵၢၼ် တုၵ်းယွၼ်းထိုင်ႁႅင်းၵၢၼ်ဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် မိူင်းထႆးၼႆႉ ပိူၼ်ႈတေၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပတ်း ပိုၼ်ႉလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ယႃႇပေၵႂႃႇယုင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်းပိူၼ်ႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ ယူႇၸွမ်းပၵ်းပိူင် မၢႆမီႈႁႅင်း ၵၢၼ်မီးဝႆႉ ၼၼ်ႉၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။