ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်လင်မႂ်ႇ ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈ 60 %

ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်လင်မႂ်ႇ ဢၼ်ယူႇတီႈၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇသၢင်ႈမႃးၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၸမ်ယဝ်ႉမွၵ်ႈ 60 % ယဝ်ႉ ၵိုတ်း 40 % ၵူၺ်း ပႆႇယဝ်ႉ။

ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် လင်မႂ်ႇ ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈတီႈမႂ်ႇ ႁႂ်ႈမိူၼ်ႁေႃၵဝ်ႇၶိုၼ်းၼႆႉ တႄႇၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းမႃး မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 2022 ၊ တေဢၢၼ်းႁဵတ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 2023 ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢွၼ်ၼမ်းသေ ၶွမ်ႊပၼီႊဢၼ်ႁပ်ႉၵေႃႇသၢင်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်မိၼ်းတိၼ်ႇၶွမ်ႊပၼီႊ ၊ ဢွင်ႈတီႈၵေႃႇသၢင်ႈ ပဵၼ်တီႈဝၢင်းသၵဵတ်ႉ (ၵဝ်ႇ) ပွၵ်ႉ 5 ႁိမ်းၾင်ႇၼွင်တုင် ဝဵင်းၵဵင်း တုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း။

လုင်းသၢမ်တိပ်ႉသိူဝ် ၽူႈၶဝ်ႈတူင်ႉၼိုင် မုၵ်ႉၸုမ်းပူၵ်းပွင်ၶိုၼ်း ၶႃႈၵုၼ်ပိုၼ်ႉမိူင်းတႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁေႃလူင်လင်မႂ်ႇၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉၵႂႃႇ သွင်ၸၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် % မၼ်းဝႃႈၸိုင် ယဝ်ႉၵႂႃႇ 60 % ယဝ်ႉ ၵိုတ်း 40 % ၼႆႉ ၵူၺ်းပႆႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် လူဝ်ႇၸတ်းၵၢၼ်တႃႇမုင်းၶႃႈမၼ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်လင်မႂ်ႇၼႆႉ တေၵေႃႇသၢင်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ တေၸႂ်ႉငိုၼ်းၵေႃႇသၢင်ႇ 4 မိုၼ်ႇသႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။

“ႁေႃလူင်ၼႆႉ ဢၢၼ်းဝႆႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 2023 ၼႆႉ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းတေဢမ်ႇလႅပ်ႈယဝ်ႉ ။လႅပ်ႈတေတိူဝ်း ထႅင်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်း 6-7 လိူၼ်ယူႇ။ ႁၢၼ်ႉတေႃႇပီၼႆႉသဵင်ႈ ၸင်ႇယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ လၢမ်းၶၢတ်ႇဝႆႉၸိူင်ႉၼႆ။ ပေႃး ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈၽွတ်ႈၶွမ်ႊမတီႊမႂ်ႇမႃးထႅင်ႈ တႃႇႁႃၶိုၼ်းၶူဝ်းၶွင်ၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၵဝ်ႇႁဝ်းၶႃႈ ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈမႃးသႂ်ႇဝႆႉၶိုၼ်း ၼႆႉထႅင်ႈတွၼ်ႈၼိုင်ႈ”- ၸၢႆးသၢမ်တိပ်ႉသိူဝ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်လင်မႂ်ႇ ဢၼ်ယူႇတီႈ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းၼႆႉ ပေႃးၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉ တေၶိုၼ်းဢၢပ်ႈပၼ် သင်ၶ ၸဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵဵင်းတုင် ႁႂ်ႈႁၵ်ႉသႃမႅတ်ႇပႅင်းၵႂႃႇ။ လွင်ႈၼႆႉတႄႉ လႆႈဢုပ်ႇၵၼ်ဝႆႉမူတ်းယဝ်ႉ ၸၢႆးသၢမ်တိပ်ႉသိူဝ် တႄႉလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

“ႁေႃလူင်လင်ၵဝ်ႇလႄႈ လင်မႂ်ႇၼႆႉ တေပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ ႁေႃလင်ၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉႁဝ်းႁဵတ်း ၼၼ်ႉ ဢဝ်မၢၵ်ႇဢုတ်ႇၶပ်ႉ၊ ဢဝ်မႆႉၵႅၼ်ႇၶႅင်ပဵၼ်တူင် ပဵၼ်တိုမ်းသေႁဵတ်းဝႆႉ ပဵၼ်မေႃမိုဝ်းမိူင်းၵလႃးမႃးႁဵတ်း။ ႁေႃလင်မႂ်ႇၼႆႉသမ်ႉ တေၸႂ်ႉပုၼ်(ၽိလမျေႇ) ၵေႃႇသၢင်ႈ ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉလဵၵ်းသႂ်ႇ ၊ တေ ပဵၼ် ၼမ်ႉမိုဝ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်း။ ပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းတႄႉ တေမိူၼ်ၵဝ်ႇမူတ်းမူတ်းယူႇ။ ပေႃးၶဝ် ႁဵတ်းယဝ်ႉ ၶဝ်တေဢၢပ်ႇပၼ် ၼႂ်း မိုဝ်းသင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇၼႆ လႆႈလၢတ်ႈၵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆယူႇ” – ဝႃႈၼႆ။

ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် လင်မႂ်ႇ ဢၼ်တေၵေႃႇသၢင်ႈမိူၼ်ႁေႃလင်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေဝၢႆႇၼႃႈၸူး ၼွင်တုင်။ တၢင်းၵႂၢင်ႈၼႃႈ ႁေႃ တေ မီး 101 ထတ်း/ ပေႇ၊ တၢင်းယၢဝ်း တေမီး 121 ထတ်း/ ပေႇ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။

ဢွင်ႈတီႈလိၼ် ဢၼ်တႄႇႁဵတ်းႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်တင်းမူတ်းၼၼ်ႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈတေမီး 300 ထတ်း/ ပေႇပၢႆ၊ တၢင်းယၢဝ်း တေ မီးမွၵ်ႈ 200 ထတ်း/ ပေႇပၢႆ။

ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် ဢၼ်တႄႉမၼ်းၼၼ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1906  ၸဝ်ႈၾႃႉလူင် ၸဝ်ႈၵွၼ်ႈၵႅဝ်ႈဢိၼ်းထလႅင် ဢွၼ်ႁူဝ် ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉပၼ်။ ထိုင်မႃး ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼဝတ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် တၢၼ်းသူၺ်ႇ ၽွင်းငမ်းၼၼ်ႉ မႃးထုပ်ႉယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈ ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁၵ်ႉၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 9/11/1991 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7:41 မူင်း။ ယၢမ်းလဵဝ်ဢွင်ႈတီႈႁေႃ ၵဝ်ႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသၢင်ႈဝႆႉႁူင်းႁႅမ်းသေ ၶၢတ်ႈပၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊဝႆႉတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 70 ပီ။ ၵူၼ်းမိူင်းယွၼ်းၶိုၼ်းၵေႃႈ သိုၵ်း မၢၼ်ႈဢမ်ႇၸၢင်ႈပၼ် ဝႃႈၼႆ။