ဝၼ်းၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ပီၼႆႉ မီးၵူၼ်းသိုဝ်ႉၶၢႆ ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈလိူဝ်ၵူႈပီ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 11/3/2023 တူၵ်းမႅၼ်ႈလိူၼ် 5 လွင်ႈ 5 ၶမ်ႈ (ဢဝ်ၸွမ်းပပ်ႉယဵမ်ႈဝၼ်း တၢင်းၾၢႆႇတႆးၶိုၼ်/ ယူၼ်း) တႄႇ ဢဝ် ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ထိုင်ဝၢႆးဝၼ်း ပဵၼ်ဝၼ်းၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉ (ႁွင်ႉ) ဝၼ်းၵၢတ်ႇၵဝ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇ ထုင်းၸဝ်ႈၾႃႉ ဢွၼ်ႁဵတ်းမႃး ၶွပ်ႈၶူပ်ႇပီလႂ် ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ၸတ်းႁဵတ်းတီႈ ပွၵ်ႉႁူဝ်ၵၢတ်ႇ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း။

ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းတႆး ဝဵင်းၵဵင်းတုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းၵၢတ်ႇၵဝ်ႇ/ ၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉ ၼႆ ၵေႃႈႁွင်ႉ ဝၼ်းၵၢတ်ႇၼႆႉ ၵူႈပီ တေၸတ်းႁဵတ်းမႅၼ်ႈဝၼ်းၵၢတ်ႇလီး (ၵၢတ်ႇလီ) ၼႂ်းလိူၼ် 5 လွင်ႈ 5 ၶမ်ႈ။ ၵၢတ်ႇၵူႈတီႈတီႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းၵဵင်းတုင်ၼႆႉ တေပိၵ်ႉဢိုတ်းတင်းမူတ်းသေ တေဢွၼ်ၵၼ်မႃးသိုဝ်ႉၶၢႆ တီႈၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ မူတ်းမူတ်း။ ၸွမ်းၼင်ႇ တၢင်းယုမ်ႇယမ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈႁဝ်းၶႃႈမီး။ ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမႃးသိုဝ်ႉၶၢႆ ၵိုၼ်းၶွၼ်ႇလိူဝ်ၵူႈပီ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ။ ငဝ်းလၢႆး ၵၢၼ်မိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈသေ လႆႈၵိုတ်းယင်ႉမႃး။ ပီပၢႆတင်းပီၼႆႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းၸတ်းႁဵတ်းမႃးဝၼ်းၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၶိုၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။

ပီၼႆႉသမ်ႉ ၵၢတ်ႇလူင် ဝဵင်းၵဵင်းတုင်တႄႉ ဢမ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်း ပိုတ်ႇၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇသေတႃႉ ၵူၼ်းၵႂႃႇသိုဝ်ႉၶၢႆ တီႈၵၢတ်ႇၼၼ်ႉ တႄႉ ဢမ်ႇပေႃးၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ သတ်ႉၼႅၼ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။  

“ပေႃးပဵၼ်ဝၼ်းၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၼႆ ၵၢတ်ႇၼႂ်းၵဵင်းတုင် ၵူႈတီႈတီႈၼႆႉ တၵ်းတေလႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းသေ တေလႆႈမႃးသိုဝ်ႉၶၢႆ တီႈၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ တီႈလဵဝ်။ ဢၢမ်းယူႇၶႃႈ ႁဵတ်းသင်ပီၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်း ၵၢတ်ႇလူင်။ တီႈၵၢတ်ႇၼၼ်ႈၵေႃႈ ပိုတ်ႇယူႇ။ ၵူႈပီ ပိၵ်ႉ ၵၢတ်ႇလူင်ယဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးသိုဝ်ႉၶၢႆ တီႈၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉလူး။ မၢႆထိုင်ဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်ၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇ ႁဵတ်းၸွမ်းဢဝ်ၸွမ်း ၾိင်ႈထုင်းၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယုမ်ႇယမ် ႁဵတ်းသၢင်ႈမႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ၼႆႉ ၶဝ်လူဝ်ႇႁူႉ ၶဝ်လူဝ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းဢိူဝ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉ/ ၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ မီးမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 758 ပီၼၼ်ႉသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မီးမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 626 ပီယဝ်ႉ ပဵၼ်ၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉ ၵိုၵ်းပိုၼ်းဝဵင်းၵဵင်းတုင် ဢၼ်ၼိုင်ႈ- ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉပိုၼ်းၵဵင်းတုင် ၸဝ်ႈၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼႄ ၼင်ႇၼႆ။

ၸွမ်းၼင်ႇ တၢင်းယုမ်ႇယမ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈမီးတႄႉ သင်ဝႃႈ လႆႈမႃးၶဝ်ႈၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉၸိုင် တေယူႇလီ ၵိၼ်ဝၢၼ်လႄႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵေႃႈ တေၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတိူဝ်းတွၼ်းလိူဝ်ၵဝ်ႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၵတ်းယဵၼ်သိူဝ်းသႃႇ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵဵင်းတုင်လၢတ်ႈ။

ၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၼႆႉ တေမီးၵၢတ်ႇ 5 ဝၼ်း ပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ် တေပဵၼ်ၵၢတ်ႇတုင်၊ ၵၢတ်ႇဝုင်ႈ၊ ၵၢတ်ႇတဝ်ႇ၊ ၵၢတ်ႇထၢႆႈလႄႈ ၵၢတ်ႇၾႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းဝၼ်းၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ တေလႆႈမႅၼ်ႈၸွမ်းဝၼ်းၵၢတ်ႇတဝ်ႇ (ၵၢတ်ႇလီး) ၼႆၵေႃႈႁွင်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈ ပဵၼ်ၼႂ်းလိူၼ်ႁႃႈလွင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းၵိၵ်ႈသေဝၼ်းဝၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ 1 ၶမ်ႈ 3-5-7-9 ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ထိုင်မႃး မိူဝ်ႈပီၶရိတ်ႉ 1930 ၸဝ်ႈၵွၼ်ႈၵႅဝ်ႈ ဢိၼ်းထလႅင် ပူင်ဝႃႈ ၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းၵႅပ်ႈၼႆသေ ၸင်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢတ်ႇ ထႅင်ႈ တီႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢတ်ႇလူင်ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ။ တႄႇၶၢႆႉၵၢတ်ႇတီႈၵဵင်းတုင် မိူဝ်ႈပီ 1936 ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ထုင်း တေဢမ်ႇႁၢႆၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးၶၢႆတီႈၵၢတ်ႇၵဝ်ႇၶိုၼ်း ၼိုင်ႈပီ ၼိုင်ႈပွၵ်ႈသေ ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဝၼ်းၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉမႃးတေႃႇထိုင် ဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉ။