ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႄႈၼၢင်းယိင်းၵူႈမိူင်းမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ်ၼႄဢဵၼ်ႁႅင်းဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ် ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းၼၢင်းယိင်းလုမ်ႈၾႃႉ မိူဝ်ႈဝႃးဝၼ်းတီႈ 8/3/2023 တီႈၶူင်ႇၽၵ်းတူတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇၸိုင်ႈထႆး။
ၼၢင်းဢႄႇလီႇၼႃႇ ၼုမ်ႇယိင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႇယိုတ်းမိူင်း မိူဝ်ႈ 2021 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းႁဝ်း ဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶတ်း ၶႃႈဢေႃႈ။ ၽိူဝ်ႇပီ 2022 တႄႉ ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇၼႃႈဢွၵ်ႇတႃ။ ထိုင်မႃး 2023 ၵေႃႈ ယွၼ်ႉလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသေလႄႈ မႃးမီးဝႆႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈၼႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ယူႇလႂ်ၵေႃႈ ပေႃးမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ တႃႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်တႄႉ ႁဝ်းၵေႃႈ ၶဝ်ႈတူင်ႉၼိုင် ၸွမ်း ၶႃႈဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ႁဝ်းမႃးတူင်ႉတိုၼ်ႇ တႃႇသုၼ်ႇလႆႈၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈၼႃႇၼေႃ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းယိင်း ယၢၼ်မိူင်းႁဝ်း ၸိူဝ်းယူႇမိူင်းပိူၼ်ႈ ဢၼ်ၺႃးပိူၼ်ႈလူလၢႆပေႉၵိၼ်ၵေႃႈ မီးမႃးၼမ်။ ၵွပ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇမီးလၵ်းထၢၼ် သင် ဝႆႉ လႄႈ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ သုမ်းသုၼ်ႇလႆႈသေ ၶၢမ်ႇႁႂ်ႈပိူၼ်ႈပေႉၵိၼ်လၢႆလၢႆၵူၺ်းၵေႃႈ မီးဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁဝ်းမႃး သႅၼ်ႇႁွင်ႉတႃႇၼၢင်းယိင်း ႁႂ်ႈၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း မီးၸႂ်ႁပ်ႉတွၼ်ႈၼၢင်းယိင်းလီလီၶႃႈဢေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။
ပၢင်ၼႄဢဵၼ်ႁႅင်းဢွၵ်ႇသဵင်ၵၢင်ၸႂ်ၼၢင်းယိင်းၼႆႉ တႄႇၶၢဝ်းယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း( ယၢမ်းထႆး ) ထိုင် 8 မူင်းၶိုင်ႈ ႁုပ်ႈသိမ်းပၢင်။ ၶၢဝ်းယၢမ်း 5 မူင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတင်းသဵင်ႈၽွမ်ႉၵၼ် ပႆတၢင်းၼႄဢဵၼ်ႁႅင်းဢွၵ်ႇသဵင် ၸွမ်းသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ယဝ်ႉၸင်ႇၶိုၼ်းၸူႉတုမ်ၵၼ်တီႈ ၶူင်ႇၽၵ်းတူတႃႈပႄးသေ ၸတ်းပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈလွင်ႈၼၢင်းယိင်း လႄႈ ၼႄလၢႆးၵႃႈလၢႆးဝႅၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ။
ၸၢႆးတွင်း တႆးယၢၼ်မိူင်း ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၼႄၵၢင်ၸႂ်လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးၼိုင်ႈဝႃႈၼႆသေတႃႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၼၢင်းယိင်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈသုၼ်ႇၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်တင်းၵူၼ်းၸၢႆးယူႇၶႃႈ။ပေႃးႁဝ်းမႃးတူၺ်း ၼႂ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႂ် ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ ပိူၼ်ႈပၼ်ၵႃႈၸၢင်ႈၵူၼ်းၸၢႆးၼမ်လိူဝ်သေ ၼၢင်းယိင်းႁဵတ်းၼႆဢေႃႈ။တီႈတႄႉမၼ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၢင်းယိင်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႈ ပဵင်းၵၼ်တင်းၵူၼ်းၸၢႆးၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ မၢင်မဵဝ်းၼၢင်းယိင်းႁဵတ်းလႆႈမိူၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးၵေႃႈမီးယူႇ ယွၼ်ႉၼၼ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် တူၺ်းထိုင်ၼၢင်းယိင်း ႁႂ်ႈလီလိူဝ်ၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ ” – ဝႃႈၼႆ။
ပၢင်ၼႄဢဵၼ်ႁႅင်းၼၢင်းယိင်းၼႆႉ မီးၸုမ်းလၢႆလၢႆၸုမ်း မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်း MAP Foundation , Empower , Asia Pacific Forum on Women Law & Development , Shan Women’s Action Network , HDRF, BEAM education Foundation ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ မီးထႅင်ႈလၢႆလၢႆၸုမ်း။
ၾၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်လူလွမ်ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ ၼၢင်းယိင်းၸိူဝ်းမႃးတူၵ်းယူႇ မိူင်းပိူၼ်ႈၼႆႉ မီးလၢႆလွင်ႈလၢႆလၢႆးၼႃႇၶႃႈ ဢၼ်ၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၼႆႉ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမေႃ ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈ လႄႈသင် ဝတ်းဝႂ်ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈသင်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈလၢတ်ႈၼႄလွင်ႈပိူင်ပဵၼ်ၶဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၸွမ်းႁူႉထိုင်ၶဝ်လႆႈသေ ထုၵ်ႇပေႉၵိၼ်ယူႇဝၼ်းဝၼ်းၶိုၼ်းၶိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဢေႃႈ။ ၶၢဝ်းတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉၵူၺ်း လွင်ႈၼၢင်းယိင်းထုၵ်ႇပေႉၵိၼ် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆးၼႆႉ မီးမႃး 4 ၵေႃႉယဝ်ႉ ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈၸွႆႈထႅမ်” – ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းပၢင်ၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼႆႉ မီးၸုမ်းလူလွမ်ၵူၼ်းတုၵ်ႉၶိတ ၊ ၸုမ်းလူလွမ်ၵူၼ်းဢႃယုသုင်လႄႈ ၸုမ်းလူလွမ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း။
လွင်ႈၸၢႆးယိင်း ၊ လွင်ႈတူဝ်ပဵၼ်ယိင်းၸႂ်ပဵၼ်ၸၢႆး၊ လွင်ႈတူဝ်ပဵၼ်ၸၢႆးၸႂ်ပဵၼ်ယိင်း လွင်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ လွင်ႈမႄႈမွၵ်ႇယႃႈ(ဢဝ်တူဝ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း)ၸိူဝ်းၼႆႉ တၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်းတႄႉ ဝႆႉပဵၼ်ၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈမႃးသေတႃႉ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႄႉ ပႆႇမီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႇသင်ၼႆ ၼၢင်းယိင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
