ၼၢင်းသီၶမ်း လုၵ်ႈၸုမ်းမွၵ်ႇၵွၼ်ၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင် လူႉသဵင်ႈ

ၼၢင်းသီၶမ်း ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈလႄႈ ပၢႆးမွၼ်း ၸုမ်းမွၵ်ႇၵွၼ်ၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင် မႃးၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 50 ပီ လႆႈ လူႉသဵင်ႈၵႂႃႇ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၽွင်းဢႃယု 65 ပီ။

ၼၢင်းသီၶမ်း ဢႃယု 65 ပီ လုၵ်ႈၸုမ်းမွၵ်ႇၵွၼ်ၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင် ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈလႄႈ ပၢႆးမွၼ်း မႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 50 ပီ ၼၼ်ႉလူႈသဵင်ႈၵႂႃႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/2/2023 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 7 မူင်း တီႈႁူင်းႁႅမ်း တီႈၼိုင်ႈတီႈဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး လႅၼ်လိၼ်ယၢင်းၽိူၵ်ႇ – ထႆး ၽွင်းၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလၢၼ်မၼ်းၼၢင်း တီႈၼၼ်ႈသေ လႆႈၼွၼ်းလပ်းလူတ်ႈၵႂႃႇ။

ၸၢႆးသႅင်ယ ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇလႄႈ ဢူၺ်းၵေႃႉ မိုတ်ႈၵိုဝ်းၸမ်ၸႂ် ၼၢင်းသီၶမ်းၵေႃႈၸႂ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇ ႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ လုၵ်ႈယိင်းမၼ်းလၢတ်ႈတႄႉဝႃႈ မၼ်းၵႂႃႇလႄႇလၢၼ်မၼ်းတီႈမႄႈသွတ်ႇ ။ ဝၼ်းတီႈ 12 ၼၼ်ႉသမ်ႉၼွၼ်းလိုၵ်း။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 13 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇတိုၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၼွၼ်းလပ်းလူတ်ႈၵႂႃႈၼေႃႈ ။ ၵမ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်ၸူးမေႃယႃ။ မေႃယႃ လၢတ်ႈဝႃႈ မၼ်းသဵင်ႈၵႂႃႇ မွၵ်ႈယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉမွၵ်ႈ 7 မူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆ။ မၼ်းၼႆႉသမ်ႉ မီးဝႆႉတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်ၼေႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ၼၢင်းသီၶမ်းၼႆႉ မီးဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃမႄႈသွတ်ႇသေ ပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ်ၽဝ် မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 14 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၸင်ႇတေဢဝ်တဝ်ႈလုပ်ႇ မၼ်းၼၢင်း ၶိုၼ်းမိူဝ်းၾင်တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်သေ ႁႅၼ်းလူႇတၢၼ်းပၼ်ဝႃႈၼႆ။

ၼၢင်းသီၶမ်း ဢႃယု 65 ပီၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႃတိ ဝၢၼ်ႈၽႃႉၵမ် ဝဵင်းၵဵင်းတုင် တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵိုၵ်း ၸၢႆးသႅင်ၸၢႆး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵဵင်းၶုမ်ႇ မီးလုၵ်ႈယိင်း ႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ။

ၼၢင်းသီၶမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႂ်လီ မေႃၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်မႃးတႃႇသေႇ ၸၢႆး သႅင်ယ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

“တႄႇဢဝ် ပီ 1974 မႃးၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၵူၼ်းတူင်ႉၼိုင်ၸွႆႈထႅမ်ႁႃငိုၼ်းၵွင်ႈၵၢင်မႃး တႃႇႁဵတ်းပွႆးယုၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶူး မေႃလိၵ်ႈတႆး ၸွမ်းၼႂ်းၵၢတ်ႇ၊ ၸွမ်းႁိူၼ်းယေး ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တူင်ႉၼိုင်ႁႃငိုၼ်းၵွင်ႈၵၢင်ပႃးထႅင်ႈ တႃႇငိုၼ်းလိူၼ်ၶူး သွၼ်လိၵ်ႈတႆး/ လိၵ်ႈၶိုၼ် ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင် တေႃႇထိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁုၼ်ႁၢင်ႈ ၸဝ်ႈမႁႃႇၶၼၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပႃးထႅင်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်းမၼ်းၼၢင်းသမ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈႁွင်ႉဢတ်းဢွၵ်ႇၶႅပ်းၵႂၢမ်း။ ၵူႈပွၵ်ႈ တႃႇတေႁဵတ်း ၶႅပ်းၽဵင်းဢွၵ်ႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈ ၼိုင်ႈၶႅပ်း တေလႆႈမီးၽဵင်း 12 ၽဵင်းလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇဝႆႉ။ ၵူၺ်း ၵႃႈ မၼ်းၼၢင်းတႄႉ တေႁွင်ႉၸွမ်းပွႆးလၢမ်း ၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵမ်ႈၼမ်။ ပဵၼ် ၵူၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵဵင်း တုင်ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈၸႂ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ၸုမ်းမွၵ်ႇၵွၼ်ၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင်ၼႆႉ မိူဝ်ႈတႄႇ ပဵၼ်မုၵ်ႉၸုမ်းတႆးၼုမ်ႇ ပဵၼ်ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင် ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်း မႆႇ၊ ပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ ၵၢၼ်ပၼ်တၢင်းႁူႉၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ တင်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇပပ်ႉၽိုၼ်လိၵ်ႈသၢႆၸႂ်ၶိူဝ်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး မၢႆ 1 ထိုင် မၢႆ 10 ။

ထိုင်မႃး ပီ 1979 ၼၼ်ႉ မုၵ်ႉၸုမ်းတႆးၼုမ်ႇ ထုၵ်ႇၾၢႆႇၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇသၢႆလပ်ႉမၢၼ်ႈ ၼႄးဝႃႈ တိတ်းတေႃႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼႆ သေ ထုၵ်ႇယိုတ်းဢဝ်ၶိူင်ႈဢိတ်ႇလိၵ်ႈ ၸုမ်းတႆးၼုမ်ႇၵႂႃႇ ၽိုၼ်လိၵ်ႈသၢႆၸႂ်ၶိူဝ်းၵေႃႈ လႆႈၶၢတ်ႇပႅတ်ႈၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃး မုၵ်ႉၸုမ်းတႆးၼုမ်ႇၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇပိၼ်ႇလႅၵ်ႈၸိုဝ်ႈၸုမ်းဝႃႈ “မွၵ်ႇၵွၼ်ႇၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင်” သေ တႄႇဢဝ်ၵၢၼ်ပၢႆး မွၼ်း တူင်ႉၼိုင်သူၼ်းတုမ်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမႃး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉပႃးထႅင်ႈ။

ဢၼ်ယူႇတီႈ ၸုမ်းမွၵ်ႇၵွၼ်ၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင် ဢတ်းဢွၵ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇမႃး ၶႅပ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ပဵၼ်ၸၢႆးလၢဝ်ပိူင်း ႁွင်ႉဝႆႉ “လႆႈယူႇၵူၺ်း”။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၼၢင်းမုၼ်းမိူင်း၊ ၼၢင်းသႅင်ၶမ်းၼိူင်းလႄႈ ၼၢင်းမူဝ်သႂ်ႁိူင်း ႁွင်ႉဢွၵ်ႇဝႆႉ “သွင်လၢၼ်ႉတွမ်ႇၼမ်ႉတႃ” လႄႈ ၼၢင်းမုၼ်းမိူင်း ဢတ်းဢွၵ်ႇထႅင်ႈ “ပီႈႁေၼွင်ႉႁေဢိၵ်ႇတင်းလွႆပႅၵ်ႇ” ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၽဵင်း ၵႂၢမ်း တင်းမူတ်းဢၼ် ဢတ်းဢွၵ်ႇၼႂ်းၸုမ်းမွၵ်ႇၵွၼ်ၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်းတႅင်ႇတႅမ်ႈမႃးႁင်းၵူၺ်းမူတ်း ၸၢႆးသႅင်ယလၢတ်ႈ။