Friday, March 29, 2024

ၶုမ်ၵုတ်း ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ တေၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉတီႈ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး

Must read

လုၵ်ႈလၢင်းမေးၼၢင်းလႄႈ ပီႈၼွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းပဵင်းလူင် ဝဵင်းႁႅင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆးတေႁူမ်ႈ ၵၼ်သၢင်ႈ ၶုမ်ၵုတ်း ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ (ၸဝ်ႈပေႃႈလူင်ၼႂ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး)  တေၵေႃႇသၢင်ႈပဵၼ်ႁၢင်ႈၵွင်းမူးသေ ဢဝ်ၽဝ်တဝ်ႈလုပ်ႇ မၼ်းၸဝ်ႈ ၵႂႃႇ ၾင် ထႃႇပၼဝႆႉ တႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်တီႈမၢႆတွင်း ၵိုၵ်းပိုၼ်း ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ  ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်း တႆး ၵူႈတီႈ ပေႃးတေၵႂႃႇဢႅဝ်ႈယဵမ်ႉ တၵ်ႉယမ်ၵၼ် ဝႃႈၼႆ။

ၸဝ်ႈၼွႆႉ သေႃးယၼ်ႇတ

တႄႇဢဝ် ႁူဝ်လိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2022 ယူႇတီႈ ၵေႃႇမတီႇ  ဝၢၼ်ႈပဵင်းလူင် ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၵေႃႇသၢင်ႈၶုမ်ၵုတ်း ဢွင်ႈတီႈဝႆႉ ၽဝ်တဝ်ႈလုပ်ႇ ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ တီႈတၢင်းၶိုၼ်ႈဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျေႃႇ (သုၼ်ပၢႆႈၽေး) ယၢၼ်ဝၢၼ်ႈမွၵ်ႈ 200 မဵတ်ႉ ၼႂ်း ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် ဝဵင်းႁႅင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ယၢမ်းလဵဝ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉ ငိုၼ်းတွင်းတႃႇၵေႃႇ သၢင်ႈလႄႈ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵူႈတီႈ ႁႂ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် ယိုၼ်းမိုဝ်းၸွႆႈ တႃႇပဵၼ်တီႈမၢႆတွင်း ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

- Subscription -

ၸၢႆးၵမ်ႇ ၵေႃႇမတီႇ ဝၢၼ်ႈပဵင်းလူင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈ ႁႃတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈတႃႇသၢင်ႈၵွင်းမူး တီႈဝႆႉၽွင် တဝ်ႈလုပ်ႇ ၸဝ်ႈၼွႆႉၼႆႉ လၢႆဢွင်ႈတီႈယူႇ။ ႁဝ်းၶႃႈ မႃးႁၼ်တီႈၼႆႈ မၼ်းတူၵ်းထုၵ်ႇလီ တႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵူႈတီႈ တင်းၵမ်ႇ ၽႃႇ ပေႃးတေၵႂႃႇမႃးဢႅဝ်ႈယႅမ်ႉငၢႆႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်သေ မႃးၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းတီႈၼႆႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်တီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းၶႃႈသမ်ႉ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉ လွင်ႈငိုၼ်းတွင်းတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈမၼ်းၶႃႈဢေႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ။

ၽွင်တဝ်ႈလုပ်ႇ ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးဝႆႉတီႈ ၸၢႆးသႅင်မိူင်း မင်းၵွၼ်း (လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉလဵၵ်ႉသုတ်း ၸဝ်ႈၼွႆႉ) ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်လႄႈ ၽူႈၵေႃႇတင်ႈႁူင်းပွႆႇသဵင် FM 99 ဢၼ်ပွႆႇဢွၵ်ႇသဵင်တႆး တွၼ်ႈတႃႇပီႈၼွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ်တႆးယၢၼ်မိူင်း ၵူဝ်းၵွႆႇဝႆႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး ဝႃႈၼႆ။

“ယၢမ်းလဵဝ် ႁဝ်းၶႃႈ ၵေႃႇသၢင်ႈသိူဝ်ႇပိုၼ်ႉဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈတေဝၢင်းၵွင်းမူး တီႈဝႆႉၽွင်တဝ်ႈလုပ်ႇ ၸဝ်ႈၼွႆႉယဝ်ႉ ၵွင်းမူးတႄႉ ႁဵတ်း ယဝ်ႉ မီးၸဝ်ႈတႃႇၼၶဝ်ယဝ်ႉ လူဝ်ႇဢဝ်မႃးတမ်းသႂ်ႇၵူၺ်း။ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လူဝ်ႇငိုၼ်းႁဵတ်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တႃႇၵေႃႇႁူဝ်ႉဝၢင်း၊ သိူဝ်ႇပိုၼ်ႉ ၸွမ်းႁိမ်းၵွင်းမူး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈလိၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁိမ်ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် တီႈမူႇဝၢၼ်ႈပဵင်းလူင်မႃးသိုဝ်ႉဝႆႉ လႄႈ ဢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈလူဝ်ႇသၢႆႈတႅၼ်းၶိုၼ်းမူတ်းမူတ်း။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တိုၵ်းသူၼ်း ယိုၼ်ႈမိုဝ်းထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁဝ်းၶႃႈ ၵူႈတီႈ ႁူမ်ႈၵၼ် ၸွႆႈၵမ်ႉထႅမ်ၽွင်ႈ”-  ၸၢႆးၵမ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈလႂ် ၽူႈမီးၼမ်ႉၸႂ်ၸေႇတႃႇၼ ၶႂ်ႈၵမ်ႉၸွႆႈထႅမ်လူႇတၢၼ်း ဢွင်ႈတီႈ တႃႇမၢႆတွင်း ၵိုၵ်းပိုၼ်း ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ ၸဝ်ႈ ၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ၼႆၸိုင် ၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ် လႆႈတီႈၸၢႆးၵမ်ႇ ၵေႃႇမတီႇ ဝၢၼ်ႈပဵင်းလူင် မၢႆၾူၼ်း(ထႆး) 0987864953 ၼႆႉ လႆႈယူႇ။

ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတၼႆႉ ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈလိူၼ်ၵမ်မႂ်ႇ 10 ၶမ်ႈ ပီၶရိတ်ႉ 1927 ၼီႈ၊ တီႈမိူင်းမွၵ်ႇၶၢဝ်မၢဝ်းလူင်၊ မိူင်းမၢဝ်းလူင်၊ ႁိမ်းလႅၼ်လိၼ် မိူင်းၶႄႇ ယၢမ်းလဵဝ်။

ပေႃႈၸဝ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၶုၼ်ၵမ်ႇ ၶုၼ်ၽွင်းမိူင်း ႁေႃၶမ်းမိူင်းမၢဝ်းလူင်၊ မႄႈၸဝ်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းယေႈ ႁိုဝ် ၸဝ်ႈၼၢင်း ထီးယွတ်ႈ။ တင်ႈတႄႇ ယႂ်ႇမႃႈၵႃႈသုင် ပဵၼ်တႃႁၢၼ်မိူင်း ယူႇပႂ်ႉႁေႃၶမ်းမိူင်းမၢဝ်းလူင်မႃး ယွၼ်ႉပေႃႈၵေႃႈ ယူႇၼႂ်းဝၢင်း။

မိူဝ်ႈပီ 1958 လိူၼ်မေႊ 21 ဝၼ်း ၸဝ်ႈၼွႆႉ ႁူၺ်းလႆႈၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းပၼ်ႇ 30 ၵေႃႉ (ပႃးၸဝ်ႈၼွႆႉ 31 ၵေႃႉ) သေ ၽွၵ်ႈ လိူတ်ႈ ၵိၼ်ၼမ်ႉသၸ်ႉၸႃႇ ၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် တီႈတႃႈၽႃလႅင် သူပ်းႁူၺ်ႈသမၢၼ်း ထုင်ႉမိူင်းၵျွတ်ႈ ၸႄႈ ဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း သေ တႄႇၵၢၼ် လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃး။

ဝၢႆးၸဝ်ႈၼွႆႉၵေႃႇတင်ႈၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ယဝ်ႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ ၼႂ်း1959 ၸဝ်ႈပူဝ်ႇတေႇ ဝိင်ႇၵေႃႈ ဢွၼ်ႁူဝ် တပ်ႉ သိုၵ်းတႆး ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် လေႃႇတိုၵ်းလွႆပၢင်ၽြႃး၊ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပူဝ်ႇမွင်ႇ ပူဝ်ႇဝႃႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈလူမ်ႇယိုဝ်းမိူင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ယိုတ်း ဢဝ်တပ်ႉၵွင်မၢၼ်ႈ ၶလယ 41 (ၽွင်းၼၼ်ႉ ပၵ်းတၢင်ႉယၢၼ်း၊ ယၢမ်းလဵဝ် တပ်ႉၼႆႉပၵ်းလွႆယဵဝ်ႈ/လႃႈသဵဝ်ႈ)။

1961 ၽွင်း ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ၾၢႆႇဢၼ်ၶႂ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းသၽႃး  ဢွၼ်ႁူဝ် ၶၢင်၊ ၶျၢင်း ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ်လူင်တူၼ်ႈတီးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼွႆႉ တႄႉ ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်း ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ၸိုင်ႈတႆး မီးၵႂႃႇပဵၼ်လၢႆတပ်ႉၵွင်သေ ၽႄ ႁႅင်းတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆး ၵူႈပွတ်းတွၼ်ႈမႃး။

ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတၼႆႉ မိူဝ်ႈသဵင်ႈသုတ်းမုၼ် ဢႃယု မီး 69 ပီ ဝၼ်းတီႈ 14/11/1996၊ လပ်ႉလွႆငိုၼ်းလွႆၶမ်းၵႂႃႇ တီႈဝဵင်း ၵဵင်းမႂ်ႇ၊ ၶၢပ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈ ဝႆႉတီႈဝတ်ႉပႃႇပဝ်ႈသေ ပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် တီႈပႃႇႁဵဝ်ႈ သၼ်ႇတိထမ်း ဢိူင်ႇသီၽုမ်း ၼႂ်းတူဝ်မိူင်းၵဵင်းမႂ်ႇ။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း