Friday, March 29, 2024

ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2023 သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵၢင်မူၵ်ႇသွၵ်း ၽႂ်တေတူၵ်းလွၵ်း

Must read

ဝၢႆးလင်ၶွင်သီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း ပွႆႇပၼ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၽွင်ႈယဝ်ႉ တူဝ်တႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇဝႃႈတေမႃး ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်း ၸွမ်သိုၵ်းလူင်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၸွမ်းၼင်ႇလႆႈပၼ်ငိူၼ်ႈၵႂၢမ်းၵၼ်ဝႃႈ ပေႃးထူပ်းၵၼ်ပွၵ်ႈၼႃႈ တေၸၢင်ႈလႆႈႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်ပႃး ဢွင်ႇသၢၼ်းၸူႉၵျီႇၼႆလႄႈ မုင်ႈမွင်းႁၼ်လီတေႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းတူဝ်းတႅၼ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊၵေႃႈ မီးမႃးၼမ်။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၶပ်းမၢႆၶၢဝ်းတၢင်းတေမႃးၼေႇပျီႇတေႃႇ ၼႂ်းဝၼ်း 29-30 ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ယဝ်ႉ ။ ယွၼ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိပ်ႈ တႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ် ASEAN – EU ၵေႃႈမီးလႄႈ ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ပႆႇပဵၼ်ၵွၼ်ႇၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ထၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇမိူင်းၼွၵ်ႈၶွင်မိူင်းၶမဵၼ် ယိုၼ်ယၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇဝႆႉ။

- Subscription -

ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွၼ်ႇပီ 2022 ပႆႇသဵင်ႈၼႆႉ တူဝ်တႅၼ်း ASEAN တေၸၢင်ႈမႃး ၼေႇပျီႇတေႃႇ ယူႇပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ။ ၵွပ်ႈလူဝ်ႇဢဝ်ၼႃႈဢဝ်တႃ လွင်ႈယွၼ်ႉမၼ်းၶဝ်ႈၸူးပၼ်လႄႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ  မိသ်ႊတႃႊ သျႅၼ်ႊတၼႃႊ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸင်ႇပူၼ်ႉလွတ်ႈဢွၵ်ႇမႃး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼင်ႇငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈၸၵၸ ဢဝ် ဢွင်ႇသၢၼ်းၸူႉၵျီႇ  ၶၢႆႉဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၼ်ဝႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇလႆႈထူပ်း တူဝ်တႅၼ်း ASEAN ယူႇယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း တေယွမ်းႁပ်ႉႁၼ်ဝႃႈ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၼိုင်ႈပီ ဢၼ်ၶဝ်ဢဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်း ASEAN  ၼႆႉ ဢမ်ႇထၢၼ်ႇမီႈၵေႃႈ ၶီႈၶင်ႈ မီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈယူႇဢိတ်းဢီႈၼႆၼၼ်ႉ ၵႃႈတၵ်းတေလႆႈမႃး ႁႃႁူပ်ႉဢုပ်ႇတေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸူႉၵျီႇ လႆႈလၢမ်းၶၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။

မိူဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်တၢင်းဢၼ်ဝႃႈမႃးၼႆႉသေ AA သိုၵ်းရၶႅင်ႇလႄႈ ၸၵၸ သမ်ႉပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇတိုၵ်းသိုၵ်းၵၼ် ၼႂ်းဝၼ်းထိ 27 ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းၸုၵ်းၸင်ႈၾၢႆႇ ၶတ်းၶၢၼ်ႉ တေႃႇ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၼၼ်ႉ ပွင်ႉမေႃးဢူၼ်ဢၢၼ်  ၼၼ်ႈသဵင်ဢွၵ်ႇမႃးတေႉတေႉဝႃႈဝႃႈ။ AA ၼႆႉ ၵွင်လင် ပႅတ်ႈ ၸုမ်းၸိူဝ်း ၶတ်းၶၢၼ်ႉတိုၵ်းတေႃးယူႇ လႆႈယဝ်ႉႁႃႉ၊ AA ၼႆႉ ၸႂ်ပွင်ပႅင်တေႉၼင်ႇ လၢမ်းဝႃႈၵၼ် ယဝ်ႉ ႁိုဝ် ။ ၸၵၸၼႆႉ ဢွင်ႇမၢၼ်ပေႉပုၼ်ႈတေႃႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ထႅင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈ ယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆ ဢွၵ်ႇသဵင်ပၼ်းပူင်းၼင်ႇၸဵင်ႇၸုၵ်းလွၵ်းႁၼ်ၽႂ်မၼ်းမီးယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၵိုတ်းတိုၵ်း ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၾၢႆႇ AA လၢတ်ႈၵႂႃႇတႄႉ- “တူၺ်းထိုင်တၢင်းတုၵ်ႉယၢၵ်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းရၶႅင်ႇလႆႈႁပ်ႉသူႈယူႇၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၶိဝ်းၼႆႉသေ ၸင်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း။ၵူၺ်းဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇလိူၵ်ႈမိုဝ်ႉလိူၵ်ႈယၢမ်း ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယႃႇ ၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းႁဝ်းတႄႉ ဢမ်ႇပႅၵ်ႇဢမ်ႇပိူင်ႈ တၵ်းမီးမိူၼ်ၵဝ်ႇ ၵူၺ်း ” ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

(ဓာတ်ပုံ: ရက္ခိုင့်တပ်တော် – သတင်းနှင့် ပြန်ကြားရေးဌာန) သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA

ဢဝ်ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်းဝႃႈတေႉၵေႃႈ 1. ပၢင်တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇၼႆႉ ၼပ်ႉသွၼ်ႇႁဵတ်းပၵ်းလဵဝ် ပွင်လဵဝ်ၵၼ်တင်း ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶၢဝ်းႁွင်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈသႄႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ် ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၼင်ႇၵၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းပၢင်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်။ ၸဵမ်ပိုင်း AA လၢတ်ႈဝႆႉယူႇ- ၶဝ်တေပႆယၢင်ႈၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ရၵ်ႉၶိတ လၢႆးၵၢၼ်ပႂ်ႉပႃးၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၼႆ – သဵၼ်ႈတၢင်း ရၵ်ႉၶိတ ၼႆႉၵေႃႈ ပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆးယူႇ။

မိူဝ်ႈပီ 2012 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢၢင်ႈဢိင်တပ်ႉသိုပ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ႁႅင်းၵမ်ႉလင်သေ ႁေႃႈလိုပ်ႈ ပင်ႊၵလီႊ ။ ၼႂ်းပီ 2014 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ၸွမ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶဝ်သေ တမ်းဝၢင်းပိူင်ၵၢၼ် တႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊတရႄႊ လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃႇတီႇ ရၶႅင်ႇ ၵုမ်းၵမ်လႆႈၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းရၶႅင်ႇတင်းလုမ်ႈ။ ၽိူဝ်ႇထိုင်ႈမႃး 2019 မႃးတႄႉ သဵၼ်ႈတၢင်း ရၵ်ႉၶိတ ၶဝ်ၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶၢႆႉပဵၼ်ၵႂႃႇ  Confederation ယူႇယဝ်ႉ။

ပေႃးၼႆ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ AA ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸၵၸ ၶႃႈလႃႇ ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆးတၢင်းလူဝ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶဝ်ဢိူဝ်ႈ ပေႃးဝႃႈၼႆ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႈယူႇ။ AA တင်း ၸၵၸ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးၼႆႉ ၼႂ်းပီ 2018 ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼူၵ်ႉယုင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေမူၺ်ႉပႅတ်ႈလႆႈ AA ၼၼ်ႉ ၵေႃႉပွႆႇႁႂ်ႈၸႂ်ႉ ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းတေႃးၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႇသၢၼ်းၸူႉၵျီႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆ တေႁူႉၵၼ်ယူႇ။ယၢမ်းၼင်ႇၼၼ် လူင်ပွင်ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ၼႆၵေႃႈ တၢင်တူဝ်ၸုမ်း ၼူၵ်ႉယုင်းၵုမ်းၵမ်ဢွၼ်ႁူဝ်ဝႆႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင်ၼႃႈလိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2020 မႃး ဢမ်ႇထၢင်ႇဢမ်ႇထိူမ်သေ AA တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵေႃႉၶဝ်ႈၵႄႈငူပ်ႉငိပၼ် ပဵၼ် မိသ်တႃႊ သႃႊသႃႊၵႃႊဝႃႊ ႁူဝ်ၼႃႇ ၼီႊပုၼ်ႊ ၽွင်ႊတေႊသျိၼ်းၼႆႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတူၵ်းလူင်းမီးဝႆႉဝႃႈ ပေႃးၵိုတ်းတိုၵ်းယဝ်ႉၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတေ လႆႈၸွႆႈၶိုင်ပၼ် လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၵူၼ်းပၢႆၽေးသိုၵ်း၊လွင်ႈၽဵဝ်ႈလၢင်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်၊လွင်ႈသမ်းပၼ်ယႃႁေႉၵင်ႈၶူဝ်ႊဝိတ်ႊၸိူဝ်းၼႆႉ။

ယူႇတီႈ မိသ်ႊတႃႊ သႃႊသႃႊၵႃႊဝႃႊ သမ်ႉ တေၸွႆႈပၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ် 5 မိုၼ်ႇထူင်ဝႃႈၼႆ။ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းတဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၸွမ်းၶႆႈပူတ်းယႃႉ ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ၶွင် AA ၶဝ်လႂ်၊ တိၺွပ်းၵူၼ်းၵူၼ်းၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ၶဝ်လႂ်၊ဢဝ်ၵူၼ်းၾၢႆႇ ALP မႃးတႅၼ်းသႂ်ႇတီႈဢုပ်ႉပိူင်ၶဝ်ၼၼ်ႉလႂ်၊တႅပ်းပႅတ်ႈ တၢင်းတေႃႉသူင်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ယႃႈယႃလႄႈၶိူင်ႈၶူဝ်းၵေႃႇၵၢႆႇတႃႇသၢင်ႈ ပၢင်သဝ်းသိုၵ်း AA ၶဝ်လႂ် ဢမ်ႇထၢတ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ AA ဢမ်ႇယဵၼ်ႉလႆႈ ဢမ်ႇယူႇလႆႈ။ပေႃးတူၺ်းၾၢႆႇ AA ၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ၶိုၼ်မိုဝ်းတွပ်ႇတႅၼ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။

ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵႆႈလႅၵ်ႈႁၢႆးသိုၵ်းၵၼ်ဝႃႈၼႆသေ တိၺွပ်းပလိၵ်ႈ ၵူၼ်းၸွပ်ႇၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ALP ၶဝ် ၶဝ်ႈလူမ်ႇတိုၵ်း ပၢင်သဝ်းသိုၵ်း ပႂ်ႉလၢၼ်ႇတၢင်းၵႃႉလႂ် ယိုတ်းသိမ်းတပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် လႂ်ယူႇ ၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။တီႈၼႆႈ လႆႈႁၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထွႆႈပၼ်ပွႆႇပၼ် တီႈပၢင်သဝ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ယူႇသေတႃႉ ပေႃးဝႃႈၾၢႆႇ AA တေၵႂႃႇပုတ်ႈၼင်ႈတႄႉဢမ်ႇၽွမ်ႉ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်သေ တိုၵ်းၵိၼ်ပႅတ်ႈယူႇ။

ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးမိူၼ်ၼႆ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ AA ၸဵပ်းသၢၼ်ႈၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢမ်ႇလႆႈတၢင်းၵမ်ႉယၼ်ႈ ၾၢႆႇလင် ၶဝ်မိူင်းပင်ႊၵလႃႊတိတ်ႊ။ယူႇၾၢႆႇ AA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေႁႃလီတေႃႇ ၵူၼ်းရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊ ပင်ႊၵလီႊ ၶဝ်ယူႇၼႆသေတႃႉ ပင်ႊၵလႃႊတိတ်ႊ ဢမ်ႇမၼ်ႈၸႂ်ဢမ်ႇႁတ်းယုမ်ႇ။

လွင်ႈၾၢႆႇ AA တေၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ပင်ႊၵလႃႊတိတ်ႊဢမ်ႇႁၼ်လီ။တေႃႈၼင်ႇ ၶျၢင်း ၵူႇၵီး ဢၼ်မီးၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ ယွၼ်ႉၶဝ်မီးဝႃႇတ ၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇလႄႈ ယင်းလမ်း တိုၵ်းၶဝ်ဝႆႉယူႇ။ဢမ်ႇႁိုင်သင် သမ်ႉတေပဵၼ်ပၼ်ႁႃၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ယဝ်ႉ။တူင်ႈၼႃးဢၼ်မီးၸွမ်း ၵျွၵ်ႉတေႃႇ၊ မျွၵ်ႉဢူး၊ယတေႉတွင်ႇ၊ပူင်ႇၼၵျုၼ်း၊မျိၼ်းပျႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တၢမ်တူဝ် AA ၶၢမ်ႇဢွၵ်ႇငိုၼ်း လၢႆႁဵင်လၢၼ်ႉသေ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ သင်ဢမ်ႇတၼ်းပၢတ်ႇတၼ်းပေႃႉမိူဝ်ႈလဵဝ် တေယၢပ်ႇ တႃႇ ပီၼႃႈပီလိုၼ်း။လိူဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉမီးထႅင်ႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2023 ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။

ႁွႆးဢတ်းဢၼ်လႆႈမႃးၼႂ်းပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NLD ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႄးၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး ၵၢၼ်တွပ်ႇတႅၼ်း ပေႉပုၼ်ႈတႃႇ ပႃႇတီႇရၶႅင်ႇ သုမ်ႇငုမ်းမိူင်းရၶႅင်ႇပတ်ႉပိုၼ်ႉၼၼ်ႉႁိုဝ်ၼႆ ၸၢင်ႈလႆႈလၢမ်းပႃးယူႇ။ သင်ဝႃႈ AA ယွမ်းႁပ်ႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2023 တေမႃးၼၼ်ႉတေႉတႄႉ သမ်ႉၶိုၼ်းမႃးၶဝ်ႈလွၵ်းမူၵ်ႇသွၵ်း ၸၵၸ ၶႂ်ႈသိုပ်ႇၵုမ်းၵမ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇယူႇလႄႈ ၵမ်းလိုၼ်း တေလႆႈဝႃႈ ယွၼ်ႉတၢင်းၸဵပ်းယူၼ်ႈမီးၼင်ႇၵၼ် တင်းသွင်ၾၢႆႇလႄႈ ၸင်ႇတူၵ်းလူင်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ၼႆ ယွၼ်းထတ်းႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း