ပီမႂ်ႇတႆး

လၢႆလၢႆၵေႃႉ မိူဝ်ႈလႆႈယိၼ်းဝႃႈ – “ဝၼ်းပီမႂ်ႇတႆး” ၼႆ တေၵႂႃႇႁၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈငၢၼ်း(ပွႆး) တီႈလႂ် မိူဝ်ႈလႂ် ၼၵ်ႉႁွင်ႉ (ၽူႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း)  မီးၽႂ် ပဵၼ်ၽႂ်ၼႆၵမ်းလဵဝ် တေဢမ်ႇၵႂႃႇဝူၼ်ႉထိုင်ဝႃႈ ၼႂ်းပွႆးၼၼ်ႉ မီးသင် လၢႆလၢႆ။ ငၢၼ်း(ပွႆး) ပီမႂ်ႇတႆးၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်ပွႆးၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆး(ၾိင်ႈငႄႈ) ၼႆၵေႃႈ ၽူႈတေဝူၼ်ႉၶဝ်ႈၸႂ်ထိုင် ငဝ်ႈလိူင်ႈတူၼ်ႈတေႃမၼ်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးဢၼ်ႁဵတ်းၵၼ်ၼႂ်းငၢၼ်း(ပွႆး)ဝၼ်းပီမႂ်ႇၼၼ်ႉမီးသင် ႁႃၵူၼ်းဝူၼ်ႉ ၶႆႈလၢတ်ႈၼႄၸွမ်းလွင်ႈၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးလွင်ႈပဵၼ်မႃးပွႆးပီမႂ်ႇတႆးၼႆႉ တေႁမ်ႉဢေႇ။

ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈတေဝူၼ်ႉၼင်ႇၼၼ် လွင်ႈငၢၼ်း(ပွႆး)ပီမႂ်ႇတႆးၼႆႉ ပဵၼ်မႃးမီးမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်း ပီမႂ်ႇတႆး မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၸတ်းငၢၼ်း(ႁဵတ်းပွႆး)ၼႆႉ မီးတီႈပွင်ႇၵႂၢမ်းမၢႆၸိူင်ႉႁိုဝ် လူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်းသင် ၵွပ်ႈသင်လႄႈႁဵတ်း ႁဵတ်းပိူဝ်ႈတႃႇသင် ၸတ်းႁဵတ်းယဝ်ႉလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီသင် လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇဝူၼ်ႉၶွပ်ႈထိုင် ၸွမ်းလိုၵ်ႉလမ်ႇသင်ၵႃႈႁိုဝ်။ ၵမ်ႈၼမ်တေၵႂႃႇဝူၼ့်ထိုင် လွင်ႈငိုၼ်းတူၵ်းသူး လွင်ႈၵဵပ်းငိုၼ်းၶဝ်ႈပၢင်ပွႆးႁၼ်ပဵၼ် ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလႆႈၶဝ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ ႁဵတ်းပိူဝ်ႈၵၢၼ်လႆႈငိုၼ်းပိူင်လဵဝ်။

ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈပွႆးပီမႂ်ႇတႆးၵွႆး တင်ႈတႄႇလိူၼ်ၸဵင် တေႃႇလိူၼ်သိပ်းသွင် လိူဝ်သေ လိူၼ်ပႅတ်ႇလိူၼ်ၵဝ်ႈလိူၼ်သိပ်း ၶႂ်ႈမီးပွႆးယူႇၵူႈလိူၼ် ပွႆးလူႇတၢၼ်းႁဵတ်းၵုသူလ် ငၢၼ်း(ပွႆး) ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆး ဢၼ်မီးပၢင်မူၼ်ႈပၢင်သိူဝ်း ၸွမ်း လႄႈဢမ်ႇမီးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။

ၵွႆးၵႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီပွႆး ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးပီမႂ်ႇတႆး ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၵၼ်ယူႇၵူႈတီႈယၢမ်းၼႆႉ ၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်း ၵေႃႈ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇၶႂ်ႈမိူၼ်ၵၼ် ။ မၢင်တီႈတေဢဝ်တၢင်းမူၼ်ႈတၢင်းသိူဝ်းပဵၼ်ယႂ်ႇမၢင်တီႈၵေႃႈ တေပဵၼ်ၸွမ်းၾိင်ႈ ႁိတ်ႈႁွႆး မိူၼ်ပၢၼ်ပူႇမွၼ်ၼၢႆးယႃႈႁဝ်းယၢမ်းႁဵတ်း (ၵၢၼ်လူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈမႂ်ႇၼမ်ႉမႂ်ႇ ႁပ်ႉသိလ်ႁပ်ႉထမ်း ၵႃရဝ ၵူမ်ႈတမ်ႇလမ်ႁူဝ်ၽူႈထဝ်ႈၽူႈၵႄႇ) ပဵၼ်လၵ်း။ ၵၢၼ်မူၼ်ႈၵၢၼ် သိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူင်လူင် မီးၵေႃႈလီဢမ်ႇမီးၵေႃႈလႆႈ။

ၾၢင်ႁၢင်ႈပွႆး  လႄႈၵၢၼ်ၶပ်ႉၶိုင်ၸွမ်းပိူင် မီးသင်ၸိူင့်ႁိုဝ် ဢိၵ်ႇတင်းလွင်ႈယုမ်ႇယမ်လႄႈ ၵၢၼ်တိုဝ်းၵမ် ႁဵတ်းၸွမ်းႁဵတ်ႈႁွႆး မီးသင် ၵဵဝ်ႇၵပ်း “ၾိင်ႈၵေႃႇၸဵင်”

ၵေႃႇၸဵင်

ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝၢင်းထႅၼ် ၸႅၵ်ႇၸၢႆႇၼႃႈၵၢၼ် ၸတ်းၵၢၼ် ၶပ်းၶိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ပႂ်ႉၸဵင်

(ႁႅၼ်းၵၢၼ်ၽွမ်ႉတူဝ်ႈတၼ်းယဝ်ႉ ဢုၼ်ႇငၢၼ်း ဢုၼ်ႇၶိူင်ႈ   (“ၸၢမ်း” – “စမ်း”) – อุ่นเครื่อง warm up, preliminary) ပိုတ်ႇပၢင် – ႁႅၼ်းမွၵ်ႈယႃႈၶဝ်ႈတႅၵ်ႇ ပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈ ဝၼ်းမႂ်ႇ လိူၼ်မႂ်ႇ ပီမႂ်ႇ မိုဝ်ႉယၢမ်းႁူဝ်ႁႅၵ်ႈ ႁူဝ်တီး ဢၼ်တေမႃးထိုင်။

ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇတေဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈမႃးတီႈဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၸွႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းလွင်ႈလူႇလွင်ႈတၢၼ်းလႄႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵူၼ်းၵမ်သမ့် တေမႃးၸွႆႈၵၼ်လွင်ႈၵၢၼ်ၼၵ်းၵၢၼ်ၼႃ  ၵၢၼ်ဝႅၵ်ႇၵၢၼ်ႁၢမ် ၵၢၼ်ယူၵ်ႉၵၢၼ်ယွင်ႈ ဢၼ်ၼၵ်း ဢၼ်ၼႃ တႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းပၢင်ၼႂ်းငၢၼ်း(ပွႆး)။

လဵၼ်ႈၸဵင်
မုၵ်ႉမူႇၸုမ်းၵေႃၼုမ်ႇႁၢႆးၸၢႆးယိင်းၽွမ်ႉၵၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႂ်းပၢင်တီႈၸတ်းငၢၼ်း(ပွႆး) ၵူၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇ မီးၵၢၼ် ယဝ်ႉယွၵ်ႇလဵၼ်ႈဢုပ်ႇမူၼ်ႈႁုၼ်ႉၶူဝ်ၸူမ်းသိူဝ်း တေႃႇမီတေႃႇသိူဝ် ၶႄႉၶႅင်ႇလဵၼ်ႈတၢင်းလဵၼ်ႈ ႁဵတ်းၵႂၢမ်း ႁွင်ႉဝၢၵ်ႇ ၵၢႆႇၵွင်ႉတၢႆးထၢမ် ၵေႃႇမုၵ်ႉသုမ်ၾႆး ၽဝ်ၶဝ်ႈလၢမ် ၸီႇၶဝ်ႈပုၵ်းၵိၼ်ၵၼ် ဝၢဝ်ႇသၢဝ်ဢွမ်ႇၾႆး ယုမ်ႉဢုပ်ႇ ႁုၼ်ႉၼူဝ် ၶူဝ်မူၼ်ႈႁူမ်ႈသိူဝ်း ဢိူမ်ႈၶၢင်းသုတ်ႉၸူးၸမ်ၵၼ်။

ပၢႆႈၸဵင် (ဝႆႈၸဵင်)

မိူဝ်ႈလိူၼ်သိပ်းသွင်လပ်းသုတ်းသဵင်ႈတဵင်ႈၶိုၼ်းၸၢႆႉဝၢႆႇလၢႆႈပဵၼ်လုၵ်ႈလိူၼ်ဝၼ်းမႂ်ႇ ယၢင်ႈၵၢဝ်ႉၶၢမ်ႈမႃးၼႂ်း လိူၼ် ၸဵင် မိူဝ်ႈယၢမ်း 00.01 မူင်း လႅၵ်ႈပိၼ်ႇမိင်ႈပီမိူင်း ၶဝ်ႈပဵၼ် 2117 ၼီႈပီတႆး ၼႂ်းဝၼ်းတီႈၼိုင်ႈ လိူၼ်ၸဵင် “လိူၼ်တီႈၼိုင်ႈ” ၼၼ်ႉ ႁဵၵ်ႈပဵၼ်ဝၼ်းပီမႂ်ႇတႆးလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၵႃရဝ ဝႆႈဝၢၼ်းၶေႃယွၼ်းပွလ်းလီပီမႂ်ႇ လူၺ်ႈၵႂၢမ်း ယုမ်ႇယမ် ၼႂ်းမိုဝ်ႉယၢမ်းလီ သုၵ်ႈသီတူဝ်ၸႂ် ႁႂ်ႈသႂ်မႂ်ႇၸိုၼ်ႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵၢဝ်ႉၼႃႈ တင်းၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်းလွင်ႈႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉႁႂ်ႈငၢႆႈလူမ် မၢၵ်ႈမီးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇယူႇယဵၼ်ပဵၼ်သုၶ်း ပူၼ်ႉတုၶ်ႉမႆႈၶီ ယူႇလီတွၼ်းတိူဝ်း သိူဝ်းမူၼ်ႈတူဝ်ၸႂ် ၸင်ႇလႆႈတင်ႈသမႃးထိ ဢတိထၢၼ် ၶေႃပွလ်းယွၼ်းလၢၽ်ႈသုၼ်ႇမၢၼ် တေႃႇလုၵ်ႈလိူၼ်မႂ်ႇၼႂ်းဝၼ်းႁႅၵ်ႈလႄႈ ဝႆႈဝၢၼ်းၵၢဝ်ႇဝၢႆႈ(ပၢႆႈ)ၸဵင်။

ဝၢႆးႁပ်ႉၸဵင်ယဝ်ႉၵေႃႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်ၽႂ်မၼ်း မိူဝ်းတူမ်ႈႁုင်မိုဝ်ႉၵႅင် ႁဵတ်းၶဝ်ႈလီၽၵ်းဝၢၼ် ပေႃးၾႃႉသၢင်မိူင်းသႂ် ၵၢင်ၼႂ်ၸဵမ်ၸဝ်ႉ ဢဝ်ၶဝ်ႈ ႁွမ်မႂ်ႇသႂ်ႇသႃႉသႂ်ႇသွင်းၵႂႃႇဝတ်ႉ(ၵျွင်း)ၵႂႃႇလူႇလွင်းတၢၼ်းသင်ၶၸဝ်ႈ တင်းၶဝ်ႈမႂ်ႇၼမ်ႉမႂ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းမႂ်ႇ လိူၼ်မႂ်ႇပီမႂ်ႇဝၼ်းယႂ်ႇဝၼ်းလူင် ဝၼ်းႁူင်ၵိုၵ်းၾိင်ႈၸိူဝ့်ၶိူဝ်း ဢၼ်မီးႁိတ်ႈမီးႁွႆး ဢၼ်တိုဝ်းၵမ်မႃး မိုဝ်ႉယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ပဵၼ်ပိုၼ်းမႃးၼၼ်ႉလႄႈလူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈမႂ်ႇၼမ်ႉမႂ်ႇ ႁပ်ႉသိလ်ႁပ်ႉပွလ်း ယၢတ်ႇၼမ်ႉၶႂမ်ႈတဝ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵိူဝ်းလီတၢင်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းဢၼ်ပဵၼ်မင်းၵလ“မင်ႇၵလႃႇ”(မူင်းၶူလ်း)ၵွမ်းတမ်ႇ ၻမ်းႁူဝ်ၵႃရဝ ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇ ဝၼ်းပီမႂ်ႇ ၸွမ်းၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆး ။

ၵိၼ်ၸဵင်

လူႇတၢၼ်းၽဵလ်း(သွမ်း) သင်ၶၸဝ်ႈ လဵင်ႉလူပီႈၼွင်ႈၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပွႆး လႄႈၵိၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူႇႁူမ်ႈပၢင် ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼႂ်းငၢၼ်း(ပွႆး)ဝၼ်းပီမႂ်ႇ။

ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်ပိူင်လူင်လၵ်းလွၼ်ႉၶွင်သၼ်းပီမႂ်ႇတႆး ၵဵဝ်ႇလွင်ႈတၢင်းၵႃႈဝႅၼ် ႁဵတ်းၵႂၢမ်း ႁွင်ႉဝၢၵ်ႇၵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၶွင်ႁွႆႈၸပ်းၵပ်းမႃး ႁႂ်ႈပေႃးမီးလွင်ႈမူၼ်ႈလွင်ႈသိူဝ်းတႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉၵွႆး ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ၶိုၵ်ႉၶမ်ႇလူင်လၢင်ၶွင် ပွႆး ပီမႂ်ႇ။

လၢႆလၢႆတီႈၶႄးတေဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ ယူႇတီႈဝႃႈတေဝႆႉလၵ်းၵၢၼ်ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးပဵၼ်ယႂ်ႇၼႄႇ တေဢဝ် ၵၢၼ်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း လွင်ႈမူၼ်ႈတၢင်းသိူဝ်းပဵၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉၵွႆး။