Friday, March 29, 2024

သဵင်ၵွင်ယွၼ်ႈ ႁဝ်းၶွၼ်ႈၵၼ် သဵင်ၵွင်ႈလင်ႁဝ်းၽူင်ႉယၢႆႈ

Must read

သၽႃႇဝ ၾိင်ႈပိူင်ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈယူႇၼႂ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်တုၵ်ႉယၢၵ်ႈၶၢၼ်ၸႂ် လႄႈယူႇၼႂ်း ပၢၼ် သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃး ဢိၵ်ႇတင်းထုၵ်ႇၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင် ၽႂ်ၵေႃႈၶႂ်ႈယူႇၵတ်းယူႇယဵၼ်ပဵၼ်သုၶ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶမ်းမၢၵ်ႈၼမ် ဢမ်ႇမီးရူတ်ႉမီးၵႃးၶီႇ ဢမ်ႇမီးႁိူၼ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ လႆႈယူႇႁိူၼ်းၶႃးဢွၼ်ႇၵွႆးၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၵူႈလႆႈယိုမ် ဢမ်ႇလႆႈယွၼ်းပိူၼ်ႈၵိၼ် မီးၼႃႈတီႈၵၢၼ်ငၢၼ်းႁဵတ်း မီးၵိၼ်မီးယူႇၵႂႃႇဝၼ်းဝၼ်း ဢမ်ႇၸဵပ်းဢမ်ႇမႆႈ ဢမ်ႇၶႆႈဢမ်ႇၼၢဝ်ၵေႃႈလႆႈဝႃႈမီးသူးလၢပ်ႈလီယဝ်ႉ။

SHAN/ မၢႆတွင်း ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ ပၢင်ပွႆးပီမႂ်ႇတႆး 2114 ၼီႈ တီႈဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး မိူဝ်ႈပီ 2019

တႆးႁဝ်းယိင်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းၶႂ်ႈယူႇၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးလိူင်ႈမီးလၢဝ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈၽိတ်းၽႂ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းသူင်ၽရႃႉၸဝ်ႈၽရႃႉထမ်း(ၽြႃးတြႃး) ၵူၼ်းၶိူဝ်းမီးၸႂ်မဵတ်ႉတႃႇ မေႃဢီးလူပိူၼ်ႈ ၸႂ်ၵတ်းၸႂ်ယဵၼ်လႄႈ “ပိူၼ်ႈယဵပ်ႇႁူဝ်ႁဝ်း ႁဝ်းယဵပ်ႇႁူဝ်ယႃႈ” ၼႆၵွႆး ဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးၶႅၼ်ႉမီးတႅၼ်းတေႃႇၽႂ် ထုၵ်ႇပိူၼ်ႈႁႃလွင်ႈႁႃတၢင်း ပၢၼ်းၽိတ်းၵေႃႈ ယူၵ်ႉယၢႆႉၶၢႆႉပၢႆႈ ပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်သေ  လူင်းမႃးတင်ႈဝၢၼ်ႈ တင်ႈမိူင်း ယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး မိူဝ်ႈလဵဝ်။

- Subscription -

တေႃႈၼင်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ယင်းသိုပ်ႇပၢႆႈလူင်းၶဝ်ႈမိူင်းထႆးဢမ်ႇယိုတ်းဢမ်ႇယင်ႉ လူၺ်ႈၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈလီ တင်းဢဵၼ်းဢၢၼ်းၵၢၼ်ယူႇယင်ႉယိုၼ်း ႁွမ်ငိုၼ်းႁွမ်ၶမ်း မိူဝ်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၵေႃႈသိုဝ်ႉတီႈသိုဝ်ႉၼႃးပိူဝ်ႈပၵ်းလၵ်း ပၵ်းထၢၼ် ၾင်ႁူၵ်ႉႁႄႇလုၵ်ႈလၢၼ် သိုပ်ႇၵႂႃႇ တေႃႇပၢၼ်ၸူဝ်ႈၵူၼ်း။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈမိူင်းထႆးပဵၼ်မိူင်းၵတ်းယဵၼ် ပဵၼ်မိူင်းၽွင်းငမ်းလူၺ်ႈပိူင်ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း (မိူင်းတီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ) ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်ၵၼ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈထုၵ်ႇလူလၢႆၵၼ်ႉၸၼ် ဢမ်ႇမီးၽႂ်တေမႃးပွင်ႁၢႆႉ ဢမ်ႇမီးသိုၵ်း မီးသိူဝ် ၽၢၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉမီးၵေႃႈလီ ယူႇလီၼွၼ်းလပ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၵတ်းယဵၼ်ႁိၼ်ႉၼွၼ်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းမီးၶိုဝ်ႇမီးပႄ ၽႂ်ဢမ်ႇလႃႈလီ တေၶႂ်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉသင်ၽႂ်ၵေႃႈႁဵတ်းလႆႈမိူၼ်ၵမ်ႈၸႂ် ၵွပ်ႈၼႆပေႃးမႃးတႅၵ်ႈတင်းမိူင်းတႆးၸိုင် လႆႈဝႃႈမိူင်းထႆးပဵၼ်မိူင်း ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇလူင်ယဝ်ႉတႃႇၵူၼ်းၸိူဝ်းၶဝ်။

ၵူၼ်းတႆးတင်းဢၼ်ပၵ်းလၵ်းပၵ်းထၢၼ်ယူႇသဝ်းမႃးလႄႈတင်းဢၼ်မီးဝႂ်သီၾႃႉ သီၶဵဝ်ၶွပ်ႇလႅင် သီမၢၵ်ႇၶိူဝ် သီၶွင်ႇ သီၶၢဝ်(ႁူဝ်သုၼ်) ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းယိပ်းတိုဝ်းၽၢတ်းသပွတ်ႇ ဝီႊသႃႊ (ဝႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်) ၶဝ်ႈမႃးယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး ႁူမ်ႈတင်းယူႇၵဝ်ႇမႃးမႂ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈယွမ်းမွၵ်ႈ 2 လၢၼ်ႉ။ ႁူဝ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၾိင်ႈယူႇၵိၼ် ၾိင်ႈငႄႈ ႁိတ်ႈႁွႆးၵူႈလွင်ႈၵူႈပိူင်မိူၼ်ယူႇမိူင်းတႆး ဢမ်ႇဝႃႈ ၶဝ်ႈဝႃႇ ဢွၵ်ႇဝႃႇ လိူၼ်သိပ်းသွင်မူၼ်း ပီမႂ်ႇတႆး လိူၼ်သၢမ် လိူၼ်သီႇမူၼ်း လိူၼ်ႁႃႈသင်ၶၢၼ်(သၢင်းၵျၢၼ်ႇ) သၢင်ႇလွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉတိုဝ်းၵမ် ထိုဝ်ယမ်မိူၼ်ယူႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵူႈလွင်ႈၵူႈပိူင်။ လိူဝ်သေဝႃႈၶိူင်ႈမႆႉၶိူင်ႈမိုဝ်းမၢင်ဢၼ်တေပိူင်ႈပႅၵ်ႇဢိတ်းဢီႈၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈပၼ်ႁႃ လူင်တႃႇၶဝ်။

မိူင်းတႆးၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈမီးၵွင်ၵူၼ်ႈယၢဝ်းၼိုင်ႈသိူင်း ပီႈၼွင်ႉတႆးၸိူဝ်းမႃးယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးသမ်ႉ ၼိုင်ႈၸုမ်းမီးၼိုင်ႈသိူင်း မိူဝ်ႈဢွၵ်ႇဝႃႇၼႆႉၵွႆး ႁၢၼ်ႉၵႃႉၶၢႆၵွင်မွင်းၸဝ်ႈၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ “ၼႃႈဢွၵ်ႇဝႃႇၼႆႉ ၵွင်မွင်းဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉတီႈႁၢၼ်ႉ 5-6 သိူင်း ၶၢႆမူတ်းသဵင်ႈ ယင်းဢမ်ႇပေႃး။ ၶႃႈသင်ႇဝႆႉၼႂ်းမိူင်းတႆး 10 သိူင်း ဢမ်ႇတၼ်းမႃးၶိုတ်းဢွၵ်ႇဝႃႇပီၼႆႉ သင်မီးထႅင်ႈၵေႃႈတေၶၢႆလႆႈထႅင်ႈယူႇ ပေႃးဝၢႆးပီမႂ်ႇၼႆႉယဝ်ႉ တေမႃးထိုင်ၶၢဝ်းငၢၼ်း(ပွႆး)သၢင်ႇလွင်းယဝ်ႉလႄႈ တေလႅပ်ႈလႆႈသင်ႇၽိူမ်ႉဝႆႉထႅင်ႈယူႇ” – ဝႃႈၼႆ။

မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈဝႃႈ တႆးဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း သူင်ၵိၼ်သူင်တၢၼ်း ၸတ်းငၢၼ်း(ႁဵတ်းပွႆး)ၵွႆး ၵုမ်ႇမိုင်ႉ ႁဵတ်းငၢၼ်း (ပွႆး) ပေႃးၽၢၼ် ၼႆသေ သႄႉသွမ်းၵေႃႈမီး ၵိုင်ႇတင်းပိူၼ်ႈမႃးလိုပ်ႈလမ်းပေႉၵိၼ်ႁဝ်း ၶီႇၼဵၵ်း တဵၵ်းတဵင်ႁဝ်း ႁိမ်ဢဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်း ထိုင်ပေႃးၽၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵွတ်းမိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉဝႃႈၼႆၵေႃႈမီး။

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းႁွတ်ႈမႃးတီႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး (ႁၢင်ႈၵဝ်ႇ)

ၵွႆးၵႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇငၢႆႈမိူၼ်သူပ်းလၢတ်ႈလၢႆ ပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇမီး ၽူႈၼမ်းလီဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈ ဢွၼ်ႁဵတ်းဢွၼ်သၢင်ႈ ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းယိူင်းမၢႆ  တင်းၼမ်ဢမ်ႇယုမ်ႇယမ် ဢမ်ႇမုင်ႈႁၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းတေပဵၼ်တေထိုင်လႆႈၼႆ ၽႂ်ၵေႃႈတေၶႂ်ႈၸွမ်း ။ၼႂ်းတႆးၵွႆးပေႃးမီးလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇ ၵၼ် ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ် ၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ် ၵိတ်ႇၶႂၢင်ၶတ်းၶႃၵၼ် ၶႃႈႁႅမ်ၵၼ်ယူႇၸိူင်ႉၼႆ တေႁဵတ်းႁိုဝ် ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း သူၼ်ၸႂ် ။တေႁဵတ်းႁိုဝ်ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယုမ်ႇယမ် ။ၾၢႆႇလႂ်ၵေႃႉလႂ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ ၽႂ်ၵေႃႉလႂ် ၸုမ်းလႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် တႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႄႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်း တေဢဝ်သင်မႃးတႅၵ်ႈထတ်းလႆႈ ။ ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ် ပၼ်ႁႃ လူင်ၼႂ်းတႆးလႄႈၸင်ႇဝႃႈ ႁဵၵ်ႈႁွင်ႉလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်မႃး လၢႆသိပ်းပီ လၢႆသိုပ်ႇလၢႆပၢၼ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉ ပဵၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ယွၼ်ႉၼႆၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၼႆႉမီးလူၺ်ႈၵၢၼ်ႁဵတ်းပွႆး ၼၼ်ႉၵွႆး။ ပေႃးမီးငၢၼ်း (ပွႆး) ဢမ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ပွႆးပီမႂ်ႇ  ပွႆးသၢင်ႇလွင်း သင်ၶၢၼ်(သၢင်းၵျၢၼ်ႇ) လိူၼ်ႁႃႈ ဢွၵ်ႇဝႃႇ လႄႈၵၢၼ်ၵိၼ်လူႇလူႉတၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းတႆး တိုၼ်းႁူမ်ႈၵၼ်ၸွႆႈၵၼ်ၽွမ်ႉၵၼ်မႃးယူႇတႃႇသေႇ။ ၵွႆးၵႃႈပေႃးပဵၼ်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၸိုင် မႃးၼင်ႈဢုပ်ႇၵၼ် ၵေႃႈ လႆႈထဵင်မေႃးၵၼ်ယဝ်ႉ ။ ဢမ်ႇဝႃႈလၵ်းၼမ်း ၽႅၼ်ၵၢၼ် လၢႆးႁဵတ်းလၢႆးသၢင်ႈၵူႈလွင်ႈတေၶဝ်ႈၵၼ်မႅၼ်ႈၵၼ် ဢမ်ႇငၢႆႈ  ၽွမ်ႉၵၼ်လႆႈၵေႃႈဢမ်ႇႁိုင် ၶိုၼ်းတႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ်။ ပဵၼ်ၼႆမႃးလၢႆပၢၼ်တေႃႇယၢမ်းလဵဝ်။ ၸိူဝ်းၼႆႉၵွပ်ႈသင် ယွၼ်ႉသင် ၸိူင်ႁိုဝ်ၼႆ ၽူႈၼမ်းၶဝ်ထုၵ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ၼႆ ဝူၼ်ႉလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉႁႃၶေႃႈတွပ်ႇလႆႈလူးၵွၼ်ႇ။

မိူၼ်ၼင်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ် တေထိုင် ပွႆးပီမႂ်ႇတႆးယဝ်ႉၼႆလႄႈ လၢႆလၢႆၵေႃႉၼႅတ်ႈႁႃၶူဝ်းၼုင်ႈမႂ်ႇႁၢင်ႈလီႁၢင်ႈငၢမ်း မႃးသႂ်ႇမႃးၼုင်ႈ တႃႇၶဝ်ႈပွႆး ပီမႂ်ႇတႆး။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈၾိုၵ်းၾွၼ်ႉတၢင်းၵႃႈတၢင်းဝႅၼ်တႃႇလႆႈၼႄၼမ်ႉတိၼ် လၢႆးမိုဝ်းတၢင်းၵႃႈတူဝ်ၵဝ်ႇၸုမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇမႃးၵႃႈၼႄၼႂ်းပွႆးပီမႂ်ႇ။ ၸိူဝ်းမေႃၵႂၢမ်းၶဝ်ၵေႃႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတေၵႂႃႇ ႁွင်ႉ ၽဵင်းၵႂၢမ်းသဵင်လီသဵင်ဝၢၼ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇမူၼ်ႈၸႂ်ပိူၼ်ႈၼႂ်း ပွႆး။  မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈပႂ်ႉသႄႉပႂ်ႉၼႄး ၵူၼ်းသူင် ပွႆး ဝႃႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ် လၢႆလွင်ႈလၢႆယၢင်ႇ။

သဵင်ၵွင်ယွၼ်ႈတီႈလႂ်ၵေႃႈၵူၼ်းၶွၼ်ႈၵၼ်တီႈၼၼ်ႉ သဵင်ၵွင်ႈလင်တီႈလႂ်ၵေႃႈ ၵူၼ်းၽူင့် တႅၵ်ႇယၢႆႈ တီႈၼၼ်ႉ ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉယင်းတေမီးပႃးတင်းၵူၼ်းဝၢတ်ႇၵူၼ်းၸဵပ်းလူမ်ႉတၢႆ ၶူဝ်းႁိူၼ်းၶူဝ်းယေး လူႉသေႁၢႆ (သုမ်း) ၸွမ်းထႅင်ႈ လူးၵွၼ်ႇ။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း