ၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်း ၸႄႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ပီၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃးၶွပ်ႈတဵမ် 75 ပီ ပီၵွၼ်းသႅင်လႄႈတေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်သင်ၶၸဝ်ႈယႂ်ႇ၊ၵွပ်ႈၼႆ ပၢင်တိုဝ်းၵမ်တြႃး ဢၼ်ပိုတ်ႇမႃးလိူၼ် 9 မူၼ်းၼၼ်ႉ ပီၼႆႉ တေပိုတ်ႇတႃႇ 5 လိူၼ်ၵူၺ်း၊ တေၵိုတ်းလိုဝ်ႈပၢင်တြႃးၼႂ်းဝၼ်းလိူၼ် ၵမ်လပ်းၼႆႉဝႃႈၼႆ။
ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝိၸိၵ်ႉတ ႁူဝ်ပဝ်ႈဝတ်ႉၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ_” ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ ၽႄႈၼႃႇ ၵူၼ်းဢၼ်မႃးၵၵ်းတူဝ်ဝႆႉၵေႃႈ တီႈၼႆၵေႃႈၼမ်ၼႃႇ ပီဢွၼ်ပီၵၢႆ ယဝ်ႉလၢႆလၢႆ ပီၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈပိုတ်ႇၶိုၼ်း လိူၼ်ၵဝ်ႈမူၼ်း။ သမ်ႉလူဝ်ႇႁဵတ်း ၺီႇလႃႇၶၢမ်ႇ သင်ၶၸဝ်ႈ လႄႈ ပၢင်တြႃး။ ၵွပ်ႈၼႆပီၼႆႉတႄႉ ပိုတ်ႇၵေႃႈ တေဢမ်ႇတဵမ် 6 လိူၼ်။ တေပဵၼ် 5 လိူၼ်ၵူၺ်း။ တေၵိုတ်းလိုဝ်ႈပၢင်တြႃးၼႂ်းလိူၼ်ၵမ်လပ်းၼႆႉ ” ဝႃႈၼႆ။
ၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်းဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ မီးၵျွင်းယေႃးၵီႇ 53 လင်။ ယေႃးၵီႇယိင်း 34 လင် လႄႈ ယေႃးၵီႇၸၢႆး 19 လင်။ ယေႃးၵီႇၶဝ်ႈတိုဝ်းၵမ် ၼိုင်ႈလင် ၼိုင်ႈၸဝ်ႈ။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၶဝ်ႈတိုဝ်းၵမ်တြႃးၸိုင် တွၼ်ႈတႃႇ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၽူႈၼႄတြႃးလႄႈ တႃႇယေႃးၵီႇၽူႈတိုဝ်းၵမ်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်း 9 ပွၵ်ႉ ဝၢၼ်ႈပုင်းထုၼ် ၊ ဝၢၼ်ႈလွႆ ၊ ပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ ၊ ဝၢၼ်ႈလူင်ပွၵ်ႉဢွၵ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈလူင်ပွၵ်ႉတူၵ်း၊ ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇႁုင်း၊ ဝၢၼ်ႈပၢင်ဝွင် ၊ ပၢင်သၼွင်း၊ ဝၢၼ်ႈတႃႈ(ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ) ပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်ႁႅၼ်းလူႇၶဝ်ႈၽၵ်းသွမ်း ၼိုင်ႈပွၵ်ႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း ။
ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းလႄႈသင် တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊၽႄႈလၢမ်းလႄႈသင် ၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်းဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ဢမ်ႇလႆႈပိုတ်ႇမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ပီ ။ ၸင်ႇႁႃလႆႈမႃးပိုတ်ႇၶိုၼ်း ပီၼႆႉၵူၺ်း။
ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝိၸိၵ်ႉတ ႁူဝ်ပဝ်ႈၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ သင်ႇလၢတ်ႈဝႆႉထႅင်ႈဝႃႈ “ ၼင်ႇႁိုဝ် သႃႇသၼႃႇ ႁဝ်း ၼင်ႇႁိုဝ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်းပေႃးတေ ၵိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉၵႂႃႇ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်သႃႇသၼႃႇႁဝ်း ပေႃးၽႄႈတိူၼ်းၵႂႃႇလႆႈ ၶၢဝ်းယၢဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယိူင်းဢၢၼ်းသြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ ႁႂ်ႈသြႃႇလႄႈတၵ်ႉၵႃႇၽွမ်ႉသဵင်လဵဝ်ၵၼ်သေ ပွင်သၢင်ႈၵႂႃႇဝၼ်းတႃမိူဝ်းၼႃႈထႅင်ႈသေၵမ်း” ဝႃႈၼႆ။
ဝတ်ႉၵမ်ႇမထၢၼ်းဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် မိူင်းၼွင်ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈၽူႈတိုဝ်းၵမ်ၸွမ်းပိူင် မူႇလမိၼ်းၵုၼ်း ၼၼ်ႉ တႄႇဢွၼ်ႁူဝ် တႄႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1309 ၶု။ ပဵၼ်ပီဢၼ်လႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ မိူင်းႁူမ်တုမ် ။ ပီၼႆႉ ပီၵေႃးၸႃႇ 1384 ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 75 ပီ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ် ပီၵွၼ်းသႅင် သေတေႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်သင်ၶၸဝ်ႈ ၺီႇလႃႇၶၢမ်ႇ ယႂ်ႇ။
ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ မီးၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈၸႂ် ပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်လွင်ႈတိုဝ်းၵမ် ၵမ်ႇမထၢၼ်းမႃးသေ ပိုတ်ႇပၢင်တိုဝ်းၵမ် ၵမ်ႇမထၢၼ်းၽႄႈတိူၼ်းထိုင် မိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ။
