ယွၼ်ႉတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ၸိုင်ႈမိူင်းပဵၼ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇမီးတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၸိုင်ႈမိူင်းတေပဵၼ်ႁိုဝ်

ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်ယူႇၾၢႆႇၼိုင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႅၼ်းၽွင်းလႄႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ယူႇၾၢႆႇၼိုင်ႈ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်မႃး ၾၢႆႇၼႃႈမုၵ်ႉၸုမ်းၵူႈမိူင်းမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ၶွပ်ႈတဵမ်ၸဵတ်းပီၶႃႈယဝ်ႉ။

ႁူမ်ႈဝႃႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ မီးထိုင်သၢဝ်းဢဵတ်းၸုမ်းသေတႃႉ ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA ၼႆႉ မိူဝ်ႈတႄႇႁႅၵ်ႈၼႂ်းပီ 2015 မီးယူႇ 8 ၸုမ်း၊  ထိုင်ၼႂ်းပီ 2018 ၸင်ႇသမ်ႉမီးထႅင်ႈ 2 ၸုမ်းသေ သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ မီးၵႂႃႇ 10 ၸုမ်း ။ဢၼ်ပႆႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်းသမ်ႉၵိုတ်းယူႇ 11 ၸုမ်း ၼႂ်းၼၼ်ႉပႆႇၼပ်ႉပႃး SNA တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင်၊  ၵယၢၼ်းပျီႇတိတ်ႉပႃႇတီႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵွၼ်ႇ။

ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတပ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶွပ်ႈဝိူင်း လၵ်းမိူင်း 2008 သေ ၸူၼ်လိပ်းဢဝ်ဝႆႉဢႃၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ။ယွၼ်ႉတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ယႃႉလူႉ ၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇၼႂ်း NCA ၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းမိူၵ်ႈၶႃႈႁႅမ်တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းယူႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈလႄႈ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် ၵမ်ႈၼမ်ၼမ် မၢႆထိုင်ဝႃႈ NCA ၼႆႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉမၼ်း ၸၢႆႇယဝ်ႉ၊ ၵွင်ႉၵၢၼ်မိူင်းမၼ်း ဢမ်ႇယမ်ယဝ်ႉၼႆသေတႃႉ PPST ၸုမ်းဢွၼ်ႁူဝ် ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်တႄႉ တိုၵ်ႉယိပ်းဝၵ်ႉဝႆႉ ပိူင်ၵၢၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ် NCA သၢမ်ၶေႃႈၼၼ်ႉ ယူႇ။

ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း လူၺ်ႈတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း ပိူဝ်ႈတႃႇတေမီး ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၵုမ်ႇထူၼ်ႈၶိုဝ်းယမ်သေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းလႆႈ ၵူႈပႃႈၾၢႆႇ ပိူဝ်ႈတႃႇၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေၽေႃႇၼမ်ႉၼႄတူဝ်လႆႈ တိုၵ်ႉၶတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇယွၼ်ႇဢမ်ႇၽႃႈ ဝႃႈၼႆၶႃႈယဝ်ႉ။

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးၶိုၼ်းဝၢၵ်ႈတူၺ်း ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆၵေႃႈ သုတ်းတီႈ မၼ်းပူၼ်ႉပႅၼ်ၶွပ်ႇဝိူင်း လၵ်းမိူင်း 2008  သေ ၸူၼ်လိပ်းဝႆႉ ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းယူႇယႃႇယႃႇ တိုၵ်ႉဢွၵ်ႇပၢၵ်ႇဝႃႈ တေၶိုၼ်ႈၼႃႈၸွမ်း 2008 ။ ႁူမ်ႈဝႃႈမၼ်းပေႃးယဵပ်ႇယမ်ႈ တဝ်ယႃႉပႅတ်ႈၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ NCA ၼၼ်ႉသေ လၢတ်ႈဝႃႈ တေယူႇၼႂ်း NCA ၼႆႉယဝ်ႉ သိုပ်ႇသၢင်ႈၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆယူႇ ၼႃႈဢမ်ႇတေႉဢမ်ႇတိူဝ်ႇၶႃႈၼႃ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးတူၺ်းၶိုၼ်း ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၸွမ်း NCA ၼၼ်ႉၸိုင် ဢမ်ႇႁၼ်သီငဝ်း ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵူမ်ႈၼႃႈ ဝၢႆႇၸူးလၢႆးၵၢၼ် NCA ၼၼ်ႉလႃးလႃး။တၢမ်တူဝ် KNU၊  ABSDF တဵမ်တၢင်း CNF ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယင်းဢမ်ႇမႃးၵၢႆၸွမ်း လၢႆးၵၢၼ် NCA  ၵႂႃႇၸွမ်းပႆၸွမ်းလၢႆးၵၢၼ် NUCC ယူႇပုတ်းပုတ်းၶၢတ်ႇၶၢတ်ႇ။ KNPP လႄႈ KIA  ဢၼ်ပႃးၼႂ်းၸုမ်းဢွၼ်ႁူဝ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ၵၢၼ် NCA မိူဝ်ႈပၢၼ် NCCT ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢွၼ်ဢဝ် PDF ၊ NDF ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၸူး တပ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မီးထႅင်ႈ AA တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ ဢၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼပ်ႉသွၼ်ႇပဵၼ် ၼပ်ႉသွၼ်ႇပဵၼ် တပ်ႉတႂ်ႈမိုဝ်း KIA သေ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၸွမ်း ၼႂ်းလၢႆးၵၢၼ် NCA ၶဝ် ၼၼ်ႉ။ AA ၼႆႉ ယိင်ႈၶႅၼ်း ပုတ်းၶၢတ်ႇ ၶႅင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းတေႃႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။

ၽွင်းယၢမ်း PPST ၸုမ်းဢွၼ်ႁူဝ်ၶၵ်ႉၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေၵႂႃႇၸွမ်းပိူင်ၵၢၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ် လၢႆး NCA ယူႇၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်း ရၶႅင်ႇ AA တႄႉဝႃႈ တဵမ် NUG ပႃးတင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁဝ်းတေဢမ်ႇလူမ်ႉၸွမ်းၾၢႆႇလႂ်  ႁဝ်းတေၵႂႃႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းရၵ်ႉၶိတ လၢႆးၵၢၼ်ပႂ်ႉပႃးၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ပေႃးလၢတ်ႈသုတ်းသုတ်းၼႆ မၢၼ်ႈၼႆႉ ၽွင်းယၢမ်းၶဝ်ၼင်ႇၵၼ် ႁိမ်ၸိင်းဢႃၼႃႇၵၼ်တႄႉ တေသူၼ်းတုမ်တေႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်ႇၶိူဝ်းယူႇ။ပေႃးၶဝ်ၼင်ႇၵၼ် ထုၵ်ႇမေႃပေႃးၵႂၢမ်းၵၼ်ၵႂႃႇသမ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ် ဝၢႆႇတူၺ်းၶိုၼ်းတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ပၢႆတဵၵ်းတဵင်ပႃးသေၵွၼ်ႇ။  ၵွပ်ႈၼႆ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၸႅၵ်ႇသေလၢတ်ႈဢမ်ႇလႆႈ။ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ယၢမ်းၶဝ်ၽွမ်ႉၽဵင်ႇၵၼ် ၶဝ်တဵၵ်းတဵင်မိပ်ႇငႅၼ်းၸူးႁဝ်း ယၢမ်းၶဝ်တႅၵ်ႇၵၼ် ယၢမ်းၶဝ်ႁိမ်ဢႃႇၼႃႇၵၼ်ၸင်ႇ သူၼ်းတုမ်ဝႃႈပႃးၾၢႆႇၼၼ်ႉလႄႈ ပႃးၾၢႆႇၼႆႉလႄႈၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်း။

ၵွပ်ႈၼႆပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇပႃးၾၢႆႇလႂ်ယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၵႂင်ဢမ်ႇၵႃးယဝ်ႉ တႃႇတေမီးလွင်ႈတဵင်ႈထမ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေၶိုၼ်ႈၼႃႈၸွမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇႁဝ်းၵူၺ်းယဝ်ႉၼႆႉ ၶႅင်ႇတုၶ ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၸုမ်း AA ၶဝ် ယၢမ်ႈလၢတ်ႈတေႃႇ BBC ၵႂႃႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

တပ်ႉသိုၵ်း ရၶႅင်ႇၼႆႉ ယိူင်ႈဢဝ်တပ်ႉသိုၵ်းဝ UWSA ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇသေ ထိုင်ဢၢင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ Federation (ၾႅတ်ႈတရေးသျိၼ်း)ယူႇတေႉတေႉမီးမီးလႄႈ လႆႈဝႃႈ AA ဢမ်ႇပဵင်းပေႃးလႆႈ မွၵ်ႈၸၼ်ႉ Federal ဢၼ်လၢႆလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်းတူၵ်ႇလၢတ်ႈ ၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉသႄႈ။

တီႈၼႆ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈတပ်းသိုပ်းမၢၼ်ႈလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ၵူႈပၢၼ်ပၢၼ်သေ ဢၼ်ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ AA လၢတ်ႈၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈသေတႃႉ သမ်ႉဢမ်ႇၸႂ်ႈၵႂၢမ်းလၢၵ်ႇၵႂၢမ်းလၢႆး ပဵၼ်ၵႂၢမ်းဢၼ်ႁူဝ်ၼႃႈၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းယၢမ်ႈဢုပ်ႇယၢမ်ႈၶႆႈၵၼ်မႃးၵူၺ်း။ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ႁႂ်ႈပေႃးလၢတ်ႈထိုင်ႁူၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ လႆႈငိၼ်းၸွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇ တႅၵ်ႇလႅင်းသိုဝ်ႈသႅတ်ႉၸိူင်ႉၼႆတႄႉ ဢမ်ႇသူႈမီးမႃး။ AA ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃမၼ်း ဢိင်ၼိူဝ်ပိုၼ်းပဵၼ်မၼ်းမီးသေယဝ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေသၢင်ႈၸႄႈမိူင်း Confederation ၼႆယဝ်ႉၶႃႈၼေႃႈ။တေတင်ႈၸႄႈမိူင်း ႁႂ်ႈႁူဝ်မႃႇပဵင်းၵၼ်တင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တေတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မီးသုၼ်ႇၸတ်းပွင်ဢၼ်ပဵင်းၵၼ်တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၶႂ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉၼႆၶႃႈယဝ်ႉ။

ၼႆႉတႄႉ တေပဵၼ်ႁိုဝ်ဢမ်ႇပဵၼ် တေၸဵဝ်းႁိုဝ်ၼၢၼ်း မၼ်းယူႇတီႈ ငဝ်းလၢႆးလၢႆပိူင်လၢႆပၢႆးၶႃႈလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢမ်းလၢတ်ႈလႆႈ ၶၢဝ်ႁိုဝ်လမ်ၶႃႈၼေႃႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ထတ်းႁၼ်လၢတ်ႈလႆႈၶႆႈၸၢင်ႈတႄႉ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၼမ်ၼမ် ၸမ်တဵမ်ပၢၵ်ႇၼႆႉ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽီတူဝ်လဵဝ်ၵၼ် ႁူမ်ႈလဵၼ်ႈလွၵ်းလိင်ႉလႅၼ်တေႃႇ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႃးတေႉဢိူဝ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းၸၢင်ႈဝႃႈလၢတ်ႈၸွမ်းယူႇတေႉၶႃႈၼႃ။

ၶဝ်ၼႆႉ မွတ်ႇပႅတ်ႈလပ်းပႅတ်ႈပိုၼ်းပဵၼ်တေႉသေ ဢဝ်ပိုၼ်းပွမ်ပိုၼ်းပႅတ်ႉ ပူင်သွၼ်ပၼ်မႃး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သုမ်ႇငုမ်း တူမ်းတႃႁုမ်းဢွၵ်းၵၼ်မႃး တေၸဵမ်မိူဝ်ႈ ႁူမ်ႈဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸွမ်းၶဝ် တေႇၸဵမ်မိူဝ်ႈ ႁူမ်ႈၵေႃႇတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸွမ်းၶဝ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆၵေႃႈ တိုၵ်ႉသူၼ်းတုမ်ၵၼ် ႁႂ်ႈလႆႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၸွမ်ႁၢၼ်ဢွင်ႇသၢၼ်း ပဵၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈၵေးၸူးလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈမိူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈပဵၼ်တပ်းသိုၵ်းထွတ်ႈမျႅတ်ႈ ႁွပ်ႇၵူႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ ပူၼ်ႉလွတ်ႈပၢၼ်ၶီႈၶႃႈၼႃႈၽိူၵ်ႇ ဢိင်းၵလိတ်ႈၶဝ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉတိုၵ်ႉၸပ်းႁူၸပ်းၸႂ် ၼႃၶူၺ်ႇတူၺ်ႇယူႇၵေႃႈမီးမီးၶႃႈၼႃ။

လုၵ်ႉတီႈၼႆႈသေ ဢမ်ႇမီးတပ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင် ဢမ်ႇမီးတပ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၵုမ်းၵမ်ၸိုင်ႈမိူင်းလႆႈ ဢမ်ႇပႃးတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈလႃးလႃးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶေႃႇၶႆးၸပ်းၸွမ်းတပ်းတႂ်ႁူဝ်ၸႂ်ႁဝ်း ၸိူဝ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ထႃႈၸိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈပႆႇပႃႈ ပတ်းပၢၵ်ႈငၢၵ်ႈပူတ်းပႅတ်ႈလႆႈၼႆတႄႉ သၢႆလႅင်းတၢင်းလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈႁဝ်း တိုၵ်ႉတေဝဝ်ႈဝုၵ်းဝူဝ်ႈယူႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းပၢႆးၼႄၵၼ်မွၵ်ႈၼႆႉသေ ႁႂ်ႈလႆႈၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၵွၼ်ႇၶႃႈ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။