လွၼ်ႉၵႅၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ (တွပ်ႇၵုင်ႇ သၶႁ ၽူႈသိူဝ်ႇတၢင်းသိုဝ်ႇတႆး)

သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 15 – မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 11 ပီၼၼ်ႉ ပီႈသႅင်ၸိုၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် သၶႁ ၵေႃႉဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၽူႈဢၼ်ၵေႃႇတင်ႈၵေႃသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။  ထိုင်မႃးဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 11 ပီယဝ်ႉ ။သၶႁၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လိၵ်ႈလၢႆး ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ တိုၵ်းတေႃးမႃး ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး တေမီးသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ပဵင်းၼင်ႇပိူၼ်ႈ ။ ၵွပ်ႇပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ဝၢႆးလင်မၼ်းၸဝ်ႈလူႉသဵင်ႈသုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇ တဵမ်မႃး 11 ပီမိုဝ်ႉၼႆႉဝၼ်းၼႆႉ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ဢၼ်ဝႃႈႁႂ်ႈလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ လႆႈဝႆႉတဵမ်တီႈယဝ်ႉၼႄႇ ၊ ဢမ်ႇၼၼ် လုတ်ႈယွမ်းဝႆႉၶၵ်ႉတွၼ်ႈဢၼ်လႂ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈဢဝ် ပွင်ၵႂၢမ်းဢၼ်တေလၢႆးငၢၼ်းပၢႆးၼႄၵႂႃႇမိူဝ်ႈၼႆႉဝၼ်းၼႆႉ တွပ်ႇၵုင်ႇၵေးၸူး သၶႁ ၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၼႄတၢင်းလၢႆးၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇႁဝ်းၶႃႈၼၼ်ႉမီးၼင်ႇၼႆ ၶႃႈဢေႃႈ။

သိုဝ်ႈၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၸင်ႇလွင်ႈပူင်ႇသႂ်ႇလႄႈ လွင်ႈႁပ်ႉႁဵတ်းပုၼ်ႈၽွၼ်း တေယႂ်ႇမၢၵ်ႈၵိုၼ်းထႃး။လွင်ႈပူင်ႇသႂ်လႄႈ လွင်ႈႁပ်ႉႁဵတ်းပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတီႇမူဝ်ႇၵရေႇၸီႇၼႆ ၽူႈႁဵတ်းၶၢဝ်ႇတင်းသဵင်ႈ တေပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်ယူႇ။

သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈယူႇၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆၼပ်ႉယမ်ၸမ်ၸႂ်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸုၵ်းၸင်ႈလႆႈယိုၼ်းယၢဝ်းယဝ်ႉ။သၢႆၸႂ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉပဵၼ်လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်ယဝ်ႉ။ပဵၼ်လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼပ်ႉယမ်ၸႂ်ပိုင်ႈယဝ်ႉ ၸၢမ်းဝႃႈၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇယုမ်ႇယမ် ဢမ်ႇၵိူဝ်းပိုင်ႈၼႆတႄႉၵေႃႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉတေသဵၼ်ၽူင်ႉၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းႁိမ်းတၢင်းၵမ်းလဵဝ်ယူႇယဝ်ႉ။

သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ၸပ်းၾၢႆႇဢမ်ႇလႆႈ တူၺ်းၼႃႈလဵၵ်ႉၼႃႈယႂ်ႇဢမ်ႇလႆႈ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ ၵုမ်ႇတႅမ်ႈၵုမ်ႇလၢတ်ႈၵုမ်ႇပိုၼ်ၽႄ လွင်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးဢေႃးၸႃႇဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉၵူၺ်းဢမ်ႇလႆႈ။ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵုမ်ႇတေပိုတ်ႇၼႄလူင်းၼႄ ဝႃႇတပၢႆးႁၼ်ၶွင်ၸုမ်းၶၢဝ်ႇယူႇၵူၺ်းၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ။ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတေၼပ်ႉယမ်ၸႂ်ပိုင်ႈၼၼ်ႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉတေလႆႈပႆၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈပဵၼ်ၸုမ်းၽူႈလိုဝ်းလင်ဢေႃးၸႃႇယႂ်ႇၶဝ် တေလႆႈပဵၼ်ႁူးၽၵ်းတူဢၼ်ပိုတ်ႇပၢၵ်ႇငၢၵ်ႈၼႄဝႃႇတပၢႆးႁၼ်လၢႆပႃႈလၢႆၾၢႆႇလၢႆမဵဝ်း။

ႁႂ်ႈၸၢင်ႈသွၵ်ႇတႅၵ်ႈႁိဝ်ႈၸင်ႈၸဵၼ်းဢဝ်လႆႈထၢင်ႇႁၢင်ႈၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေပဵၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ယဝ်ႉ။ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းတႄႉ တေလႆႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတႅတ်ႈတေႃးယဝ်ႉ သင်ဝႃၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလူဢၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ငမ်းငဝ်းယူဝ်းယိုင်းဝႃႈ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၼႆႉ ၸွင်ႇၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတေႉယူႇႁႃႉ တႅတ်ႈတေႃးတေႉယူႇႁႃႉ ဝႃႈလႃး ဢမ်ႇထတ်းဢမ်ႇထွင်သေႁၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းၶၢဝ်ႇလူင်းလႄႈၶိုင်လူင်းၸွမ်းၵူၺ်းႁိုဝ်ၼႆတႄႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဢၼ်ၼၼ်ႉ ၸမ်တေတူၵ်းၺႃးလုၵ်းလဝ်ယဝ်ႉၶႃႈၼႃ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ မီးထႅင်ႈၽူႈလူဢၢၼ်ႇၶၢဝ်ႇထွမ်ႇငိၼ်းဢၼ်ၶႂ်ႈထတ်းၸွမ်းၾိင်ႈဝၢင်းၶေႃႈၵႂၢမ်း grammar လႄႈထွႆႈၵႂၢမ်းဝေႃးႁႃႇရ ဢိၵ်ႇပႃးတူဝ်ၼပ်ႉတူဝ်လေႃးဢၼ်လႂ်ၽိတ်းဢၼ်လႂ်ပႅၵ်ႇ ၼႂ်းၼိုင်ႈဝူင်ႈၽိတ်းလၢႆတူဝ်ၽိတ်းလၢႆပွင်ႈ ၶေႃႈမုလ်းၽိတ်းပိူင်ႈၼၼ်ႉသမ်ႉ မီးထိုင်လၢႆဝၢၵ်ႈၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းမီးၵူၼ်းသူၼ်ၸႂ်ၶဝ်ႈၸႂ်မၼ်းလႄႈ ပွႆႇႁႂ်ႈဝႃႈၵမ်းၵမ်းၽိတ်း ၽိတ်းယဝ်ႉၽိတ်းထႅင်ႈ ဢမ်ႇၶိုင်ႁႃမူၼ်ႉမႄးသေ ၵုမ်ႇတေၼႄ ၶေႃႈဢၢင်ႈမဵဝ်းၼိုင်ႈမဵဝ်းသွင်ယူႇၵူၺ်းတႄႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းၽူႈပၼ်ႁႅင်းဢမ်ႇၼပ်ႉတေႃႈပွႆႇဝၢင်းၶႂၢင်းလွတ်ႈ လူတ်းယွၼ်ႇပၼ်ၶႃႈၼႃ။

ၽိတ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢမ်ႇတွင်းပၢၼ်ႇဢမ်ႇယွမ်းၼွမ်း ၵုမ်ႇပၼ်ၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉယွၼ်ႉၼႆႉၼႆၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈယဵၼ်ၽိတ်းၵူၺ်းလႄႈ မိူၼ်တၢင်းၶႂ်ႈလူလၢႆၽူႈပၼ်ႁႅင်းထႅင်ႈ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ၽိတ်းယွၼ်ႉသင်ၵေႃႈယႃႇ တိုၼ်းပဵၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵူၺ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေလႆႈၾၢင်ႉၵႅမ်းၸပ်းၸႂ်ဝႆႉယူႇၶႃႈၼႃ။သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ဝႆႉၼၵ်းပၵ်းၸႂ်တေႃႇ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵႃႈႁိုဝ် ၼပ်ႉယမ်တေႃႇၽူႈပၼ်ႁႅင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလၢတ်ႈ တေလႆႈႁဵတ်းလူင်းမိုဝ်းၼႄၼၼ်ႉၵူၺ်းသႄႈ။

ၸင်ႇဝႃႈ Show , Don’t Tell ၼႆ ၸိူဝ်းပဵၼ် ပုလုဢႃႊၸၢၼ်ႊ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵႆႉသင်ႇလၢတ်ႈပွၼ်ႈသွၼ်ၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။တီႈတႄႉၵေႃႈ ဢူဢၢႆၶုၼ်းမုၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတႅတ်ႈတေႃးၼၼ်ႉတင်းပိုၵ်းယဝ်ႉ။ၸင်ႇၼၼ်ၶၢဝ်ႇၼိုင်ႈႁူဝ်ၼႆႉ ထိုင်တီႈလႆႈမၼ်ႈၸႂ်ဝၢင်းၸႂ်ႁူဝ်ပၢၵ်ႇတဵမ်ၼၼ်ႉၸင်ႇတေလႆႈတႅမ်ႈလူင်းပိုၼ်ၽႄဢွၵ်ႇ။ပေႃးတိုၵ်ႉဝႃႈ ပႆႇတႅတ်ႈၼႅတ်ႈပႆႇၼႄႉၼွၼ်း တေလႆႈၸွတ်ႇၸႅတ်ႉလမ်းလူၺ်းထႅင်ႈ ၸွပ်ႇဢမ်ႇလႆႈ လမ်းဢမ်ႇလႆႈၸိုင် ဢမ်ႇတၢပ်ႈတႅမ်ႈလူင်းယဝ်ႉ။လႆႈလုတ်ႈပႅတ်ႈႁၢမ်းပႅတ်ႈၶၢဝ်ႇၼိုင်ႈႁူဝ်ၼႆႉ ၶႅၼ်းၸႂ်လိူဝ်သေ ပိူၼ်ႈတၢင်ႇၵေႃႉလႆႈၸဵပ်းလႆႈသႅပ်ႇယွၼ်ႉၶၢဝ်ႇၽိတ်းၶၢဝ်ႇၽူၼ်ၼၼ်ႉယူႇသႄႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈၵွမ်ႉၵူဝ်ပဵၼ်လႆႈၼႃႈႁၵ်ႉၾၢႆႇၼိုင်ႈလႆႈၼႃႈၸင်းၾၢႆႇၼိုင်ႈလႄႈ ဝႄႈယၢင်ႇပႅတ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇလီတႅမ်ႈၼၼ်ႉသမ်ႉဢမ်ႇတႅမ်ႈသေ ဝႄႈယၢင်ႇပႅတ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီႁဵတ်းလႃးလႃး။ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼႃႈတႃၵူၼ်းတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈၵဵင်ၸႂ်တူၺ်းတေႃႇၼႃႈတႃၽူႈလႂ်။ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈတႅမ်ႈလူင်းၼၼ်ႉတႄႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇမီးတီႈၽိတ်းတီႈပိူင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈထတ်းယဝ်ႉထတ်းထႅင်ႈယူႇ။ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်ႇ ၶွပ်ႉၶႅပ်ႉမဝ်မၢင် sensitive story ၼၼ်ႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်းတေလႆႈဝႆႉၾၢင်ႉထတ်းထွင်လီငၢမ်းယဝ်ႉ။

ၶၢဝ်ႇဢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသလေႇၼႃႈတႃၽူႈၵူၼ်း ၶၢဝ်ႇဢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵုၼ်းမုၼ်ၸုမ်းၵူၼ်းဢေႇ ၶၢဝ်ႇဢၼ်ၵူၼ်းၼမ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈပဵၼ်လိူင်ႈဢမ်ႇလီယိူင်ႈလီငိၼ်းဝႃႈၼႆသေတႃႉ ဢဝ်ပၵ်းပိူင်ၾိင်ႈမိူင်းဝႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်လိူင်ႈမၢပ်ႇမႂ် ၶၢဝ်ႇဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸဝ်ႈၶွင်ၶူင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇလႄႈ ၶၢဝ်ႇဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၸဝ်ႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးဢၼ်လူင်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႂ်းသိုဝ်ႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈဝႆႉၾၢင်ႉၼၵ်းၼႃသေတႅမ်ႈလူင်းယူႇယဝ်ႉ။ဢဝ်ၸဵမ်လၢႆးတႅမ်ႈတၢင်ႇပၢႆးၼႄ တေလႆႈလၵ်းလႅမ် ၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတေလႆႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတဵမ်တီႈ သၢၵ်ႈသေႇလၵ်းထၢၼ်ဢၼ်တေၵမ်ႉယၼ်ပၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈမီးဝႆႉတူဝ်ႈတၼ်း သင်ပဵၼ်လႆႈတေလႆႈၶဝ်ႈဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်ဝႆႉ တင်းၸဝ်ႈပၢႆးမၢႆမီႈ သိုင်ႇၾိင်ႈ လႄႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ႁူႉပွင်ႇလွင်ႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉလီငၢမ်းၵွၼ်ႇ ဝႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈယႃႇ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉတိုၼ်းတေ ဢမ်ႇလႆႈပဵၼ် ၶွၼ်ႉတဝ်ႉၶွင်မုၵ်ႉၸုမ်း ။ တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈပဵၼ်ၶွၼ်ႉတဝ်ႉၶွင်ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵမ်။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ တေဢမ်ႇႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶဵၼ်တႃႇၾၢႆႇလႂ်။

ၽူႈလႂ်ၾၢႆႇလႂ်တူၺ်းၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ် ၵေႃႉၸုၵ်းၸင်ႈၵႅၼ်ၵၢင်ၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း ၸင်ႇၸၢင်ႈတေႁပ်ႉလႆႈ လွင်ႈၼပ်ႉယမ်ၸႂ်ပိုင်ႈ တီႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းလူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ႁဝ်းၶႃႈႁူႉၵၼ်ယူႇၵူႈၵေႃႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်လၵ်းသင်ႉ ထူၼ်ႈသီႇၼႂ်းၵၢၼ်ပၢၼ်ႇပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆ ပိူဝ်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ တေတင်ႈသဝ်းၼိမ်တဵင်ႈၼႆႉ လၵ်းသင်ႉ ၾၢႆႇႁႅၼ်းၾိင်ႈ လၵ်းသင်ႉၾၢႆႇၽွင်းငမ်းလႄႈ လၵ်းသင်ႉၾၢႆႇတတ်းသိၼ်ၶဝ် ပဵၼ်ဢၼ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽဵင်ႇပဵင်း ၵၼ်ယူႇတင်းသီႇယိူင်ႈ။လၵ်းသင်ႉလူင် 4 ယိူင်ႈၼႆႉ ၾိင်ႈလၢႆးပၢႆးၵၢၼ်ၶဝ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ဝႃႈၼႆသေတႃႉ တင်ႈသဝ်း ယူႇလွတ်ႈလႅဝ်းႁင်းၽႂ်မၼ်းယူႇဝႃႈၼႆသေတႃႉ တေႃႈသမ်ႉလႆႈ ပိၼ်ႇပၢႆႇဢိင်လင်ၾင်ၼွင်ၵၼ်ယူႇ။လၵ်းသင်ႉတင်း 4 ယိူင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽႂ်ႇၵၢၼ်မၼ်း ႁႂ်ႈယဝ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းၸင်ႇ ဝၢၼ်ႈမူၼ်းၵူၼ်းၵိုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵတ်းယဵၼ်လႆႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁပ်ႉႁၼ်ထိုင်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇ။

ၼႂ်းပၢၼ်မိူင်းတီႇမူဝ်ႇၵရေႇၸီႇမိူဝ်ႈၼႆႉဝၼ်းၼႆႉ တၢင်းႁပ်ႉပဵၼ်လၵ်းသင်ႉထူၼ်ႈသီႇ တၢင်းမုင်ႈမွင်းဢၼ်ပီၼ် ၼႃႈတႃၸိုင်ႈမိူင်း( Watch Dog) ၼႆၵႂႃႇယဝ်ႉ။လၵ်းသင်ႉၾၢႆႇႁႅၼ်းၾိင်ႈၼႆႉ ပိူင်ႈတၢင်းၵၼ်တင်းၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ပိူင်ၵၢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်တမ်းဝၢင်းၼႄတီႈၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႄႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇတေလႆႈ ၸီႉၸမ်။လၵ်းသင်ႉၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၼႆႉ ပူၼ်ႉပႅၼ်သုမ်ႇငုမ်းၼိူဝ်ၾၢႆႇတတ်းသိၼ်ယဝ်ႉၼႄႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇတေလႆႈထတ်းသၢင်ႈ။လၵ်းသင်ႉၾၢႆႇတတ်းသိၼ်ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈယဝ်ႉၼႄႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇတေလႆႈ ၵုၺ်ႉငၢၵ်ႈပၢၵ်ႈၼႄ။လၵ်းသင်ႉ 3 ယိူင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵွၼ်းၵိူင်ႈၵၼ်သေ သေၾၢႆႇၾၢႆႇၼႆႉ ၸုတ်ႈယွမ်းလူႉလႅဝ်ဝႆႉယဝ်ႉႁိုဝ် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ၶဝ် ၽိတ်းသိၼ်ၵၢၼ်ဝႆႉယဝ်ႉႁိုဝ် ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်မီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈတႅမ်ႇသုင်ၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉႁိုဝ်။ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ်ႈ ၸႂ်ႉဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင် ပိူင်ႈႁွႆႈဝႆႉယဝ်ႉႁိုဝ်။ၵူၼ်းၼုမ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် လူႉသုမ်းသုၼ်ႇလႆႈ ႁဵၼ်းသွၼ်ဝႆႉယဝ်ႉႁိုဝ် ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶဝ် တေလႆႈပႂ်ႉတူၺ်းတႅမ်ႈလူင်း ႁႂ်ႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းလႄႈၵူၼ်းမိူင်း ႁူႉၸွမ်းႁၼ်ၸွမ်း ၼႆႉၸင်ႇတေၵိုင်ႇတင်းၵူၼ်းမိူင်း မုင်ႈမွင်းယုမ်ႇယမ်ပဵၼ် ႁူတႃၸိုင်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။

ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၼႃႈၾႃႉၸိုင်ႈမိူင်း မိုတ်းမွင်ယၢပ်ႇယၢၵ်ႈ တႂ်ႈဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်းယူႇလႄႈ ၶၼ်ႈတွၼ်ႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လူႉႁၢႆတၢႆသူင်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉၶႃႈၼႃ။တၢမ်တူဝ်ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လုၵ်ႉႁဵတ်းပဵၼ်ၽူႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသေ ၶၢမ်ႇလူၼ်ႉပူၼ်ႉပႅၼ်ႈ ၶဵင်ႈတိုဝ်းၵမ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵေႃႈမီးယူႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။

ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ ဢဝ်သလေႇၼႃႈတႃ ၵုင်ႇၵုၼ်းမုၼ်ၶွင်ၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ်ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵႂႃႇ လႆႈဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။ၸိူဝ်းဢၼ် ဢဝ်သိုဝ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းသေ ယႃႉလူႉလူလၢႆ ႁဵတ်းမိူၵ်ႈၶိုၼ်းၼႂ်းၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇယူႇၵေႃႈ လႆႈႁၼ်မီးမႃယဝ်ႉၶႃႈၼႃ။

ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁဵတ်းၶၢဝ်ႇပွမ်ၶၢဝ်ႇၽၢင်း သူၼ်းၵဝ်းယႃႉလူႉၼႃႈတႃၸိုဝ်ႈသဵင်ပိူၼ်ႈ တၢင်ႇၵေႃႉတၢင်ႇၸုမ်းသေ ပွႆႇႁႂ်ႈသိၼ်ထမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ႁၢႆလၢႆပႅတ်ႈ ၸူမ်ၵွႆပႅတ်ႈၵေႃႈလႆႈႁၼ်မီးမႃးယဝ်ႉ။ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈလိူင်းၸိူင်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈမိုတ်းသိင်ႇလူင်ၼႆႉ တၵ်းလႆႈႁိူဝ်ႈၸိုၼ်ႈပၢင်ႇလႅင်းၶိုၼ်းယူႇဢမ်ႇႁၢင်ႉလႄႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ႁူမ်ႈၵိုၼ်ႉၸိုၼ်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉႁႃလႅင်းၼၼ်ႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉၵေႃႈတေလႆႈၶတ်းၸႂ်သႅၼ်ႈသႂ် ၶတ်းၸႂ်ႁတ်းႁၢၼ်ၸင်ႇတေၸဵဝ်းထိုင်တီႈတႃႈယိူင်းၼင်ႇၵၼ်ယဝ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၶႂ်ႈယွၼ်းပိူင်းၼႄၼင်ႇၼႆႇယူႇ။ဢၼ်ၼႆႉမၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈဢဵၼ်းဢၢၼ်းလႄႈၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း ၽူႈၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈပီႈသႅင်ၸိုၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် သၶႁ တမ်းဝၢင်းမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈမိုၼ်ႉသိုၼ်းၵွၼ်ႇ။ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈၶၢမ်ႇၸုၼ်ႉၶၢမ်ႇတၢႆသေ ႁဵတ်းၵႂႃႇတေႃႇၸူဝ်ႈသုတ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။မိူဝ်ႈလႂ်ႁဝ်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မီးသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ပဵင်းၵၼ်ၸင်ႇႁဝ်းၶႃႈ တေႁူမ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်မၢၵ်ႈမီးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယိူင်းဢၢၼ်းလူင်မၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈၼႆသေတႃႉ ထိုင်မႃးယၢမ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၼင်ႇယိူင်းဢၢၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼၼ်ႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈပႆႇႁွတ်ႈပႆႇထိုင် မၢင်ၵမ်းတင်းလႆႈႁၼ်ယူပ်ႈယွမ်းၵႂႃႇ ဝႃႈၼၼ်ယူႇသေတႃႉ ဝၼ်းၼိုင်ႈမႃး ၼင်ႇႁိုဝ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်တေလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းတၢင်းလၢႆးသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လၢႆးတၢင်းလိၵ်ႈလၢႆး လၢႆးတၢင်းၽဵင်းၵႂၢမ်းၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈလၢႆးတၢင်းလၢႆလွင်ႈလွင်ႈသေ ၵႃႈတၵ်းတေလႆႈႁူမ်ႈတေႃႇသူႈၵႂႃႇယူႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းပၢႆးၼႄမွၵ်ႈၼႆႉသေ ႁႂ်ႈလႆႈၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၶႃႈ။