Friday, March 29, 2024

ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ပွၵ်ႈၼႆႉ တေပွၵ်ႈၵႂႃႇ မိူၼ်ၶိုၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1989 ၼၼ်ႉႁိုဝ်!

Must read

ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တႄႇႁွင်ႉႁူပ်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် ပွၵ်ႈၵမ်းသွင်သေ လၢတ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၼႆႉ ပေႃးၶႂ်ႈသိုပ်ႇယိပ်းၵွင်ၵၢင်ႇ တေပၼ်ႁဵတ်းသိုၵ်းပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ BGF ဢမ်ႇၼၼ် တေပၼ်ႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၼႂ်းတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဝႃႈၼႆ။

Photo by – SHAN/ ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ၼႂ်းဝၼ်းၶွပ်ႈတဵမ် 27 ပီ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တီႈတူၼ်ႈတီး

ပေႃးႁဵတ်းၸိူင်ႉၼၼ် တႃႇတေလႆႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ တႃႇတေလႆႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်လႆႈ တီႈၼႂ်းတႅၼ်းၽွင်းသၽႃး။ သင်ဝႃႈ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ယူႇၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈၶဝ် တေၸွႆႈ ထႅမ်ၶိုင်သၢင်ႈပၼ် ဝႃႈၼႆပႃးထႅင်ႈ။

- Subscription -

ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ ၶွတ်ႇတင်ႈပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းသေ ၶဝ်ႈဢဝ်တီႈၼင်ႈ ၼႂ်းတႅၼ်းၽွင်းလႄႈ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၵေႃႈ တေၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶဝ်ယၢမ်ႈလၢတ်ႈမႃး မိူဝ်ႈၼႃႈတေႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2010 ။ ယၢမ်းၶဝ် သေႇယူင်းမိပ်ႇငႅၼ်းတဵၵ်းၸႂ်ႉ ၸုမ်းၸိူဝ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈ ႁဵတ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် PDF ၼၼ်ႉမႃးၵူၺ်းၼႆ တေ ၾၢင်ႉမႅၼ်ႈၵၼ်ယူႇ။

လၢႆးလူင်ႈၼင်ႇလၢႆးၶိုင် ယူႇတီႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူင်ႉၼိုင်ပွင်သၢင်ႈ၊ ႁၢင်ႈမူၵ်ႇသွၵ်းသႂ်ႇ ၸိူဝ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈ ၵၢင်ႇမႃးၼႆႉ ဢမ်ႇပႅၵ်ႇဢမ်ႇပိူင်ႈ ၵႂႃႇၸွမ်းႁွႆးလဵဝ် လၢႆးလဵဝ်ၵၼ်ၵူၺ်း။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ၼဝတပုၼ်ႉ တႄႇၼႂ်းပီ 1989 သေ ဢဝ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယိုၼ်ႈၸူး ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဝ်မႃး တေမၵ်းတတ်းပၼ်ဢွင်ႈတီႈ တႃႇတူင်ႉၼိုင်တေၸွႆႈထႅမ် တႃႇ ပူၵ်းပွင်ပိုၼ်ႉတီႈ ဝၢႆး ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ တေယႃႉမွတ်ႇပၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင် ဢၼ်ပဵၼ်ဝႆႉမုၵ်ႉၸုမ်း ၼွၵ်ႈမၢႆႈမီႈ လူဝ်ႇၸရိတ်ႈ ၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ငိုၼ်းတွင်း တေၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ဝႃးၼႆသေ ႁႂ်ႈလႆႈႁူမ်ႈသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် တွၼ်ႈလိၼ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။ လမ်ႇလွင်ႈ သုတ်းၸမ်ႉ ၶႂ်ႈဢုပ်ႇ ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၵၼ်ၼႆၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်မႃးတုမ်ႁူဝ်ၵၼ် ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼႂ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (အမျိုး သား ညီလာခံ) ဝႃႈၼႆ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ တေလႆႈယွမ်းႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းလူင်သၢမ်ယိူင်ႈ (ဒို့တာဝန် အရေးသုံးပါး) သေဝၼ်းဝၼ်းမႃးသမ်ႉ တေလႆႈၽႃႈပႅတ်ႈ လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ ၶဝ်ႈယူႇၼႂ်းၶွပ်ႇပၵ်းပိူင်၊ တေဢမ်ႇလႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတင်း လွင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈယွမ်းႁပ်ႉ ပၵ်းပိူင်ၾိင်ႈမိူင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉတမ်းမီးဝႆႉ ဢၼ်ဝႃႈ (တည်ဆဲ ဉပဒေ) ၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၶိုၼ်း မတ်ႉၼွင်ႇဝႆႉ။

ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈယိုၼ်းမိုဝ်း မွၵ်ႇႁွင်ႉ ၸုမ်းၼဝတၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၵၼ် ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈ(အမျိုးသား ညီလာခံ) ၼၼ်ႉသေ တႄႇတီႈ ၸုမ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၼႂ်းပၵပ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊပိဝ်ႊၼိတ်ႊမၢၼ်ႈမႃး ၼႂ်းပီ 1989 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵမ်းလိုၼ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ဢဝ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼ ဝတၼၼ်ႉ မီးၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ 17 ၸုမ်း။

ပေႃးမႃး ၼပ်ႉတူၺ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၼႆ ၼႂ်းပီ 1989 MNDAA ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢၼ်ၽိူင် ၵျႃးသိူင်းလႄႈ ၽိူင်ၵျႃးၽူး ဢွၼ်ႁူဝ်။  UWSA ၸုမ်းဝႃႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈယီႈလၢႆးလႄႈ ပဝ်းယဵဝ်ႇသျႅင် ဢွၼ်ႁူဝ်။ NDAA ၸုမ်းမိူင်းလႃး ဢၼ်ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ဢွၼ်ႁူဝ်။ SSA တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်။ NDAK ၸုမ်းၶၢင်ပၢင်ဝႃႈ ဢၼ် သၶူင်ႇတဵင်ႇယဵင်း ဢွၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈငမ်းယဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။

ၼႂ်းပီ 1991 KDA ၸုမ်းၶၢင်ၵွင်းၶႃး ဢၼ် ဢူးမထုၼေႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်။ PNA ပဢူဝ်းၽိူၵ်ႇ ဢၼ် ဢွင်ႇၶမ်းထီႇ ဢွၼ်ႁူဝ်။ PSLA ၸုမ်းလွႆ ဢၼ် တႃႉဢၢႆႈမူင်ႉ  ဢွၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶိုၼ်းဢဝ်ငမ်း ယဵၼ်မႃး။

ၼႂ်းပီ 1992 မီးၸုမ်း KNG ၸုမ်းယၢင်းလႅင် ဢၼ် ဢေႇပလေႇပျႅၼ်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်ငမ်းယဵၼ်မႃး ၸုမ်းလဵဝ် ႁင်းမၼ်း။

ထိုင်မႃး ၼႂ်းပီ 1994 KIA ၸုမ်းၶၢင် ဢၼ်ၸၢဝ်ႇမၢႆႇဢွၼ်ႁူဝ်။ ၸုမ်းၵလလတ မိူင်းယၢင်းလႅင် ဢၼ်ဢူးၸၼ်ႇတႃႇ လႄႈထုၼ်းၵျေႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်။ ၸုမ်းပႃႇတီႇမိူင်းၵယၢၼ်းမႂ်ႇ ဢၼ်ဢူးသူၺ်ႇဢေး လႄႈ တၢၼ်းသူဝ်းၼၢႆႇ ဢွၼ်ႇႁူဝ်။ ရလလၽ ၸုမ်းပဢူဝ်းလႅင် ဢၼ်တႃႇၶႄးလိူဝ်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ၶိုၼ်းဢဝ်ငမ်းယဵၼ်ထႅင်ႈ။

ထိုင်မႃး ၼႂ်းပီ 1995 KNPP ၸုမ်းယၢင်းလႅင် ဢၼ်ဢွင်ႇတၢၼ်းလေးလႄႈ ၶူးထူးပူးၽႄး ဢွၼ်ႁူဝ်။ MNSP ၸုမ်း မွၼ်း ဢၼ်ၼၢႆႇသူၺ်ႇၵျိၼ်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ် ဢဝ်ငမ်းယဵၼ်မႃး။

ထိုင်မႃး ၼႂ်းပီ 1996 MTA တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉလႂ်။ ၼႂ်းပီ 1997 ၸုမ်းပၵပ မိူင်းရ ၶႅင်ႇ ဢၼ်ၸေႃးထုၼ်းဢူးဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉလႂ် ဢွၼ်ဢဝ်ငမ်းယဵၼ်မႃး သိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်း။

ၼႂ်း 17 ၸုမ်းၼၼ်ႉ PSLA ၸုမ်းလွႆ၊ ရလလၽ ၸုမ်းပဢူဝ်းလႅင်၊ MTA တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆးလႄႈ ၸုမ်းပၵပ ရၶႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ဝၢင်းၶိူင်ႈၵႂႃႇလုမ်းလုမ်း။

ၽိူဝ်ႇဢဝ်ငမ်းယဵၼ်လႆႈမႃး ထိုင်ႁိမ်း 10 ပီ ယွၼ်ႉၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သေႇသူၼ်းယွၵ်ႈမွၼ်ႇသေ MNDAA  ၵဝ်ႈၵၢင်ႉလႄႈ SSA တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး လႆႈတႅၵ်ႇပဵၼ်ၵႂႃႇသွင်ငႃး ၼင်ႇႁူႉၵၼ်ယဝ်ႉ။

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးတူၺ်းၾၢႆႇ တင်း KNU ႁူမ်ႈတုမ်ယၢင်းၽိူၵ်ႇၼႆၵေႃႈ ၼႂ်းပီ 1997 – 98 – 99 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းၸေႃးတ မူႇႁႄး၊ ၸုမ်းၸေႃးၽေးရီႇမူဝ်ႇ၊ ၸုမ်းပတူဝ်ႇဢွင်ႇသၢၼ်း၊ ၸုမ်းဢူးၵူဝ်ႇၵျီး ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ ငဝ်ႈၸုမ်းသေ ယွၼ်းႁဵတ်း PDF မႃးထႅင်ႈ။

ႁူမ်ႈဝႃႈ ၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ မၢင်ႇၵိူဝ်း ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၵၼ်သေ ဢဝ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢွၼ်ပွႆႇၽႃႈၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ။  ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ယွၼ်းႁဵတ်း ပျီႇတုၸိတ်ႉ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ယွၼ်းႁဵတ်း PDF ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း ၼႂ်းပၢင် ၵုမ်လူင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (အမျိုးသား ညီလာခံ) ၼၼ်ႉမႃး။ တႄႇ 1993 တေႃႇထိုင် 2008 ၶၢဝ်းယၢမ်း 15 ပီ ၸမ်ၸမ်ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ မိူၼ်တင်းၵႂႃႇယွမ်းၵမ်ႉထႅမ် ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃး ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ဢၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်း မၢၼ်ႈ လႆႈသုၼ်ႇတူဝ် ဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ တၢင်းလုမ်ႈ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းၵႆၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ၵမ်းၼႆႉ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တူဝ်ပဵၼ်တိၼ်ႇမႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လုၵ်ႈၶိုင်ႈသိုၵ်း ဢၼ်လူင်ပွင် ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ သမ်ႉၶိုၼ်းတင်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ယင်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ၻီႊမူဝ်ႊၶ ရေႊသီႊလႄႈ ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ဝႃႈၼႆသေယဝ်ႉ မွၵ်ႇႁွင်ႉၵႂႃႇႁူမ်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။

တႅင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း (Nationwide Ceasefire Agreement – NCA) ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၶၢတ်းၶွၵ်ႇသေ ဢမ်ႇပၼ်ၵူႈၸုမ်း ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းလႄႈ ၼႂ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် ႁၼ် ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ထမ်း။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ၽိူဝ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ်မႃး ၼႂ်းပီ 2015 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊ 15 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵွႆးမီးဝႆႉ တႃႇ 8 ၸုမ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တၢင်တူဝ်ၸုမ်းယၢင်း KNU ၸေႃးမူႇတူးသေးၽူဝ်း ဢွၼ်ႁူဝ်။ တၢင်တူဝ် DKBA ၸုမ်းယၢင်း ၸေႃး လႃးပွႆႇဢွၼ်ႁူဝ်။ တၢင်တူဝ်ၸုမ်းယၢင်း KPC ၸေႃးထေးမွင်ႇဢွၼ်ႁူဝ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေမီးၸုမ်းၶျၢင်း CNF ဢၼ် ပူးၼၼ်ႇလႅင်းထၢၼ်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းပဢူဝ်း PNLO ဢၼ် ၶုၼ်ႇဢူၵ်ႉၵႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်။ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း ABSDF ယႄးပေႃႇတၢၼ်ႇၶေး ဢွၼ်ႁူဝ်။ ၸုမ်းရၶႅင်ႇ ALP ဢၼ်ၶၢႆႇၸူဝ်းၼၢႆႇဢွင်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်လႄႈ ၸုမ်းတႆး RCSS ဢၼ်ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဢွၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်း တိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းမႃး။

ယၢမ်းၼင်ႇၼၼ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈ ဢၼ်မုင်ႈမွင်းဝႃႈ ထိုင်ပၢၼ်ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ ႁဵတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မႃးၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၵွႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇၵုမ် ၵၢၼ်မိူင်းၵၼ်ၼႆၵေႃႈ မီးမႃး။

ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း ဢၼ်တႄႇမႃးၼႂ်းပၢၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇသေ သုတ်းၵွႆၵႂႃႇ ၼႂ်းပၢၼ်ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ ဢၼ်မၼ်းၼၢင်းတႅင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ (၂၁ ရာစု) ပၢင်လူင် ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထိုင်တီႈလႆႈဢုပ်ႇ ၵၢၼ်မိူင်းၵၼ် မႃးထၢင်ႇႁၢင်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်ၵုမ် ႁူဝ်မႃႇၽဵင်ႇ ပဵင်း ၵၼ်မႃး လႆႈယူႇၼႂ်းၶွပ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈပေႉပုၼ်ႈ သူၼ်သၢႆလင်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ပၼ်ႇတူင်ႇထူင်ႇ ထူၺ်ႈၸွမ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈပၢင်ၼမ်း ၵူၼ်းၶွၼ်ႈၵိုၼ်းၼမ်ၼၼ်ႉမႃးၵွႆး။

တေႃႈၼင်ႇ မီးမႃးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၸၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် 3 တွၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တႅၼ်းၽွင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လူင် ဢၼ် ၸုမ်း NLD ၵုမ်းၵမ်ၼၼ်ႉ ယင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈယိုၼ်ယၼ် မၵ်းမၼ်ႈ ၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်ပၵ်းပိူင်ၾိင်ႈမိူင်းမႃး။ ယဝ်ႉ ယႃႇၵႂႃႇ ၼႂ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ ဢဝ်ၼမ်ႉၸႂ် ပၢင်လူင်ပဵၼ်ယႂ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ၵမ်းၼႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၸုမ်းသိုၵ်း ဢၼ်ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉၼႆႉ ၶႂ်ႈၶိုင်ႁဵတ်းၼင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1989 ၼၼ်ႉၶိုၼ်း ယဝ်ႉ။ မႃးလႄႈ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၵၼ် ၵေႃႇတင်ႈပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းလႄႈ ႁူပ်ႉၵၼ် ၼႂ်းတႅၼ်းၽွင်း ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈမူၼ်ႉ မႄးပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းထႅင်ႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေပဵၼ်မႃးမိူင်းႁူမ်ႈ တုမ် ဢၼ်ယင်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆယူႇ မႅၵ်းမႅၵ်း ၶဝ်တႄႉ တိုၼ်းယူႇဝႆႉ တီႈၸဝ်ႈၶွင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇတင်ႈတိၵ်းသိၵ်း။

လၢႆးၼင်ႇၼၼ် ၸွင်ႇသမ်ႉ တေမီးၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၸုမ်းလႂ် တေယုမ်ႇယမ်ႁၼ်လီႁူမ်ႈမိုဝ်း ႁဵတ်းၼႆ တႃႉလီဢၢမ်း ဢေႃးၼေႃးၸႂ်ၸွမ်းယူႇ။

ၸဵမ်မိူဝ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပႃႇလီႇမၢၼ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸွမ်းမိူင်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (အိမ်စောင့်အစိုးရ)၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶွင်ႇသီႇ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ (တော်လှန်ရေးကောင်စီ အစိုးရ) ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မသလ (မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ် ပါတီ) လႄႈ လူင်ပွင် ၸိုင်ႈၼဝတ ၼဢၽ တေႃႇထိုင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လုၵ်ႈၶိုင်ႈသိုၵ်းဢူးတဵင်းၸဵင်ႇလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ ဢွၼ်သၢင်ႈလွင်ႈ ငမ်းယဵၼ် မႃးၼႂ်းပီ 1958, 1963, 1974, 1980, 1989 တေႃႇထိုင်မႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ၵူၺ်း ယူႇၼိူဝ် လၢင်းတႅင်းၸၢင်ႉ မႃးလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။

ထိုင်ပၢၼ်သိုၵ်းယိုတ်းမိူင်း ၵမ်းထူၼ်ႈ 4 မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ သမ်ႉဝႃႈ တေၵိုင်ႉၵၢင်ႉ လႅၵ်ႈပဵၼ်ၽူႈပွင်မိူင်း ဢၼ်မီးၼမ်ႉၸႂ်ၽႃႇ ၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈၵႂႃႇ ၽူႈမီးၸႂ်ၽိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း လီငၢမ်းလူင်ၵႂႃႇဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းဝႃႈ တေလႆႈၾၢင်ႉၼၵ်းပၵ်း ၸႂ်ပႂ်ႉ တူၺ်းလီငၢမ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်း ႁဵတ်းၸွမ်းယဝ်ႉယူဝ်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ ယွၼ်းပၢႆးၼႄ တၢင်းႁၼ်မွၵ်ႈၼႆႉ သေ ႁႂ်ႈလႆႈၶွတ်ႈယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်း တီႈၼႆႈၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

31/8/2022

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း