Thursday, March 28, 2024

ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ

Must read

ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈၽႂ်ႇၶႂ်ႈတၢင်းလူဝ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းသေ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ၵၢင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၵူႈၸုမ်း ၶိုင်ပွင်ၵဵပ်းသိုၵ်းမႂ်ႇယူႇ ႁင်းၽႂ်ႇမၼ်း လႄႈ ဢမ်ႇၵူၺ်းဝႃႈတႆး၊ လွႆ ၊ ၶၢင်၊ တွင်ႇသူႇ/ ပဢူဝ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းၵမ်ၶိူဝ်းၽူႈလႂ်ၽႂ်မၼ်း ထူပ်းၺႃးတၢင်းယၢပ်ႇယူႇ မိူၼ် ၵၼ်ယဝ်ႉ။

PNO ၾိုၵ်းသိုၵ်းမႂ်ႇၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၶဝ်ၵုမ်းၵမ်

ၵေႃႉၸိူမ်ႈၸႂ် ၸူမ်းၸႂ်သေ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းမီးယူႇသေတႃႉ ဢၼ်ဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈလႄႈ ၵႃႈလႆႈၵၼ့်ၵူၵ့်ၼၼ့်ၵေႃႈ ဢမ်ႇ ဢေႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ငူပ့်ငီႉလႆႈသေၵေႃႈယႃႇ တႃႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ၵမ်ႈၼမ်တႄ့ ဢမ်ႇသူႈမီးလၢႆးတၢင်း ပူၼ့်လွတ်ႈလႆႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်းၵႂႃႇၼႆၸိုင် တေၺႃးၵေႃႉလဵၵ့်/ ၵေႃႉဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းထဝ်ႈ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇ တႅၼ်းတၢင်ၼၼ့်ၶႃႈယဝ်ႉ။

- Subscription -

တီႈၼႆႈ လီလႆႈၼပ့်သၢင်ႈတူၺ်း ယွၼ့်သင် ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းၵမ်ၶဝ်ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇသူင်ၸႂ်သိူဝ်းၸႂ် ၶႂ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်ၼႆ့ဝႃႈလႃးၵေႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်လုၵ့်ၽိုၼ့် ႁိုင်ႁီးမႃး ဢၢၼ်ႇသိပ်းဢၢၼ်ႇသၢဝ်းပီမိူင်းသေ ပႆႇပႃႈႁၼ်ၼမ့်ႁၼ်တူဝ်ထၢင်ႇ ၸႅင်ႈ။

ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ပဝ့်မၢႆၵၢၼ်လုၵ့်ၽိုၼ့်ၼႆ့ မၢင်ၵမ်းမၢင်လႂ်ႁၢင်ႇႁိူင်ႈပိူင်ႈႁွႆႈသေ ၵုမ်ႇၵိူတ်ႇပဵၼ်ပတိတ်ႈၶၢတ်ႈ တင်းၼႂ်းယူႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇၵူၺ်းလႄႈ သွင်လွင်ႈၼႆ့ တေပဵၼ်လွင်ႈယႂ်ႇႁိုဝ်ၼႆ လႆႈဢဝ်ဝႆ့ၼၵ်းထတ်းထွင်ၵၼ်ယူႇ ။

ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆ့ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်းပဵၼ်လွင်ႈပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း ဢၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈႁူႉၸၵ်းဝႃႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၼၼ့် တႃႇဢဝ်တင်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းသေ ၵႄႈၶႆ။ လွင်ႈပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းၼႆ့ ႁူဝ်ၼႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်မၢၼ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇတွၼ့်ယွမ်း ၽွမ့်မႃး ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၵၢၼ် ၵုမ်ႇၸႂ်ႉဝႃႇတမၢၼ်ႈၸိူဝ့်ၶိူဝ်းယႂ်ႇလႄႈ ဝႃႇတသိုၵ်းသိူဝ်ပဵၼ်ယႂ်ႇသေ ၵႄႈလိတ်ႈမႃးၵူၺ်းလႄႈ ၸင်ႇၼၼ် ပၢႆးဝူၼ့်ဢၼ်ဝႃႈ မီးႁႅင်းသိုၵ်း ၸင်ႇၶဝ်ႈၼႃႈဢွၵ်ႇတႃလႆႈ၊ မီးႁႅင်းသိုၵ်း ၸင်ႇဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်းလႆႈၼၼ့် လႆႈယိုင်ႈ ယႂ်ႇမႃးၼႂ်းၵႄႈၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႃႈယဝ်ႉ။

ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆ့ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ၵၢင်ႇၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ့်ၽိုၼ့်မီးယူႇ ၸမ် 20 ၸုမ်းယဝ့်။ ၼႂ်းၼၼ့် တပ့်ဢၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်း တိုၵ်းမီးၼပ့်ႁဵင်တေႃႇထိုင်မိုၼ်ႇ တေမီးယူႇ 10 ၸုမ်းပၢႆပၢႆ။ ၼႂ်း 10 ၸုမ်းပၢႆပၢႆၼၼ့် တႃႇ 7 ၸုမ်း ပဵၼ်တပ့်ဢၼ်ပၵ်းသဝ်း တူင့်ၼိုင်ယူႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆး SSPP, RCSS, UWSA, NDAA, MNDAA, TNLA  ၸိူဝ်းၼႆ့ ပဵၼ်တပ့်သၢင်ႈသဝ်း ပိုၼ့် တီႈသေ KIA လႄႈ AA သမ့် ပွႆႇမီးဝႆ့ တပ်ႉၶဝ်ႁၢင်ႇႁီႈႁၢင်ႇႁၢႆး။

PNLO တႄ့ ဢဵၼ်ႁႅင်းဢမ်ႇတဵမ်ႁဵင် ၵူၺ်းၵႃႈ PNA ပျီႇတူႉၸိတ့်ပဢူဝ်းသမ့် မီးထိုင် 1,500 ၸိူဝ်းၼႆ့ၵွၼ်ႇ ၼႂ်းတပ်းသိုၵ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁူမ်ႈသဵင်ႈၵၼ် ႁူၵ်းၸဵတ်းၸုမ်းၼၼ့် ၸွမ်းၼင်ႇ ၽူႈလူင့်လႅၼ်ႇၾၢႆႇၵၢၼ်သိုၵ်းၶဝ် လၢမ်းဝႆ့တႄ့ ႁႅင်း တိုၵ်း တေမီးယူႇမွၵ်ႈ 78,000 ပၢႆပၢႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ UWSA ႁႅင်းယႂ်ႇလိူဝ်သုတ်း တေႃႈၼင်ႇ SSPP လႄႈ RCSS သွင်တပ့် ႁူမ်ႈၵၼ် ယင်းဢမ်ႇၼမ်ပဵင်း UWSA တပ့်လဵဝ် ဝႃႈၼႆၶႃႈယဝ့်။ ၸႂ်ႈယူႇ ႁႅင်းသိုၵ်းတႆးၼႆ့ ဢမ်ႇၼမ်ပဵင်းတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူင့်ၼင်ၶၢင်၊ ဝႃႉ၊ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢဝ်ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ပိုၼ်းသိုၵ်းဝႃႈတႄ့ ဢမ်ႇထိုင်တႅဝ်းၼႃႈသုတ်း ၵေႃႈ ပူၼ့်ပိူၼ်ႈတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵမ်ႈၼမ်ယူႇ။

ၼႂ်းသွင်ပီပူၼ့်မႃးၼႆ့ လႆႈႁၼ်သိုၵ်းတႆးသွင်ၸုမ်း တႅၵ်ႇယႅၵ်ႈသၢႆႉၶႂႃ ႁႃလိူင်ႈတေႃႇၵၼ်ဝႆ့ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆ့သေ ၸိူဝ်းၸူးငၢႆႈ သမ့် ဢမ်ႇလမ်းထိုင်ပိုၼ့်ထိုင်ငဝ်ႈ တႅမ်ႈလၢတ်ႈၽိတ်ႈၽၢတ်ႈလူင်ယူႇ ၼင်ႇႁၢင်ႈသိုၵ်းတႆးသွင်ၸုမ်း ပေႃးပဵၼ်ၶဵၼ်လိပ်း ၶဵၼ်လႅင် တေဢမ်ႇၸၢင်ႈလီၵၼ်ၶိုၼ်းလႆႈ သေမိုဝ့်သေပွၵ်ႈၼၼ့်ၵေႃႈ တႃႉလီၸၢင်ၸႂ်ၸွမ်းတႄႉ။

ပေႃးမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶိုၼ်းၼႆ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1996 ပူၼ်ႉ သိုၵ်းတႆးသၢမ်ၸုမ်း ပေႃးပဵၼ်ၵွၼ်ႈပဵၼ်မမ်ႈ ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ပီ 1996 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 13 ဝၼ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇလွႆၶိူဝ်း ဢၼ်လုၵ့်တီႈပၢင်ၵုမ်လူင် လွင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈၸိုင်ႈ တႆး တႅပ်းတတ်းဝႆ့လႄႈ မုၵ့်ၸုမ်းၵေႃႇသၢင်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸိုင်ႈတႆး SSPC လႄႈ တပ့်သိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇ ၼိုင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA ဢိၵ်ႇပႃး တပ်းသိုၵ်းၽွမ့်ႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး SURA သၢမ်ၸုမ်း ၸိူဝ်းၼႆ့ လႆႈတူၵ်း လူင်းၵၼ်မႃး တႃႇၽွမ့်ႁူမ်ႈ ပဵၼ်မုၵ့်ၸုမ်းဢၼ်လဵဝ်/ တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်လဵဝ်သေ တင်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ မုၵ့်ၸုမ်းၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈ တႆး SSNO တပ်းသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA မႃးယဝ့်။

ၼႂ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၼၼ့် ပႃးမီးဝႃႈ မုၵ့်ၸုမ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးၼႆ့ ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်မီးဝႆ့ၼၼ့် ပဵၼ်ႁိုဝ်မႃးၵေႃႈ တေၵွတ်ႇၶေႃးသၢၼ်မိုဝ်းၵၼ် ၸႃႉႁူမ်ႈၶီ လီႁူမ်ႈၸၢမ်ႇသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆမႃး။ တၢင်တူဝ် SSA ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ပဵၼ်ၸွမ်ႁၢၼ် ၸၢႆးၼွင့်၊ တၢင်တူဝ် SSNA ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၸၢႆးၵၢၼ်းယွတ်ႈ၊ တၢင်တူဝ် SURA ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူမ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇၵၼ်မႃး။

ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၼႆ့သေ 1998 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 1 ဝၼ်း SURA  ၸင်ႇပိၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ်မႃး SSA သေ ၸင်ႇ တၵ်းဢွၼ်ႁူႉၵၼ်ဝႃႈ SSA ပွတ်းၸၢၼ်း (SSA Southern) ၼႆၼၼ့်ယဝ်ႉ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ့် SSPC ဢၼ်ၽူႈၼမ်းၼႃႈ ပဵၼ်ပေႃႈထဝ်ႈပူႇတေႇဝိင်ႇ၊ ႁူဝ်ပဝ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ ၵမ့်ႁူဝ်ပဝ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈလွႆမၢဝ်း၊ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းပဵၼ် ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈၼၼ့် လႆႈႁူမ်ႈၵၼ် တင်းငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၸိူဝ့်ၶိူဝ်းတႆး (SNLD) ဢၼ်ၸဝ်ႈၶုၼ်ထုၼ်းဢူးဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ့်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈပူၵ်းတင်ႈ SSCC မႃး ၼႂ်းပီ 1996 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 6 ဝၼ်းၼၼ့်။ ထိုင်ၼႂ်းပီ 1998 လိူၼ်ၵျုႊလၢႆႊ 15 ဝၼ်း ၸင်ႇပိၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ်မႃး SSJAC (ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸိုင်ႈတႆး)။

ၵမ်းၼႆ့ ထိုင်မႃး ၼႂ်းပီ 2013 ၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း ဢွၼ်ႁူဝ်သေႃႇသူၼ်းသေ SSJAC, SNDP, ESSDP, RCSS ဢိၵ်ႇပႃး ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလၢႆလၢႆဢၼ် ၽူႈလူင့်လႅၼ်ႇလၢႆလၢႆၵေႃႉ လၢႆလၢႆၸဝ်ႈသေယဝ့် ႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႇတင်ႈ မီးမႃး CSSU (ၵေႃပူင်ၵၢၼ်ၽွမ့်ႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး)။

ၶေႃႈဢဵၼ်းဢၢၼ်း CSSU ဢၼ်ဝႃႈ ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈၶိူဝ်းတႆး၊ ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈမိူင်းတႆးလႄႈ ၵေႃႇသၢင်ႈ လွင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် မိူၼ်ၵၼ် တင်းၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်တမ်းဝၢင်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1998 ။

ဢၼ်ဝႃႈ ႁူမ်ႈသၢင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈ ၸိူဝ့်ၶိူဝ်းတႆး၊  ႁူမ်ႈသၢင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈ ၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ႁူမ်ႈသၢင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ၼၼ့် မိူၼ်ၵၼ်မႃးၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တေဝႃႈ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၶိုၵ့်တွၼ်း CSSU ဢၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ ၵူႈၸုမ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းၼၼ့် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17 – 19 လိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၼႂ်းပီ 2020 ၼၼ့်ၵေႃႈ ၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းတႆး ဢၼ်မီး ယူႇဝႆ့ တၵ်းတေဢမ်ႇပၼ်မီးလွင်ႈထႅၵ်ႇဢွၵ်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး တၵ်းႁႂ်ႈလႆႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ၼႆ ႁူမ်ႈလႆႈၸႂ်ၵၼ်မႃး ထႅင်ႈၵွၼ်ႇ။

ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၼၼ့်ၵူၺ်း လႆႈတမ်းဝၢင်းမူႇပိူင်သၢမ်ၶေႃႈ ဢၼ်ဝႃႈ ႁူမ်ႈၶွၼ်ႈႁႅင်း (Collective Strengths)၊ ႁူမ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် (Collective leadership)၊ ႁူမ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ(Collective action) ၼႆမႃးၵွၼ်ႇ ။ ဢၼ်ၼႆ့ႁူဝ်ၼႃႈၵၢၼ်မိူင်း၊ ႁူဝ်ၼႃႈ ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢိၵ်ႈလူၺ်ႈပႃးတင်း ၽူႈလူင့်လႅၼ်ႇသုၼ်ႇလဵဝ်ၶဝ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးတူၵ်းလူင်းၵၼ်မႃး တမ့်ပႆႇႁိုင်၊ တမ့်ပႆႇ မီးသွင်ပီၵွၼ်ႇ။

ဝၢႆးလင်ၼႆ့ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း၊ သိုၵ်းတႆးသွင်ၸုမ်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ႁိမ်ၼႃႈတီႈၵၼ်သေ လွင်ႈ ၽွမ့်ႁူမ်ႈတႆးၼႆ့ ဢဝ်ႁၢင်ႇယၢၼ်လူႉလူင်းၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ႁၢၼ်ႉတေႃႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ႁူဝ်ၼႃႈ တႆးၼင်ႇၵၼ် ပႆႇႁႃလၢႆးတင်း ၶဝ်ႈ ၸူးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈၶိုၼ်းလွင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈ။ ဢၼ်ၼႆ့ တေပွႆႇပဵၼ်ဝႆ့ ထိုင်ၶၵ့်လႂ်ၼႆ တႃႉလီထၢမ်ထိုင် ၶဝ်ၵူႈၸဝ်ႈ ယူႇ။

ၸိူဝ့်ၶိူဝ်းတႆးၼႆ့ ၶဵၼ်လူင်ငဝ်ႈပိုၼ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈတိုၵ်း၊ ၶဵၼ်ၵိူတ်ႇမႂ်ႇၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈသူႈ ၼႂ်းၵႄႈၼႆ့ ႁဝ်းၼင်ႇၵၼ်သမ့် တေ ၶိုင်မင်ႁူဝ်ၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇယဝ့်ဢမ်ႇဝၢႆးၼႆတႄ့။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇယိင်းၸၢႆး သႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇႁဝ်းၶဝ် ၸွင်ႇတေႁတ်း ယုမ်ႇယမ်တေႃႇ လၢႆးၵၢၼ်ႁူမ်ႈလုၵ့်ၽိုၼ့် ႁဝ်းၶႃႈယူႇႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် လီလႆႈဝူၼ့်ၶႆႈ လိုၵ့်ၼႂ်းၵၼ်ယူႇၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄ ၵၼ်မွၵ်ႈၼႆ့သေ ႁႂ်ႈလႆႈၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၶႃႈ။

 မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

25/8/2022

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း