ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ မူၵ်းသွၼ်ႈ ယူႇၸွမ်းႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸဝ်ႈႁိူၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈယူႇလွတ်ႈလႅဝ်း   

ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း မူၵ်းသွၼ်ႈယူႇၸွမ်း ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း   ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈႁိူၼ်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၊ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ။

တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 2022 ၼၼ်ႉမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇမူၵ်းသွၼ်ႈယူႇ သဝ်းၸွမ်းႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ။

ၵူၼ်းမိူင်းၵိုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဝူၼ်ႉတူၺ်ႈလႄႈ တီႈႁိူၼ်းႁဝ်းၶႃႈ ပေႃးမီးၶႅၵ်ႇ/ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈ ႁိူၼ်းမႃးယူႇၸွမ်းၼႆ  သုၵ်ႉသၵ်ႉၸႂ် ဝႆႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈၶႃႈႁိုဝ်။   တေပွႆႇၶႅၵ်ႇယူႇဝႆႉတီႈႁိူၼ်းသေ ႁဝ်းသမ်ႉ တေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆးမၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းၼႃး လူဝ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၊   ၵွပ်ႈၼႆ လူဝ်ႇမီး ၵူၼ်းသေၵေႃႉၵေႃႉ ပႂ်ႉႁိူၼ်းဝႆႉယူႇတႃႇသေႇ။ တေၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈ ၵႂႃႇၵၢတ်ႇ၊ ၵႂႃႇၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႅပ်ႉၵမ်း ၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇ၊  ပေႃးလၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၵေႃႈ မၼ်းသုၵ်ႉသၵ်ႉၸႂ် ၊ ယိင်ႈၶႅၼ်းပဵၼ်သိုၵ်းၸိူင်ႉၼႆ ယိင်ႈၶႅၼ်းဢမ်ႇဢုၼ်ႇၸႂ် ႁဝ်းၶႃႈ ၶႃႈဢိူဝ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။  

သိုၵ်းၸိူဝ်းဢၼ်မႃးယူႇၸွမ်းႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်သိုၵ်းဢူၺ်းလီ မီးသိုၵ်း SSPP, TNLA  ႁိူၼ်း 3-4 ၵေႃႉ။ သွၼ်ႈယူႇဝႆႉ ၸွမ်းၼႂ်းႁိူၼ်းယေးလင်ယႂ်ႇ၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈမီးၸိူင်ႉၼႆ ၊ ပွၵ်ႈၼႆႉပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၊ မီးၵူၼ်းလူင်ၼႂ်းၸုမ်းၶဝ် မႃးယူႇဝႆႉၼႂ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်တပ်ႉႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸင်ႇၸႅၵ်ႇၵၼ်ယူႇသဝ်းဝႆႉႁိူၼ်းဢိတ်းဢိတ်း ၵူၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင်ၼၼ်ႉလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈၵူၼ်းမိူင်းသေ ဝၼ်းတီႈ 19 လိူၼ်မေႊ 2022 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ   ၸုမ်းၵပ်းသၢၼ် လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး (SWAN) ၵေႃႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ  တီႈမီးၸုမ်းယိပ်း ၵွင်ႈၵၢင်ႇယူႇသဝ်းၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၼၢင်းယိင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ၼၢင်းယိင်း  ထုၵ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ်  ၵၼ်ႉၸၼ် လူလၢႆ၊ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႃးတင်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းဝႃႈၼႆ။

ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး SWAN  လၢတ်ႈတီႈၽူႈ တွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးယူႇတီႈ ႁဝ်း ၶႃႈ တူၺ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇဢမ်ႇဝႃႈ ၸုမ်းလႂ် ပႃးၸဵမ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၾိင်ႈယၢမ်ႈတၢင်းႁဵတ်းၶဝ်မိူၼ်ၶိုၼ်း ပၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၽွင်းငမ်းမိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ။  ပေႃးၶဝ်ၵႂႃႇၼႃႈသိုၵ်းၼႆ ၶဝ်တေၵႂႃႇၼွၼ်း ထင်ႁိူၼ်း ယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ သွၵ်ႈတဝ်ႁဵတ်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၼႂ်းႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသေ  လိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈၵၼ်ႉၸၼ် သွၵ်ႈတဝ်ဢဝ်ၶူဝ်းႁိူၼ်း ယေးၵႂႃႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လၢႆးႁဵတ်းသိုၵ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းတေၵႂႃႇငၢႆးမိူၼ်မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်း မိူင်း တႆးႁဝ်း ပၢၼ်မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉၶိုၼ်းၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။

တီႈတႄႉမၼ်း ဢမ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းၸုမ်းလႂ် တေႁဵတ်းသင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉပၼ် တႃႇၵူၼ်းမိူင်းဢိတ်းၼိုင်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်းလႆႈၶၢမ်ႇမႃးတႃႇသေႇ ၵမ်ႈၼမ် တေပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၸုမ်း SWAN သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

ၸွမ်းၼင်ႇ ပိူင်သိုၵ်းတႄႉ ဢမ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸုမ်းလႂ် တေလႆႈၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ တေလႆႈၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်း သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်ၼၼ်ႉသေ သမ်ႉပူၼ်ႉပႅၼ်ပၼ်တၢင်းတုၵ်ႉၶ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ပွင်ႇဝႃႈ ပူၼ်ႉပႅၼ် ပိူင်သိုၵ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး SHRF လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ဝႃႈ – “ၸွမ်းၼင်ႇ ပိူင်သုၼ်ႇ လႆႈၵူၼ်းဝႃႈတႄႉ သိုၵ်းၸုမ်းလႂ် သေဢမ်ႇဝႃႈ ပႃးၸဵမ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၸွမ်းႁိူၼ်းယေး၊ ဝတ်ႉဝႃး၊ ႁူင်းႁဵၼ်း၊ မူႇဝၢၼ်ႈတီႈ ၵူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢဝ်ပိူင်သိုၵ်းဝႃႈၼႆ တေဢမ်ႇလႆႈယူႇၸွမ်းၵူၼ်းမိူင်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်သိုၵ်း တႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ် ၶဝ်တေလႆႈယူႇယၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း မီးၽေးသင်မႃးၵေႃႈ ၶဝ်တေလႆႈႁပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄဢွၼ် တၢင်း တေလႆႈယူႇတႅဝ်းၼႃးၵူၼ်းမိူင်း၊ တေလႆႈဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း”- ဝႃႈၼႆ။

 ပေႃးတေဢဝ် လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ Geneva Call ဝႃႈၼႆၸိုင် ၸုမ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ တင်း လုမ်ႈၾႃႉ သၢၼ်မိုဝ်းၵၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈ လွင်ႈဝႃႈ တေၵႅတ်ႇၵင်ႈ 3 ယၢင်ႇ။   (1) ၵႅတ်ႇၵင်ႈပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်း၊ (2) တေဢမ်ႇဢဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵတ်းသိုၵ်းလႄႈ (3)  တေၵႅတ်ႈၵင်ႈၼၢင်းယိင်း ၼႂ်းၵႄႈပၼ်ႁႃ ၵၢၼ် ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တိုၵ်းတေႃးၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။