ဢမ်းၼၢၸ်ႈ(ဢႃႇၼႃႇ)

လွင်ႈလဵၵ်ႉယႂ်ႇတင်းသဵင်ႈတင်းလူင်ၵၢၼ်ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်လႄႈႁဵတ်းလႆႈပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်မႃးလူၺ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈ (ဢႃႇၼႃႇ) ဢၼ်သၢင်ႈၶိုၼ်ႈလူၺ်ႈၼမ်ႉမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁိုဝ် လႆႈမႃးတီႈ  ၼႂ်းမူႇ ၼႂ်းၸုမ်း ၊ ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်း  ၽႄၵၼ်ယိပ်းၵုမ်း မွပ်ႈၼႃႈၵၢၼ် တႃငၢၼ်း (ၸုမ်းလႂ်ၸုမ်းၼိုင်ႈ ႁိုဝ် ၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇတၢင်း ၵၢၼ်ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း) လႂ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။

ႁူမ်ႈဝႃႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈတၼ်းႁဵင်းပဵၼ်ၶုၼ်ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သေတႃႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈၵေႃႈ ႁဵတ်းသင်ဢမ်ႇလႆႈ ၵွပ်ႈၼၼ် မိူဝ်ႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႃႈၵၢၼ်ၵေႃႈတၵ်းမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ (ဢႃႇၼႃႇ) ၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ပိူၼ်ႈၸင်ႇတေ ၵူဝ် ၸင်ႇတေယွမ်းႁပ်ႉထွမ်ႇ ယွမ်းႁပ်ႉႁဵတ်းၸွမ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈယင်းမီးထႅင်ႈ ဢမ်းၼၢၸ်ႈငိုၼ်း။ ပေႃးမီးငိုၼ်း ပိူၼ်ႈၵေႃႈ တေႁဵတ်းၸွမ်းၵႂၢမ်းသင်ႇ ယွၼ်ႉလႆႈၵႃႈၸၢင်ႈၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ ႁိုဝ် ငိုၼ်းယိုၼ်ႈငိုၼ်းပၼ်။

ၵၢၼ်ယႂ်ႇၵၢၼ်လူင်ၶွင်တႆးၼႆႉ 1. ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ 2. ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း 3. ဢမ်ႇမီးဢဵၼ်ႁႅင်း ပၢႆတင်းၵၢၼ် ႁဵၼ်းႁူႉပၺ်ၺႃႁဝ်း လဵၵ်ႉဢေႇၵေႇမၢင်ၵေႃႈႁင်းမၼ်းလႄႈၼမ်ႉၵတ်ႉႁဝ်းဢမ်ႇၶိုတ်းပိူၼ်ႈ။ လွင်ႈၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ် တင်း ဢဵၼ်းဢၢၼ်းယိူင်းမၢႆႁဝ်းမီးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇဝႃႈၼၢၼ်းႁွတ်ႈၼၢၼ်းထိုင်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇပႅၵ်ႇ။  

ၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈႁဝ်းၶၢတ်ႇၸုတ်ႈယွမ်းယူႇ 3 ယၢင်ႇၼႆႉလႄႈ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း  တင်းယိပ်း ၵွင်ႈၵၢင်ႇၽိုၼ်ႉတိုၵ်း တင်းတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈမွပ်ႈပၼ်ဢမ်းၼၢၸ်ႈႁဝ်းလႆႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း လႆႈပူၵ်းပွင်ၵမ်ႇၸႃႇတႃႇ ႁဝ်း။ (ပေႃးယွမ်းႁပ်ႉသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ) ၵွမ်ႉၵႃႈတေတိုၵ်းဢဝ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးတၢင်းတေပေႉလႆႈ တႃႇတေလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ တႃႇတေပူၵ်းပွင်လႄႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵမ်ႇၸႃႇတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်း လူၺ်ႈၼမ်ႉမိုဝ်းႁဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈ တႃႇတေဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃၼၼ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းၵႆ။

ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်းၼၢၸ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၵူႈတီႈတီႈယူႇၼႂ်းမိုဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းလဵဝ် ၵူၼ်းတႆးႁဝ်း လႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆၵေႃႈ ဢမ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ဢမ်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈၵေႃႈ ႁဵတ်းသင်ဢမ်ႇလႆႈ ႁဵတ်းလႆႈၵေႃႈ တၵ်းထုၵ်ႇၼႄးဝႃႈ ယူႇၼွၵ်ႈပၵ်းပိူင် ။  မၢႆမီႈဢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼႂ်းပၵ်းပိူင်ၵေႃႈ ၵူၼ်းၸုမ်းလဵဝ်ၶိူဝ်းလဵဝ် ၵွႆးႁဵတ်းဝႆႉ ဢမ်ႇပႃးႁဝ်း ဢမ်ႇပႃးၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႆႈမီးသုၼ်ႇၶဝ်ႈပႃးၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ။ တူဝ်ယၢင်ႇၸိူင်ႉၼင်ႇ ပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း 2008 မီးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸုမ်းလဵဝ် ၽူႈလႂ်သၢၼ်ၶတ်းၵေႃႈထုၵ်ႇတိၺွပ်း။ ပႅၵ်ႉသမ်ႉပၼ်ႁႂ်ႈ ဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတႅပ်းတတ်းၼႆသေတႃႉ သမ်ႉမီးၵႂၢမ်းသင်ႇ ႁႂ်ႈယွမ်းႁပ်ႉပိူင်လဵဝ် ဢဝ်ဢမ်းၼၢၸ်ႈတဵၵ်းတဵင် သွၼ်ႉမူမ်ႇမႃးၸွမ်း။

တေႃႇမိူဝ်ႈၶႂ်ႈၶိုၼ်းမႄးၵႄႈၼႆၵေႃႈ ၶဝ်ပေႃးဝၢင်းၽႅၼ်ဝႆႉမူတ်းယဝ်ႉၼင်ႇႁိုဝ်တေၵႄႈဢမ်ႇလႆႈ ၵွပ်ႈသဵင်ၵၢင်ၸႂ် ၽူႈတႅၼ်းၼႂ်းသၽႃးဢမ်ႇပဵင်းပေႃး။ ၽိူဝ်ႇထိုင်မႃးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ၸုမ်း NLD ၶဝ်ပေႉ မီးၽူႈတႅၼ်း ၶဝ်ႈၼႂ်း သၽႃးလႆႈၼမ် မီးတိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇတေၵႄႈမႄးလႆႈပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇၼႄးဝႃႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈဢမ်ႇသိုဝ်ႈ သႂ် ၼႆသေႁႂ်ႈၶိုၼ်းလိူၵ်ႈမႂ်ႇ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၽွမ်ႉၵေႃႈ ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈပႅတ်ႈ။ တီႈတႄႉမၼ်း ၵၢၼ်ယိုတ်း ဢႃႇၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸူၼ်ႁိမ်ဢဝ် ပဵၼ်လွင်ႈၽိတ်းမၢႆမီႈယႂ်ႇလူင် ထိုင်တူတ်ႈ (တၢမ်ႇ) တၢႆလူးၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းၶဝ် ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ သမ်ႉဝႃႈ ပေႃးဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်ယဵၼ်ၸိုင် သိုၵ်းတိုၼ်းမီးသုၼ်ႇ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းလႆႈ (ဢဝ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ထုၵ်ႇမၢႆမီႈၵႂႃႇပႅတ်ႈႁေ) ။

ၶၢဝ်းယၢမ်းၼင်ႇၼၼ်လီသေလၢႆတိုဝ်ႉတၢင်းၵၢၼ်ႁွမ်ႁႅင်း ၵၢၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇႁႃၵၼ် ၵၢၼ်ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် သမ်ႉပိၼ်ႈ ၽိူၼ် ဢဝ်ပဵၼ်ပၼ်ႁႃလူင် ၵၢၼ်တႅၵ်ႇၸတ်ႉယိင်ႈယႂ်ႇ မူၺ်ႉမူၺ်ႇပႅတ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းလႄႈငိုၼ်းတွင်း လၢႆယၢင်ႇ   ပၢႆပႃးၵၢၼ်ၵိူင်းၾၢႆႇ ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းထႅင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ပဝ်ႈမၢႆႇဝၢင်ႇဝိူဝ်ႈၵႂင်တၢင်းၵႂႃႇပႅတ်ႈ ။

ၵူႈဝၼ်းၼႆႉသူႈပိူဝ်ႈႁႂ်ႈမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈၵၢၼ်တေႃႇလွင်း ၵၢၼ်သဵတ်ႈၵႃႈသဵတ်ႈႁူဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈတိုၵ်းလူၺ်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ  မၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းပိူင်လဵဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈတိုၵ်းၼႂ်းပႃႇၼႂ်းထိူၼ်ႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတိုၵ်းၼိူဝ်ၼမ်ႉတႂ်ႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼိူဝ်ၾႃႉ ၵၢင်ႁၢဝ်ၵွႆး ၼိူဝ်ႉတူဝ်ႉၼိူဝ်ၽိူၼ်ၵေႃႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈပိုတ်ႇသိုၵ်းဢၼ်ဢဝ်မၢၵ်ႇဢွၵ်းဢေႃ ၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵႂၢမ်းၶူမ်းၽၢႆတိုၵ်းၵၼ်။

ၵွပ်ႈၼႆၼင်ႇဢၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ လွင်ႈၶႂ်ႈႁဵတ်းၶႂ်ႈသၢင်ႈလူၺ်ႈၼမ်ႉမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵမ်ႊၸႃတႃၸဝ်ႈၵဝ်ႇ  ၸွမ်းၼင်ႇဢဵၼ်း ဢၢၼ်းယိူင်းမၢႆၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ ႁဝ်းၵေႃႈႁဵတ်းသင်ဢမ်ႇလႆႈ။ တႃႇတေမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ သၢင်ႈဝၢၼ်ႈသၢင်ႈမိူင်းႁဝ်းလႆႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈတၵ်းလႆႈမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉ မီးဢဵၼ်ႁႅင်း မီးငိုၼ်းၶမ်း ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၸင်ႇ တေဝႃႈလႆႈပွင်ပဵၼ်။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၼၵ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ – “ၽူႈၶဵၼ်ၶွင်ၽူႈၶဵၼ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ်ဢူၺ်းလီႁဝ်းလႆႈ” – ဝႃႈၼႆ။ ၵွႆးၵႃႈ – “ၽူႈၶဵၼ်ၶွင်ၽူႈၶဵၼ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၼၢင်းတႃႉမႃးပႂ်ႉၶုမ်ပႃႇႁဵဝ်ႈႁဝ်းၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ” ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈဢမ်ႇလီလိုမ်း။