ၵူၼ်းမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်းမွင်းႁႂ်ႈၵိုတ်းပၢင်တေႃႇလွင်း

ပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ပိုတ်ႇမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းလိူၼ်ပၢႆ တုမ်ႉယွၼ်ႈၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၊ ထဝ်ႈဝၢၼ်ႈထဝ်ႈၼႃး ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈၼႃႇယဝ်ႉ ။

ပၢင်တေႃႇလွင်းၼႆႉ ပိုတ်ႇတီႈဝၢၼ်ႈတၼ်ႇၸၢင်ႉ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈတႃႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း။ ပိုတ်ႇမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်မေႊ ဝၼ်းတီႈ 17 တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၵိုတ်းပႆႇလိုဝ်ႈ။

 ပၢင်တေႃႇလွင်းပိုတ်ႇဝႆႉဝၼ်းဝၼ်းၶိုၼ်းၶိုၼ်း  ၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ  ၵႂႃႇတေႃႇလွင်း လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ လဵၼ်ႈပေႇၶၢၼ်ႉသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈထိုင်တီႈ တိတ်းယိၼ်ႉတေႃႇလွင်း ၊ ဝၢႆးမႃးမီးပၼ်ႁႃၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းတႃယေး ၊  ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းသူၼ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်။

ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပၢင်တေႃႇလွင်းၼႆႉ ၶဝ်လႅပ်ႈတေပႆႇၵိုတ်းငၢႆႈငၢႆႈၶႃႈ။ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းပၼ်ၶႂၢင်ႉၸႂ်ႉႁဵတ်းလႄႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈၶၢဝ်းယၢဝ်း၊    သိုၵ်းမၢၼ်ႈ  ၸႂ်ႉလၢႆးၵဝ်ႇ မိူၼ်မိူဝ်ႈပၢၼ်တၢၼ်းသူၺ်ႇ ။ ပၢင်တေႃႇလွင်းၼႆႉ ၶေႃႈပူင်မၼ်းလုၵ်ႉတီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႂ်ႈ တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈပိၵ်ႉၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်တိုၼ်းတေဢမ်ႇပိၵ်ႉ။  ”- ဝႃႈၼႆ။

ပၢင်တေႃႇလွင်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းပဵၼ်ၵေႃႉၸီႉသင်ႇ၊ ပလိၵ်ႈလႄႈၸဝ်ႈငိုၼ်းသႃး ႁူမ်ႈၵၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်ပၢင်တေႃႇလွင်းတေၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးပႃးပၢင်လဝ်ႇမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂႃး သႅင်းပၢၼ်ၵဝ်ႇ ပၢၼ်မႂ်ႇ။

ယွၼ်ႉပၢင်တေႃႇလွင်းၼႆႉသေ ပၼ်ႁႃၼႃႈ ႁိူၼ်း ၽိတ်းမေႃးၵၼ်မီး မႃးၶိူဝ်းယႂ်း၊ ၵူၼ်းလွင်းသုမ်း ထိုင်တီႈၶၢႆရူတ်ႉၵႃး/ ထူဝ်ႈ၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ ၾူၼ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လၢၵ်ႈဢဝ် ၶူဝ်းႁိူၼ်းၶူဝ်းယေး ၵႂႃႇၶၢႆသေ ၵႂႃႇတေႃႇလွင်းၵေႃႈမီးၵူႈဝၼ်း။

မေႃသွၼ်ၵဝ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“လွင်ႈလၵ်ႉၵေႃႈမီးၵူႈဝၼ်း။ ၶူဝ်းႁၢႆ ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉၶႃႈ။ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၊ ႁူဝ်ၸၢၵ်ႈ ဢေႃႈဢၼ်ႁၢႆၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်းၵေႃႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၶူဝ်းႁိူၼ်းၶူဝ်းယေး ဢေႃႈ။  ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသင်ယဝ်ႉၶႃႈ ။ယၢပ်ႇၵျႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇတိူင်ႇၵႂႃႇလၢတ်ႈတီႈလႂ်။ ပေႃးႁႂ်ႈၶဝ်ၵိုတ်းပၢင်တေႃႇလွင်းတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းလူဝ်ႇၽွမ်ႉၵၼ် ယႃႇၵႂႃႇတေႃႇလွင်း ၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉၶႃႈ”  -ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉပဵၼ်ၽွင်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတူၵ်း၊ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈလႄႈ ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵိၼ်ယမ်ႉၶိုၼ်ႈသုင်ႁႅင်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းႁႃငိုၼ်းယၢပ်ႇ။  ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၶႂ်ႈၵႂႃႇတေႃႇလွင်း မုင်ႈမွင်းတႃႇလႆႈငိုၼ်းလၢႆ။

ပႃႈၼၢင်း ဢႃယု 60 ပၢႆ ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်းလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ  “ၽွင်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးဢမ်ႇလီ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇၼႆႉ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈၶႂ်ႈလႆႈလၢႆၵႂႃႈၼေႃႈ ငိုၼ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းၶႃႈလူဝ်ႇႁူႉပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းပႆႇလႆႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၶိုၼ်း။ တိုၵ်ႉမီးတႂ်ႈမိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇဢၼ်ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႉၽွင်းပၢင်ၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းပႆႇလွတ်ႈမႃးၶိုၼ်း။ လွင်ႈၼႆႉႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလိုမ်းပႅတ်ႈၶႃႈ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၽၢမ်းတႃႁဝ်းၵူၼ်းမိူင်း ႁႂ်ႈလိုမ်းလွင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ ဢဝ်ယိူဝ်ႇသႂ်ႇမဵတ်း ႁူၺ်းၵူၺ်းဢေႃႈၼႆႉ ” ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ မီးဝႆႉမိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်ၽၢႆးၵိဝ်း၊ လေးၵွင်ႇၵျိၼ်ႇ၊ 36 မိူင်းလူင်၊ ပၢင်ၽၢႆႉ (ၵူဝ်းမီး)လႄႈ မၢၵ်ႇတူၵ်းၶိုၼ်ႈလႆ (မၢၵ်ႇၵိင်ႈလွႆ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၽွင်းမိူဝ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုင်ႈဢိင်ၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇ ၊ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းဢမ်ႇလႆႈလႃးလႃး လၢႆးတၢင်းတီႈလီတီႈသုတ်းတႄႉ ယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်း မုင်ႈတူၺ်းမိူဝ်းၼႃႈလုၵ်ႈလၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၽွမ်ႉၵၼ်ဢမ်ႇၵႂႃႇတေႃႇလွင်း ဢမ်ႇၵႂႃႇငွၵ်ႈၵႂႃႇ တူၺ်းတႄႉ ပၢင်လွင်းၵေႃႈႁူႉတေႁႅင်ႈႁိူတ်ႇၵိုတ်းၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်းမၼ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ  ၼၢင်းယိင်း ဢႃယု 30 ပၢႆ  ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်းၵေႃႉၼိုင်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။

 “ပေႃးႁႂ်ႈလီတႄႉ ယႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ၵႂႃႇတေႃႇလွင်းၼၼ်ႉၵူၺ်းတေလီသေပိူၼ်ႈ။ သင်ဝႃႈဢမ်ႇမီးၵူၼ်း ၵႂႃႇတေႃႇလွင်း ၶဝ်ၵေႃႈတေပိၵ်ႉၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်းၶဝ်ၵူၺ်း။ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈၶဝ်လႆႈၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ယႃႇၵႂႃႇၸူးၶဝ်ယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၶႃႈဝၢႆႇမႃးလၢတ်ႈၼႄ လုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်း၊ ၵူၼ်းႁိူၼ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဝ်း ႁႂ်ႈပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈဝႃႈ ၵၢၼ်တေႃႇလွင်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလီတႃႇတူဝ်ႁဝ်းလႄႈ တႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉၶႃႈ ”- လၢတ်ႈတီႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၼင်ႇၼႆ။

 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းပီပၢႆၼႆႉ ပၢင်တေႃႇလွင်းလိူင်ႇၼမ်ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်၊ လၢင်းၶိူဝ်း၊ မိူင်းၼၢႆး၊ မိူင်းပၼ်ႇ ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင်လၢႆလၢႆဝဵင်း တိုၵ်ႉပိုတ်ႇဝႆႉသေ ၊ ဢၼ်ၶိုင်ဢၢင်ႈတေပိုတ်ႇထႅင်ႈၵေႃႈတိုၵ်ႉမီးထႅင်ႈ တင်းၼမ်။