သိုၵ်းမၢၼ်ႈလိမ်ႇသႄႈ မိူၼ်တေၵႄႈလၵ်းမိူင်း 2008 ပၼ် တီႈတႄႉတၢင်းတၼ်

ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းပီ 2008 ၼႆႉ ၵွမ်ႉၵႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ၵူၺ်း မူၼ်ႉမေးဢမ်ႇလႆႈ ၸုမ်းသိုၵ်း ယိုတ်းမိူင်းလႄႈ ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၶဝ် ထုၵ်ႇမေႃၽေႃးၵႂၢမ်းၵၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈ မူၼ်ႉမေးဢမ်ႇလႆႈ။

လုၵ်ႉတီႈပၢင်ၵုမ်လူင် လွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တူၵ်းလူင်းၵိၼ်ၵႅၼ်ႇၵၼ်သေ ယိုၼ်ႈသူင်ႇမူၼ်ႉမေးမႃးၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇလႆႈၵွၼ်ႇ၊ ယူႇတီႈ တႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် 75 % လိူဝ်ၼၼ်ႉ မူၼ်ႉမႄးၵူၺ်း ၸင်ႇတေလႆႈၼႆ ပၢႆးၼႄၵၼ်မႃး မိူဝ်ႈဝူင်ႈပူၼ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တႃႇဝူင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၶိုၼ်းမႃးသိုပ်ႇၸွမ်းထႅင်ႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ NSPNC ၶွမ်ႊမတီႊပွင်သၢင်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ UPDJC ၶွမ်ႊမတီႊႁူမ်ႈဢုပ်ႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၾၢႆႇပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၶဝ် သွင်ၾၢႆႇတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉ တႃႇမူၼ်ႉမေးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ပီ 2008 မတ်ႉတႃ 261 ယဝ်ႉ။

ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းၼႆႉ ယူႇတီႈတႅၼ်းၽွင်းၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်း တေယုၵ်ႉတၢင်ႇလႆႈၵမ်းသိုဝ်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်တင်ႈၼမ်ႉ ပႂ်ႉထႃႈႁုင်ၽၵ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ဢဝ်ၵႂၢမ်းၸိူၺ်ႉပၢၼ်မႂ်ႇဝႃႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၶိင်ၶၢင်ႈထီႉသွင်ၵူၺ်းၶႃႈ။

တႃႇတေမူၼ်ႉမႄးမတ်ႉတႃ 261 ၼႆႉ ဢွၵ်ႇသဵင်မႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႂ်းပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသၢင်ႇသီႈ ဢၼ်ၶိင်းတဵင်းၸဵင်ႇဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးၼႂ်း ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်း ဢၼ်ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယူႇၾၢႆႇသၢင်ႇသီႈ တႅမ်ႈတၢင်ႇမႃးဝႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈမူၼ်ႉမေး 261 ၼႆထႅင်ႈ ၵမ်ႉၼိုင်ႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇပူတ်းပႅတ်ႈတပ်ႉသိုၵ်း ဢၼ်ပၢႆးယူႇၼႂ်းတႅၼ်းၽွင်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇတႅမ်ႈပႃးလႃးလႃး၊ ဢမ်ႇၶိုင်မႄးလႃးလႃး ႁူႉယူႇဝႃႈ ပေႃးၾၢႆႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၵမ်ႉထႅမ်ၸွမ်း တိုၼ်းဢမ်ႇမေးလႆႈ တႃႇတေမေးလႆႈငၢႆႈငၢႆႈၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉဝၢၵ်ႈၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်း တၵ်းလူဝ်ႇလႆႈလူတ်းပႅတ်ႈ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၼဵၼ်သႅပ်ႇတီႈသုတ်းသေတႃႉ ဢမ်ႇလၢတ်ႈတႃႇပူတ်းပႅတ်ႈပႃးၼႆႉ ပဵၼ်ၶိင်ၶၢင်ႈထီႉၼိုင်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သိုပ်ႇဢုပ်ႇ သိုပ်ႇငုမ်းၵုမ်းၵမ် ၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ၵူၺ်း။

မိူဝ်ႈလဵဝ် ယူႇတီႈၶွမ်ႊမတီႊပွင်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်း ယွမ်းၽွမ်ႉတႃႇမူၼ်ႉမေးပၼ် 261 ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၶိင်ၶၢင်ႈထီႉသွင် ပိူဝ်ႈတႃႇ ယုၵ်ႉတၢင်ႇၽူႈၼမ်းသိုၵ်းသုင်သုတ်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈၵူၺ်း။ လွင်ႈၼႆႉ ယူႇႁူႉသႅၵ်ႇလႅပ်ႇ ႁဵတ်းၵႅင်ႈဢမ်ႇႁူႉသေ လပ်းႁူလပ်း တႃလၢတ်ႈယူႇၼႆႉ လီလႆႈဢၢမ်းဢေႃး ၸေႇတႃႇၼႃႇ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇဢိူမ်ႈၸွမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ။

ၼႂ်းၵႄႈၼႆႉ မီးထႅင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ မူၼ်ႉမေးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢမ်ႇလႆႈၼႆၵေႃႈ မူၼ်ႉမေးၾိင်ႈမိူင်း ဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉၵႂႃႈၼႆၵေႃႈ မီးၵွၼ်ႇၶႃႈ ၼႃ။ ပေႃးဢဝ်ၾၢႆႇမၢၼ်ႈဝႃႈ (ခြေဉပြင်မရရင် လက်ဉပြင်ရမယ်) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၼႃႇ။

ပႆႇပႃႈမူၼ်ႉမေးလႆႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈ (ခြေဉ) ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းသုၼ်ႇပွင် ၶၢဝ်းယိုတ်းဢႃႇၼႃႇဝႆႉသေ တေၶိုင်ႁႃမူၼ်ႉမေးၾိင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈ (လက်ဉ- လက်ရှိဉပဒေ) ၼၼ်ႉ။

ပိူင်ယႂ်ႇမၼ်း တေၶိုင်မေးလႆႈ ၾိင်ႈမိူင်း ၸႄႈမိူင်းဢမ်ႇၼၼ် ၸႄႈတိူင်းမွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼႆႈၵေႃႈ သမ်ႉယူႇတီႈၽူႈၼမ်းသိုၵ်း ယိုတ်းမိူင်းၼႆႉ ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ် ၼိမ်တဵင်ႈၼႆသေယဝ်ႉ ပူင်ပၢႆးၾိင်ႈမိူင်းဢၼ်မႂ်ႇႁိုဝ်ႉ၊ မူၼ်ႉမေးၾိင်ႈမိူင်းၵမ်ႈ ၽွင်ႈႁိုဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ႁဵတ်းလႆႈယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေမူၼ်ႉမေးၾိင်ႈမိူင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈမိူင်းဢမ်ႇၼၼ်တိူင်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ပြည်နယ် သို့မဟုတ် တိုင်းအစိုးရအဖွဲ့ဉပဒေ) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ တႃႇတေမူၼ်ႉမေးၾိင်ႈမိူင်း ၸုမ်းတတ်းသိၼ်ၾၢႆႇပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢၼ်ၾၢႆႇမၢၼ်ႈဝႃႈ (နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေ ခံဉပဒေဆိုင်ရာ/ ခုံရုံးဉပဒေ) ၼၼ်ႉလႄႈသင် တိုၼ်းတေဢမ်ႇငၢႆႈ မၼ်းမီးၶေႃႈၶၢတ်ႈၶွပ်ႇမၼ်းၼႅၼ်ႈၼႅၼ်ႈၼႃၼႃယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၾိင်ႈမိူင်း ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸႄႈမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တိူင်း တီႈမတ်ႉတႃ 62 လႄႈသင်၊ ၼႂ်းၾိင်ႈမိူင်း ၸုမ်းတတ်းသိၼ်ႇၾၢႆႇပိူင်ငဝ်ႈပိုင်း မိူင်းတီႈမတ်ႉတႃ 37 ၼၼ်ႉလႄႈသင် ပူင်ပၢႆးဝႆႉဝႃႈ ပၵ်းပိူင်ဢၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈတႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၸွမ်းလူၺ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်း မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ မူၼ်ႉမေးလႆႈ ၽိူမ်ႉထႅမ်လႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် ယုၵ်ႉလိူၵ်ႈလႆႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၸူဝ်ႈတႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ ပႆႇပႃႈယုၵ်ႉလိူၵ်ႈတႄႉ ပၵ်းပိူင်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်တင်ႈမၼ်ႈဝႆႉယူႇ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ (ပြည် နယ်အဖွဲ့ဉပဒေ) ၼၼ်ႉလႄႈသင် ဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈ (ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာခုံရုံးဉပဒေ) ၼၼ်ႉလႄႈသင် သွင်ဢၼ်ၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမေးလႆႈလႃးလႃး။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶႂ်ႈလႆႈ ၶႂ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းၸႄႈမိူင်းၼႃႇလႄႈတေတူၺ်းမတ်ႉတႃ 261 ဢၼ်လဵဝ်သေ လၢတ်ႈဝႃႈ ယူႇတီႈႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸၵၸ ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းသုင်သုတ်းဢၼ်ဝၵ်ႉၵမ်ဝႆႉဢႃႇၼႃႇ တင်းသၢမ်ယိူင်ႈၼၼ်ႉ ၸီႉသင်ႇမူၼ်ႉမေးလႆႈယူႇ ၵူၺ်းတႄႉ ပႆႇယဝ်ႉ။ တၵ်းတေလႆႈ တူၺ်းပႃး မတ်ႉတႃၾိင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်ၽွမ်ႉထိူၵ်ႈၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၸွင်ႇတေပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လီလႆႈၾၢင်ႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။

ၶေႃႈလုပ်းလိုၼ်းတႄႉၵေႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်း ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်တေႃႇလၵ်းမိူင်း 2008 သေယဝ်ႉ ႁဵတ်းၶဵၼ်တီႈၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းပတ်း ပိုၼ်ႉယူႇ ၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်းၼႆႉ မၼ်းတၵ်းတေႁႃလၢႆးလိင်ႉ တႃႇလႆႈသိုပ်ႇပွင်မိူင်းၵႂႃႇ ဢမ်ႇလႆႈလၢႆးၼိုင်ႈၵေႃႈ ထႅင်ႈလၢႆးသွင် ဢမ်ႇလႆႈၶၵ်ႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ထႅင်ႈၶၵ်ႉသွင် ၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇယႂ်းယႂ်းယဝ်ႉ။

ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးတင်းဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇယွမ်းၽွမ်ႉ၊ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇဝၢင်ႇဝိူဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢမ်ႇၵႂင်တၢင်းသေ သမ်ႉၶိုၼ်း ႁူမ်ႈၸုၵ်းမၼ်ႈပၼ်ႈၵႅၼ်ႇၶိုင်တေႃႇသူႈ ယူႇတႄႉတႄႉမီးမီးၼႆၸိုင် ယူင်ႉယၢႆးၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းသိူဝ်ၼႆႉ တၵ်းပူတ်းတူၵ်းၵူၼ်ႇပင်းယူႇ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းပၢႆးၼႄတၢင်းႁၼ်မွၵ်ႈၼႆႉသေ ႁႂ်ႈလႆႈၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႉၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

26/4/2022