လူၵ်ႈပိၼ်ႇလၢႆႈ တူင်ႇဝူင်းယၢႆႈ တၵ်းဢမ်ႇငၢႆႈၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇ

ငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၽွင်းဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းၵမ်ႈၼမ်တူၵ်းယူႇၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ႁိပ်ႇမၢၵ်ႇမု မုင်ႈႁႃတၢင်းၾိုတ်ႉဢွၵ်ႇ လွတ်ႈပူၼ်ႉ ၼႂ်းၸူဝ်ႈယၢမ်းပၼ်ႁႃ ရူၶ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ-19 လႄႈၽိူမ်ႉထႅမ်မႃးထႅင်ႈပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းၶွင် ရသ်ႉသျိူဝ်ႊ ၿုၵ်ႇၶဝ်ႈႁုပ်ႈယိုတ်းလႅၼ်လိၼ်ၶွင်ယူႊၶရဵၼ်ႊ ဢၼ်ယူႇတိတ်းၸပ်းလႅၼ်ၸၢႆးၶွပ်ႇ ယူႊရူပ်ႉ EU ႁိုဝ် NATO လႄႈမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်ယူႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈတူၵ်းၸႂ်ယုပ်းၽၢၼ်ႈၵၼ်တင်းလူၵ်ႈ တင်း ၶၢတ်ႈ လၢမ်းၵၼ်ဝႃႈ ၸၢင်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ် သိုၵ်းလူင်ပွၵ်ႈၵမ်း 3 ၶွင်လူၵ်ႈဝႂ်ၼႆႉလႆႈ ဝႃႈၼႆ။

ၽွင်းတိုၵ်ႉယူႇၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ယၢမ်းၼႆႉ ပိူင်လူင်ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်းႁူဝ်ႁႅၵ်ႈႁူဝ်တီးမၼ်း တၵ်းဢမ်ႇပူၼ်ႉလႆႈၵၢၼ်ႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉ လွင်ႈယၢၵ်ႈၵိၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်ၵႂႃႇဝၼ်းဝၼ်းလႄႈ ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇႁႂ်ႈပူၼ်ႉလွတ်ႈ တၢင်းပဵၼ် လူင် ရူၶ်ႈၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ-19 ဢၼ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်းယဵၼ်းၵၢႆႁၢႆႉႁႅင်းတိတ်းၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈယူႇၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ ၵၢၼ်တေႃႇသူႈၸီးဝိတ်ႉၸူဝ်ႈပၢၼ် ဢမ်ႇမိူၼ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃး။ တေႃႇၼႆႉၵႂႃႇတၢင်းၼႃႈႁဝ်း မီးၶႂၢၵ်ႇၼၢမ် ၵိတ်ႇၶႂၢင် ၶတ်းၶွင်ႈတင်းၼမ်လိူဝ်ၵဝ်ႇလၢႆတူပ်ႉၼႅပ်ႇ။

တႃႇၶိုၼ်းမႄးၸတ်းပိူင် ၵၢၼ်ယူႇၵိၼ်လႄႈလၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈ ၶပ်ႉဝၢင်းတမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ဝၼ်းဝၼ်းၶွင်တူဝ်ၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁႂ်ႈ ႁတ်ႉႁႅတ်ႉႁိပ်ႇၼႅၼ်ႈပူၼ်ႉတီႈလႄႈ ဢမ်ႇထူင်ႇယၢၼ်းပွႆႇလူမ်ပူၼ်ႉတီႈ ႁႂ်ႈပေႃးၵိုင်ႇပေႃးမႅၼ်ႈၶူပ်းငၢမ်ႇ ၶဝ်ႈၸွမ်း သၢႆငၢႆဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ ၶူပ်းၵူႈၵၼ်ၸွမ်းငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ် တင်းဢၼ်လၢႆးယူႇၵိၼ်တိုဝ်းၵမ် ယၢမ်ႈၵိူၺ်းမိုတ်ႈမၵ်ႉ ၸူးငၢႆႈလူမ်လၢမ်မႃးၼၼ်ႉ တၵ်းလႆႈသႂ်ႇႁႅင်းၾိုတ်ႉသူႈငတ်ႉၶဵဝ်ႈတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈလႄႈႁွႆးၸဵပ်းဝၢတ်ႇ ဢၼ်တေၶဝ်ႈ လိုၵ်ႉထိုင်ဢွၵ်းၵူၼ်ႈႁူဝ်ၸႂ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈယူတ်းယႃယၢပ်ႇ ။

ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၼႂ်းပီႈၼွင်ႉတႆး မၢင်တီႈမၢင်သူၼ်ႇၵမ်ႈၽွင်ႈ ယင်းပႆႇပူတ်းၽႃႈဝၢင်းလႆႈ ၵၢၼ်ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆး ဢၼ်တိုဝ်း ၵမ်မႃးပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်လႄႈ ပႆႇပိၼ်ႇလၢႆႈ။     ယင်းပႆႇႁပ်ႉလႆႈ ၸွမ်းလွင်ႈသၢႆငၢႆဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ လူၺ်ႈတၢင်းမုင်ႈဢၢၼ်း

ဢၼ်မၼ်ႈမၢႆၸႂ်ဝႆႉလႄႈၵၢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းမႃး ၸိူင်ႉၼင်ႇ ပွႆးသၢင်ႇလွင်းပဵၼ်ပိူင်လူင်။ ဢမ်ႇဝႃႈၼႂ်းမိူင်းတႆးႁိုဝ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး။

မၢင်တီႈမၢင်ဝတ်ႉၼႂ်းမိူင်းထႆး ဝတ်ႉလဵဝ်ၵွႆး ႁဵတ်းပဵၼ် 3-4 ပၢင်ထပ်းၵၼ်။ ၸိူဝ်းၼႆႉတေဢၢင်ႈထိုင် ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆႈ ၾိင်ႈငၢၼ်းပွႆးသၢင်ႇလွင်းၼႆ လႅပ်ႈမၼ်းမိူၼ်ႁိုဝ်ဝႆႉ။ ဢမ်ႇတွၼ်ႉလႆႈႁၼ်မႃး 1 ပီ 1 ဝတ်ႉ 1 ဝၢၼ်ႈ ႁိုဝ်ႁဵတ်းထပ်းၵၼ် တီႈၵဝ်ႇတီႈလဵဝ်ၵွႆး ႁဵတ်းပဵၼ်လၢႆပွၵ်ႈလၢႆပၢင်လၢႆၸုပ်ႈ။

ၸႂ်ႈယူႇ ၾိင်ႈႁိတ်းႁွႆး ၵၢၼ်ဢဝ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သႃသၼႃး ႁိုဝ် ၵၢၼ်ၿူၶျ်ႇသႃမၼဵရ်ႊ(ၿူၶျ်ႇၼဵရ်ႊ) ဢၼ် ပဵၼ်ၾိင်ႈၿူၶျ်ႇၽပိၵ်ႉတု ၿူၶျ်ႇၼဵရ်း(သႃမၼေရ်-ၽိၵ်းသု) ပဵၼ်ၾိင်ႈၶၢဝ်းငၢၼ်းပွႆးသၢင်ႇလွင်း ဢၼ်ပဵၼ်ၾိင်ႈ တိုဝ်းၵမ် တၢင်းသႃသၼႃး ဢၼ်တႆးႁဝ်းယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်ယူၵ်ႉယွင်ႈ မႃးၼပ်ႉၼၢၼ်းပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်လႄႈ ပဵၼ် ၵၢၼ်သၢင်ႈတၢင်းလီၵုသူလ်။

ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်သိုပ်ႇတၢမ်လၢမ်းပုတ်ႈယူၵ်ႉယွင်ႈသႃသၼႃးၽရႃႉပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ် ၿုၼ်းၵုသူလ် တင်း တူဝ်တင်းၸႂ် လုၵ်ႈလၢၼ်လႄႈပေႃႈမႄႈပူႇယႃႈတႃၼၢႆးၶိူဝ်းႁိူၼ်း ဢိၵ်ႇတင်းဢူငဝ်းၼႃႈတႃၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း သေတႃႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းမူၼ်ႈတၢင်းသိူဝ်းလႄႈဢူတ်ႇဢၢင်ႈၶႄႉၶႅင်ႇတၢင်းမၢၵ်ႈမီး သၢင်ႈၼႃႈသၢင်ႈတႃ ၼႄၾၢင်ႁၢင်ႈ ဢူငဝ်းသမ်ႇမႅၼ် ထိုင်ပေႃးလူင်လိုမ်းၶေႃႈဢဵၼ်းဢၢၼ်းဢၼ်လႆႈႁဵတ်းတၢင်းလီၵုသူလ်။

ၸွမ်းလူၺ်ႈငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်တိုၵ်း ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈၼွၵ်ႈမိူင်းၵွႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆးၵွႆးၵေႃႈ သဵင်ႈၵွင်ႈ သဵင်ၵၢင်ႇ မၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ဢမ်ႇတွၼ်ႉတဵတ်ႇယဵၼ် ၵၢၼ်တိုၼ်ႇၽူင်ႉပၢႆႈၼီ ပႅတ်ႈသူၼ်ဝၢၼ်ႈၼႃႈ ႁေႃႁိူၼ်း ဝၢၼ်ႈၶူင်ႇႁိုၵ်းႁၢမ်း ဢူတ်းယၢၵ်ႈတုၶ်ႉၵိၼ်းၽၢၼ်ၶီ။

ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်သႄႉၼႄးၾိင်ႈတိုဝ်းၵမ်ၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ထၢင်ႇလဵၵ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ လူၺ်ႈသၢႆငၢႆဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈ ႁၼ်ငဝ်းလၢႆး ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းးႁႂ်ႈလူၵ်ႈလူင်လုၵ်ႈၼႆႉ ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၵမ်းယႂ်ႇလူင် ၼႂ်းၸီးဝိတ်ႉၸူဝ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း ၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်ႁဵတ်ႇၵၢၼ် ဝႆႊရသ်း ရူၶ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ-19 လႄႈပၢင်တိုၵ်းရသ်ႉသျိူဝ်ႊ ဢၼ်တေ မႄႇၶႂၢၵ်ႈၵႂၢင်ႈ ယႂ်ႇထိုင်ပေႃးၸၢင်ႈၵၢႆယဵၼ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းလူင်သိုၵ်းလူၵ်ႈ ပွၵ်ႈၵမ်း 3 ၵမ်းၼႆႉ။