တိုၵ်ႉၶဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်သီႇၵူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းၼၢႆး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တႄႇႁူပ်ႉထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လွင်ႈၼမ်ႉၵိၼ်/ ၼမ်ႉၸႂ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။
တႄႇဢဝ် ႁူဝ်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် 2022 ၼႆႉမႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၼမ်ႉ မေႃႇ၊ ၼမ်ႉၼွင်၊ ၼမ်ႉႁွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ တႄႇႁႅင်ႈမႃးတင်းၼမ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မႆႈၸႂ် တႄႇႁူပ်ႉထူပ်း တၢင်းယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇ လွင်ႈ ၼမ်ႉၵိၼ်/ ၸႂ်ႉ ၵၼ်မႃးယဝ်ႉ။
ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းၼၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ တီႈမိူင်းၼၢႆးၼႆႉယၢမ်းလဵဝ် ၼမ်ႉမၼ်း ၸၢၵ်ႈ/ ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ် ၵႃႈၶၼ်ၶိုၼ်ႈႁႅင်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉတႃႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ႁႅင်ႈ/ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမႃးၼႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢၼ်ႈၸိူဝ်း ယူႇၸွမ်းၼိူဝ်လွႆ ၵမ်ႈၼမ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉ။ ၼမ်ႉႁူးၼမ်ႉမွတ်း ၵေႃႈႁႅင်ႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပႃႇမႆႉလူႉ။ ထိူၼ်ႇမူၺ်ႉလႄႈပီၼႆႉ ၼမ်ႉႁႅင်ႈၸဝ်ႉလိူဝ်ပီၵၢႆ။ ”- ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉႁွင်ႈ ၼမ်ႉၵႄး ၼမ်ႉၼွင် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁႅင်ႈၸဝ်ႉ လိူဝ်ၵူႈပီ။ ထုင်ႉၼႃးမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ ၵႂၢင်ႈ၊ ၶဝ်ႈသၢၼ်ဢွၵ်ႇမိူင်းၼၢႆးၼႆႉၵိၼ်ဝၢၼ်၊ လဵင်ႉလႆႈထုင်ႉပွတ်းၸၢၼ်းတင်းထုင်ႉ။ ပေႃးၼမ်ႉသႂ်ႇၼႃး သႂ်ႇသူၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႄႉ လႅပ်ႈတေတုမ်ႉတိူဝ်ႉထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းထုင်ႉပွတ်းၸၢၼ်း ယူႇ ဝႃႈၼႆ။
“ယၢမ်းလဵဝ် မၢင်ၵေႃႉ သိုဝ်ႉၼမ်ႉၸႂ်ႉၵေႃႈမီးယူႇ။ ထူဝ်ႈၼိုင်ႈလမ်း လႆႈပၼ် 3,500 ပျႃး။ ငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽွင်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇလႄႈ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမၢၼ်ႇ ၵွပ်ႈၼႆ ပေႃးတႃႇတၢင်းပီတႄႉ လႆႈမႆႈၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈမႆႈၸႂ် ပဵင်း ထၢၼ်ႇၼႆႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼၢင်းယိင်း ဢႃယု 40 ပၢႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵႄးယႂ်ႇလူင်သေတႃႉ ၵူႈပီပူၼ်ႉမႃး ၼမ်ႉတႃႇၵိၼ်တႃႇၸႂ်ႉ ဢမ်ႇယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းႁႅင်းပဵင်းၼႆႉ။ တႄႇဢဝ် သွင်ပီၼႆႉမႃးတႄႉ ၼမ်ႉႁႅင်ႈၸဝ်ႉ ႁႅင်ႈဝႆးမႃးတႄႉတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼၢႆးလၢတ်ႈ။
မိူဝ်ႈၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈ ပီၵၢႆၼၼ်ႉတႄႉ ယူႇတီႈ လုမ်းၶႄၾႆး (မီးသတ်) ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး တေႃႉသူင်ႇလူႇတၢၼ်းၼမ်ႉပၼ် ၸွမ်းဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇ ဢၼ်ယၢပ်ႇၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉ ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းတူင်ႇ ဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းၼၢႆးလၢတ်ႈ။
ယၢမ်းလဵဝ်တီႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၼွၵ်ႈလိူဝ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉယဝ်ႉ ၽေးတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉၽႄႈလၢမ်း၊ ၵူၼ်းသူႇသမ်းၵိၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ် ပၢင်တေႃႇလွင်းၵေႃႈၼမ်၊ ၶၼ်ၵုၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း ၽူႈလၵ်ႉၵူၼ်းၸူၼ် ၵူၼ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈမႆႈၸႂ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။