မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ  ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်း ဝၢင်းမၢၵ်ႇဢုတ်ႇ တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်ၶိုၼ်း

ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁွတ်ႈထိုင်ၵဵင်းတုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၶဝ်ႈပၢင်တၢင်ႇထီးၵျွင်းၽြႃးရၶႅင်ႇၵၢင်ဝဵင်း သေဢမ်ႇၵႃး ဝၢင်းမၢၵ်ႇဢုတ်ႇ ၾင်သဝ်တႃႇ  ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်လင်မႂ်ႇ ဢၼ်မိူၼ်ႁေႃၵဝ်ႇ ၶိုၼ်း။

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 17/2/2022 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်  သင်ၶၸဝ်ႈ ၊ ၵူၼ်းမိူင်း လႄႈ သိုၵ်းယိုတ်းမိူင်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ   ဝၢင်းမၢၵ်ႇဢုတ်ႇတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်ၶိုၼ်း တီႈဝၢင်းသၵဵတ်ႉ(ၵဝ်ႇ) ပွၵ်ႉ 5 ႁိမ်းၾင်ႇၼွင်တုင် ၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၸိုင်ႈ တႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း။

လုင်းသၢမ်တိပ်ႉသိူဝ် ၽူႈၶဝ်ႈတူင်ႉၼိုင် မုၵ်ႉၸုမ်းပူၵ်းပွင်ၶိုၼ်း ၶႃႈၵုၼ်ပိုၼ်ႉမိူင်းတႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢွင်ႈတီႈလိၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈၶိုၼ်း ႁေႃၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းမၼ်းပဵၼ်လိၼ်ႁေႃဝႆႉ။ သိုၵ်းၶဝ်သိမ်းဢဝ်သေ ႁဵတ်းဝၢင်းသၵဵၵ်ႉ(စဂိတ်ကွင်း)။ ၵမ်းၼႆႉ ယႃႉပႅတ်ႈသၵဵၵ်ႉၼၼ်ႉသေ မႃးၵေႃႇ သၢင်ႈၶိုၼ်းႁေႃ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵၢင်ၼႂ် သင်ၶၸဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ တင်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ႁူမ်ႈၵၼ် ဝၢင်းမၢၵ်ႇဢုတ်ႇသေ တႄႇၵေႃႇသၢင်ႈၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။

ဢွင်ႈတီႈလိၼ် ဢၼ်တႄႇႁဵတ်းႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်ၼၼ်ႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈတေမီး 300 ထတ်း/ ပေႇပၢႆ၊ တၢင်းယၢဝ်းတေမီး မွၵ်ႈ 200 ထတ်း/ ပေႇ။   တေၸႂ်ႉငိုၼ်းတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ  တႃႇ 4 မိုၼ်ႇသႅၼ်ပျႃးပၢႆဝႃႈၼႆ။

“တႃႇတေႁဵတ်းႁေႃၼႆႉ တေၸႂ်ႉငိုၼ်းမွၵ်ႈ 4 မိုၼ်ႇသႅၼ်ပျႃးပၢႆ။   ဢိၼ်ႊၵျိၼ်ႊၼီႊယိူဝ်ႊသမ်ႉ ၶဝ်တေသူင်ႇၵူၼ်းၾၢႆႇသိုၵ်းၶဝ် မႃးႁဵတ်းပၼ်။ တေႃႈ လဵဝ်တႄႉ တႄႇႁဵတ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တေၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း ၵေႃႇသၢင်ႈႁိုင်ၵႃႈႁိုဝ်တႄႉ ပႆႇႁူႉ။ ႁေႃလူင်ၼႆႉ ပေႃးၵေႃႇသၢင်ႈ ယဝ်ႉၵႂႃႇၸိုင် တေဢဝ်ႁဵတ်း ပဵၼ် ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းၵဵင်းတုင်ၵႂႃႇ”- လုင်းသၢမ်တိပ်ႉသိူဝ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

  မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15 ပူၼ်ႉမႃး ၽွင်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ မႃးႁူမ်ႈတၢင်ႇထီးထၢတ်ႈ တီႈဝတ်ႉၽၸဝ်ႈလူင် ၵၢင်ဝဵင်းၵဵင်းတုင်၊ ၵူၼ်းမိူင်း လႄႈသင်ၶၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၸမ်ၸႂ်ၵၼ်တင်းၾၢႆႇသိုၵ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃး ဢုပ်ႇဢူဝ်း တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈႁေႃလူင် ၵဵင်းတုင်ၶိုၼ်း ။  

ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင် တႄႉလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁဵတ်းၶိုၼ်း ဢွင်ႈတီႈလိၼ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵူၺ်းၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ဢၼ်ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇမႃးႁဵတ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ မႃးႁဵတ်းၼႄႁၢင်ႈၾၢင်  ဝႃႈၵူၼ်းၵဵင်းတုင် ၽွမ်ႉလႆႈၸႂ်ႁၼ်လီသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်းၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်း။ တီႈတႄႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵဵင်းတုင် ဢၼ်ၺႃးတီႉယဵတ်ႈ ၶွၵ်ႈဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီၵၢႆ (ယွၼ်ႉၼႄၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶတ်းသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်း) တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ယင်းပႆႇပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းမီးၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်း။ လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႄႉဢမ်ႇလိုမ်းလႄႈဢမ်ႇပွႆႇဝၢင်းလႆႈ –  ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵဵင်းတုင်ဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။  

ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် ၵမ်းဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1906 ယူႇတီႈၸဝ်ႈၾႃႉ ၸဝ်ႈၵွၼ်ႈၵႅဝ်ႈဢိၼ်းထလႅင် ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းမႃး။ ထိုင် မႃး ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼဝတ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် တၢၼ်းသူၺ်ႇ ၽွင်းငမ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်မၢၵ်ႇပွႆႇတႅၵ်ႇ ထုပ်ႉယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 9/11/1991 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7:41 မူင်း။

ဢွင်ႈတီႈၵဝ်ႇ ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်ၼၼ်ႉ မီးၶွမ်ႊပၼီႊသွင်ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ် ႁိမ်ငိုၼ်း တႃႇ 200 လၢၼ်ႉ (2 ႁဵင်သႅၼ်ပျႃး) သေ ႁဵတ်းႁူင်းႁႅမ်းမၢႆ 1 တႅၼ်းတၢင်ဝႆႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။