မိူဝ်ႈဝႃး မိူဝ်ႈသိုၼ်းၼႆႉ ၶုၼ်ၽွင်းၵဝ်ႇလႄႈ ၽွင်းတၢင်ႇၵဝ်ႇတီႈ UN ၶွင်မိူင်း US ၶဝ် မႃးႁူပ်ႉထူပ်းတင်း ၾၢႆႇၼၸၵၶဝ် ဢၼ်ပဵၼ်မိၼ်းဢွင်ႇ လၢႆႇ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ဢူးဝုၼ်ႇၼႃႉမွင်ႇလုၼ်ႇၶဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁူပ်ႉဢုပ်ႇပႃးၸွမ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽွင်းတၢင် တူင်ႇတၢင်ႇမိူင်းယူႊရူပ်ႊၶဝ် ဢၼ်မႃး မီးယူႇတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ။
Bill Richardson ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၶွင် US ၶဝ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးလၢႆပီၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းယၢမ်ႈၶဝ်ႈမႃးမိူင်းမၢၼ်ႈသေ သမ်ႉပႃးၸွမ်းၼႂ်း ၸုမ်းဢၼ်ထတ်းထွင်ပၼ်ႁႃတီႈမိူင်းရၶႅင်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၽူႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ။
ယူႇတီႈမၼ်းၼႆႉ မၼ်းမီးလွင်ႈႁူပ်ႉတၢင်းထူပ်းၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်ႈၶဝ်ႈၵႄႈၸွႆႈမႃးၵူၺ်း ဢမ်ႇၵႃး ယူႇတီႈၸိုင်ႈမိူင်းမၼ်းၼႆ ၵေႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1994 ပူၼ်ႉ လႆႈပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း တီႈမၼ်းမႃးသေ လႆႈၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းမႃးၼႆလႄႈ ယူႇတီႈၵူၼ်း ပႂ်ႉ ပႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၼိူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းၼႆၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်သူၼ်ၸႂ် ဢွၼ်မုင်ႈမွင်းဝႃႈ Bill Richardson ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမႃးႁႃပၼ် လႆႈ လၢႆးၵႄႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေလီၵၼ်ၶိုၼ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းယူႇ ဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈမွင်းၶႃႈၼေႃႈ။
တၢမ်ၼင်ႇ ၼၸၵၶဝ် ၸိူဝ်းပဵၼ်ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃးတႄႉ ၶဝ်ဢုပ်ႇၵၼ် ၶဝ်တူၵ်းလူင်းၵၼ်လူၺ်ႈလွင်ႈၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ဝႃႈၼၼ် သေတႃႉၵေႃႈ ယူႇတီႈၽူႈထတ်းသၢင် ၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်တႄႉၵေႃႈ လၢမ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၵႃးၵူၺ်းမွၵ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေၵႂၢင်ႈၶႂၢင်လိုၵ်းၼႂ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉယူႇၼႆ ဢွၼ်မုင်ႈမွင်းၸိူင်ႉၼၼ်။ ပဵၼ်လႆႈဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးႁိုင် တီႈမိူင်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊၼႆၵေႃႈ တေလႅၵ်ႈႁူဝ်ပဝ်းမၼ်း ၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈၼႆ ၵဵဝ်ႇ လူၺ်ႈၽွင်းတၢင် ဢၼ်တေမႃးၵႄႈလိတ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈမႂ်ႇၼႆႉ တေၶိုၼ်းတမ်းဝၢင်းထႅင်ႈၵေႃႉမႂ်ႇမႂ်ႇ တေပဵၼ် မႃးၽူႈတႅၼ်းတၢင်မႂ်ႇမႂ်ႇ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈဢၼ်တေပဵၼ်မႃးၼႆႉ တေပဵၼ်မိတ်ႊသတိူဝ်ႊ Prak Sokhonn ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းမိူင်းၵမ်ႊပေႃႊတီႊယိူဝ်ႊ၊ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ သမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းလုၵ်ႉတီႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးၸွမ်ၽွင်းပေႃးမီးယူႇၸမ် 30 ပီမိူင်းယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ငၢႆးငၢႆးၵၼ်တင်း ႁူဝ်ၼႃႈၶွင်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉၼႆ။ ၵွၼ်ႇမၼ်းပႆႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ၽူႈတႅၼ်းတၢင်မႂ်ႇသေ ပွႆႇမႃးမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈမိူင်း US ၶဝ် လူင်ႈၼႃႈသေ မႃးတတ်းႁႄႉဝႆႉၼႆၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။
ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ယူႇတီႈၾၢႆႇၼၸၵ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈသမ်ႉ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းဢၼ်ဝႃႈ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇ လႆႈၶိုၼ်ႈပၢင်ၵုမ်ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ဢမ်ႇလႆႈႁူပ်ႉထူပ်း တၢင်းပၢင်ၵုမ် ဢၼ်ဢႃႊသီႊယၼ်ႊၵႂႃႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း G7 ဢၼ်ဝႃႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆသေတႃႉၵေႃႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်း Super Power မိူင်း US ၼႆႉ ၶဝ်ယင်းမီးလွင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵၼ်ယူႇၼႆ ၶဝ်ၵေႃႈသမ်ႉ ၶႂ်ႈ ဢဝ်ၵုင်ႇဢဝ်မုၼ်မၼ်းဢၼ်ၼႆႉပႃးသေ ၸင်ႇဝႃႈ ယွၼ်းႁပ်ႉႁူပ်ႉထူပ်းမၼ်းၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ။
တီႈတႄႉမၼ်း ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်တိုၵ်ႉၶႂ်ႈႁဵတ်းၵေႃႉတင်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၶဝ်ၶႂ်ႈၶဝ်ႈ ဢွၵ်ႇတိတ်းတေႃႇ လူၺ်ႈဢႃႊသီႊယၼ်ႊ တႄႉ တႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ႁဵတ်းသင်လႄႈဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ၼဝတ ၊ ၼဢၽ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၶိၼ်ႇၺုၼ်ႉ ယၢမ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း လၢႆးတၢင်းဢၼ်ၼႆႉမႃး။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈဢႃႊသီႊယၼ်ႊယွမ်းႁပ်ႉမၼ်းၼႆလႄႈ မၼ်းၵေႃႈလႆႈၵႂႃႇလေႇမိူဝ်းထိုင်တီႈမိူင်းၵျုႇပၢၼ်ႇ ၽိူဝ်ႇပွၵ်ႈမႃးၼႆၵေႃႈ ၶဝ်မႃးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼဝတ ၼဢၽ ၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈတင်းၵၢမ်ႇၽႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းႁိမ်းႁွမ်းၵေႃႈ ယွမ်းႁပ်ႉၶဝ်ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဝႃႈၼၼ်သေ ယဝ်ႉ လိင်ႉလႅၼ်တေႃႇၵူၼ်းမိူင်း၊ ၽၢမ်းတႃတေႃႇၵူၼ်းမိူင်း လွင်ႈဝႃႈၶဝ်ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတၢင်းၵၢၼ်။
ယၢမ်းလဵဝ် ထိုင်မႃး ပၢၼ်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇၼႆႉ ၼႆၵေႃႈ မၼ်းၵေႃႈ မုင်ႈမွင်း ၼင်ႇႁိုဝ်တေၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ၵပ်းသိုပ်ႇလႆႈတိတ်းတေႃႇလႆႈၵၼ် တင်းဢႃႊ သီႊယၼ်ႊ ၼႆႉၸင်ႇၵူႈမိူင်းမိူင်းတေယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ ၸုမ်းၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတၢင်းၵၢၼ် ယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၼႆႉပဵၼ် ႁူဝ်ၼႃႈၸိုင်ႈမိူင်းတၢင်း ၵၢၼ် မၼ်းၵေႃႈၶႂ်ႈၼႄဢၼ်ၼႆႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၼင်ႇမၼ်းမုင်ႈမွင်း ဢမ်ႇပဵၼ်မႃး။ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ယူႇတီႈ ၸၵၸ ဢမ်ႇၼၼ် ၼၸၵ ၼႆႉ မၼ်း ၵူၺ်းတေတိုဝ်ႁူဝ်သေ ႁဵတ်းၵႂႃႇၵူၺ်းႁဝ်းၶႃႈတႄႉ လၢမ်းဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။
ပိၵ်ႉသမ်ႉမႃးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးတၢင်းဢၼ်ၶဝ်တူၵ်းလူင်းၵၼ်မႃးတီႈဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၶေႃႈဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉ ၶဝ်တိုၼ်းတေၼပ်ႉ ယမ်သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်းယူႇၼႆ ၾၢႆႇၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼၼ် သေတႃႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ သမ်ႉၶိုၼ်း ယုၵ်ႉလိူၵ်ႈပႅတ်ႈဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၶဝ်ပၢႆႇပၢၵ်ႈ ပႅတ်ႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၼၼ်ႉ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း ဢၼ်ဝႃႈ တေဢမ်ႇပၼ်ၽူႈလႂ်ၽႂ်လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်း ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ ဢၼ်ၼႆႉ လွင်ႈၼိုင်ႈ၊ သမ်ႉၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်တူၵ်းၶွၵ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ပႆႇပွႆႇတိုၵ်ႉမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ တႃႇတေပဵၼ်မႃးပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းယိုၼ်ႈယွၼ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းတိုၼ်း ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈ မိူင်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊၶဝ်ယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းဢၢပ်ႈပၼ်ဢႃႇၼႃႇ တမ်ႈတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းယုၵ်ႉတၢင်ႇၼၼ်ႉ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၼႆႉၵေႃႈတႃႇတေပဵၼ်မႃးဢမ်ႇမီး။ တိူၵ်ႈတီႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်မႃး ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈယူႇသေတႃႉ ၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၾၢႆႇ NLD ၸုမ်းဢၼ်ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈပႃးမႃး ၵႅဝ်လႆႈ ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ၶဝ်တိုၼ်း တတ်းၶၼ်ႈလႅၼ်ႁူဝ်ႉ မၼ်းဝႆႉယဝ်ႉၼႆ ႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းယဝ်ႉ။
ႁဵတ်းသင်လႄႈႁဝ်းၶႃႈ ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ် ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးတူၺ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ် ၶွင်ၼၸၵၶဝ်ၼႆႉ မၼ်းတေမီးယူႇ 5 ၶေႃႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၶဝ်သိမ်း ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဝႃႈမႃးၼၼ်ႉ –
1 – ၶဝ်တေၶိုၼ်းၶွတ်ႇၽွတ်ႈ UEC ၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊၵမ်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ တေမေးထတ်းထွင်သဵၼ်ႈသၢႆမၢႆ ၽူႈပၼ်သဵင် ၶႅပ်းမေး ဢၼ်ပၼ်သဵင်ဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ။ ပေႃးထတ်းထွင်ယဝ်ႉၼႆ တေၶိုၼ်းသိုပ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ ႁဵတ်းလိူင်ႈလဝ်းတေႃႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ဢၼ်ဝႃႈ သႂ်ႇၶႅပ်းမေး လၢႆၵမ်းဝႃႇ၊ လိင်ႉလႅၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ဢၼ်ၼၼ်ႉ တၢမ်ၼင်ႇၶဝ်ထၢင်ႇထိူမ်ငမ်းငဝ်းၼၼ်ႉ တေဢဝ်လိူင်ႈၵႂႃႇ။
2 – တႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းပေႃးထိုင်တီႈၵႂႃႇ။
3 – ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 သေလႄႈ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးဢၼ်လႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ သၢင်ႈႁႅင်းၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈၶဝ် တေ ၶိုၼ်းႁႃလၢႆးတၢင်းယူတ်းယႃၵႄႈၶႆမၼ်း။
4- ၼင်ႇႁိုဝ် ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ၵတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇထႃႇဝရ ၶဝ်တေႁဵတ်းၸွမ်းၵၢၼ် NCA ဢၼ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ပႅင်ႈၼင်ႇမီး ၼၼ်ႉ ပွင်ပဵၼ်လႆႈၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ တေဝႆႉၼၵ်းပၵ်းၸႂ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ။
5- ၸွမ်းၼင်ႇ 2008 မီးၼၼ်ႉ တေၶိုၼ်းၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈထႅင်ႈဢၼ်မႂ်ႇသေယဝ်ႉ ၽူႈလႂ်ၽႂ် ၸုမ်းလႂ်ဢွင်ႇပေႉၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေ ဢူၼ်းဢၢပ်ႈဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉ တေၶိုင်သၢင်ႈၵႂႃႇ ပိၵ်ႉသမ်ႉၶဝ်ဝႃႈဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ UEC ဢၼ်ဝႃႈတေဢဝ်လိူင်ႈဢဝ် လဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢႃႇၼႃႇမီးၼႂ်းမိုဝ်းၶဝ်လႄႈ ၶဝ်ၵေႃႈလႆႈႁဵတ်းၵႂႃႇ ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလၢၵ်ႇလၢႆးသင်။
ၵမ်းၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၶဝ်တေႁဵတ်းၼႃႈၵၢၼ်ႁႄႉၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉၵႂႃႇ ၼင်ႇႁိုဝ်မၼ်းပေႃးတေပုင်ႈၼႃႈ ထိုင်တီႈလီ ငၢမ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇမၼ်းပဵၼ်ႁိုဝ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶဝ်ၶႂ်ႈၼႄၼႃႈတိူၵ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ႁႄႉၵင်ႈလႆႈယူႇၼႆလႄႈ မႃးဢွၼ်ပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸၼ်ႉငဝ်ႈၶဝ်ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇၶိုၼ်ႈမၼ်းဢမ်ႇပေႃးမီး။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၼိမ်တဵင်ႈ သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃးလွင်ႈတိုၵ်းတေႃးၵၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ယူႇၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈယၢမ်း မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇဢဝ်ၵူၼ်းတၢႆ ၾႆးမႆႈ ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းၵူႈလႅင်းလႄႈ တႃႇတေတမ်းၸႂ်တမ်းၶေႃးပွႆႇလုၵ်ႈလၢင်းၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၼႆၵေႃႈ ၽႂ်ဢမ်ႇသိူဝ်းပဵၼ် လႆႈၼႆလႄႈ တၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇ ၵိူတ်ႇၽႄႈယူႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ယိုင်ႈၶႅၼ်းပဵၼ်ႁႅင်း။
ပေႃးမႃးတူၺ်းၾၢႆႇ ၼႃႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးဢၼ်ဝႃႈၶဝ်တေၶိုၼ်းယူတ်းယႃ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၶဝ်တေၶိုၼ်း ၵွပ်ႇၵူႈၵႂႃႇ တေၶိုၼ်းတႅၼ်းတၢင် ၵႂႃႇႁႂ်ႈ မၼ်းပေႃးထိုင်တီႈလီငၢမ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတၢင်းမုင်ႈမွင်း။ တေႃႈၼင်ႇယေးငိုၼ်း(ပၢၼ်ႇ) ၵူၺ်းၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇပိုတ်ႇလႆႈ။ ငိုၼ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢၼ်ၵႂႃႇမီးၼႂ်းပၢၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇဢဝ်ဢွၵ်ႇလႆႈ။ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၵူႈမိူင်းမိူင်းၼႆၵေႃႈ ယႃႇဝႃႈတေၶိုၼ်ႈသၢင်ႉၶိုၼ်ႈသုင်မႃး ၵူၺ်း မီးဢၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊ ဢၼ်ၼၼ်ၵေႃႈ မုၵ်ႉၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ် ဢၼ်တေပၢႆႈယၢၼ်ဢွၵ်ႇမိူင်းၵႂႃႇယႂ်းယႂ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈႁၼ်ၵူႈမိုဝ်ႈၵူႈ ဝၼ်း။
ၵမ်းၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၶေႃႈတီႈ 4 ဢၼ်ဝႃႈ တေႁဵတ်းၸွမ်းလၢႆး NCA ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ၊ ႁဵတ်းတႄႉယူႇ မိူၼ်တင်းဝႃႈ ဢထမ်ႇမသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ မိူဝ်ႈတင်း KIA ၶဝ် ႁႂ်ႈလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် မိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၶွမ်ႊမတီႊငူပ်ႉငီႉ ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၶွင်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းယႃႇပျေႇဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း PCG ၶွင်ၸုမ်းၶၢင်ၶဝ် ဢၼ် တၢင်တူဝ် KIA ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ် ဢွၵ်ႇၼမ်ႉဢွၵ်ႇတူဝ်မႃး ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၽွၼ်းၵၢၼ်လီ။
မိူၼ်တင်းဝႃႈ တဵၵ်းဢထမ်ႇမသေ ပၼ်ႁႅင်းဢီးဝႃႈ ပေႃးဝႃႈသူဢမ်ႇဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း ပေႃးဝႃႈ သူဢမ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း မိူဝ်ႈၼႃႈထႃႈပၢႆမႃး ၸၢင်ႈ ၺႃးၽွၼ်းႁၢႆႉယႂ်ႇလိူဝ်ၼႆႉ တိူဝ်ႉသၢင်ႈလိူဝ်ၼႆႉဢိူဝ်ႈ မိူၼ်တင်းဝႃႈ တဵၵ်းငႅၼ်းတေႃႇ ၸုမ်းၶၢင်ၶဝ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ႁႃလၢႆးတၢင်းႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇ ဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းၵၼ်သေ ႁႂ်ႈပေႃးၸၢင်ႈလႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇမုင်ႈမွင်း ၶဝ်မုင်ႈမွင်း ပိူဝ်ႈတႃႇတေပၼ်ႁႅင်းဢီးၵူၺ်းၼႆ ႁၼ်ၸႅင်ႈ လႅင်းၶႃႈယဝ်ႉ။
သမ်ႉထႅင်ႈ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ တေၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးတၢင်း NCA ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတူၵ်းလူင်း NCA မီးမႃးၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇႁဵတ်း ၸွမ်းသေဢမ်ႇၵႃးၶဝ်ပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆ NCA မိူၼ်ၸိူင်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 2 ၶဝ်ၵႂႃႇတီႉၺွပ်းဢဝ် ၽူႈၼင်ႈလုမ်းလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၵူၼ်း ၸုမ်း ၶွင် ABSDF ၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်။ ၽူႈၼင်ႈလုမ်းတီႈမျႃႉဝတီႇၼၼ်ႉ ၶဝ်တီႉၺွပ်းၵႂႃႇသေဢမ်ႇၵႃး ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း ထႅင်ႈ သၢမ်ၵေႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႈ မီး 4 ၵေႃႉ။
ဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇပွႆႇၶိုၼ်း တီႈတႄႉမၼ်း ၽူႈၼင်ႈလုမ်းၵပ်းသၢၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၽွင်းတၢင်ၼႂ်းၵႄႈ တပ်ႉမတေႃႇလႄႈ တၢင်းၾၢႆႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၶဝ် လႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်သေ ၶၢၼ်းဢၢပ်ႈဝႆႉ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇ ၽူႈၼင်ႈလုမ်း ၾၢႆႇၵပ်းသၢၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇၽွင်းတၢင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ယင်းတီႉၺွပ်းဢဝ်လိူင်ႈဝႆႉယူႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူၼ်တင်းဝႃႈ NCA ၼႆႉ ၶဝ်ဝႆႉပဵၼ် ၼႃႈတိူဝ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်မိူင်းၵူၺ်း ၵမ်းတႄႉတႄႉမႃး ၶဝ်ဢမ်ႇၸွမ်းၾိင်ႈမၼ်း/ ပိူင်မၼ်း ၶဝ်ပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆယူႇၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းယူႇ။
ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးတူၺ်း ၶေႃႈထီႉ 5 ဢၼ်ဝႃႈ တေႁဵတ်းၶိုၼ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ လၵ်းမိူင်း 2008 သေယဝ်ႉ ပႃႇတီႇလႂ် ၸုမ်းလႂ် ဢွင်ႇပေႉၵၢၼ်မိူင်းမႃးၵေႃႈ ၶဝ်ၶိုၼ်းတေဢူၼ်းဢၢပ်ႈပၼ် ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉပဵၼ် NLD ၸုမ်းၼူၵ်ႉယုင်းလႄႈ ဢမ်ႇ ၼၼ် ၸုမ်းၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊတိတ်ႊသေၸုမ်းၸုမ်းဢွင်ႇပေႉၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈမႃးၼၼ်ႉလူး ၸွင်ႇၶဝ်တေဢူၼ်းဢၢပ်ႈတႄႉၼႄႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လွတ်ႈထၢမ်ယဝ်ႉ။
ႁဵတ်းသင်လႄႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇၶဝ်ႈမႃးလႆႈ ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ပေႃးတတ်းၶၼ်ႈသေ ႁႄႉႁူဝ်ႉဝႆႉ ၶၼ်ႈႁူဝ်ႉဝႆႉ လၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ႁူဝ်ၼႃႈ NLD ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇၶဝ် ဢမ်ႇပၼ်ႁူပ်ႉတင်းၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇပၼ်ဢွၵ်ႇမႃး ၶဝ်တီႉၺွပ်းဝႆႉ တၢင်းၽွင်း တၢင် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၽူႈတႅၼ်းတၢင်ၵူႈမိူင်းမိူင်းၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ႁူပ်ႉ ၵၢၼ်မိူင်းၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁူပ်ႉၵၼ် ယူႇတီႈ NLD သမ်ႉ တေႁဵတ်း ႁိုဝ် ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်သေ ၶဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မီးမႃးၶေႃႈထၢမ်ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈလဵဝ်ၶဝ်ႁွင်ႉပၢင်ၵုမ် ပိူဝ်ႈတႃႇႁဵတ်း ၵႂႃႇၸွမ်းပိူင်လိူၵ်ႈတင်ႈ PR ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇယွမ်း ႁပ်ႉလႆႈလွင်ႈၶဝ်ယိပ်း သိမ်းဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းပၢင်ၵုမ်ၶဝ်။ ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းဢၼ်မီးယူႇ 90 ပၢႆၼၼ်ႉ မီးမွၵ်ႈၶိုင်ႈၼိုင်ႈၵူၺ်းၵႂႃႇၶဝ်ႈၸွမ်း ပၢင်ၵုမ်ၶဝ် တႃႇတေႁဵတ်းၸွမ်း PR ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းဢမ်ႇတူၵ်းၶွင်ႉ၊ တူၵ်းဢႅၵ်ႇၵၼ်လီငၢမ်းလႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လႆႈ တႃႇတေ ႁဵတ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၽူႈလႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇယုမ်ႇၸႂ်ၶဝ်လႆႈလႄႈၼႆ တႃႇတေပဵၼ်မႃးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ တႅတ်ႈတေႃးလီ ငၢမ်း ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတင်းမုင်ႈမွင်း။
ပဵၼ်ႁိုဝ်သေတႃႉၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇၶၵ်ႉၵၢၼ်ၶဝ် 5 ၶေႃႈ ၼင်ႇၶဝ်မီးၼၼ်ႉတႄႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်း သဵင်ႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၶဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်တိုၼ်းတေ တိုဝ်သေႁဵတ်းၵႂႃႇ တေႃႇထိုင်ၶဝ်ပႆႇၵၢၼ်ႉသုမ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်တိုၼ်းတေၼႃထိုဝ်သေႁဵတ်းၵႂႃႇၵူၺ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈဝူၼ်ႉၶွပ်ႈပွင်ႇၸႂ်သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ်ၽႂ်ၸုမ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈယွၼ်းပၢႆးၼႄမွၵ်ႈၼႆႉသေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။
မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ
ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း
9/11/2021
