ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဝၢၼ်ႈလႂ်ဝဵင်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးႁၼ်ႁေႃႇထူင်ယၢင်သီလမ် တမ်းဝႆႉၵၢင်တၢင်းၼႆ ပႆႇဝႃႈသင်သမ်ႉပေႃးၵူဝ်ပေႃးယၢၼ်ႈသေ ဝႄႈၸွၵ်းထူင်လမ်ၼၼ်ႉၵႆၵႆ ယူႇယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉဝႃႈ ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ မၢၵ်ႇမႅင်း မၢၵ်ႇပွမ်း မၢၵ်ႇႁၢင်ႈၵၢင်ၼႆႉ တႅၵ်ႈတီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉတီႈၼိုင်ႈ။
ၵမ်ႈၼမ်သမ်ႉပဵၼ် ၸွၵ်းထူင်လမ် တႅၵ်ႇၸွမ်းၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်း၊ တႅၵ်ႇၸွမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ။
“ပေႃးၶႃႈႁၼ်ထူင်သီလမ်ၼႆ ၶႃႈပေႃးၵူဝ်ၼႃႇယဝ်ႉၶႃႈ။ ၶႃႈဝႄႈၵႆၵႆၵမ်းလဵဝ်ၶႃႈဢေႃႈ ။” ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းတူၼ်ႈတီး ဢႃယု 30 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼေ လွင်ႈမၼ်းၼၢင်း ၵူဝ်ၸွၵ်းထူင်လမ် ၸွမ်းၵၢင်တၢင်း ၼၼ်ႉၼင်ႇၼႆ။
မိူဝ်ႈၽွင်းႁၢင်လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊၼၼ်ႉၵေႃႈ တႅၵ်ႇတီႈၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်း ၼႂ်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီးတီႈၼိုင်ႈ ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းၽဵဝ်ႈယုၵ်းယၢၵ်း လူႉတၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽွင်းလိူၼ်မေႊ ဝၼ်းတီႈ 20 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ထူင်ယၢင်သီလမ်တမ်းဝႆႉၵၢင်တၢင်းလူင် ၵၢင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇလႄႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်လဵပ်ႈယၢမ်း ၵၢင်ဝဵင်း မၢတ်ႇၸဵပ်း 2 ၵေႃႉ။
“ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းသေၸုမ်းၸုမ်းမႃးႁၢင်ႈၵၢင်တႄႉဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈၶႃႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းတေသုၵ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ၶဝ်တေၵုမ်းၵမ်ပိုၼ်ႉတီႈလႆႈၵူႈတီႈၵူႈၸွၵ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ၶိုၼ်းႁၢင်ႈၵၢင် ၶဝ်ၶိုၼ်းတိူဝ်ႉ ၶဝ်ၶိုၼ်းတၢႆ။ ယဝ်ႉသမ်ႉ ဢဝ်လွင်ႈဢဝ်တၢင်းဢၼ်ၼႆႉၼႄၼႃႈတိူဝ်ႈသေ ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၵႂႃႇမႃးၼၼ်ႉၼႃႇ ႁဝ်းတႄႉႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။ ” ၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈဢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၼႂ်းၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢၼ်ယူႇသဝ်းတီႈပွၵ်ႉ ၶျၢၼ်းမျႃႉသႃႇၸီႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ
လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၵေႃႈ မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတီႈ ၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်းလႄႈ ၵူၼ်း ၵဵပ်းယုၵ်းယၢၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလူႉတၢႆ။
ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇႁတ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈယုၵ်းယၢၵ်းတီႈၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်း၊ ၵူၼ်းၵဵပ်းယုၵ်းယၢၵ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းၵဵပ်းၽဵဝ်ႈယုၵ်းယၢၵ်းယဝ်ႉသေဢမ်ၵႃး ၵမ်ႈၽွင်ႈယင်းဢမ်ႇႁတ်း လဵပ်ႈၸမ် ၵွင်ယုၵ်း ယၢၵ်းယဝ်ႉလူးၵွၼ်ႇ။ ပေႃးႁၼ်ထူင်ယုၵ်းယၢၵ်းလမ်ၵေႃႈ တူၵ်းၸႂ်ၵူဝ်ႁႄဝႆႉၼႂ်းၸႂ်ႁင်းၽႂ်မၼ်း။
“ထူင်လမ်လူင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ထူင်သင်ၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉ။ မၼ်းတေတႅၵ်ႇႁိုဝ်ၼႆ ဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈၸိူင်ႉၼႆဢွၼ်တၢင်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢွၼ်ၵၼ်ငိူင်ႉဝႄႈၵႆၵႆ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းသေယဝ်ႉဢေႃႈ” ၸၢႆးဢၢႆႈဢွင်ႇၵူၼ်းမူႇၸေႈလၢတ်ႈ။
ဝၢႆးလင်သိုၵ်းယိုတ်းမိူင်းယဝ်ႉ ၸွၵ်းထူင်လမ်ၵႆႉၵႆႉတႅၵ်ႇၼႃႇလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်ႈဝၢၼ်ႈၵူႈဝဵင်း ၾၢင်ႉသတိ ထူင်လမ်။ ႁၼ်တီႈလႂ်ဝႄႈၵႆၵႆ ထိုင်တီႈဢမ်ႇမီးၽႂ်ၵႂႃႇတူၺ်း လဵပ်ႈၸမ်။
လွင်ႈဝၢင်းမၢၵ်ႇၸွမ်းၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်း၊ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇမႃးသေ မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်လၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်းတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ႁၼ်ႉတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈႁူႉဝႃႈပဵၼ်လွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵူဝ်ႁႄၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။
“ပေႃးႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်းၽႂ်ၼႆ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈႁူႉ ၶႃႈယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၶႃႈလူး။ ” ၸၢႆးဢၢႆႈဢွင်ႇ ၵူၼ်းမူႇၸေႊ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ယိင်ႈၶဝ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတီႈၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်း၊ ယိင်ႈဢမ်ႇမီးၵူၼ်းႁတ်းမႃးၵဵပ်းယုၵ်းယၢၵ်းလႄႈ ယိင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းႁၢင်ႈႁၢႆႉ။ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်း။
ယၢမ်းလဵဝ် မၢင်ပွၵ်ႉယွမ်ႇ မၢင်ဝဵင်းၼႆႉ ထိုင်တီႈၵူၼ်းၵဵပ်းယုၵ်းယၢၵ်းလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ဝႃႈ ႁႂ်ႈဢဝ်ထူင်ယုၵ်းယၢၵ်းဝႆႉၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းၵူၺ်း ၼႆ ၼၢင်းၼၢင်း ၵူၼ်းတူၼ်ႈတီးၵေႃႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
“ ႁဝ်းၶႃႈတမ်ႉဢမ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈယုၵ်းယၢၵ်းတီႈၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်းယဝ်ႉၶႃႈတလဵဝ်။ၶွမ်ႊပၼီႊ ၵဵပ်းယုၵ်းယၢၵ်း ၶဝ်မႃးၵဵပ်းဢဝ်ထိုင်ၼႃႈႁိူၼ်းၼႆႉဢေႃႈ။ ၶႅၼ်းၸႂ်ၵႂႃႇမဵဝ်းၼိုင်ႈသေတႃႉ ပေႃးႁၼ်ထူင်လမ်ၵၢင်တၢင်းတႄႉ တိုၵ်ႉၵူဝ်ယူႇတိၵ်းတိၵ်းၶႃႈ။ ”
ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈလီ ၸုမ်းယိပ်းမၢၵ်ႇယိပ်းမႅင်းၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဢဝ် ၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ၊ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇတေႃႇၵူၼ်းမိူင်း – ၵူၼ်းမိူင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈ ထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။
“ၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ႁဵတ်းတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းၶႃႈ။ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဢဝ်မၢၵ်ႇ မႃးဝႆႉတီႈၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ။ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးတၢင်းၽိတ်းသေ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း /လူႉတၢႆ ။ ၶဝ်ထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉပၼ်တႃႇၵူၼ်းမိူင်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
မိူင်းယႂ်ႇ ဝဵင်းလူင် ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး မိူၼ်ၼင်ႇဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး သီႇပေႃႉ လႃႈသဵဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးလွင်ႈၵူဝ်ႁႄ။ ပေႃးႁၼ်ထူင်လမ် ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း၊ ႁိမ်းၵၢတ်ႇ ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ သမ်ႉပေႃးတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈလူင်ဝႆႉ။
“ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇယူႇတႃႇသေႇၶႃႈ လွင်ႈဝႃႈ တီႈဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင် ထူင်ယုၵ်းယၢၵ်း တႅၵ်ႇ သႂ်ႇၵူၼ်းတၢႆ ၼႆ ။ ၵွပ်ႈၼႆ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ၵူဝ်ဢေႃႈ။ ပေႃးႁၼ်ထူင်လမ်မီးတၢင်းၼႃႈႁိူၼ်းၼႆႉ ၼႆ တေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉ တေလႆႈသိုပ်ႇၾူၼ်းၸူး ပလိၵ်ႈႁိုဝ် ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်းႁိုဝ်ၼႆ သမ်ႉပေႃးၵႂင်ၵႂႃႇမူတ်းၶႃႈဢေႃႈမၢင်ပွၵ်ႈၼႆႉ ”- ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းၵျွၵ်ႉမႄးၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ၵူၼ်းမိူင်းၸင်းၸၢၼ်ႈထူင်လမ် မွၵ်ႈႁိုဝ်ၼႆ ဝၢႆးၼႆႉ ယုၵ်းယၢၵ်းယင်းဢမ်ႇသႂ်ႇထူင်သီလမ်ယဝ်ႉ၊ သႂ်ႇထူင်ဢၼ်သႂ်၊ ဢၼ်မူၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။
ၼၢင်းဢူင်ႇမႃႇ ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ -“ ယုၵ်းယၢၵ်းၵေႃႈၶႃႈတမ်ႉဢမ်ႇသႂ်ႇထူင်သီလမ် ယဝ်ႉၶႃႈတလဵဝ်။ ၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းၵူၼ်းမိူင်းၸႂ်ႉထူင်လမ်သေ ၶဝ် ဢဝ်မၢၵ်ႇသႂ်ႇၼႂ်းထူင်သီလမ် ပႅတ်ႈဝႆႉ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းၵူၼ်းမိူင်းၶိုၼ်း။ ” ဝႃႈၼႆ။
မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပလိၵ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇတွၼ်ႉတီႉၺွပ်းလႆႈၵူၼ်းႁဵတ်းသေပွၵ်ႈ။ ပဵၼ်ၽႂ်ႁဵတ်း ႁဵတ်းယွၼ်ႉသင်ၼႆၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇတွၼ်ႉႁူႉတႅတ်ႈတေႃးသေပွၵ်ႈ ။
ၵူၼ်းၸၢႆးၼုမ်ႇ ဢႃယု 27 ပီ ၵူၼ်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈဝႃႈ- “ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈတႅၵ်ႇမႃး တိူဝ်ႉၵူၼ်းမႃးၸိူင်ႉၼႆ ၵူၼ်းၵေႃႈဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈၵေႃႉမဵဝ်းမဵဝ်း ။ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇတွၼ်ႉႁူႉ လွင်ႈတႄႉမၼ်း သေပွၵ်ႈ။ တီႉၵေႃႈ ဢမ်ႇတီႉလႆႈသေပွၵ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်းသေတႄႉ ၶႆႈတိုၵ်းသူၼ်းဝႃႈ ၸုမ်းလႂ်ႁဵတ်း ၵေႃႈယဝ်ႉ ယႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း။ ဝူၼ်ႉထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းသေၵမ်း” – ဝႃႈၼႆ။
ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 6-7 လိူၼ်ၼႆႉ ဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ၊ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉၵေႃႈ ၽႄႈလၢမ်း၊ ၼႂ်းဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင် မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉတီႈၼိုင်ႈ တိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ၊ ပေႃးပဵၼ်တီႈဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈသမ်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်၊ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ။ ၵွပ်ႈၼႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းသေ ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဝဵင်း ၸဵမ် ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ လႆႈၵူဝ်လႆႈႁႄ ယူႇၵူႈဝၼ်း။
