Tuesday, March 19, 2024

သၢမ်ၶႃၵဵင်းယၼ်မၼ်ႈၵွၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၸင်ႇတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ

Must read

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်း ၶိုၼ်ႈမႃးဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း မီးသွင်ပီလိူဝ်မႃးဢိတ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ၊ ၸွမ်းၼင်ႇ ၾိင်ႈၵၢၼ်မိူင်းမီးဝႆႉၼၼ်ႉ တေမီးၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၾၢႆႇတႅၼ်းၽွင်းသၽႃးလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၾၢႆႇတတ်းသိၼ်လုမ်းတြႃး (တွၼ်ႇၾိင်ႈ)ၼႆ သၢမ်ၶႃၵဵင်းယၼ်မၼ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၸင်ႇတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼႆ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈႁူႉႁၼ်ၸွမ်းၵၼ်ယူႇ တင်းမူတ်း။

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

တီႈၼၼ်ႈ ပေႃးမႃးတူၺ်းတႅၼ်းၽွင်းသၽႃးၼႆႉ ၸွင်ႇမၼ်းသမ်ႉႁႅၼ်းတမ်းပၼ်လႆႈၾိင်ႈမိူင်း လွင်ႈၾၼ်ႊၻႃႊငိုၼ်းတွင်း ပိူဝ်ႈတႃႇယုၵ်ႉမုၼ်းပၼ်လႆႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၸိုင်ႈမိူင်းႁိုဝ်ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈၶႂ်ႈထတ်းသၢင်ၸွမ်းလွင်ႈၼႆႉဢိတ်းၼိုင်ႈ။

- Subscription -

တႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်) ၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်မႃး တေမီးယူႇ 7 ၵမ်းၵမ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇႁဝ်းၶႃႈႁူႉထိုင်ၵၼ်တႄႉ ပၢင်ၵုမ်တႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸုပ်ႈတီႈ 2 ၵမ်းထူၼ်ႈ 7 ၼႆႉ ၸမ်တေယဝ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ၊ ၸမ်တေလႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼင်ႇၼၼ် ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်းၼႆ ပၢင်ၵုမ်တႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵမ်းတီႈ 2 ၼႆႉ ဢၼ်ႁႅၼ်းတမ်း ယဝ်ႉၵႂႃႇၾိင်ႈမိူင်း တေမီးယူႇ 29 ဢၼ်။ ၵမ်းၼႆႉၾိင်ႈမိူင်းယုၵ်းယၢင်ႇ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ဥပဒေကြမ်း) ဢၼ်တိုၵ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တီႈၼႂ်း တႅၼ်းၽွင်းၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉ တေမီးယူႇ 26 ဢၼ်၊ ဢၼ်တိုၵ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်ယူႇ တီႈၼႂ်းတႅၼ်းၽွင်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (အမျိုးသားလွှတ်တော်)ၼၼ်ႉ တေမီးယူႇ 4 ဢၼ်။

ၼႂ်းၼင်ႇၼၼ် ဢၼ်ၽႅဝ်ထိုင်တီႈတႅၼ်းၽွင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေမီးယူႇ 11 ဢၼ်။ ၼႂ်း 11 ဢၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ၾိင်ႈမိူင်းယုၵ်းယၢင်ႇ လွင်ႈငိုၼ်းၶွၼ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (အခွန်ကောက်ဥပဒေကြမ်း)ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ဢၼ်ၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈသမ်ႉ မီးထႅင်ႈၾိင်ႈမိူင်း ဢၼ်တေမူၼ်ႉမႄးၶိုၼ်းလွင်ႈၶွၼ်ႈတုမ်ၵတ်းယဵၼ်လႄႈ လွင်ႈၶပ်ႉယႆပႆၶွၼ်ႈၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်။ ပွင်ႇဝႃႈဢၼ်ၼႄၵၢင်ၸႂ်လႆႈၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈသမ်ႉမီးဝႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ- (စုဝေးခြင်းနှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာစီတန်းလှည့်လည်ခြင်းဆိုင်ရာဥပဒေ) တေမီးဢၼ်ၼႆႉ။

ၾိင်ႈမိူင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းမႃးပဵၼ်လွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈထိုင် ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ ပေႃးလႆႈတိုၼ်ႇၽၢၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁၼ်။ ၵွပ်ႈသင် ပေႃးမႃးတူၺ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၾိင်ႈမိူင်း လွင်ႈၶွၼ်ႇငိုၼ်းတွင်းၼၼ်ႉၼႆၸိုင် ပူၼ်ႉမႃးၼႂ်းလၢႆဝၼ်းၼႆႉၵူၺ်း ယူႇတီႈၶုၼ်ၽွင်းဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ဢူးမွင်ႇမွင်ႇၸူဝ်းၼႆႉ လၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈၵုင်ႈလႄႈၼႂ်း တိူင်းမၼ်းတလေးၼႆႉ တေတႄႇၵဵပ်းၶွၼ်ႇၵႂႃႇ၊ ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်မီးၼႂ်းႁိူၼ်းၵူႈလင်လင်ၼၼ်ႉ တႄႇဢဝ် 200 ပျႃးၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၵႂႃႇ တေၵဵပ်းၶွၼ်ႇၵူႈယၢင်ႇၵူႈပိူင်ၼႆလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း တိုၼ်ႇၽၢၼ်ႈၵၼ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။

ပေႃးတေမႃးတူၺ်းလွင်ႈၶွၼ်ႇၼႆႉၼႆၸိုင် ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုမ်းၼူၵ်ႉယုင်း ၶိုၼ်ႈမႃးမီးမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီၼႆၵေႃႈ ၼွၵ်ႈသေၵဵပ်းၶွၼ်ႇ ၼွၵ်ႈသေၶၢႆၶူဝ်းၶွင်တိုၼ်းလၢင်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇၼႂ်းလိၼ်တႂ်ႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ႁႃထႅင်ႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးတၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးမီး။ ၵူၺ်းလႆႈႁၼ်ၶဝ်ၵူႈယိုမ်ငိုၼ်းမိူင်းၼွၵ်ႈလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းၵဵပ်းၶွၼ်ႇ၊ ႁဵတ်းၼႆသေဢဝ်ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၼ်း ပၼ်ႇႁွၼ်ႈၵႂႃႇၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ်ၵူၺ်း။

ပေႃးၼၼ်ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇၼႆႉ ၵွပ်ႈသင်လႄႈမၼ်း ဢမ်ႇၶိုပ်ႈၼႃႈၶိုၼ်ႈသုင်မႃး၊ ပေႃးမႃးတူၺ်းတေမီးယူႇ လွင်ႈတၢင်းမၼ်းလၢႆဢၼ်။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈထတ်းႁၼ်တႄႉ- 1.ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ပၢႆးမိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်တဵင်ႈ၊ ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းပၢႆးမိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶိုပ်ႈၼႃႈမႃး၊ တိုၵ်ႉၵိူတ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းယူႇၶိူဝ်းယႂ်း ၼႆႉၵေႃႈလွင်ႈၼိုင်ႈ။ 2.ယွၼ်ႉပေႃႇလသီႇၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ဢမ်ႇတၢႆတူဝ်၊ ၵမ်းၵမ်းၶၢႆႉလၢႆႈပေႃႇလသီႇ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးယူႇတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်တိုၼ်းလၢင်းၶဝ် ဢမ်ႇႁတ်းဝၢင်းၸႂ်ယုမ်ႇယမ် ၼႆႉၵေႃႈတေပႃးလွင်ႈၼိုင်ႈ။ ထႅင်ႈလွင်ႈတီႈ 3 တႄႉ လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိတ်းသိလ်လိူင်ႇၼမ်မႃးတိၵ်းတိၵ်း၊ ပွင်ႇဝႃႈလွင်ႈႁပ်ႉၵိၼ်ငိုၼ်းယဵတ်ႈငိုၼ်းမွၼ်ၼႆႉ မီးၵႂႃႇၵူႈထၢၼ်ႈထၢၼ်ႈ၊ ၵူႈထၢၼ်ထၢၼ်၊ ၵူႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈထတ်းႁၼ်ၸွမ်းၼင်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလႄႈ ၶေႃႈမုလ်းဢၼ်ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ် ယိုၼ်ႈတၢင်ႇဝႆႉတင်းၼမ်။

ၶေႃႈတီႈ 4 တေပဵၼ်လူၺ်ႈလွင်ႈတီႈလိၼ် ႁႆႈ ၼႃး ပိူဝ်ႈတႃႇတေၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇတင်းတပ်ႉသိုၵ်း တပ်ႉမတေႃႇ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း ၸိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် ႁုပ်ႈယိုတ်းဝႆႉတင်းၼမ်တင်းလၢႆသေ ဢမ်ႇပၼ်ၶိုၼ်းထိုင်တီႈ ပေႃႈႁႆႈမႄႈၼႃးၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တႄႉတႄႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းပၼ်လႆႈပေႃႇလသီႇ ပိူဝ်ႈတႃႇတေၵႃႉၶၢႆတေႃႇမိူင်းၼွၵ်ႈ၊ မိူင်းၸိူင်ႉမိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈသၢၼ်ဢၼ်တၢင်ႇၸူးတီႈမိူင်းၶႄႇလႄႈသင်၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ သၢၼ်ထူဝ်ႇသၢၼ်ငႃး ဢၼ်တၢင်ႇၸူးတီႈမိူင်းၶႄႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵႃႉၶၢႆတေႃႇၵၼ်လႆႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈပႆႇပဵၼ်လႆႈ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ သၢၼ်ထူဝ်ႇသၢၼ်ငႃး ဢၼ်သူင်ႇၸူး မိူင်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊ/ၵလႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ တၢမ်ၼင်ႇမိူင်းၼၼ်ႉတမ်းဝၢင်းပၵ်းပိူင်ၸိူင်ႉၼင်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်းၶၢႆၸွမ်းၵူၺ်း၊ ပေႃးဝႃႈမိူင်းၼၼ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇသိုဝ်ႉယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈၵိုတ်းယိုတ်းၵႂႃႇ။ ပွင်ႇဝႃႈဢမ်ႇမီးပေႃႇလသီႇပိူင်ၵၢၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၶဝ် ၼၼ်ႉၵေႃႈတေပႃးလွင်ႈၼိုင်ႈ။

ၵမ်းၼႆႉပေႃးမႃးတူၺ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ဢၼ်မၼ်းႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးၸၢင်ႈႁဵတ်းသင်တႄႉတႄႉလႄႈ ၵူၺ်းမႃးၵဵပ်းၶွၼ်ႇၸွမ်းပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ယူႇတိၵ်းတိၵ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁၼ်ယူႇ။ ၶွၼ်ႇဢၼ်ပိူၼ်ႈၵဵပ်းယူႇတင်းၵမ်ႇၽႃႇ၊ ၵူႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းယူႇၼၼ်ႉတႄႉ တေမီးယူႇ 4 တွၼ်ႈၵူၺ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉတေမီးယူႇ ဢၼ်ၵဵပ်းၸွမ်းၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉတေလႆႈသႂ်ႇၼႆႉ တေမီးယူႇ 1.Income tax ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈၶွၼ်ႇဢၼ်ၵဵပ်းၸွမ်းငိုၼ်းၶဝ်ႈ။ 2. တေမီး Payroll tax ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈငိုၼ်းၶွၼ်ႇဢၼ်ၵဵပ်းၸွမ်းႁူဝ်လိူၼ်။ 3. Property tax ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈၶွၼ်ႇ တီႈလိၼ်/သူၼ်/ဝၢင်း/ႁိူၼ်းယေး၊ ႁဵတ်းၸွမ်းဢၼ်ၼႆႉ။ လိုၼ်းသုတ်းမီးထႅင်ႈ 4. Consumption tax ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၶွၼ်ႇဢၼ်ႁဝ်းသိုဝ်ႉၸႂ်ႉၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ တေမီးယူႇၶွၼ်ႇ 4 ပိူင်ၼႆႉၵူၺ်း။

ၼႂ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းယူႇဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁၢင်ႈႁၢႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈတိုၼ်ႇၽၢၼ်ႈၸွမ်းၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ Income tax ၶွၼ်ႇငိုၼ်းၶဝ်ႈ။ ၶွၼ်ႇငိုၼ်းၶဝ်ႈဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈငိုၼ်းလိူၼ်သေယဝ်ႉ လူၺ်ႈတၢင်ႇလွင်ႈတၢင်ႇတၢင်းသေမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈမႃး မိူၼ်ၸိူင်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် ၶွမ်ႊပၼီႊ၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆတၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်သေ လႆႈမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တႃႇတေလႆႈၵဵပ်းၸွမ်း။

တီႈၼႆႈ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ငိုၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈငိုၼ်းလိူၼ်၊ ငိုၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇၼႄလႆႈ လွင်ႈတၢင်းၵႃႉၶၢႆဢီႈသင်သေ ၶဝ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ပေႃးဝႃႈမႃးပၼ်ငိုၼ်းၶွၼ်ႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ဢၼ်ၶဝ်တမ်းဝၢင်းမၢႆမီႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉၸိုင် ပေႃးဝႃႈတၼ်းမႃးၶိုတ်းပၢႆးၼႂ်း 3 လိူၼ် တေလႆႈပၼ် 3% ၵူၺ်း၊ ပေႃးဝႃႈမႃးပၼ်ငိုၼ်းၶွၼ်ႇ 3% ငိုၼ်းဢၼ်ၵိုတ်းတင်းသဵင်ႈတင်းလူင်ၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ငိုၼ်းၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။

ပေႃးသမ်ႉတူၵ်းလိုၼ်းၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်၊ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေမႃးပၼ် ငိုၼ်းၶွၼ်ႇၼႆၸိုင် သမ်ႉတေၵဵပ်း 5% ၊ ပေႃးပၼ်ယဝ်ႉ 5% ၵေႃႈ ငိုၼ်းဢၼ်ၵိုတ်းၼႂ်းမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ငိုၼ်းၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် လႆႈႁၼ်ၶဝ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းမၵ်းမၼ်ႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ်။

ဢၼ်ၼႆႉသမ်ႉႁဵတ်းပိူဝ်ႈတႃႇဢီႈသင်ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈမႃးတူၺ်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈငိုၼ်းတင်းၼမ်တင်းလၢႆၼႆႉ ၵူၺ်းၵႂႃႇမီးၼႂ်းမိုဝ်းၸဝ်ႈငိုၼ်းသႃးၶဝ်၊ ၵူၺ်းၵႂႃႇမီးၼႂ်းမိုဝ်းပေႃႈၵႃႉလႄႈ ပႃးတင်းၵူၼ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸိူဝ်းဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်၊ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁၼ်ယူႇ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ငိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေမႃးပဵၼ်ငိုၼ်းၶွၼ်ႇပိူဝ်ႈတႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေလႆႈၵမ်ႈဢေႇၵူၺ်း။ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းတႄႉ ၵူၺ်းတေပဵၼ်တႃႇႁူၺ်းႁွင်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးငိုၼ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈ တၢင်းၵၢၼ် ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉလႆႈႁၼ်ယိူင်းဢၢၼ်းၶဝ် ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။

ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်မႃး ယူႇတီႈတႅၼ်းၽွင်းသၽႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သမ်ႉ ၸွင်ႇတေႁၢင်ႈႁႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး ၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇၼႄႇ ႁဝ်းၶႃႈမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်းၼႆမၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇတူၵ်းထုၵ်ႇ၊ မၼ်းတိုၼ်းသၢၼ်ၶတ်းၵၼ်တင်းၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉမႃး ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးထတ်းတူၺ်းထႅင်ႈတွၼ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈတေၵဵပ်းၸွမ်း Property tax ဢၼ်ၵဵပ်းၸွမ်းႁိူၼ်း တီႈလိၼ် ဝၢင်းႁိူၼ်း ပႃးတင်းၼင်လိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉမီးသုၼ်ႇသႂ်ႇ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းသႂ်ႇၸွမ်းယူႇ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၶိူင်ႈၶူဝ်း၊ TY ၊ တူႈယဵၼ်၊ တင်ႇၼင်ႈ၊ Air con ၊ ၸၢၵ်ႈလွႆးၶူဝ်းၸဵမ်ၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁဝ်းသိုဝ်ႉတီႈႁၢၼ်ႉ/တီႈသႅင်ႇမၼ်းၼၼ်ႉ ပေႃးလႆႈသႂ်ႇၶွၼ်ႇ Consumption tax ဢၼ်ဝႃႈၶွၼ်ႇၶူဝ်းၶွင်ၼၼ်ႉ ပေႃးသႂ်ႇယဝ်ႉပွၵ်ႈၼိုင်ႈ၊ ၽိူဝ်ႇၽႅဝ်မႃးၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်း ၼႂ်းႁိူၼ်းၼႂ်းယေးသမ်ႉ တေၶိုၼ်းမႃးၼပ်ႉၵႃႈၶၼ်မၼ်းဝႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းလိူဝ် 200 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်လႄႈ တေၶိုၼ်းၵဵပ်းထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တင်းလုမ်ႈၾႃႉၽႂ်ဢမ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း၊ ၸိုင်ႈမိူင်းလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃးလႄႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၼႃႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးလႄႈ ငဝ်းလၢႆးၸိုင်ႈမိူင်း တေဢူၼ်ဢၢၼ်မေႃးမႄးၵႂႃႇႁိုဝ် ႁဝ်းၶႃႈတႄႉလႆႈမႆႈၸႂ်ၸွမ်းဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။

တီႈတႄႉမၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လူဝ်ႇငိုၼ်းမိူဝ်ႈလႂ် တေၶိုင်ႁႃၵဵပ်းတီႈၵူၼ်းမိူင်းသေယဝ်ႉ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵႂႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆးၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵဵပ်းၶွၼ်ႇတီႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၼ်း ပၼ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၵႂႃႇလႆႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵဵပ်းငိုၼ်းတီႈၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၵမ်ႉၵႅမ်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်း ႁဝ်းၶႃႈတႄႉပွင်ႇၸႂ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ၸိုင်ႈမိူင်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ ပိူၼ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ်ၵူၺ်း။

ငိုၼ်းၶွၼ်ႇဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသႂ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇႁဵတ်းတၢင်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇၵၢႆႇၶူဝ်၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁဵၼ်းႁူင်းယႃ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈဝဵင်းမႂ်ႇမိူင်းမႂ်ႇ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်း Budget ၵူႈထၢၼ်ၽွင်းလူင်ၵူႈဢၼ် ဢၼ်တေၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉပွင်ႇၸႂ်ၸိူင်ႉၼၼ်။

ပေႃးဝႃႈတႃႇတေၸႂ်ႉတိုဝ်း တႃႇတေၵၢႆႇၶူဝ်မႄးတၢင်း၊ တႃႇတေၵေႃႇသၢင်ႈဝဵင်းမႂ်ႇႁိုဝ် တႃႇတေၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းႁဵၼ်းႁိုဝ် ၸၼ်ႉၸွမ်ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းသဵင်ႈတႄႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ တၵ်းလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ႁင်းၵူၺ်းမၼ်းသေယဝ်ႉ ႁႃထႅမ်သႂ်ႇၵႂႃႇၸင်ႇတေတူၵ်းထုၵ်ႇ။ မိူဝ်ႈလႂ်မီးမႃး လွင်ႈတၢင်းတႃႇတေၸႂ်ႉတိုဝ်းငိုၼ်း ၵူၺ်းၶိုင်ႁႃၵဵပ်းတီႈၵူၼ်းမိူင်းတိၵ်းတိၵ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆးၵၢၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်။

ၼင်ႇႁိုဝ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပွင်မိူင်းယူႇယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် တေဢမ်ႇႁဵတ်းၽိတ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈတႅၼ်းၽွင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တၵ်းလႆႈၵွၼ်းၵိူင်ႈပၼ် ၵတ်းၵတ်းၶႅင်ၶႅင်၊ တၵ်းလႆႈၶတ်းၶၢၼ်ႉပၼ်ၵႅၼ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင်ၶႅင် ၸင်ႇတေမီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၶႂ်ႈမီးၸိူင်ႉၼင်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈ ယူႇတီႈလုမ်းတႅၼ်းၽွင်း သမ်ႉတေႁႅၼ်းတမ်းပၼ်မၢႆမီႈၸွမ်းတၢင်းလင်မၼ်းၵူၺ်းၼႆၸိုင် ၼင်ႇႁဝ်းၶႃႈလႆႈလၢတ်ႈမႃးဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ သၢမ်ၶႃၵဵင်း ဢမ်ႇယၼ်မၼ်ႈၵၼ်ယဝ်ႉလႄႈ တၵ်းၸၢင်ႈဢူပ်ႇလူမ်ႉသုၵ်ႈသၢႆးၵႂႃႇတၢင်းၼႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉထတ်းႁၼ်ၼင်ႇၼႆသေ ယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆႈ၊ မႂ်ႇသုင်ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်းၶႃႈ။

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း
02/03/2018

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း