ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝလ်း သုၸၼ်ႇတီႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢၼ်ၸဝ်ႈမႄႈဢိင်ႊငႄႊ သႃႊၵျႅၼ်ႉ (Inge Sargent) ႁွင်ႉၸဝ်ႈၼၢင်းသုၸၼ်ႇတီႇ မႁႃႇ တေႇဝီႇၼၢင်းၶၢင်းႁူဝ် မိူင်းသီႇပေႃႉ မွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်ၵူႈပီၼၼ်ႉယၢမ်းလဵဝ်မီးယူႇ 12 ၵေႃႉ။ ၸိူဝ်းၶဝ်ၸဝ်ႈလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းသၢင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးဝႆႉယူႇႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ၽွင်းၶၢဝ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း ထႅင်ႈယဝ်ႉလႄႈ ဝၢႆး ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2020 ၼႆႉ ၸိူဝ်းၶဝ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်းတႆးလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ၸၢႆးယွတ်ႈၶမ်း ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈလႆႈ ၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ်ဝႆႉ ၶႃႈဢေႃႈ။
ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ် ပဵၼ်မိူင်းတီႊမူဝ်ႊၶရေႇသီႊ ယုၵ်ႉမုၼ်းပၢႆပၺ်ၺႃပၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼမ်ၼမ်
ဝၢႆးပၢင်လိူၵ်ႈ 2021 ၵႂႃႇ ထႅင်ႈ တၢင်းၼႃႈၶၢဝ်းတၢင်း 5 ပီ ၼၼ်ႉ ပေႃးပႃႇတီႇတႆးပေႉ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်းတႆးမီးႁႅင်းမႃးပေႉမႃး သုၼ်ႇလႆႈတိုဝ်ႉတၢင်းပဵၼ်မႃးၼႆ ၸဝ်ႈၶူး မိင်ႇတၵ ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ မိူဝ်ႈပီ 2019 ၼၼ်ႉလၢတ်ႈဝႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸုမ်းပႃႇတီႇလႄႈၽူႈ ယႂ်ႇ ၵူၼ်းလူင် ပွင်သၢင်ႈပၼ် ႁူင်းႁဵၼ်း တႃႇပၢႆးပၺ်ၺႃၼမ်ၼမ် ဝႃႈၼႆ။
ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈႁူင်းႁဵၼ်းဝႆႉၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈလၢၼ် တႆးႁဝ်းသမ်ႉပေႃးတေၶဝ်ႈၸႂ်ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းမႃးၼႆ ယူႇတီႈၸုမ်းၵၢၼ် မိူင်းႁဝ်းၸွႆႈၵၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်သေ တိုၵ်းသူၼ်းပၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးႁဝ်းပေႃးတေၶဝ်ႈၸႂ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်း။ ႁဵတ်းသင် လႄႈဝႃႈၼႆ ယူႇတီႈႁဝ်းၸဝ်ႈထတ်းသၢင်တူၺ်းဢၼ်ႁဝ်းသုမ်းၵၢၼ်ႉၼႂ်းၵၢၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉႁဝ်းဢိုပ်းၵၢၼ် ႁဵၼ်း။ တႄႇဢဝ်ၵၢၼ် ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁဵၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉသင်လႄႈႁဝ်းသုမ်းၼႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢိင်ၼိူဝ်ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်သိူဝ် ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၵတ်းယဵၼ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈ မိူင်းတီႊမူဝ်ႊၶရေႇသီႊ လႆႈသုမ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း ဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းၵၼ်မႃးတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ။
ႁဝ်းၶႃႈ ၵုမ်ႇမႃးတၢင်ႇတၢင်းၽိတ်းၵၼ်ဝႃႈ ႁဵတ်းသင်ၵူၼ်းတႆးႁဝ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈၸႂ်ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ႁဝ်းသုမ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းမႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်ၶႃႈ။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ သိုပ်ႇၼႆႉၵႂႃႇ မၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆးမႃး ၵၢၼ်ႁဵၼ်း၊ ၵၢၼ် သွၼ်၊ ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၽႂ်မၼ်းပိူၼ်ႈပိုတ်ႇဝႆႉပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းယဝ်ႉ။
သင်ႁဝ်းလႆႈတိုဝ်ႉတၢင်း ၊ မီးဢႃႇၼႃႇ တႃႇၵုမ်းၵမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉဢမ်ႇ ပူၵ်းပွင်ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ် ၼိူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼုမ်ႇတႆးႁဝ်း ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ထႅင်ႈလၢႆပီတၢင်းၼႃႈၵေႃႈမၼ်းတေဢမ်ႇပိူင်ႈသင်ၵၼ်တၢင်းလၢႆပီပူၼ်ႉမႃး မိူၼ်ၵဝ်ႇၶိုၼ်းၵူၺ်း။
ၵွပ်ႈၼႆၶႂ်ႈႁႂ်ႈၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် တႅၼ်းၽွၼ်းၶဝ် ဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းသႂ်ႇၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼုမ်ႇတႆးႁဝ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ် ဢွင်ႈ ပၼ်တၢင်းႁူႉ ပူၵ်းပွင်ပၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ပူၵ်းပွင်ပၼ်ၸုမ်းပရႁိတ ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တိုၵ်းသူၼ်းပၼ် ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်း ၶဝ်ႈၸႂ်ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းမႃးၼမ်ၼမ်။
သင်ဝႃႈ ႁဝ်းပေႉမႃးယဝ်ႉၼႆၸိုင် ယႃႇပေဝူၼ်ႉၼႂ်းၵႄႈၶၢဝ်းတၢင်း 5 ပီၵူၺ်း ႁႂ်ႈဝူၼ်ႉပၼ် ၵႆၵႆယၢဝ်းယၢဝ်း ၶတ်းၸႂ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်တႃႇၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းႁႂ်ႈပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇတိူဝ်းတွၼ်းၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ။
လူဝ်ႇတူၺ်းၶိုၼ်းပိုၼ်း တိုၼ်းလူဝ်ႇလိူၵ်ႈ ၽူႈတႅၼ်း ဢၼ်ႁတ်းတေႃႇသူႈပၼ်တႃႇႁဝ်း
ၸၢႆးသူႉ ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ မိူဝ်ႈပီ 2016 တႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ တႃႇတေလႅၵ်ႈလႆၢႈမိူင်းႁဝ်းႁႂ်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉတႄႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးထုၵ်ႇလီၶုၵ်းၸႂ်လႆႈၶိုၼ်း ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ ပဵၼ် မႃးမိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈႁဝ်းၶႃႈ မီးဝႆႉၶွမ်ႊမတီႊ ၸဝ်ႈၾႃႉ 7 ၸဝ်ႈလႄႈ ၽူႈတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ 7 ၵေႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈလိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 7 ဝၼ်း 1947 ၼၼ်ႉ တၢင်တူဝ်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးလႄႈ ႁူဝ်မႃႇႁဝ်းပဵင်းပိူၼ်ႈ ဢုပ်ႇၵၼ် တင်းၽူႈ ဢွၼ်ႁူဝ် ထုင်ႉလိၼ်ပဵင်းၶဝ် သၼ်လွႆၶၢင်၊ ၶျၢင်း လႄႈ မိူင်းယၢင်းလႅင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ် ၵေႃႇ တင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႄႈ တႃႇတေတၢင်တူဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း။
မိူဝ်ႈလဵဝ် ပိူၼ်ႈဢဝ်ၵၢၼ်မိူင်းသေ သိူဝ်ႇတၢင်းမႃးပၼ်ၼႆႉ ထိုင်မႃးပွၵ်ႈၵမ်း 3 ပီ 2020 ၼႆႉ တေလႆႈပၼ်သဵင် ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလိူၵ်ႈႁႃ မုၵ်ႉၸုမ်းလႄႈ သုၼ်ႇတူဝ်(ပူၵ်ႉၵူဝ်ႇ) ဢၼ်တေတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းလႆႈ လီလီသေလႄႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဝ်းတေႃႇသူႈတႃႇတေလႆႈၶိုၼ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆ။
ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈပွင်ႇၸႂ်ၼင်ႇၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ်မေႃၵမ်ႉၸွႆႈၼႂ်းၵၢၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ႁဝ်း ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းႁဝ်း တႃႇတေၵႂႃႇလႆႈထႅင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇမိူင်းႁဝ်းပေႃးတေၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။
ဢွမ်ႇလွမ်ႉၽွမ်ႉၽဵင်ႇၵၼ်တႃႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ
ဝၢႆးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတႆးႁဝ်းၼင်ႇၵၼ် ဢွမ်ႇလွမ်ႈၽွမ်ႉသဵင်ၵၼ်၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈလႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ် မီးယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆးတင်းသဵင်ႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢွမ်ႇလွမ်ႈၽွမ်ႉသဵင်ၵၼ် ၸွႆႈၵၼ် ပူၵ်းပွင် ၸတ်းၵၢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ် တွၼ်ႈတႃႇမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ် ၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၵႂႃႇၶႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူင်ႉၼႆၶႃႈဢေႃႈ ယူႇတီႈၶႃႈၶႂ်ႈႁၼ်တႄႉ။
ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ပႃႇတီႇတႆးဢွင်ႇပေႉၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁဵတ်းပၼ်ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၶႂ်ႈလႆႈ
မေႃယႃ ၼၢင်းလႃႈ ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ မိူဝ်ႈပီ 2014 လၢတ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ပႃႇတီႇတႆးဢွင်ႇပေႉၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁဵတ်းပၼ်ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၶႂ်ႈလႆႈ ဝႃႈၼႆ။
သင်ပဵၼ်လႆႈတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းလူင်မိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ဢွင်ႇပေႉၶႃႈဢေႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၼႆၸိုင် ၵူၼ်းလူင်မိူင်းတႆး ႁဝ်းၶႃႈ ႁႂ်ႈမီးသုၼ်ႇတႅပ်းတတ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ႁဝ်းၶႃႈ ၵမ်းသိုဝ်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃးဢမ်ႇပဵၼ်ၼႆၸိုင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်း ႁဝ်းၶႃႈ တေတၢင်ႇယွၼ်းသင် မၼ်းတေဢမ်ႇပဵၼ်သင်မႃးလႆႈၶႃႈ။
တေႃႈၼင်ႇမိူဝ်ႈပၢၼ်လုင်းၸၢႆးဢၢႆႈပဝ်း ပဵၼ်ၽွင်းလူင်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈဢွၼ်ၵၼ်တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၽွင်းလူင်ၸွႆႈထႅမ်ႁၢမ်ႈပၼ် ၶွမ်ႊမၼီႊ ၸိူဝ်းမႃးၶုတ်းၶမ်းၼႂ်း ၼႃးႁႆးလူင်ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းယင်ႉပၼ်သဵင်ႈသဵင်ႈ တႃႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းသူၼ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈမူၼ်ႉမႄးပၼ်ၶိုၼ်း ႁႂ်ႈမၼ်းမိူၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇ မိူၼ်မိူဝ်ႈပႆႇလႅဝ်ၼၼ်ႉ ၶီႈၵူမ်ႇၶီႈလိၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉၼႂ်းၼႃးမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢဝ်ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈမူတ်းမူတ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပေႃးတေလႆႈႁဵတ်းၵိၼ်ၶိုၼ်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၶွမ်ႊပၼီႊယင်းပႆႇလူင်းၶုတ်းသဵင်ႈ ။မၼ်းၸဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇ ၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းလူင်ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆသေတႃႉၵေႃႈ တႃႇတေပၼ်ၶႂၢင်ႉလူင်းမႃးၶုတ်းၼၼ်ႉ မၼ်းယူႇတီႈ ၼေႇ ပျီႇတေႃႇၵူၺ်း ႁဝ်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇတႅပ်းတတ်းသင်လႆႈ ဝႃႈဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈ။
မၼ်းၸၢႆးတႄႉ လၢတ်ႈတီႈၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် ႁႂ်ႈႁဵတ်းပၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်းယွၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင်မႃး မိူဝ်ႈပီ 2014-2015 ၼၼ်ႉ တႄႉ ၶဝ်ၵေႃႈမႃးႁဵတ်းဢဝ်ၼႃႈဢဝ်တႃၵူၺ်းၶႃႈ ၶွမ်ႊပၼီႊၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ။ ဝႃႈတေဢဝ်ၶီႈလိၼ်ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈမူတ်းမူတ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈၶႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈၶႃႈ။ မႃးႁဵတ်းဢဝ်တၢင်းႁၢင်ႈလီမၼ်းသေ ထၢႆႇႁၢင်ႈၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်းၶႃႈ။ ဝၢႆးမႃးၵေႃႈ မိူၼ် ၵဝ်ႇၶိုၼ်းၵူၺ်းၶႃႈ တီႈၼႃးႁၢႆးလူင်ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ။
ပေႃးမီးငမ်းယဵၼ်/ ၵတ်းယဵၼ်ၸင်ႇ လွင်ႈယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈၵူၼ်းမိူင်းတေတိူဝ်းတွၼ်းႁၢင်ႈလီ
ၸဝ်ႈၶူးသီႇရိထမ်ႇမ ဝဵင်းဢိၼ်း ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ မိူဝ်ႈပီ 2012 လၢတ်ႈဝႃႈ ၽူႈဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉၶႂ်ႈႁႂ်ႈထွမ်ႇသဵင်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ သၢင်ႈပၼ် ႁႂ်ႈမီး လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်၊ ငမ်းယဵၼ် တႃႇႁႂ်ႈလွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း တိူဝ်းတွၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃး ဝႃႈၼႆ။
ယူႇတီႈသုၼ်ႇတူဝ်ၸဝ်ႈသေ လၢတ်ႈတႄႉ ပေႃးဝႃႈဝၢႆးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း မီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈၽဵင်ႇ ပဵင်းလႄႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸွမ်းၼင်ႇပၢၼ်တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈမီး ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၵၼ်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဝၢၼ်ႈ မိူင်းႁဝ်းၶႃႈတိုၵ်ႉပဵၼ်ၽွင်းၶၢဝ်းတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊတိုၵ်ႉတႄႇမႂ်ႇလႄႈ ယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇလႆႈႁပ်ႉႁူႉလွင်ႈသုၼ်ႇ ၽွၼ်းလီမၼ်းတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၵၼ်ၵႃႈႁိုဝ် ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈႁဝ်းၶႃႈ။
ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၵမ်ႈၼမ်တႄႉ ပႆႇလႆႈၸိမ်းတူၺ်းလွင်ႈထၢင်ႇ ႁၢင်ႈလႄႈ လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း၊ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵၼ် ၵႃႈႁိုဝ်။
ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဝၢႆးသေပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉယဝ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၽူႈဢၼ်ၶိုၼ်ႈယိပ်းဢႃႇၼႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတူၺ်းပုၼ်ႈသုၼ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ် ဢၼ်တိုၵ်ႉတုၵ်ႉၶယူႇၼၼ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ သဵင်ဢၼ်လႆႈပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈဝႆႉတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၼင်ႇဢၼ်ၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ် ၼမ်တိူဝ်းလိူဝ်ၼႆႉမႃးထႅင်ႈ ပေႃးၼႆၸိုင် မိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ တေမီး လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်၊ ငမ်းယဵၼ်။
ပေႃးဝႃႈ မီးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်/ ၵတ်းယဵၼ် ၼႆၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း လွင်ႈယူႇလွင်ႈသဝ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၵေႃႈ တေတိူဝ်း တွၼ်း တေႁၢင်ႈလီမႃးလိူဝ်သေၼႆႉယူႇ။
ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵူႈၵေႃႉမီးသုၼ်ႇလႆႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ယႃႇလႆႈၵူဝ်ႁႄ
ဝၢႆးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်မိူင်းတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇ မိူၼ်မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉႁႂ်ႈမီးသုၼ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈ။
မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ၊ ၵၢၼ်လၢတ်ႈၸႃ ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ လွတ်ႈလႅဝ်း ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈၵူဝ်ႁႄၵၼ် ယူႇတီႈၶႃႈ သေ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼႆၶႃႈ။
ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးယဵၼ်၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်ပၢၼ်ၼၢင်းယိင်းၼင်ႈၼႂ်းသၽႃး
မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉ မီးမႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈ သွင်သိုပ်ႇသွင်ပၢၼ်။ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပင်တိုၵ်းယင်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ၶိူဝ်းယႂ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပႆႇလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်။ ၼၢင်းမွၼ်းၵဵင် ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ မိူဝ်ႈပီ 2010 တႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ ဝၢႆးလင်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးယဵၼ်၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၼၢင်းယိင်းၶဝ်ႈၼင်ႈၼႂ်းသၽႃးၼမ်ၼမ် တႃႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ဝႃႈၼႆ။
ပိုၼ်ႉထၢၼ်ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ ဝၢႆးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ၼႆႉ ယိူင်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈႁၼ်မိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ဢၼ်ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇမၼ်းၶႃႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သမ်ႉတေလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်ယူႇ။ ႁဵတ်းသင် လႄႈသမ်ႉဝႃႈၼႆၸိုင် ယွၼ်ႉႁဝ်းလုၵ်ႉတီႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမႃးထိုင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ပႃးၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈ ၽွင်ႈလႄႈ သိုၵ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ။ တင်ႈဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇ တႃႇႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈ တေမီးၸၢဝ်းၶိူဝ်းသုၼ်ႇၽဵင်ႇပဵင်း၊ ယိင်းၸၢႆးၽဵင်ႇပဵင်း ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈမီး ပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸႅတ်ႈၸၢင်ႈ ၶႃႈ။
ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးဝၢႆးလင် 2020 ၼႆႉ ၶႃႈၶႂ်ႈႁၼ်ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ႁႂ်ႈမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ပၢင် တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်သေတီႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁၼ် ၽွင်းတႅၼ်းၼၢင်းယိင်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၼႂ်းသၽႃးမိူင်းတႆးဢမ်ႇဝႃႈ၊ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢမ်ႇဝႃႈ ႁႂ်ႈမၼ်းမီးၼမ်တိူဝ်းၶိုၼ်ႈမႃး 30 % ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် မွၵ်ႈ 30 % ၵေႃႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းလီ ၶႃႈတႄႉၶႂ်ႈႁၼ်လၵ်း လၵ်းသွင်ၶေႃႈၼႆႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၶႃႈဢေႃႈ။
ပေႃးပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊတရႄႊၸႅတ်ႈၸၢင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းတိုၼ်းတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ
လၢတ်ႈလူၺ်ႈၸွမ်းပိူင်တီႇမူဝ်ႇတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းလူဝ်ႇမီးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈလႄႈပဵၼ်ၸွမ်းထမ်း တြႃး။ တႃႇလႆႈမႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၵူၼ်းမိူင်းမႃး ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွင်ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်မီးၸႂ်ၽိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၶၢဝ် သႂ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းတႃႇၵူၼ်းမိူင်း။ ပေႃးပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊတရႄႊၸႅတ်ႈၸၢင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းတိုၼ်းတေၶိုၼ်ႈယႂ် ၸၢႆးၽူးမိူင်း ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ မိူဝ်ႈပီ 2008 လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ဢၼ်မုင်ႈမွင်းလႄႈဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈတႄႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇဢၼ်တေၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈဝၢၼ်ႈ မိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊတရႄႊၸႅတ်ႈၸၢင်ႈ ဢၼ်ၸႄႈမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈၸတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ဢမ်ႇဝႃႈလွင်ႈ ၽွင်းငမ်း လွင်ႈၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈလႄႈ လွင်ႈတႅပ်းတတ်းတြႃး၊ ပႃးၸဵမ်သုၼ်ႇလႆႈပိုၼ်ႉထၢၼ် သုၼ်ႇလႆႈငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ သုၼ်ႇလႆႈႁဵၼ်းသွၼ်ၽႃႇသႃႇပေႃႈမႄႈတူဝ်ၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇသုၼ်ႇ လႆႈၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်း ပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈၸႂ်ႉၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ ဢမ်ႇဝႃႈၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းႁူင်းယႃ ၼႂ်းလုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼႂ်း လုမ်းတြႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ပေႃးတူၺ်းၵႃႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းသေဢမ်ႇၵႃး မီးပႃးလွင်ႈၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်ၵၼ် ။ ယွၼ်ႉ ၼၼ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵတ်းယဵၼ် ၊ မီးသိုၵ်းမီးသိူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈလႆႈ ယူႇၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းသိူဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈလႆႈၼီမႃးပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်။
ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ သုမ်းသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ပူၵ်းပွင်ၽဝၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ မၢင်ၸိူဝ်းထိုင်တီႈ ပေႃးလႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်း လႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်မိူင်းပိူၼ်ႈ။ သင်ၶုၼ်မိူင်းႁဝ်း မီးၸႂ်လီ မီးၸႂ်ၵႂၢင်ႈမီးၸႂ် ႁၵ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၸိုင် လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမိူင်းႁဝ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇတူၵ်းလိုၼ်းမိူင်းႁိမ်းႁွမ်းႁဝ်းသေဢမ်ႇၵႃး တေပူၼ်ႉပႃးထႅင်ႈ ၵွၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မေႃႇတိုၼ်းလၢင်းသၽႃႇဝ မိူၼ်ၼင်ႇ မေႃႇၵႅဝ်ႈသႅင်ငိုၼ်းၶမ်း ၼမ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵေႃႈမီးၼမ်လႄႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ။ ႁဝ်းလူဝ်ႇမီးၶုၼ်မိူင်းဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ မေႃၸတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇတႃႇၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း လႆႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။
ယွၼ်ႉၼၼ် တႃႇလိူၵ်ႈၶုၼ်မိူင်းလီ လိူၵ်ႈႁႃၽူႈတႅၼ်းလီၼၼ်ႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈလႄႈပဵၼ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ ယဝ်ႉ။
