တၢင်းပဵၼ်ၽႄႈလၢမ်းပတ်းပိုၼ်ႉ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉ ၵူဝ်ၽႄႈလၢမ်းမႃးၸွမ်း ႁႅင်းၵၢၼ် ယၢၼ်မိူင်းၼႆသေ ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ မိူင်းထႆး ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်း တီႈႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းယူႇ လၢႆလၢႆ ၸႄႈတွၼ်ႈ လၢႆလၢႆႈၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းထႆး တွၼ်ႈၼိူဝ်။
တင်ႈတႄႇ ၵၢင်လိူၼ် သႅပ်ႊထိမ်ႊပိူဝ်ႊ မႃးတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၶၢဝ်းတၢင်း ႞ ဝူင်ႈပၢႆၼႆႉ ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း၊ ၾၢႆႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈၵူၼ်းဢွၵ်ႇ၊ ၾၢႆႇယူႇလီ မိူင်းထႆး ႁူမ်ႈၵၼ် လၢႆလၢႆ ႁွင်ႈၵၢၼ်သေ လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႇထတ်း တီႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းယူႇသဝ်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းမႂ်ႇ၊ လမ်းပၢင်း၊ လမ်းပုၼ်း၊ ၵဵင်းႁၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ လၢႆလၢႆၸႄႈတွၼ်ႈ။
“ ၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉ၊ ၾၢႆႇယူႇလီ၊ ပလိၵ်ႈ၊ သိုၵ်း ၊ တေႃးမေႃး/ၾၢႆႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း၊ ဢေႃးသေႃ/ သိုၵ်း ၵူၼ်းမိူင်း ၼမ်ၼႃႇၶႃႈ ၶဝ်မႃး ပေႃးတဵမ်ႁိူၼ်းဢေႃႈ။ ႁႅင်းသိုၵ်း သမ်ႉပႂ်ႉတၢင်ၼွၵ်ႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ ၶဝ်ႈထတ်းၵူၼ်း ထတ်းဝတ်းဝႂ်၊ ထတ်းဢၼ်ၽိတ်းမၢႆမီႈ၊ တႅၵ်ႈထတ်းတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢေႃႈ။ မႄႈႁဝ်းသမ်ႉမႃးယူႇ ၸွမ်းႁဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈၼႃႇ လႆႈၶၢႆႉ ၵႂႃႇဝႆႉၼႂ်းသူၼ်မၢၵ်ႇမူင်ႈ ပုၼ်ႉဢေႃႈ ၶေႃးပေႃးၶူမ်ယဝ်ႉၶႃႈ တုၵ်ႉၶဢေႃႈ ယူႇမိူင်းပိူၼ်ႈၵေႃႈ” – ၼၢင်းဢေးၶမ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်သူၼ် မၢၵ်ႇမူင်ႈ ဝဵင်းလမ်းပုၼ်းလၢတ်ႈၼႄ ၼင်ႇၼႆ။
ၼႂ်းမိူင်းထႆးတွၼ်ႈ ၼိူဝ် 9 ၸႄႈတွၼ်ႈ – ၵဵင်းမႂ်ႇ၊ ၵဵင်းႁၢႆး၊ လမ်းပုၼ်း၊ လမ်းပၢင်း၊ မႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးႁႅင်းၵၢၼ် ယၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းတႆး ၶဝ်ႈယူႇ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်။ ၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇၵူၼ်း မီး 8 မိုၼ်ႇပၢႆ ။ သၢပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး တွၼ်ႈၼႃႈ ၼႃႈတၢင်း တူၵ်း ၼႆႉ တိတ်းၸပ်းမိူင်းထႆး ၵွပ်ႈၼၼ် ၸိူဝ်းယူႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈဝႃႈပဵၼ်တႆး ၵမ်ႈၼမ်။
“ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈထတ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈ ထတ်းတီႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းယူႇၵူၺ်း။ ႁိူၼ်းထႆး ဢၼ်ႁပ်ႉ ၸၢင်ႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ထတ်းပႃးယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင် ၸွင်ႇၶဝ် ႁွင်ႉ ၵူၼ်းဢၼ်ၽိတ်း မၢႆမီႈ ၊ ၵူၼ်းလၵ်ႉၶဝ်ႈမႃး မႃးယူႇၸွမ်းဝႆႉ၊ ၵူဝ်ၶဝ် ပႃးတၢင်းပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉၼႃႇ။ ႁဝ်းၶႃႈ ႁဵတ်းၸွမ်း ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸီႉသင်ႇမႃး ၵူၺ်း” – ၼႆ ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ဢၼ်လူင်းထတ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼႄသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ တၢင်းလၢႆ ၼင်ႇၼႆ။
တင်ႈဢဝ်ႁၢင်လိူၼ်ဢေႃးၵတ်ႉ မႃး ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ၽႄႈလၢမ်းႁွပ်ႈသွင် လုၵ်ႉဢဝ်ၵူၼ်းမီးတၢင်းပဵၼ် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ႁဵင် လႄႈ မိူင်းထႆး ၵူဝ်တၢင်းပဵၼ် ၽႄႈလၢမ်းမႃးၸွမ်း ႁႅင်းၵၢၼ် ယၢၼ်မိူင်းၼႆသေ ပိၵ်ႉဢိုတ်း တၢင်းၶဝ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇ တီႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်၊ တီႈဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တင်းမူတ်း။
“ဢၼ်ဝႃႈ မီးၶႂၢင်ႉပိုတ်းယိုဝ်းႁႅင်းၵၢၼ် ၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၵၢၼ်လၵ်ႉၵႃႉ လၵ်ႉတေႃႉ ယႃႈမဝ်းၵမ် ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်တႄႉ ပိုတ်းယိုဝ်းဢေႃႈ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ လႄႈ ႁႅင်းၵၢၼ် ၶၢမ်ႈမိူင်းတႄႉ ပေႃးတီႉလႆႈၵေႃႈ သူင်ႇပွၵ်ႈ/ပၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၶဝ်မႃးၼၼ်ႉၵူၺ်း” – ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ထႆး လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
ယၢမ်းလဵဝ်ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ မီးၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ႁူဝ်ၵူၼ်းမီး 5263 ၵေႃႉ၊ ၵူၼ်းတၢႆ မီး 81 ၵေႃႉ။ ဢွၼ်ၼႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ၵူၼ်းမီး တၢင်းပဵၼ် 300 ပၢႆ ၊ ၵူၼ်းတၢႆ မီး 6 ၵေႃႉ ၵူၺ်း။ ၶၢဝ်းတၢင်း ႁိမ်းလိူၼ်ၼႆႉ ၵူၼ်းပဵၼ် ပုင်ႈၶိုၼ်ႈၼမ်ၼႃႇလႄႈ မိူင်းၶႄႇ မိူင်းထႆး ၶဵင်ႈၶႅင်လွင်ႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈ။
မိူင်းထႆးတႄႉ မီးၵူၼ်းပဵၼ် 3506 ၵေႃႉ၊ တၢႆ 59 ၊ ၵူၼ်းၸပ်းမႂ်ႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မီး 6 ၵေႃႉ ၊ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ သမ်ႉၵူၼ်းၸပ်းမႂ်ႇ ၼႂ်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ မီး 393 ၵေႃႉ။ ပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉတႄႉ ၵူၼ်း ၸပ်း မီး 31 လၢၼ်ႉ၊ တၢႆ 9 သႅၼ်ပၢႆ ။ ဢၼ်ၸပ်းၽႄႈၼမ် တီႈသုတ်း (ပဵၼ်တီႈ 1 ) တၢႆၼမ်တီႈသုတ်း ပဵၼ်မိူင်းဢမေႊရီၵၼ်ႊ၊ မိူင်းၶႄႇ ဢၼ်ငဝ်ႈတႄႇၽႄႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ မီးယူႇ တီႈ 41 ၊ ၼႂ်း ႁိမ်း 210 ၸိုင်ႈမိူင်း ပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ။
