ၼႂ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၼႆႉမီးၼၢင်းယိင်းလႄႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ မၢဝ်ႇသၢဝ် ၶဝ်ႈၶႅင်ႇပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 30 ပႃႊသႅၼ်ႊ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉသဵင်ႁူဝ်ၸႂ်သၢဝ်လဝ်း ၼေႃႇၽူႈတႅၼ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် တူင်ႉတွတ်ႇၼိူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။
ၶႂ်ႈပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းလႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ တေၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈဢွင်ႇပေႉ
ၼၢင်းလၢဝ်ဝၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်းလူင် ၸၢႆးႁွင်ၶမ်း၊ ၼၢင်းၶမ်းယူင်ႇ၊ ၸႃတိ တီႈယူႇ ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျွင်း ပွၵ်ႉ1 ဝဵင်းၵဵင်း တုင်။ မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတူင်ႉ 2 ၵေႃႉ ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢႃယု မီး 25 ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ယဝ်ႉၸၼ်ႉၸွမ် ပၢႆးဢိင်းၵလဵတ်ႈ B.A English ။ ပၢင်လိူၵ်ႈ တင်ႈ 2020 ၼႆႉ ယူႇၼႂ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် သေ တေၶဝ်ႈၶႅင်ႇ သၽႃးၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 1 ဝဵင်းၵဵင်းတုင်။
ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇၸွႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း၊ ပေႃးၶဝ်ႈၼႂ်းပႃႇတီႇ၊ ၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈ တေၸၢင်ႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈပွင်ပဵၼ်လႆႈ ၼင်ႇမုင်ႈမွင်းယူႇၼႆသေ ၸၢင်ႇၶဝ်ႈမႃးတူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းၼႆႉဢေႃႈ။
တွၼ်ႈတႃႇတေဢွင်ႇပေႉၼႆႉ ၶႃႈႁဝ်းတေၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈဢွင်ႇပေႉၶႃႈ။ တၢင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ယူပ်ႈယွမ်းဝႆႉ လွင်ႈငိုၼ်း သေတႃႉ တေၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈဢွင်ႇပေႉၶႃႈ။ ဢမ်ႇလႆႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇတဵမ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈမွၵ်ႈ 70-80 ၼႆႉဢေႃႈ။ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းၸွႆႈ သူၼ်းတုမ်ၵေႃႈ ယူပ်ႈယွမ်းၽွင်ႈယူႇဢေႃႈ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ လႄႈ ဢမ်ႇပေႃး ႁတ်းပွႆႇတူဝ် ပွႆႇၸႂ်ၵႂႃႇၸွမ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသူၼ်းတုမ်။
ပေႃးၶႃႈႁဝ်းဢွင်ႇပေႉမႃးၼႆ တေပူၵ်းပွင် ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ၺႃ ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဝၢၼ်ႈႁဝ်း မိူင်းႁဝ်းဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ၼႆႉ ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ၺႃ ယူပ်ႈယွမ်းတင်းၼမ် တႃႇဝၢၼ်ႈႁဝ်းမိူင်းႁဝ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵေႃႈ ယူပ်ႈယွမ်းတင်းၼမ် ၶႂ်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉပၢႆးပၺ်ၺႃႁဝ်းၶႃႈ ယူပ်ႈယွမ်း လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈမီးတင်းၼမ် ပေႃးမီးပၼ်ပၢႆးပၺ်ၺႃဢၼ်ၶႅမ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇ တႃႇတေမီးၵၢၼ် မီးငၢၼ်း ႁဵတ်းသေ ပူၵ်းပွင်ပၼ်လႆႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။
ၶႂ်ႈမီးလွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းလႄႈၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း
ၼၢင်းသႅင်ႁွမ်ၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်းလူင် လုင်းဢွင်ႇငႄႇ (လူႉသဵင်ႈ) ပႃႈၼႃးလႃႇၸီႇ ၸႃႇတီႇ တီႈယူႇ ဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ၊ ယဝ်ႉၸၼ်ႉၶူး B.A ပၢႆးပိုၼ်း၊ မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ 2 ၵေႃႉ၊ သင်ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းမႃး တေပူၵ်းပွင်ပၢႆးပၺႃႇၺႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼၢင်းယိင်း ႁႂ်ႈၵၢၼ်ၵမ်ႉထႅမ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။
ဢွၼ်ၼႃႈၼႆႉ ၶႃႈႁဝ်းယၢမ်ႈ တူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းပရႁိတ ပွၵ်ႉၵုင်းၶမ်း၊ ပဵၼ်ၽူႈယိပ်း ၾၢႆႇသဵၼ်ႈမၢႆ ႁူင်းႁေႃး ဝိႁၢရ် ထၢတ်ႈသုမၼ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး/ တောင်ကြီးမြို့ ရွှေသူဌေးကုန်း သုမနစေတီကျောင်း၊ ဓမ္မာရုံ – စာရင်းကိုင် ။
ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶႃႈ တီႈဝဵင်းလွၵ်းၸွၵ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇပေႃးသႂ်ႇၸႂ် လွင်ႈပၢႆးပၺ်ၺႃ ၊ တႃႇပၢႆးပၺ်ၺႃတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵေႃႈ လူဝ်ႇထႅင်ႈတင်းၼမ်။ တွၼ်ႈတႃႇၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်း ပေႃးတေၶဝ်ႈမႃး ၸွႆႈသၢင်ႈ ၸွႆႈၶိုၼ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးလႄႈ ၸင်ႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်း ပႃႇတီႇ ၵၢၼ်ႈမိူင်းဢေႃႈ။ ယူႇတီႈၶႃႈ ႁဝ်းႁၼ်တႄႉ လွင်ႈၶဝ်ႈပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈလိူဝ်ပိူၼ်ႈတီႈသုတ်း ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈပေႃး ႁၼ်ႁဝ်းၶႃႈဝႃႈ ႁဝ်းပူၵ်းပွင်ပၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၼၢင်းယိင်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလႆႈ။ ပေႃးၶႃႈလႆႈ ၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းသၽႃး ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၵႂႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆ လွင်ႈတႃႇတေႁဵတ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ၵူႈဢၼ်ၼၼ်ႉ ၶႃႈတေ ႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ် ယွၼ်ႉၼၼ် ၶႃႈႁဝ်းၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႈမႃး တူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ။
တွၼ်ႈတႃႇ တေဢွင်ႇပေႉၼႆႉ ၶႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၶႃႈတေဢွင်ႇပေႉၼႆသေ ၸင်ႇၶဝ်ႈမႃးလိူၵ်ႈတင်ႈၶႃႈဢေႃႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ တီႈ ၼႂ်းၶဵတ်ႇသဵင်မၢႆ 2 ၶႃႈၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈမီးၼမ်။ ၶႃႈၼၢင်းတေၶတ်းၸႂ် လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ သပ်းလႅင်း ၼႄ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း၊ ၵၢၼ်တႃႇႁူမ်ႈႁႅင်းပူၵ်းပွင် ႁႂ်ႈပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၼၼ်ႉ တေၵႂႃႇသပ်းလႅင်းၼႄ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေဢွင်ႇပေႉလႆႈၶႃႈဢေႃႈ။
ပေႃးၶႃႈႁဝ်း ဢွင်ႇပေႉမႃးၼႆ ၶႃႈတေၶဝ်ႈၸႂ် သူၼ်းဢီးတႃႇလႅၵ်ႈလၢႆႈလၵ်းမိူင်း/ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 ၶႃႈဢေႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁႂ်ႈမီးမႃးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းလႄႈ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈတႅတ်းတတ်းႁင်းၶေႃ ႁဝ်းၶႃႈဢေႃႈ။
လုၵ်ႉတီႈၽဝၵူၼ်းၼုမ်ႇ ယုမ်ႇၸႂ် ၶႂ်ႈပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်း
ၼၢင်းၸၢမ်ၶိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း ၵေႃႉထူၼ်ႈ သွင် ပေႃႈ လုင်းၸၢႆးၵျေႃ၊ မႄႈ ၼၢင်းတဵမ်၊ ၸႃတိ တီႈၵိူတ်ႇ ဝဵင်းပၢင်လွင်း ၊ ပဵၼ်ၵေႃႉတေ ယူႇတီႈ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်သေ ၶဝ်ႈၶႅင်ႇ ၽူႈတႅၼ်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 1 သၽႃးၽႄႈမိူင်း ဝဵင်းပၢင်လွင်း ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇဢဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းသိူဝ်ႇပိုၼ်ႉ ဢဝ်လၵ်ႉပိူင် ပူၵ်းပွင်မိူင်းတႆး သိူဝ်ႇပိုၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇၶဝ်ႈ မႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း” – ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈၶႃႈႁဝ်း တူင်ႉၼိုင်ယူႇၼႂ်းၵၢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵေႃႈ ၶႃႈႁဝ်းၶဝ်ႈၸႂ် သူၼ်ၸႂ် ၼႂ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းဝႆႉယူႇဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၶဝ်ႈၸႂ် ပႃးၸႂ်ယူႇၼႆၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇမီးၵေႃႉၸုင်ၸၼ်ၼၼ်ႉၶႃႈၼႃႇ။ ဝၢႆးမႃး လုၵ်ႉတီႈၸုမ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇဝဵင်းပၢင်လွင်းသေ ၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႈပႃးမႃး ၼႂ်းၸုမ်း SNLD ၼႆႉၶႃႈယဝ်ႉ။ တေႃႈလဵဝ်လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းပေႃႇလသီႇ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် သေ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၶၵ်ႉတွၼ်ႈၼၢင်းယိင်းလႄႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ တႃႇ 30 % ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းၵျိူၵ်ႈ ၵေႃႈ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇဢဝ် ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း(လူမျိုးအခြေခံ) ပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇ၊ ဢဝ်ပိုၼ်ႉမူႇ/ပိုၼ်ႉပိူင် ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၸႄႈမိူင်း (ပြည်နယ်အခြေခံ) ၼႆႉပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇ။ ပေႃးမႃးတူၺ်း တီႈ ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ပေႃးဢဝ် ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းဝႃႈၼႆၸိုင် တွၼ်ႈတႃႇတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ႁူဝ်ၵူၼ်း လႅပ်ႈႁၼ်ဢေႇဝႆႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ မီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ် ၼိူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉသေ ၸင်ႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉၶႃႈ။
ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢွင်ႇပေႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈႁဝ်း ပွင်ပဵၼ်လႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ တေသိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ၵႂႃႇ၊ ႁႂ်ႈပေႃးဢွင်ႇပေႉဢေႃ။ ဝၼ်းတီႈ 12/9/2020 ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၸုမ်းတႃႇ ဢွင်ႇပေႉသေ တေတႄႇလူင်းသူၼ်းတုမ်ၵႂႃႇ ပိူဝ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈဢွင်ႇပေႉၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။
ပေႃးၶႃႈၼၢင်း ဢွင်ႇပေႉမႃးတႄႉ တေတူၺ်းထိုင်ပၼ် ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပၢင်လွင်းႁဝ်းၶႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေ ႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ ႁႂ်ႈပေႃးမီးလွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၸွႆႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ် လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်း ႁဝ်းၶႃႈ ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢၢၼ်းၸုၵ်းမၼ်ႈတၢင်းၾၢႆႇၵူၼ်းမိူင်းသေ ၸွႆႈထႅမ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၼၼ်ႉ ၶႃႈဢေႃႈ။
ပိူဝ်ႈတႃႇသုၼ်ႇလႆႈ ၽဵင်ႇပဵင်းလႄႈ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း
ၼၢင်းလၢဝ်ၶမ်း ၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢင်းမေႃယႃ ၸွႆႈၵၢၼ်ၵိူတ်ႇ ၊ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း – ၸၢႆးဝႃႇလိင်ႇတီႉ၊ ၼၢင်းၸိင်ႇမၢတ်ႈ ယူႇဝၢၼ်ႈ ၼွင်ၶူမ်း ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ 4 ၵေႃႉ၊ ပဵၼ်ၵေႃႉယႂ်ႇသုတ်း။ “ယူႇသဝ်းၼႂ်း ၼႃႈလိၼ် ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ပဢူဝ်းလႄႈ ၶႂ်ႈဢွင်ႇပေႉၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇ ပူၵ်းပွင် ပိုၼ်ႉတီႈ ႁႂ်ႈၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း မီးလွင်ႈ ၽဵင်ႇပဵင်း” ၼႆသေ ၸင်ႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်း ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈ တီႈၼင်ႈၽူႈတႅၼ်း သၽႃးၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ ၼိုင်ႈ ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ။
ယိူင်းဢၢၼ်းသုင်သုတ်း ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီး သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၽဵင်ႇပဵင်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ယူႇဝႆႉၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ပဢူဝ်းဝႆႉလႄႈ ပေႃးၶႃႈဢွင်ႇပေႉမႃး ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တူၺ်းပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း တေတူၺ်းပႃး တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁဝ်းၶႃႈပႃး ႁႂ်ႈလႆႈသုၼ်ႇၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်မူတ်းမူတ်းၶႃႈဢေႃႈ။
တွၼ်ႈတႃႇ တေဢွင်ႇပေႉႁႃႉ ဢမ်ႇဢွင်ႇပေႉႁႃႉ ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ ပႆႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈလႆႈ ယွၼ်ႉႁူဝ်ၵူၼ်းပီႈၼွင်ႉ တႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ မီးဢေႇဢေႃႈ။ ပေႃးမႃးၼိူင်းၵၼ်ၼႆ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပိူၼ်ႈ တေၼမ်လိူဝ်ႁဝ်းတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၶႃႈ။
ပေႃးၶႃႈႁဝ်း ဢွင်ႇပေႉမႃးၼႆတႄႉ တေထႅမ်ႁႅင်း သူၼ်းဢီး ႁႂ်ႈလႆႈတႅမ်ႈၶိုၼ်းလၵ်းမိူင်း/ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 ဢၼ်မႂ်ႇၶႃႈဢေႃႈ။ ဢမ်ႇၶႂ်ႈမူၼ်ႉမႄး ယဝ်ႉၶႃႈ။ တီႈၼႂ်းလၵ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မႃးဢၢၼ်ႇတူၺ်း၊ လူတူၺ်းၼႆ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်။ မၢင်ဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႁုပ်ႈဝႆႉ မၢတ်ႉဝႆႉၶိုၼ်းၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်း။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ၶႃႈႁဝ်းတေၸွႆႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ပီႈၼွင်ႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈ ၼင်ႇၵၼ်လႄႈ လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ဢၢၼ်းၶဝ်ႈႁႃငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉမၼ်းသေ ယွၼ်ႉသင် ပဵၼ် မႃးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ပေႃးတေလႆႈသုၼ်ႇ ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်မႃးၼၼ်ႉၶႃႈ။
ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႂ်းပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ လႆႈထူပ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝႃႈ လွင်ႈသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလီပဵင်းပိူၼ်ႈ၊ လွင်ႈၾႆးၾႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလီပဵင်းပိူၼ်ႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းပႃႇတီႇတႆးႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇယၢမ်ႈဢွင်ႇ ပေႉမႃးၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈသေ ၵူၼ်း ဢၼ်ႁဵတ်းၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၽေႃႇၼမ်ႉၼႄတူဝ်၊ ၶဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းၵႂႃႇ တႃႇဝၢၼ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းၶဝ်ၵူၺ်း။ ပေႃးၵူၼ်းပိူၼ်ႈ ဢွင်ႇပေႉၵႂႃႇ ပိူၼ်ႈမီးသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၼမ် လိူဝ်ႁဝ်း ဢမ်ႇမီးၽႂ်တူၺ်းလူ ၸိူဝ်းႁဝ်း။ ပေႃးၶႃႈၼၢင်း ဢွင်ႇပေႉတႄႉ တိုၼ်းဢမ်ႇယႅၵ်ႈ ၼႃႈလဵၵ်ႉၼႃႈယႂ်ႇၶႃႈ။
ငိုၼ်း လုၵ်ႉၼႂ်းသၽႃးလူင်းမႃးၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၸွမ်း ဢမ်ႇႁၼ် ၸွမ်းသင် ၊ ပဵၼ်ၽႄလူင်းမႃးၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉၽူႈတႅၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းႁဝ်းလႄႈ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇထိုင်တႆးႁဝ်း။ ပိူၼ်ႈၵေႃႈပူၵ်းပွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းပိူၼ်ႈ ဢွၼ်ႇတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶႃႈၼၢင်းႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းပေႃးမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။
ပိူဝ်ႈတႃႇၽဵင်ႇပဵင်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ တၵ်းလႆႈမူၼ်ႉမႄးပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်း
ၼၢင်းယဵၼ်ႇယဵၼ်ႇဢူးၼႆႉ ၸႃတိ ဝၢၼ်ႈၼွင်ႈမူဝ် ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ – လႆႈၸုမ်ႈၶူး ၾၢႆႇပၢႆးလိၼ် ၊ ယၢမ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၼႂ်းၸုမ်း NGO သေ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းဝူင်းၵၢၼ်မိူင်း၊ ယၢမ်းလဵဝ်တေ ယူႇၼႂ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်သေ ၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈ တီႈၼင်ႈသၽႃးၵူၼ်းမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ မီးပီႈၼွင်ႉ ႁူမ်ႈတွင်ႉ 3 ၵေႃႉ ပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈယႂ်ႇသုတ်း၊ ပေႃႈပဵၼ် ၸၢႆးၵျေႃႇ မႄႈ ပဵၼ် ၼၢင်းမျႃႉလေး ယိူင်းဢၢၼ်း ၵၢၼ်မိူင်းတႄႉ –
မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၶႃႈႁဝ်း ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁူႉဝႃႈ ၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ၵပ်းၵၢႆႇၸွမ်းၵူၼ်း ႁဝ်းၵူႈၵေႃႉ၊ ၵူၼ်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉၼႆႉ မၼ်းၵပ်းၵၢႆႇၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁူႉမႃးဝႃႈ ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်း သေ မၼ်းၵပ်းၵၢႆႇႁဝ်းတင်းမူတ်း၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပိူင်ပဵၼ်တီႈဢၼ်ႁဝ်းပဵၼ်ယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈလႆႈလႄႈ ဢၼ်မၼ်း ပဵၼ်ယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။
လၵ်းမိူင်း ဢၼ်ပိူၼ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းမႃးမတ်ႉႁဝ်းၼမ်ၼႃႇ ႁဝ်းႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်သေ ႁဝ်းၶႃႈ ၶႂ်ႈတႅမ်ႈၶိုၼ်း လၵ်းမိူင်းဢၼ်မႂ်ႇ။ ဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ တိုၵ်ႉတူၵ်းတႅမ်ႇ ဢမ်ႇပႆႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူင်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ။ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇႁူႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁူႉၸႅင်ႈလႅင်းလီသေ ယိူင်းဢၢၼ်းၸိူင်ႉၼႆသေ ၸင်ႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၶႃႈ။
တွၼ်ႈတႃႇ တေဢွင်ႇပေႉၼႆႉ ၶႃႈႁဝ်းတိုၼ်းဝႃႈ တေဢွင်ႇပေႉၶႃႈဢေႃႈ ယူႇတီႈၶႃႈႁဝ်းဝူၼ်ႉဝႆႉဝႃႈ ပေႃးႁဝ်း မႃးတူၺ်းၼႂ်း သီႇသႅင်ႇႁဝ်းၶႃႈၽၢၵ်ႇၼိုင်ႈၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းဢေႇသေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးမႃးတူၺ်းတၢင်းၶဵတ်ႇသဵင်မၢႆ 2 သမ်ႉ ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆး ႁဝ်းၶႃႈၼမ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃးမႃးတွတ်ႈၶႅပ်းတင်းမူတ်း၊ ပေႃးသွၼ်တွတ်ႈၶႅပ်းမႄး ပိူင်မၼ်းမႅၼ်ႈမႅၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၽိတ်းဢမ်ႇပိူင်ႈ ၸိုင် ႁဝ်းၶႃႈတိုၼ်းဢွင်ႇပေႉၶႃႈ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၶႃႈႁဝ်း ပဵၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ယၢမ်ႈၸွႆႈၵၼ် တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းမႃးတင်းၼမ်လႄႈ သင်ႁဝ်းၶႃႈ သပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄ ပိူင်လွၵ်းၸုၵ်းမၼ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈ လီလီၸိုင် ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ တေတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ပၼ်ႁဝ်းၶႃႈယူႇ ၶႃႈယုမ်ႇယမ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၸင်ႇမႃးလိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉ။ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တိုၼ်းတေဢွင်ႇပေႉၶႃႈယဝ်ႉ။
ပေႃးၶႃႈႁဝ်း ဢွင်ႇပေႉမႃးၼႆ ၶႃႈတေသူၼ်းတုမ်ၵူၼ်းမိူင်း သူၼ်းဢီး ႁႂ်ႈလႆႈ တႅမ်ႈၶိုၼ်းလၵ်းမိူင်းဢၼ်မႂ်ႇဢေႃႈ။ တေပူၵ်းပွင်မူၼ်ႉမႄးသဵၼ်ႈတႃႈ သၢႆတၢင်း ပူၵ်းပွင်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ႁႂ်ႈပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်မႃးၼၼ်ႉၶႃႈ။
ပုတ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပေႃႈ ၵေႃႉလိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇ
ၼၢင်းၽူးတိပ်ႉ ၵေႃႉႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူး ၾၢႆႇမၢႆမီႈ ဝႆႉၼႆႉ ယုမ်ႇယမ်တူဝ်ၵဝ်ႇ ဝႃႈ ပုတ်ႈႁၢပ်ႇ ပုတ်ႈႁၢမ် ၵၢၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈၵေးၸူး ၵေႃႉယၢမ်ႈ သႂ်ႇၸႂ်သႂ်ႇၶေႃး ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်မႃး။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ၸႃႇတီႉတီႈၵိူတ်ႇ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း၊ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း ၸၢႆးၸေႃး ထူး(လူႉသဵင်ႈ)၊ ၼၢင်းသွႆႈၶမ်း ။ ယၢမ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈ ၶွမ်ႊပၼီႊတွင်ႈတဵဝ်းဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈ၊ ပဵၼ်လၢမ်ႈၼႄတၢင်း Tourist Guide ၾၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်ယူႇဝႆႉတီႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးသေ တေၶဝ်ႈၶႅင်ႇ သၽႃးၵူၼ်းမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး –
ပေႃႈၶႃႈႁဝ်း ၼႆႉ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်မႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈတႄႇတင်ႈပႃႇတီႇ 1988 ၊ ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်မႃးၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ မိူၼ်ဝႃႈ ပုတ်ႈႁၢပ်ႇ ပုတ်ႈတႅၼ်း ၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်ပေႃႈႁၵ်ႉ ဢၼ်ပေႃႈႁၢပ်ႇ မႃးၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃႈၶႃႈတႄႉ လူႉသဵင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉၶႃႈ။ ၶႃႈတႄႇ ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းပႃႇတီႇ ႁူဝ်သိူဝ် မိူဝ်ႈ ပီ 2012 ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပၢၼ်ပေႃႈတိုၵ်ႉမီးသၢႆၸႂ်။ ၶဝ်ႈၸွႆႈၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် တီႈၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈ တီးၼႆႉမႃးဢေႃႈ။ လူဝ်ႇသင် မေႃသင် ၵေႃႈၸွႆႈႁဵတ်း ၸွႆႈတူင်ႉၼိုင်မႃး ၼင်ႇၵႃႈ မႃႇႁႅင်းမီးဢေႃႈ။
ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ မီးၼႂ်းဝူင်းၵၢၼ် ပၢႆးမိူင်း ဢေႇၼႃႇ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ တႆးႁဝ်းႁူဝ်ၵူၼ်း ဢေႇသေတႃႉၵေႃႈ တေၶတ်းၸႂ်ၶႃႈ။ ယွၼ်ႉၶႂ်ႈၸွႆႈ ထႅမ်ပၼ် မိူၼ်ၼင်ႇၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ တီႈဢၼ်ပႆႇလႆႈၾႆးၾႃႉ၊ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းပႆႇလီ၊ တီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ဢမ်ႇလီ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ႁႂ်ႈမိူၼ်ၼင်ႇဝဵင်းလူင်ၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ပွင်ႇပဵၼ်လႆႈ။ သင်ဢမ်ႇၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း သေ ပေႃးယူႇတၢင်းၼွၵ်ႈ ႁဵတ်းမၼ်းၵေႃႈတေယၢပ်ႇ ၼၼ်ႉၶႃႈၼႃႇ။
ၼႂ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ပိူင်မၼ်းၵေႃႈပၼ်ဝႆႉ ၼၢင်းယိင်းလႄႈ ၵူၼ်း ၼုမ်ႇတႃႇ 30 % ၊ ၼႂ်းသၽႃးသမ်ႉ ၼၢင်းယိင်းမီး 13 % ။ ပေႃးၼၢင်းယိင်းတႆး ႁဝ်းၶႃႈ ၶဝ်ႈမႃးထႅင်ႈၼႆ သုၼ်ႇလႆႈႁဵတ်းလႆႈသၢင်ႈ ၼၢင်းယိင်းႁဝ်းတေၼမ်မႃးထႅင်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇပဵၼ် ၼၢင်းယိင်း လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵမ်ႈၼမ်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼႂ်းသၽႃးၵေႃႈ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈၼၢင်းယိင်းၼင်ႇၵၼ် လၢတ်ႈပၼ်မၼ်းၵေႃႈတေဢမ်ႇထိုင်တီႈ၊ ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈ ၼၢင်းယိင်းၼႆ လွင်ႈၾၢႆႇၵပ်းသိုပ်ႇၶဝ်ႈႁႃ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႂၢမ်းၼႂ်းဢူၵ်းၼႂ်းၸႂ်တေႃႇၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းတေႁူႉလိူဝ် တေငၢႆႈလိူဝ် ၽူႈၸၢႆးၶႃႈဢေႃႈ။
ပႃႇတီႇဢၼ်ၶဝ်ႈၶႅင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး မီး 11 ပႃႇတီႇ ၊ ဢၼ်လႆႈတီႈၼင်ႈသၽႃးၵူၼ်းမိူင်းဝႆႉ သမ်ႉပဵၼ် ပႃႇတီႇ ဢၼ်ယႂ်ႇ၊ ပဵၼ်ၽွင်းလူင် မီးၸိုဝ်ႈသဵင်ဝႆႉ လႄႈ လွင်ႈၶႅင်ႇတႃႉ ၵေႃႈၼမ်၊ ယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈသမ်ႉ ပႆၢလိူဝ်သေ ပဵၼ် ၼၢင်းယိင်းသေ ဢႃယုၵေႃႈ သမ်ႉလဵၵ်ႉ၊ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းတႆး ၼႂ်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈဢေႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈယၢမ်းလဵဝ် ပိူင်ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃး မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈတူၺ်းတႃႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးဢၼ်လဵဝ် မၼ်းသုမ်ႇငမ်းပႃး ၵူၼ်းယူႇၼိူဝ် ၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸိုင်ႈတႆး သဵင်ႈသဵင်ႈ၊ ပီႈၼွင်ႉတႆးၵေႃႈ တွတ်ႈၶႅပ်းပၼ်ႁဝ်း၊ ပီႈၼွင်ႉတၢင်ႇၶိူဝ်းၵေႃႈတွတ်ႈပၼ်ႁဝ်းၶႃႈၼႆၸိုင် ႁဝ်းၶႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တိုၼ်းတေဢွင်ႇပေႉယူႇၶႃႈ။
လွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶႃႈႁဝ်းယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ လူလိၵ်ႈဝႆႉၼမ်ၼမ်ၶႃႈဢေႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉသေ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ တေ လႆႈႁူႉဝႆႉလွင်ႈဢၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈတီႈတူၼ်ႈတီးသမ်ႉ လူဝ်ႇသင်ဝႆႉလၢႆလၢႆ။ တီႈတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ၼႂ်းဝဵင်း လူဝ်ႇသင် ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇလူဝ်ႇသင် ဢၼ်ႁဝ်းလူဝ်ႇႁဵတ်းလူဝ်ႇသၢင်ႈပၼ် တီႈတေလူဝ်ႇၵေႃႈ တေမီးတင်းၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈၼႂ်းပူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ တီႈလႆႈၾႆးၾႃႉယဝ်ႉၵေႃႈမီး တီႈဢၼ်ပႆႇလႆႈၵေႃႈမီးၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၸၢင်ႈၵႂႃႇၸွႆႈ ထႅမ်လႆႈ။ ဢၼ်တေၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၶႃႈၵေႃႈ ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း၊ ၶႂ်ႈလႆႈတူဝ်ထူပ်း ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း သေ ၸင်ႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ။
သင်ဝႃႈ ဢွင်ႇပေႉမႃးၼႆၸိုင် ၶႃႈႁဝ်းတေပူၵ်းပွင်ပၼ် ႁႂ်ႈၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၶႃႈမီးသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်း၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈၼမ်လႄႈ တေၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈႁၵ်ႉႁွမ်ၵၼ်၊ ၽွမ်ႉသဵင်ပဵင်းပၢၵ်ႇၵၼ်။ တေၶပ်းၶိုင်ပၼ် ပႃးတႃႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တေလႆႈၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉ ႁႂ်ႈသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းပေႃးၶႅမ်ႉမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၼၢင်းယိင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ၼမ်လိူဝ်ၵူၼ်းၸၢႆး မွၵ်ႈ 2 ပုၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼၢင်းယိင်း တႆးႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ လူဝ်ႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသၽႃးၵၢၼ်မိူင်းၼမ်ၼမ်။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေၶဝ်ႈမႃး ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ လူဝ်ႇသူၼ်းတုမ် ၼမ်ၼမ် ႁႂ်ႈၼၢင်းယိင်းပေႃး ၶဝ်ႈၸႂ် ပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းသေ ၶဝ်ႈမႃးၼမ်ၼမ်။ မၢင်ပွၵ်ႈ ၼၢင်းယိင်းၼႆႉ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉၼမ် မိူၼ် ၵူၼ်းၸၢႆး ဢမ်ႇပေႃးမီးလွင်ႈၵဵင်ၸႂ် လၢတ်ႈသိုဝ်ႈ ႁဵတ်းသိုဝ်ႈလႆႈၵမ်းလဵဝ်။
ယၢမ်းလဵဝ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈလႅၵ်ႈလၢႆးမႃးၼမ်၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ပွင်ႇၸႂ်ၵၢၼ်မိူင်းမႃးတင်းၼမ်၊ ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၼိုင်ႈၶႅပ်းၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈၵႃႈႁိုဝ်၊ မီးၵႃႈၶၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ? ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ႁဝ်းထုၵ်ႇလီတွတ်ႈပၼ်ၽႂ်၊ ပႃႇတီႇဢၼ်လႂ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတေႁူႉသေပိူၼ်ႈ၊ ဝူၼ်ႉလီလီသေ တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ပၼ်သေၵမ်း။
မိူင်းလူင်တူၼ်ႈတီးၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဝဵင်းလူင်မိူင်းတႆး ၊ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်ၵေႃႈ ၸုၵ်းတႃႇမိူင်းတႆး ႁဵတ်းတႃႇ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းယူႇၼိူဝ်ၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸိုင်ႈတႆးလႄႈ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင်ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး၊ ပီႈၼွင်ႉၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းယူႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး တင်းသဵင်ႈ ၶႅၼ်းတေႃႈ တွတ်ႈၶႅပ်း ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ႁဝ်းၶႃႈ ႁႂ်ႈပေႃးဢွင်ႇမၢၼ်သေၵမ်း။
