သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ် ပၵ်းသဝ်း တူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်းၼၼ်ႉ ႁွၼ်ႈထဝ်ႇၵဵပ်းသၢႆမၢႆ ႁူဝ်ၵူၼ်း၊ သၢႆမၢႆရူတ်ႉၵႃးၶူဝ်းၶွင်ၵူၼ်းမိူင်း၊ သမ်ႉယွၼ်းလိူၵ်ႈတင်ႈလူင်ႈၼႃႈ ပႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်တၢင်ႉယၢၼ်း ဢမ်ႇႁၼ်လီ “သၢၼ်ၶတ်း” ဝႃႈၼႆ။
တႄႇဢဝ် ႁူဝ်လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်ၼႆႉမႃး တပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ မႃးဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈတႃႇပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2020 ၼၼ်ႉ ႁွၼ်ႈထဝ်ႇတူင်ႉၼိုင်လူင်းၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ/ဢိူင်ႇ လဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈ သၢမ်ပၢၼ်ၸဵတ်းသႅၼ်း၊ ၵဵပ်းပႃး သၢႆမၢႆ ၶူဝ်းႁိူၼ်း ဢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမီး – ရူတ်ႉၵႃး၊ ထူဝ်ႊ ၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ မီးလၢႆလမ်း၊ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်း ပိုၼ်ႉတီႈမီးလၢႆ လင် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၵ်းၼႂ်းဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်းသဵင်ႈသဵင်ႈ၊ ဢၼ်ႁွတ်ႈ ထိုင်တူင်ႉၼိုင် ၸိူဝ်းပဵၼ်ငႃးသိုၵ်းသဵင်ႈသဵင်ႈ ၵေႃႈ ယိုၼ်ႈယွၼ်းတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လူင်ႈၼႃႈဝႆႉပႃး။
ၸၢႆးၶမ်းမျၢတ်ႈ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 2 ၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်းဝႃႈ – “လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် မႃးၵဵပ်း သဵၼ်ႈမၢႆၵူၼ်းမိူင်းတူင်ႉၼိုင်ယူႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၶႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်ၶဝ်။ ၵၢၼ်မၢင်မဵဝ်းၼႆႉ မၼ်းလူဝ်ႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈယဝ်ႉ။ သိုၵ်းၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်မႃးပၵ်းသဝ်းတီႈလႂ် ၶဝ်တေမႃးပၼ်ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်တီႈၼၼ်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ ၶဝ်မႃးပွင်ႇဝႆႉ တီႈ ၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈလွႆၸေးၼၼ်ႉ ၶဝ်မႃးတမ်းတပ်ႉၶဝ်ယူႇ ၶဝ်ဝႃႈ ၶဝ်တေမႃးတွတ်ႈ ၶႅပ်း ၵၢင်ၸႂ်၊ တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈမီးတႃႇတပ်ႉၵွင်ၼိုင်ႈၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၵ်းသဝ်းဝႆႉၼႂ်းဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်းဝႆႉၸဵမ်လႂ် မီး 5 တပ်ႉၵွင် ၊ ဢၼ်ႁွတ်ႈမႃး တူင်ႉၼိုင် မႂ်ႇသမ်ႉ မီး တပ်ႉၸုမ်းလူင် မၢႆ 22 လႄႈ တပ်ႉငဝ်ႈငုၼ်းၵုမ်းၵမ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း ၸၵၶ 12 ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်း ယၢင်းၽိူၵ်ႇ ၶိုၼ်ႈမႃး – ပိူင်တပ်ႉၸုမ်းလူင်/ၸၵၶ ၼိုင်ႈဢၼ် မီး 10 တပ်ႉၵွင်။ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႆႉ တႃႇတွတ်ႈ ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လူင်ႈၼႃႈဝႆႉ။
ၸၢႆးဢူး ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပွတ်းလွႆၸေးလၢတ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူင်ႉၼိုင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဝႃႈ မႃးဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆၶႃႈဝႃႇ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ႁၼ်ၶဝ် တူင်ႉၼိုင် ယူႇဝႆႉတၢင်းၼႂ်းဢိူင်ႇပႃႇၸၢင်ႇ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်တိုၵ်ႉၵဵပ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈယူႇတိၵ်းတိၵ်းဢေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။
တပ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ႁွၼ်ႈထဝ်ႇတူင်ႉၼိုင် တႃႇႁူမ်ႇလူမ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေတႃႉ ၵဵပ်းပႃးသၢႆမၢႆ ၵူၼ်း ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁူပ်ႉပႃးတပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။
“ဢၼ်ႁဝ်းၵႂႃႇႁူပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း ပႃးၸဵမ် တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ သပ်းလႅင်းၼႄ ၶဝ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၵဵပ်းၶေႃႈ မုလ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၵပ်းၾၢႆႇသိုၵ်း။ မၼ်းၵဵဝ်ႇၵပ်း ၾၢႆႇၵၢၼ်လုမ်း၊ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း။ ၾၢႆႇသိုၵ်းသမ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ၵဵပ်းတႃႇ ႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီးၵႃႈႁိုဝ်၊ ရူတ်ႉၵႃး၊ ၵၢၼ်ႇၵျွင်း သဵၼ်ႈတၢင်း မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဝ်း ၶဝ်ဝႃႈၼႆ။ ၶဝ်ဝႃႈ ပေႃး ထိုင်တီႈလႂ် တေတွတ်ႈၶႅပ်းတီႈၼၼ်ႈ ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်ႁွတ်ႈတီႈလွႆၸေးၼႆႉၵေႃႈ ယိုၼ်ႈယွၼ်းတႃႇလိူၵ်ႈ တင်ႈဝႆႉတီႈ ၼၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၽွမ်ႉ” – ၽူႈတႅၼ်း ၸၢႆးၶမ်းမျၢတ်ႈ လၢတ်ႈထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။
ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်း/ပႃႇတီႇ NLD ၶတ်းၸႂ် ၶိုင်မႄး ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008၊ ၶိုင်ဢဝ် ပုင်းလိူၵ်ႈတင်ႈဝႆႉၼွၵ်ႈတပ်ႉ၊ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သမ်ႉတုၵ်းယွၼ်း ထိုင်တီႈလႂ် ႁႂ်ႈလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် လႆႈတီႈၼၼ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇ ၼူၵ်ႉယုင်းၵေႃႈ ယင်းၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁွတ်ႈထိုင် ၼိူဝ်ၽႅၼ်ႇလိၼ် ၸႄႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးယူႇႁိုင်ထိုင် 3 လိူၼ် ဢမ်ႇၼၼ် 90 ဝၼ်းၼႆ မီးသုၼ်ႇပၼ်သဵင် တွတ်ႈ ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လႆႈတီႈၼၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉသေ ၸၢႆးဢူးၶမ်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး ၵူၼ်းမိူင်း ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၼႂ်းသၽႃးၵေႃႈ သမ်ႉမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၵူၼ်းသိုၵ်း ၵႂႃႇယူႇတီႈလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးႁိုင်ထိုင် ၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင် 3 လိူၼ် ဢမ်ႇၼၼ် 90 ဝၼ်း ၸိုင် မီးသုၼ်ႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လႆႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈသၢၼ်ၶတ်း ၼႂ်းသၽႃးမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇပေႉၶႃႈ။ ၼႂ်းသၽႃး ပႃႇတီႇ ၼူၵ်ႉယုင်းၼမ်လႄႈ ၽိူဝ်ႇဢဝ်သဵင် ၾၢႆႇႁဝ်းၵေႃႈ သုမ်းၼၼ်ႉၶႃႈၼႃႇ” – ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈဝႆႉ 2 တပ်ႉၵွင်ၵူၺ်း။ ပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ တပ်ႉသိုၵ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ မီး တပ်ႉပႆတိၼ် ၶလယ တင်း တပ်ႉတိၼ်ဝႆး ၶမယ တင်းမူတ်း မီး 164 တပ်ႉၵွင်၊ ယင်းပႆႇသွၼ်ႇပႃး – တပ်ႉတေႃႉသူင်ႇ၊ တပ်ႉၵွင်ႈလူင်၊ တပ်ႉရူတ်ႉတိုၵ်း၊ တပ်ႉယူတ်းယႃ ၊ တပ်ႉပၢႆးၸၢၵ်ႈ၊ တပ်ႉၾိုၵ်းသွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ တပ်ႉမႃႉ တၢင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃး ႁူမ်ႈတင်းမူတ်း မီး 200 တပ်ႉၵွင်ပၢႆ – ပႃးၸဵမ်လုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေး ၶဝ်တေတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးသဵင်ႈသဵင်ႈ။
