လုင်းၸၢႆးၼုတ်း(ႁွင်ႉ) ၸၢႆးၺုၼ်ႉလုၼ်ႇ ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ 1 ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းပိုတ်ႇပၢင် ပၢင်ၵုမ်လူင်ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ပၢင်လူင် ၵမ်းထူၼ်ႈ 4

Speech at UPC (19^th August 2020)

ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ယွၼ်းသူးပၼ် ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ႁဝ်းၶဝ် ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်လူင်တင်းသဵင်ႈ တူဝ်ၸႂ်သွင်ပိူင် ႁႂ်ႈၵတ်းၸိုၼ်ႈသိူဝ်းသႃႇသေၵမ်း။

ၵဝ်ၶႃႈပဵၼ် ၸၢႆးၺုၼ်ႉလုၼ်ႇ ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ (1) ငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး။ ပၼ်ႇၵႃးၵၼ် ထိုင်မႃး ၺႃးၵမ်း “ငဝ်ႈငုၼ်း တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး” တေလႆႈတၢင်ၸုမ်းပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်သေ ၶႃႈႁဝ်း မီးသုၼ်ႇမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈပၢင်ၵုမ် ပၢင်လူင် ၸူဝ်ႈပၢၵ်ႇပီႊ 21 ပွၵ်ႈၵမ်းသီႇၼႆလႄႈ ယိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်တေႉတေႉၶႃႈ။

ႁဝ်းၶႃႈပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉဝႃႈ ပၢင်ၵုမ် ပၢင်လူင် ၸူဝ်ႈပၢၵ်ႇပီႊ 21 ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဝႆႉၼၵ်းၼိူဝ် လွင်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ႁႃလီၵၼ်ၶိုၼ်းသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၸတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵိုတ်းယိုတ်းၵွႆႁၢင် သိုၵ်းၵၢင်မိူင်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႊ ဢၼ်ပဵၼ်မႃး ပီႊယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင် ပႆႇယဝ်ႉပႆႇတူဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆယူႇ။ ပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉၽဵင်ႈၽဵင်ႈဝႃႈ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႉသေ ဢဵၼ်းဢၢၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵၢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်း ဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉထိူင်းထိူဝ်ႉ ပေႃးတေၶိုၼ်းၸုၵ်းမၼ်ႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်း မႃးၼၼ်ႉၼႆယူႇယဝ်ႉ။  

ပေႃးပႃးပွၵ်ႈၼႆႉၸိုင် ဢၼ်လႆႈၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ် ပၢင်လူင် ၸူဝ်ႈပၢၵ်ႇပီႊ 21 ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းသီႇယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းႁဝ်း တၢၼ်ႇလီႁွတ်ႈမွၵ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ႁွတ်ႈမႃးယဝ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇထိုင် ၼင်ႇႁဝ်း ယိူင်းဢၢၼ်း ဝႆႉၼၼ်ႉၼႆၵေႃႈ တူၵ်ႇလၢတ်ႈတေဢမ်ႇၽိတ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတိုၵ်ႉလူဝ်ႇလႆႈသိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်းၵႂႃႇ ထႅင်ႈယူႇ။  

ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလိူၵ်ႈ မိူင်းယူႇၵႂ်ႈၵိၼ်ၸမ် ၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်ႁဝ်းၼႆ ႁဝ်းၶႃႈတင်းမူတ်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉပွင်ႇၸႂ်ၵူႊၵေႃႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈပီႊ 1947 ၼၼ်ႉ လွင်ႈဢၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈႁဝ်းၶႃႈ လႆႈလိူၵ်ႈဢဝ် မိူင်းယူႇၵႂ်ႈၵိၼ်ၸမ် ၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်ၶဝ်သေ တႅပ်းတတ်း တႃႇယူႇႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ႁိူၼ်းလဵဝ် မိူင်းလဵဝ်ၵၼ် ၼင်ႇပီႈဢွၵ်ႇၼွင်ႉပဵၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်သၢႆပိုၼ်း ဢၼ်လီ သူၼ်ၸႂ်ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။

ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း မိူင်းယူႇၵႂ်ႈၵိၼ်ၸမ်ၵၼ်သေ လႆႈၸႂ်တႅပ်းတတ်းဝႃႈ တေႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်ဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် မိူဝ်ႈပီႊ 1947 ၼၼ်ႉယူႇ။ ၽွၼ်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ တႄႉ လႆႈပဵၼ်မႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႊဢၼ်မႂ်ႇ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁူမ်ႈယူႇသဝ်းၸွမ်းၵၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉသေ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မႃး ႁဝ်းၶႃႈလႆႈမႃးပဵၼ် ပီႈပီႈၼွင်ႉၼွင်ႉၵၼ်ယူႇႁူမ်ႈႁိူၼ်းလဵဝ်ၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈ လႆႈမႃးႁူမ်ႈၵၼ်ယူႇ သဝ်း ၼႂ်းႁိူၼ်းလဵဝ်ၵၼ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႊၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ၵေႃႈလီ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ၵေႃႈလီ ႁဝ်းၵႃႈလႆႈႁၵ်ႉႁွမ် ၵၼ်သေ ယူႇသဝ်းၸွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇယူႇ။ တီႈဢၼ်ဝႃႈႁၵ်ႉႁွမ်သေ ယူႇသဝ်းၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈၸုမ်းၼိုင်ႈ ၶိူဝ်း ၼိုင်ႈလႄႈၶိူဝ်းၼိုင်ႈ ဢဝ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ဝႃႈၵေႃႈလီ၊ ဢဝ်လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ဝႃႈၵေႃႈလီ၊ ဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈ လႅဝ်းသေ ဝႃႈၵေႃႈလီ၊ ဢဝ်သုၼ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈဝႃႈၵေႃႈလီ တေလႆႈမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ယူႇ။ ဢၼ်ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈ တေႉတေႉၶႃႈ။ မၢႆထိုင် “သုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်” ဢၼ်ဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈယူႇၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။

တီႈတေႉၵေႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်ယူႇသဝ်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇ လႆႈၵေႃႇ သၢင်ႈပဵၼ်မႃး ဝၢႆးသေလူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် မိူဝ်ႈပီႊ 1947 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢၼ်တႃႈၵွင်၊ ပၢၼ်ပူးၵမ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်းတႃႇၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်မီးမႃးၼၼ်ႉၵူၺ်းသေ ပဵၼ်ပိုၼ်းတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဝႃႈ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႊၼႆႉ မီးပိုၼ်းၽႂ်ပိုၼ်းမၼ်းဝႆႉယူႇ။ ပိုၼ်းမျွၵ်ႉဢူး လႄႈ ပိုၼ်းမိူင်း ႁူင်သႃဝတီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ပိုၼ်း ဢၼ်ထၢင်ႇၸႅင်ႈလီမႃးယူႇ။ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းပိုၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ်မႃးႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢၼ်မႂ်ႇယဝ်ႉလႄႈ ပဵၼ်ပီႈပဵၼ်ၼွင်ႉၵၼ်မႃးယဝ်ႉၼႆၼၼ်ႉ တေလႆႈပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉ လီငၢမ်းယူႇ။ ၽွင်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၶတ်းၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်း ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁႃလီၵၼ်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်းလူဝ်ႇဝႆ သတီႉ ယူႇၼႆ ၶႂ်ႈတၢင်ႇလၢတ်ႈၼႄ ၼၵ်းၼၵ်းၼႃၼႃယူႇ။

ယွၼ်ႉလႆႈၸႂ်ၵၼ်သေ လိူၵ်ႈယူႇသဝ်းၸွမ်း ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ၼႂ်းမိူင်းဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉလႄႈ တႃႇတေလိူၵ်ႈ ထႅင်ႈၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈယဝ်ႉ။ လႆႈလိူၵ်ႈသေ ယူႇသဝ်းၸွမ်းၵၼ် တႄႇပီႊ 1948 မႃး ပီႊယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ယဝ်ႉလႄႈ လိူဝ်သေယူႇ သဝ်းၸွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇမီးသဵၼ်ႈတၢင်းလႂ်ထႅင်ႈ။ တွၼ်ႈတႃႇတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈ မုၵ်ႉၸုမ်းဢၼ်ၼိုင်ႈလႂ်၊ ၽဵဝ်ႉမူၺ်ႉၵူၼ်းၶိူဝ်းသေဢၼ်ဢၼ်လႂ် မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လွင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမဵဝ်းလီႁဵတ်းလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈ။

လႆႈၾၢင်ႉမႅၼ်ႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ တႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၼၼ်ႉ လိူဝ်သေၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်းဢမ်ႇမီးသင်ၼႆယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၸႂ် ႁၵ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ထၢတ်ႈၸႂ် ဢၼ်ၵိုင်ႇလီလႆႈမီးယူႇ။ ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းၵိူတ်ႇၵိုၵ်းမႃးၸွမ်းၽႂ်မၼ်းယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႊ ဢၼ်ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉၼႆႉ မီးၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်း ၵူႊၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၽႂ်မၼ်းလႄႈ လၢႆးႁၵ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေ တေၵၸၢၵ်ႇၵၸၢႆဝႆႉယူႇ။ မၼ်းၵေႃႈႁၵ်ႉၶိူဝ်းမၼ်း ၵဝ်ၵေႃႈႁၵ်ႉၶိူဝ်းၵဝ်ၼႆ ၵူၺ်းၸိုင် တႃႇၸမ်ၸႂ်ၵၼ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၶႄးတေယၢပ်ႇယူႇ။ ဢၼ်တေၸၢင်ႊၸုတုမ်ပၼ် ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁဝ်းၶႃႈတင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်”ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်” ၵူၺ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ထုၵ်ႇလီဝႆႉပဵၼ်လမ်ႇလွင်ႈတီႈၼိုင်ႈသေ ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီဝႆႉလမ်ႇလွင်ႈတီႈသွင်ယူႇ။

တႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁႃလီၵၼ်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉၵူၺ်း တေၸၢင်ႊဢွၼ်ႁူဝ်လႆႈ၊ တေၸၢင်ႊၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ယူႇ။ လုၵ်ႉတီႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၼၼ်ႉသေလႄႈ တေၸၢင်ႊပွင်သၢင်ႈလႆႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၼႂ်းမိူင်းယူႇၼႆ ႁဝ်းၶႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႆႉယူႇဢေႃႈ။

မုၵ်ႉၸုမ်းဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း ၵုမ်းၵမ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ တႃႇတင်းပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပဵၼ်။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆၶိူဝ်း၊ မုၵ်ႉၸုမ်းလၢႆဢၼ် ႁူမ်ႈၵၼ်ယူႇသဝ်းလႄႈ လွင်ႈၸုမ်းလဵဝ်ၵုမ်းၵမ်ၼၼ်ႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပဵၼ်။ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်လႂ်ၵေႃႈလီ ပေႃးယင်းဝႃႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်းၶႅၼ်ႇယူႇတႄႉ ပဵၼ်ၽႂ်ၵေႃႈလီ ထုၵ်ႇလီ ပၼ်သုၼ်ႇဢွၼ်ႁူဝ်ယူႇ။ ထုၵ်ႇလီၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢၼ်လၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းၼမ် ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း ၼႆႉယူႇၼႆ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းယူႇဢေႃႈ။

ၸိူင်ႉၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၽၢႆႇၼိူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈ ဢဝ်ၾၢင်ႁၢင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶိူဝ်းလဵဝ် ဝႆႉပဵၼ်ယႂ်ႇသေ လိုမ်းပႅတ်ႈလွင်ႈပၵ်းၾၢင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းၼမ်ၼၼ်ႉမႃး ပီႊယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ယဝ်ႉလႄႈ ထိုင်ပၢၼ်တၢင်းႁူႉယႂ်ႇၼမ် မိူၼ်မိူဝ်ႈယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ သိူင်ႇသိမ်းဝႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉၶႃႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ယုၵ်ႉမုၼ်း ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်းလႄႈ ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉ ၾိင်ႈငႄႈလႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈ ယုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃးႁင်းၽႂ်မၼ်းယူႇ။ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႊလွင်ႈလီ ၼႆသေတႃႉ ယွၼ်ႉဢဝ် လွင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ႇၵဝ်ႇ ၵၢၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇ ပဵၼ်ယႂ်ႇဝႆႉတီႈၼိုင်ႈလႄႈ ပၼ်ႁႃ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵႂႃႇပဵၼ်တီႈသွင်ပႅတ်ႈ။ လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ထုၵ်ႇလီပဵၼ် လမ်ႇလွင်ႈမၢႆၼိုင်ႈ သေတႃႉ ၾၢင်ႁၢင်ႊ မဵတ်ႇမၢႆမုၵ်ႉၸုမ်း လႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းသမ်ႉ မႃးဢဝ်တီႈယူႇမၢႆၼိုင်ႈဝႆႉလႄႈ ၵိူတ်ႇပဵၼ်လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈတေႉမၼ်း ဢၼ်ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶႃႈ တုၵ်းယွၼ်းၶႂ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်တႃႇသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်း ၵၼ်ၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉလွင်ႈ တုၵ်းယွၼ်းဢၼ်ၼႆႉၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁဵတ်းၸွမ်းၶိုပ်ႈၼႃႈမႃးလႄႈ လွင်ႈတုၵ်းယွၼ်း ၸွမ်းလင်ၼႆႉ လႆႈႁၼ်ပဵၼ်ယႂ်ႇ မႃးတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ယိုၼ်ႈပၼ်သုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ် ၵူႊၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၺ်းလႄႈ ဢၼ်မီးဝႆႉၼႂ်းမိုဝ်းၼၼ်ႉ တေယွမ်းၵႂႃႇဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လူဝ်ႇလႆႈမီးၼမ်ႉၸႂ်ၸေႇတၼႃႇလီၵူၺ်းၼႆ ၶႂ်ႈတၢင်ႇလၢတ်ႈၼႄယူႇဢေႃႈ။

ႁဝ်းၶႃႈၶႂ်ႈမၢႆတွင်းဝႃႈ ပၢင်ၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ပွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇၽေႃႇၼမ်ႉၼႄတူဝ် ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ဢၼ်လႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ် မႃး တီႈလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် မိူဝ်ႈ 1947 ၼၼ်ႉ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈၼႆယူႇ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈမႆႈၸႂ်ဝႃႈ ပၢင်ၵုမ် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇႁူမ်ႇငမ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ် မိူဝ်ႈ 1947 ၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်လႃးလႃး။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈဝႆႉသတိယႂ်ႇလူင်သေၵမ်းၼႆ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၶႃႈ။

ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းလမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ဝႃႈ “ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ႁႃလီၵၼ်ၶိုၼ်း” ၼၼ်ႉယူႇ။ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်းဝိတ်ႈ-19 (Covid-19) လႄႈ မီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈ ႁႂ်ႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ၸိူင်ႉထိူင်း၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပေႃးဢဝ်ပၢႆးမိူင်းၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃဝႃႈ လႆႈယူႇၼႂ်းၵႄႈၵၢင် လွင်ႈၸုမ်းႁႅင်းယႂ်ႇသွင်မိူင်း ၶဵင်ႇႁႅင်း ၵၼ်ၼႆ ဢွၼ်ႁူႉၵၼ်ဝႆႉယူႇ။ ပၼ်ႁႃပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၼမ်ၼႃႇလႄႈ ပဵၼ်သၢႆငၢႆ ဢၼ်လီမႆႈၸႂ်တွၼ်ႈတႃႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉယူႇ။ ႁဝ်းၶႃႈ လူဝ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁႅင်းသင်ႉတူဝ်သင်ႉၸႂ် ၵိုမ်းၶိူင်ႇယူႇယဝ်ႉ။ တႃႇတေမီးႁႅင်းၼၼ်ႉ တၵ်းလႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝႆးဝႆးယူႇယဝ်ႉ။

ႁႂ်ႈၸဵဝ်းၵေႃႇသၢင်ႈလႆႈ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၶၼ်ၶၼ်ဝႆးဝႆးသေၵမ်း။

တီႈပၢင်ၵုမ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆႉ တင်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းငမ်းယဵၼ်သေ ႁႂ်ႈလႆႈၶွတ်ႇယွတ်ႈသၢႆၵႂၢမ်းသေၵမ်း။

ယိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင်တင်းသဵင်ႈၶႃႈ။