ၼႃႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ဢၼ်တေၸတ်းႁဵတ်း ၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 8 ဝၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ၊ ပွတ်းၸၢၼ်း ၸိူဝ်းပႆႇမီး ဝႂ်ၵပ်းတူဝ် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ) တိုၵ်ႉမီးၼမ်။
ၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1/7/2020 ၼၼ်ႉဝႃႈ တေၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ် ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2020 ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းယူႇဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ၊ ၸွမ်းတူၼ်းႁူတ်ႈႁၢဝ်းလွႆ တီႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် – မိူၼ်ၼင်ႇ ထုင်ႉတၢင်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ၊ ထုင်ႉတၢင်းၸၢၼ်းဝဵင်းသီႇပေႃႉ၊ ဢိၵ်ႇၵူၼ်းယူႇၵႆဝဵင်း၊ ယူႇၸွမ်းႁူၺ်ႈ ၸွမ်းလွႆ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸိူဝ်းပႆႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ် တိုၵ်ႉမီးၼမ်ယူႇ- ၼႆယဝ်ႉ။
ၸၢႆးဝၼ်းလႅင်းၶမ်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 3 ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်ၶႃႈလႆႈႁူႉ ပဵၼ်တၢင်း မၢၼ်ႈမၢၵ်ႇ၊ မိူင်းၵႅတ်ႈ ပွတ်းၼၼ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးဝႂ် ၵပ်းတူဝ်ၼမ်ဝႆႉ။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇႁဵတ်းဝႂ်ၵပ်းတူဝ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလူင်းႁဵတ်းပၼ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ဢမ်ႇမီးလႄႈ ၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းလူင်းႁဵတ်းပၼ်။ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆႉ ၶဝ်တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈႁဝ်းဢဝ်ပၼ် ႁဝ်းသမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈ ဢဝ်ပၼ်၊ ပွတ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵေႃႈၼမ်ႁႅင်း”- ဝႃႈၼႆ။
ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းသူၼ် ၸိူဝ်းယူႇ ၾၢႆႇႁွင်ႇ၊ ၾၢႆႇတူၵ်း တၢင်းလူင် ဝဵင်းလိူဝ်ႇ – လႃႈသဵဝ်ႈ – သႅၼ်ဝီ – မူႇၸႄႊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးမၢႆၾၢင် ဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၼမ်။
မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉလၼ်ႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇမီး ဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်ႉမီးယူႇ ၼႆ ၸၢႆးၼေႃႇသႅင် ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
“ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ် ပွတ်းၼမ်ႉလၼ်ႈၼႆႉ ၼမ်ႁႅင်းဝႆႉဢေႃႈ။ ၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉလၼ်ႈ တင်းမူတ်း 11 ပွၵ်ႉ (5 ဝၢၼ်ႈ) ပႆႇပႃးဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ် ၶႂ်ႈမီးပဵၼ်ႁဵင်ယူဝ်ႉ — ၊ သဵၼ်ႈမၢႆ ႁူဝ်ၵူၼ်း ဢၼ် ဢွၵ်ႇဝႆႉ တႃႇတွတ်ႈၶႅပ်း ၵူၼ်းသိပ်းၵေႃႉ မီးမၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ ၵေႃႉ႞သွင်ၵေႃႉ ၵူၺ်းၶႃႈၼေႈ” – ဝႃႈၼႆ။
တၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် မိူင်းသၢတ်ႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇၼႂ်းတူဝ်ဝဵင်း မီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ် ယူႇသေတႃႉ ၵူၼ်းယူႇဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ၵူၼ်းယူႇတူၼ်းႁူတ်ႈႁၢဝ်းလွႆ ၵမ်ႈၼမ် ယင်းတိုၵ်ႉပႆႇမီး။
“မိူဝ်ႈမိူဝ်းႁဵတ်းတီႈဢိူင်ႇသၼဵၼ်းၼၼ်ႉ မီးႁူဝ်ၵူၼ်းယူႇမွၵ်ႈ 4-5 ပၢၵ်ႇ၊ မၼ်းပဵၼ်ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 5 ပီ ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၶႃႈ ၸိူဝ်းဢႃႇယုတေတဵမ် 18 ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈတဵမ် 18 ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ 18 လိူဝ်ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈပဵၼ်ၸိူဝ်းပႆႇလူဝ်ႇၵႂႃႇတႃႈၵႂႃႇတၢင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပႆႇႁဵတ်းၵေႃႈမီး၊ ပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းသုၵ်ႉသၵ်ႉ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈမီးဝႆႉဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၵေႃႈမီးဢေႃႈ” – ၸၢႆးသူႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇပၢင်လူင် လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 2010 ၊ မိူဝ်ႈပီ 2015 ပူၼ်ႉမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢမ်ႇမီးမၢႆ ၾၢင်/ဝႂ်ၵပ်းတူဝ် ၵေႃႈၼမ်၊ ၸိူဝ်းမီးမၢႆၾၢင် ဢမ်ႇလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵေႃႈမီး၊ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီး မၢႆၾၢင် သေ သမ်ႉလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်း ၵၢင်ၸႂ်ၵေႃႈမီး။ ပေႃးၸိုဝ်ႈမီးၼႂ်းသၢႆမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ဢမ်ႇပႆႇမီး မၢႆၾၢင်ၵေႃႈ ၵႂႃႇၸႅင်ႈတီႈ လုမ်းၵွၼ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇသေ ယိုၼ်ႈယွၼ်းတႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၵေႃႈလႆႈ။
“ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ တင်းမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ)ၼႆႉ ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၵၼ်၊ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၵေႃႈ ပိူၼ်ႈ ၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆမၼ်းၵႂႃႇ၊ ပေႃးဢႃႇယု 18 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ပိူၼ်ႈတေမႃးပၼ် ဝႂ်တူင်ႇၵျိၼ်ႇသေ တေလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်း ၵၢင်ၸႂ်ယူႇၶႃႈဢေႃႈ။ ဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵေႃႈဢမ်ႇပဵၼ်သင်ၶႃႈ” – ၸၢႆးဝၼ်းလႅင်းၶမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။
ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁူဝ်ၵူၼ်းတင်းမူတ်းမီး 5.8 လၢၼ်ႉၵေႃႉပၢႆ ။ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်မီးသုၼ်ႇလႆႈတွတ်ႈ ၶႅပ်းၵၢင် ၸႂ်မီး 3.8 လၢၼ်ႉၵေႃႉပၢႆ ။ ပႃႇတီႇဢၼ်တေၶဝ်ႈၶႅင်ႇ ၵၼ်ၼႂ်းမိူင်းတႆးမီး 38 ပႃႇတီႇ။
မိူင်းတႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈမိူင်းဢၼ်ၽႅၼ်ႇလိၼ်ၵႂၢင်ႈယႂ်ႇ ၶူဝ်းႁႄႈၶူဝ်းတိုၼ်း လႄႈ လွင်ႈမၢၵ်ႈမီး ႁႅင်းယႂ်ႇ လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း ၵူႈၸႄႈမိူင်းလႄႈတိူင်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ၸတ်း ယဝ်ႉ မႃးမိူဝ်ႈ ပီ 2010 တင်း မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၵႂႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၸိူင်ႉၵၢတ်ႈၼမ် လိူဝ် ပိူၼ်ႈ၊ ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်တွတ်ႈၵႂႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပၵ်းပိူင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ပႃးၵႂႃႇၼႂ်းသၢႆမၢႆ လူႉၵွႆ ၵေႃႈ ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းလႄႈတိူင်း တင်းမူတ်း။
