ပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းမႃး ယဝ်ႉ 3 ပွၵ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 19-21/8/2020 တေထိုင်မႃးၼႆႉ တေ ၸတ်းႁဵတ်းထႅင်ႈ ၵမ်းထူၼ်ႈ 4 ၊ ပေႃးသွၼ်ႇပႃး ပၢင်ၵုမ်လူင်ငမ်းယဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် UPC ပၢၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်းၼႆ ပဵၼ်ၵမ်းထူၼ်ႈႁႃႈယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ထတ်းသၢင်ဝႃႈ ဢၼ်ဢဝ်ၸိုဝ်ႈပၢင်လူင် ဢွၵ်ႇၸႂ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်လၢႆး ၶႂ်ႈဢဝ် ပၢင်လူင် 1947 ႁၢႆ – ဢဝ်ဝူဝ်းယဵပ်ႇႁၢႆ ၵႂၢႆးယဵပ်ႇၼႅၼ်ႈ ၵူၺ်းႁိုဝ်။ သဵင်ၼၢင်းယိင်းတႆး ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ ထတ်းသၢင်ၸိူင်ႉႁိုဝ် – လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်-ၼေႇပျီႇတေႃႇၼႆႉ ပေႃးၸုမ်းတႆး ၵႂႃႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်းယဝ်ႉ မိူင်းတႆးၸၢင်ႈလူႉ ၸၢင်ႈသုမ်းသင်။
သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တင်းသဵင်ႈ ဢွၵ်ႇသဵင်လဵဝ်ၵၼ်သေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်တႄႉ တေမီးၽွၼ်းလီ
တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ်ၶႃႈတႄႉ တီႈပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ လႆႈမႃးၸွမ်းၼင်ႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်တႄႉၼႆၸိုင် တေမီးၽွၼ်းလီတင်းၼမ်ယူႇၶႃႈ။ ပေႃးဝႃႈ ၸုမ်းလဵဝ် ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၼႆၵေႃႈ တေလႆႈမႃးတႃႇၼိုင်ႈၸုမ်းၵူၺ်း ႁႅင်း ဢုပ်ႇႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး။ သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တင်းသဵင်ႈ ဢွၵ်ႇသဵင်လဵဝ်ၵၼ်သေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်တႄႉ တေမီးၽွၼ်း လီတင်းၼမ်ယူႇၶႃႈ။
ပေႃးႁဝ်းမႃးတူၺ်းၶိုၼ်း ပၢင်ၵုမ် ပၢင်လူင်လႆႈပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈ 1947 လႄႈ ပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင် ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇ မိူၼ်ၵၼ်ၶႃႈ။ ပၢင်ၵုမ်ပၢင်လူင် မိူဝ်ႈ 1947 ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇသုၵ်ႉသၵ်ႉသင်။ ပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ၼႆႉ တႄႉ တေသဵတ်ႈၵႃႈ သဵတ်ႈၶၼ်ယၢပ်ႇလိူဝ်ယူႇၶႃႈ။
တီႈပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်လႄႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇပဵၼ် သင်ဝႃႈဢမ်ႇလႆႈမႃးၸိုင် ႁဝ်းတေသုမ်း ၵၢၼ်မိူင်းၶႃႈ။ ၵၢၼ်မိူင်းၼႆၼၼ်ႉ တေပဵၼ်သုၼ်ႇတႅပ်းတတ်းႁင်းႁဝ်းတေသုမ်းၵႂႃႇ။ ပေႃးပွၵ်ႈၼႆႉဢမ်ႇလႆႈ ပွၵ်ႈတေမႃးပၢင်ၵုမ်ၸိူင်ႉၼႆ ၸွင်ႇတေမီးထႅင်ႈ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇလၢမ်းလႆႈၶႃႈ။
ပၢင်ၵုမ်လူင်ပၢင်လူင် ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈၸတ်းၼႃႇလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းသင်
ပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ပွၵ်ႈၵမ်း 4 ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး တေလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီဢီႈသင် ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ လွင်ႈၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ။ ယူႇတီႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် သုၼ်ႇတူဝ်ၶႃႈတႄႉ ပၢင်ၵုမ်ဢၼ်ၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပိူၼ်ႈ လႆႈႁဵတ်းၵႂႃႇၸွမ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈ လွၵ်းပိူင်ဢၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းဝႆႉၵူၺ်း။ မၼ်းဢမ်ႇပေႃး ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆးမၼ်း ႁဵတ်း၊ ၶဝ်ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈႁဵတ်းၼႃႇ ၵွၼ်ႇၼႃႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢႃယုၸူဝ်ႈပၢၼ်ၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ ၵူၺ်း ၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼႆ။ ၵွပ်ႈသင်ၼႆ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉၵေႃႈ မၼ်းပႆႇႁၢႆ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇ တႃႈပႆတၢင်းၵေႃႈ မၼ်းတိုၵ်ႉမီးလွင်ႈၵိတ်ႇၶွင်ႈၶမ်ၸႂ်ၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇပႆႇလွတ်ႈလႅဝ်း။
ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵူႈၸုမ်းၸိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈတင်းမူတ်း။ ၼႂ်းတႆးႁဝ်း ၵေႃႈ တူဝ်ႈတၼ်း ယဝ်ႉႁႃႉ? ၶႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ တႆးႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇတူဝ်ႈတၼ်းၶႃႈ။ ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းၸၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢၼ် CSSU ဢၢင်ႈတေႁဵတ်း၊ ဢၢင်ႈတေဢဝ်ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ၵၢင်ၸႂ်တႆးႁဝ်းၶႃႈ ဢၼ်ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ် မီးသင်၊ ၶေႃႈသဵင် တေဢဝ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇတီႈ ပၢင်ၵုမ်လူင် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 21 ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇပႆႇလႆႈႁဵတ်းမႃး။ မၼ်းမီးလွင်ႈၵိတ်ႇၶွင်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လၢႆလွင်ႈလၢႆတၢင်း ဢမ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ်ႈတၼ်းလီလီသေ ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈႁဵတ်းၵႂႃႇၵူၺ်းလႄႈ ၶႃႈတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်း လႆႈဢီႈသင်ၶႃႈ။
ပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၼႆႉ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းမႃး 3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ၽိတ်ႈမွၵ်ႇ ၽူႈတၢင်တူဝ်မိူင်းတႆး ဢမ်ႇမီးၽူႈတၢင်တူဝ်မိူင်းတႆးသေလႄႈ ၵႂႃႇဢုပ်ႇ ဢမ်ႇမီးၽူႈတၢင်တူဝ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးသေ လႄႈ ၵႂႃႇဢုပ်ႇ မၼ်းမီးဢၼ်ဝႃႈ ၸုမ်းၽႂ် ၸုမ်းမၼ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၼ်း တပ်ႉသိုၵ်းၽႂ် တပ်ႉသိုၵ်းမၼ်း ပႃႇတီႇ ၽႂ် ပႃႇတီႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈသူင်ႇ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ၽႂ်ပဵၼ်ၽူႈတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ တႄႉ ဢၼ်ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ၵူၼ်းမိူင်း ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇဝႃႈ ၵေႃႉၼႆႉဢိူဝ်ႈ ဢၼ်တၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉတႄႉ ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႆႇမီး။
ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တီႈဢၼ်ၶဝ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ တေလႆႈဢုပ်ႇၸွမ်းငဝ်းလၢႆး ပေႃႇလသီႇ ၸုမ်းၽႂ် ၸုမ်းမၼ်း ၵူၺ်း ဝႃႈငၢႆႈငၢႆႈၵေႃႈ တႆးႁဝ်း ၼုင်ႈၶူဝ်းတႆး မိူၼ်ၵၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၼႂ်းၸႂ်ဢၼ်ၶဝ်ၶႂ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈၶႂ်ႈလႆႈ ဢၼ် ၶဵဝ် ၵေႃႉၼိုင်ႈၶႂ်ႈလႆႈဢၼ်လႅင် မၼ်းတိုၵ်ႉမီးယူႇၸိူင်ႉၼႆလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၶိူဝ်းတႆး မိူင်းတႆး ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတေလႆႈ ဢၼ်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ၼႆႉ ၼႆၼၼ်ႉ ၶႃႈဢမ်ႇပေႃး မုင်ႈမွင်း တေလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီဢီႈသင်။
ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးယူႇတီႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ႁဝ်းၶႃႈ ၽူႈတၢင်တူဝ် ၸုမ်းလႂ် ၸုမ်းၼၼ်ႉသေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးဝႃႈၶဝ်တေမေႃ တၢင်ႇလၢတ်ႈ ၶဝ်တေမေႃတုၵ်းယွၼ်း ယူႇတီႈ ႁူဝ်ၶေႃႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်တေႁူမ်ႇငမ်းထိုင်ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးတင်းသဵင်ႈသေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄႇ ၶဝ်တေယူႇတီႈၼႂ်းၸုမ်းၶဝ်သေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈၵူၺ်းၼႄႇ မၼ်းယူႇတီႈၶဝ်မေႃတၢင်ႇလၢတ်ႈ တုၵ်းယွၼ်း ၶဝ်တေမေႃသဵတ်ႈၵႃႈ သဵတ်ႈႁူဝ်။ ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ သဵတ်ႈၵႃႈ သဵတ်ႈႁူဝ်ယဝ်ႉ တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ် လူင်းလၢႆးမိုဝ်းမႃးယဝ်ႉ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းလူး ၸွင်ႇတေႁတ်းၶဵင်ႇတႃႉ တုၵ်းယွၼ်းၶိုၼ်းလႆႈ။
ႁူဝ်ၶေႃႈ ဢၼ်လၵ်းလၵ်းမၼ်းၵေႃႈ မီးပဵၼ် 4-5 ဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ႁဝ်းၶႃႈဝႃႈ ပၢႆးမိူင်း၊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ပၢႆးပိူင်ၵူၼ်း၊ လွင်ႈသ ၽႃႇဝ ၾိင်ႈတိုၼ်း ႁူဝ်ၶေႃႈမၼ်းၵေႃႈၼမ် ၸုမ်းဢၼ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇမၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ၵူၺ်ၵႃႈ ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈသင် ဢမ်ႇမီးသင်လႃးလႃး ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ မၼ်းၵေႃႈ မီးယူႇ ပေႃးတေၵၼ်ႉၵူၵ်ႉဢဝ်ဢွၵ်ႇ မႃးတႄႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၼမ်ၼႃႇ ပေႃးၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁူႉမႃး၊ ၽိူမ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉႁဝ်းၶႃႈမႃး ႁၼ်တၢင်းႁူႉ တင်းႁၼ် ၵဵပ်းႁွမ်ၶေႃႈမုလ်း တႅမ်ႈတႃႇတေၵႂႃႇ တၢင်ႇတီႈပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈၵႂႃႇ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်တင်း လၢႆလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း လၢႆလၢႆမုၵ်ႉၸုမ်း လႆႈၵႂႃႇ ႁၼ်ၼႃႈၽွမ်ႉၼႃႈၽွမ်ႉတႃ ၵၼ်သေ တူဝ်ထူပ်းၸိူင်ႉၼႆ မၼ်းၵေႃႈမီးၵႃႈၶၼ်တႄႉတႄႉယူႇ။
ပေႃးဝႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း ၸုမ်းတႆးႁဝ်းလႆႈၵႂႃႇႁၼ် ၸုမ်းတၢင်ႇၶိူဝ်း ပိူၼ်ႈႁဵတ်း တုၵ်းယွၼ်း ၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈ မၼ်းၵေႃႈ ဢဝ် မႃးပဵၼ်ၽွၼ်းလီ တွၼ်ႈတႃႇၶိူဝ်းႁဝ်း မိူင်းႁဝ်းလႆႈယူႇ။
လွင်ႈဢၼ်ဝႃႈ တေသုမ်းသင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈပႆႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ မၼ်းၵေႃႈ ယူႇတီႈႁဝ်းတေသုမ်းၼႄႇ တေပေႉၼႄႇ ႁဝ်းတေလႆႈသင် မၼ်းၵေႃႈ ယူႇတီႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ဢၼ်ၶဝ်တေဢွၵ်ႇမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 19-21 ၼႆႉ ၽူႈတၢင်တူဝ် ၸုမ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ တေၵႂႃႇဢုပ်ႇလွင်ႈသင် တူၵ်းလူင်းၵၼ်သင်ၽွင်ႈ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်တေမႃးတႄႉ ဢမ်ႇႁူႉ ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးယဝ်ႉ 3 ပွၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ ႁၼ်ဝႃႈ ၶဝ်တူၵ်းလူင်းၵၼ်မႃး မီးပဵၼ်လၢႆလၢႆၶေႃႈ။ ၵမ်းဢၼ်ဢၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် ႁူဝ်ယွႆႈယႅမ်းမၼ်းၵေႃႈ ၼမ်ၼႃႇ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယူဝ်းယူဝ်း၊ ပေႃး ဢမ်ႇၶိုတ်းတၼ်းၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း မၼ်းပွင်ႇၸႂ်ယၢပ်ႇၼႃႇ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈႁူႉဝႃႈတႄႉ သိုဝ်ႈ ၼႃႈတၼ်းတႃႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ မၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးဢီႈသင် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီၼႆႉ။
ပေႃးမႃးတူၺ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆ ဢမ်ႇပေႃးလႅၵ်ႈလၢႆႈသင် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈမိူင်းၾႅတ်ႊၻ ရႄႊ ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ႁႂ်ႈလႆႈမီးသုၼ်ႇတႅပ်းတတ်းႁင်းၶေႃ။ ၵမ်းၼႆႉ ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇပဵၼ်မႃး ပႃႇတီႇလႄႈ သင် ၸုမ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် တိုၵ်ႉလႆႈတုၵ်းယွၼ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်း၊ လွင်ႈမူၼ်ႉမႄးပၵ်းပိူင် 2008 ၼႆၵေႃႈ လၢတ်ႈမႃး ႁိုင်ၼႃႇ ယဝ်ႉ မီး 10 ပီပၢႆယဝ်ႉၵေႃႈ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ ပႆႇၸၢင်ႈမူၼ်ႉမႄးလႆႈ။ လွင်ႈမီးသုၼ်ႇ တႅပ်းတတ်းႁင်းၶေႃၼႆၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းၵႆယဝ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝႃႈ မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ မိူင်းရၶႅင်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇရၶႅင်ႇပေႉၵႂႃႇၼမ်သေပိူၼ်ႈ မူတ်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းၶဝ် ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈတင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁင်းၶဝ် ၶဝ်တိုၼ်းလႆႈယူႇၾၢႆႇပႃႈတႂ်ႈပႃႇတီႇ လူင်ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။ လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးၶိုပ်ႈၼႃႈသင်။
ၵၢၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆၵေႃႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းၼႃႇယဝ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉပဵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇၶၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး ပေႃးဝႃႈမီးပၢင်တိုၵ်းၼႆၵေႃႈ လွင်ႈ ၶီႈၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်လၢမ်းမႃးၸွမ်း ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈၽေးထႅင်ႈ ၺႃးပေႃႉ/ႁႅမ်/ဢဝ်တၢႆၵၼ် ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ၼႆသေ တႃႉၵေႃႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇမီးၶႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် တႃႈၶီႈလဵၵ်းလႄႈသင်၊ မူႇၸေႊလႄႈ သင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်းၵမ်းၸူၼ်ၶမ်း၊ ယိုဝ်းၵၼ်တၢႆ ၸွမ်းၼႂ်းဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈတၢင်းၽိတ်းပၼ် လႆႈ လီလီ ဢမ်ႇႁူႉတူဝ်ၵူၼ်းႁဵတ်းမၼ်းလႆႈလီလီ ၵွပ်းၼႆလႄႈ ၵူၼ်းဢၼ်ယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇ လူမ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းလူင် ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းဢိူင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းပူႇၵၢင်ႉၵႄႇၵၼ်ၶႃႈယဝ်ႉ မိူၼ်တၢင်း ၵျွၵ်ႉမႄး ၼႆႉ ၺႃးယိုဝ်းတၢႆၵႂႃႇၵေႃႈမီး။
ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးသမ်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈယၢၼ်မိူင်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ မီးယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ ပွင်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးမိူင်းႁဝ်း မၼ်းဢမ်ႇပႆႇပိုင်ႈ ဢိင်လႆႈ တိုၵ်ႉလႆႈဢွၵ်ႇမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 လႄႈ မိူင်းထႆးၼႆႉ ပိူၼ်ႈပိၵ်ႉလၢၼ်ႇဝႆႉ ၵူၺ်း ၸၢမ်းပိူၼ်ႈပိုတ်ႇတူၺ်းလႄႈ တေမႃးၵၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ ပွႆးယဝ်ႉ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်တၢင်းၵၢၼ် မိူင်းၶႃႈယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်ပိူင်ၵူၼ်းၵေႃႈ မၼ်းပႆႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ တုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ ယိင်းၸၢႆး ႁႂ်ႈလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ် ပေႃးမႃးဢုပ်ႇ ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၵၢၼ်မိူင်း ၼႆႉၼႆ ၼၢင်းယိင်းၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးဢေႇယူႇ ၵူၼ်းၸၢႆးတႄႉ ပဵၼ်ၵမ်ႈၼမ်။
ယဝ်ႉၵေႃႈ ၾိင်ႈတိုၼ်းသၽႃႇဝ ၸိူဝ်းၼႆႉ လွင်ႈသိမ်းတီႈလိၼ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီးၼမ် လွင်ႈတႅပ်းမႆႉယႂ်ႇပႃႇထိူၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီးၼမ်။
ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶဝ်ႁဵတ်းမႃး ပၢင်ၵုမ်ပၢင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၼႆႉ ႁဵတ်းမႃး 3 ပီ တေပဵၼ် 4 ပီ ၼႆႉထႅင်ႈယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇလႆႈ ၵိၼ်မွၵ်ႇမႂ် ၼမ်ႉဢရသႃႇ သင်မၼ်းၶႃႈ။
ပၢင်လူင် 1947 ၼၼ်ႉ တႆးႁဝ်း ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် -ပၢင်ၵုမ် ပၢင်လူင် တၢင်းၼႃႈၼႆႉၵေႃႈ ၵိုင်ႇလီဢဝ်တၢင်းလူဝ်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႂႃႇ
ပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၼႆႉ တႄႇဢဝ် ပွၵ်ႈၵမ်း 1 မႃး တေႃႇထိုင် ပွၵ်ႈ 3 ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇသေ ယၢမ်းလဵဝ်ပေႃး ထိုင် ပွၵ်ႈၵမ်း 4 ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းမၼ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈသင်၊ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း လႄႈသင် ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇတင်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတင်းလၢႆၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈလၢတ်ႈသင်ၸွမ်း မၼ်းၵပ်းၵၢႆႇၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်း ဢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်းတပ်ႉသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈလႄႈ တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၶဝ် ဢုပ်ႇၵၼ်ၵူၺ်း လႅပ်ႈမၼ်းပဵၼ်ဝႆႉ ၸိူင်ႉၼၼ်။
ပေႃးမႃးတူၺ်းဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းယႂ်ႇလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ၶတ်းၸႂ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၶႂ်ႈလႆႈလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်၊ လွင်ႈတြႃးလႂ်၊ လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵိုင်ႇလီပဵၼ်သဵင်ၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်း ၵိုင်ႇလီပဵၼ်သဵင်ၵၢင်ၸႂ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း တင်းလုမ်ႈသေဢုပ်ႇဢူဝ်း။
မိူဝ်ႈတေပဵၼ် ပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉမၼ်းႁိပ်ႈၼႅတ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇတၼ်းတိူင်ႇပၢင်ႇတင်းၵူၼ်းမိူင်း၊ ဢမ်ႇတၼ်းဢုပ်ႇဢူဝ်း ၸွမ်းၸုမ်းလႂ်ၼႆ ဝႆႉသေၵွၼ်ႇ ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ သမ်ႉပေႃးပူၼ်ႉမႃး ပဵၼ်လၢႆၶၵ်ႉ၊ လၢႆတွၼ်ႈ၊ လၢႆၵမ်းယဝ်ႉ ပၢင်ၵုမ်ပွၵ်ႈလႂ် ၵေႃႈ ယဝ်ႉၵႂႃႇလၢႆလၢႆၵူၺ်း။ ဢၼ်တိူင်ႇပၢင်ႇၵူၼ်းမိူင်း ဢုပ်ႇၸႅင်ႈၼႄၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈ ပွၵ်ႈၼႆႉငဝ်းလၢႆးပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် တေဢုပ်ႇသင်ၼႆမၼ်းဢမ်ႇမီး။ ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းယႂ်ႇလူင် ၶႃႈယဝ်ႉ။
မၼ်းၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသင်လႃႇပေႃးဝႃႈၼႆ ပၢင်ၵုမ်လူင် ပွၵ်ႈၵမ်း 1 တႄႉၵေႃႈဝႃႈ လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၼႂ်းၵႄႈၸၢဝ်း ၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈ လႄႈ ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇႁင်းၶေႃ – တေႃႇထိုင်မႃးယၢမ်းလဵဝ် ၸွင်ႇမၼ်းပဵၼ်မႃး၊ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွၼ်ႉမွၼ်း မၼ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ တေႃႈလဵဝ်ၵေႃႈတေႃႈၼင်ႇၼၼ် လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း လႄႈ လွင်ႈတြႃးၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇၽႂ်? ပေႃးဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇပႃးသဵင်ၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်းၼႆၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢုပ်ႇမၼ်းၸိူဝ်း ၼၼ်ႉၵူၺ်းႁႃႉ? ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢုပ်ႇၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႄႇ? မၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ် ယႂ်ႇလူင်တႃႇၶဝ်ၶႃႈယဝ်ႉ။ ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆႉ မၼ်းၵိုင်ႇလီပဵၼ် ၵူႈၾၢႆႇ ၵူႈပႃႈ ထုၵ်ႇလႆႈႁူမ်ႈႁူႉ ႁူမ်ႈဢုပ်ႇၸွမ်း ႁူမ်ႈ ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၸွမ်း ဢေႃႈ။
ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်မီးသုၼ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၸွမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈယဝ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းၵေႃႈယဝ်ႉ ၵိုင်ႇလီႁူႉႁၼ် တၢင်းလူဝ်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်း၊ ဢမ်ႇၵိုင်ႇလီဝူၼ်ႉပေႃႇလသီႇ ၸုမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢၼ်လဵဝ်၊ တင်းၶႂ်ႈလႆႈၸုမ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း – ၶေႃႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတၢင်းသဵင်ႈ ၵိုင်ႇလီယၼ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ ဢဝ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းပဵၼ်ငဝ်ႈငႃႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇပၢင်လူင် 1947 မီးမႃးၼၼ်ႉသေ ၵႂႃႇဢုပ်ႇဢေႃႈ။
မိူဝ်ႈပၢင်လူင် 1947 ၼၼ်ႉ တႆးႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် တႄႇမႃး။ ငိူၼ်ႈငဝ်ႈဢၼ်ပဵၼ်မႃးပၢင်လူင်ၵေႃႈ မၼ်းယၼ် ၼိူဝ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေပဵၼ်မႃး၊ ယၼ်ၼိူဝ်ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေ ပဵၼ်မႃး။ ၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ ဢၼ်တေႁဵတ်းၵႂႃႇ ပၢင်ၵုမ် ပၢင်လူင် တၢင်းၼႃႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းယၼ်ၼိူဝ်ၸုမ်းသေပဵၼ်ၵႂႃႇ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်ပၢင်ၵုမ် ၸုမ်းတေႃႇ ၸုမ်းဢုပ်ႇၵၼ်လၢႆလၢႆသေ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ။ မၼ်းၵိုင်ႇလီယၼ် ၼိူဝ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း တၢင်းလူဝ်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႂႃႇၼႆ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ် ၶႃႈဢေႃႈ။
ပၢင်ၵုမ်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ႁဵတ်းမႃး 4 ပွၵ်ႈ ယင်းဢမ်ႇႁၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈလၢၵ်ႇလၢႆးသင်
ပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၵေႃႈ ၸတ်းႁဵတ်းမႃး မီး 3 ပွၵ်ႈ ပေႃးပႃးၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ တေပဵၼ် 4 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ ၼႂ်းၶၵ်ႉၵၢၼ် 5 ဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်မိူင်း၊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ သၽႃႇဝၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ်လႄႈ ၵၢၼ်ႁူမ်ႇ လူမ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈသင်မႃး။ တီႈတႄႉမႃး ၶဝ်ၵိုတ်းတိုၵ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ်ယူႇၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇ ၵိုတ်းတႄႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈၵတ်းယဵၼ်သိူဝ်းသႃႇမိူဝ်ႈလႂ်ၼႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈယင်းပႆႇၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းၶႃႈ။
