တႅၼ်းၽွင်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် တင်းၾၢႆႇလဝၵ လူင်းႁဵတ်းဝႂ်ၵပ်းတူဝ် ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း

ၽူႈတႅၼ်းၽွင်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ဢိၵ်ႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇဝႂ်ၵပ်းတူဝ် လၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်း ႁဵတ်းပၼ်ဝႂ်ၵပ်းတူဝ်/မၢႆၾၢင်။

ၽွင်းႁၢင်လိူၼ်ၵျူႊလႆႊ 2020 မႃးၼႆႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်း ယူႇတီႈၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး (SNLD) ႁိုဝ် ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ဢိၵ်ႇတင်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း (လဝၵ) ဢွၼ်ၵၼ်လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸွႆႈထႅမ်ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁဵတ်းဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း /မၢႆၾၢင် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ)။ ပိူင်လူင်မၼ်း ပဵၼ်ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇမိူင်းသူႈ၊ လၢႆးၶႃႈလႄႈလွႆလႅမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/07/2020 ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸၢႆးထုၼ်းဢွင်ႇ ၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ မၢႆ(2) ၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ဢိၵ်ႇတင်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း လဝၵ ၶဝ် လူင်းႁဵတ်းပၼ် မၢႆၾၢင် ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵုင်းယိုဝ်ႉ ဢိူင်ႇပၢင်သၢင်း ၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၼႆယဝ်ႉ။

ၸၢႆးၵျေႃႇၸေႇယ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 1 ၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈတီႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ဢၼ်လူင်းႁဵတ်းပၼ်ဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းယူႇတႃႇသေႇ (ပုင်ႇမၢၼ်ႇ)ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း၊ ပေႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႂ်ပႆႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ)ၼႆ ၶဝ်တေလၢတ်ႈမႃးတီႈၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၶဝ်။ ၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၶဝ်ၵေႃႈၸွႆႈထႅမ် ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇဝႂ်ၵပ်းတူဝ် (လဝၵ)လႆႈလူင်းႁဵတ်း၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဝၢၼ်ႈလႂ်ဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးဝႃႈမီးႁူဝ်ၵူၼ်းၼမ် 50 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်လူင်းၵႂႃႇၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းပၼ် လူင်းႁဵတ်းပၼ်ဝႂ်ၽႅဝ်ဝၢၼ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇဢေႃႈ။ ပေႃးဝႃႈမီးႁူဝ်ၵူၼ်းဢေႇတႄႉ ႁႂ်ႈၶဝ်မႃးႁဵတ်းတီႈလုမ်း လဝၵ တီႈလၢႆးၶႃႈၼႆႉ”-ဝႃႈၼႆ။

သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- “ၵူၼ်းၸိူဝ်းပႆႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈဝႃႈၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်းယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းမၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇ ၶဝ်ႈၸႂ်ႁဵတ်းဝႆႉ၊ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇတီႈ ၵုင်းယိုဝ်ႉၼႆႉ ပေႃးႁႂ်ႈၶဝ်မႃးႁဵတ်းတီႈလုမ်း လဝၵ လၢႆးၶႃႈၼႆ ၶဝ်တေမီးပၼ်ႁႃလွင်ႈၵႂႃႇလွင်ႈမႃး၊ ပေႃးဝႃႈၵႂႃႇႁဵတ်းပၼ်တီႈဝၢၼ်ႈ ၶဝ်တေမီးလွင်ႈငၢႆႈၸႂ်၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ် ဝၢၼ်ႈလႂ်ၼမ်ၵေႃႈလူင်းႁဵတ်း ပၼ်ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၶႃႈဢေႃႈ”-ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/07/2020 ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၼၢင်းၵွင်ၶမ်း ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ မၢႆ(2) ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသူႈ လႄႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း လဝၵ လူင်းႁဵတ်းပၼ် မၢႆၾၢင် ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇလွႆၼၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသူႈ ပွၵ်ႈၵမ်းသွင်။ ပွၵ်ႈၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃႈထဝ်ႈမႄႈၵႄႇ ၸိူဝ်းဢႃႇယု 85 ပီၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ပေႃးတေလႆႈမီးသုၼ်ႇႁပ်ႉငိုၼ်းၵေႃႉလႂ် 3 မိုၼ်ႇပျႃး ဢၼ်တၢင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တေၵမ်ႉထႅမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပႆႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၼၼ်ႉ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းပၼ်ပႃး လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။

ဢွၼ်ၼႃႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21-22/07/2020 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼၢင်းမျႃႉထူၺ်း ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ မၢႆ(2) ၸႄႈဝဵင်းလွႆလႅမ်၊ ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် SNLD ၸႄႈဝဵင်းလွႆလႅမ် ဢိၵ်ႇတင်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇ လဝၵ လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸွႆႈထႅမ်ႁဵတ်းပၼ်မၢႆၾၢင် ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းပႆႇမီးမၢႆၾၢင် တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် ဢိူင်ႇသၼဵၼ်း ၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင် တႃႇ 414 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။

“ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းပႆႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၼႆႉ မၼ်းၵိုတ်းတင်းၼမ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈတိုၼ်းဢမ်ႇမႃး ၶဝ်ႈၸႂ်ႁဵတ်းလၢင်းလၢင်း။ ႁဝ်းၶႂ်ႈႁဵတ်းပၼ်ယူႇသေတႃႉ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်သေၶႂ်ႈႁဵတ်းၼႆ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်း၊ မၢင်ၵေႃႉမိူဝ်ႈပိူၼ်ႈလူင်းၵႂႃႇႁဵတ်းပၼ် ဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်သေဢမ်ႇႁဵတ်း၊ ဝၢႆးမႃးသမ်ႉၶႂ်ႈႁဵတ်းၼႆလႄႈ လႆႈလူင်းႁဵတ်းပၼ်ၶိုၼ်း ၼႆၵေႃႈမီးၶႃႈဢေႃႈ”- ၸၢႆးၵျေႃႇၸေႇယ လၢတ်ႈၼႄပႃးလွင်ႈတူဝ်ထူပ်း လွင်ႈႁဵတ်းဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼင်ႇၼႆ။

ငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး (SNLD) ၼႆႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/10/1988။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁူဝ်ပဝ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၶုၼ်ထုၼ်းဢူး။ မိူဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း ပီ 1990 ၼႂ်းမိူင်းတႆးလႆႈတီႈၼင်ႈ ၼမ်တီႈသုတ်း ပေႉထီႉ 1 သေ ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈထီႉ 2 ။ ဝၢႆးဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 1990 ယဝ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ဢမ်ႇမွပ်ႈဢႃႇၼႃႇပၼ်။

ထိုင်မႃးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ပီ 2015 လႄႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသွမ်ႈ 2017 ႁူမ်ႈၵၼ် ယူႇတီႈပႃႇတီႇ ႁူဝ်သိူဝ် SNLD လႆႈတီႈၼင်ႈၼႂ်းသၽႃး တင်းမူတ်း 46 တီႈၼင်ႈ။ ၼႂ်း 46 တီႈၼင်ႈၼၼ်ႉ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸႄႈမိူင်း 28 တီႈၼင်ႈ၊ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၵူၼ်းမိူင်း 14 တီႈၼင်ႈလႄႈ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ 3 တီႈၼင်ႈ ဢိၵ်ႇပႃး ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ထႅင်ႈ 1 တီႈၼင်ႈ၊ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပေႉၼမ်သုတ်းထီႉ 3 ။