ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး 36 ၸုမ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိူင်းဢၢၼ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢိၵ်ႇလုမ်ႈၾႃႉ လႆႈႁပ်ႉႁူႉငဝ်းလၢႆးသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး တူဝ်ႈထိုင်ၵၼ်။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/07/2020 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး 36 ၸုမ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ဢွၵ်ႇ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵမ်ႉထႅမ်ပၢင်ၼႄၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်းၵျွၵ်ႉမႄး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/07/2020 ဢၼ်တုၵ်းယွၼ်း လွင်ႈပဵၼ်ထမ်းတြႃး တႃႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းတၢႆ၊ ၶႃၸႂ်လႄႈလႆႈဝၢတ်ႇၸဵပ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 29/06/2020 ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။
ဝၢႆးပၢင်ၼႄၵၢင်ၸႂ်ယဝ်ႉဝၼ်းလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ပွတ်းႁူဝ်ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ- တေယိုၼ်ႈလိူင်ႈ ဢဝ်တၢင်းၽိတ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢွၼ်ႁူဝ်ၼႄၵၢင်ၸႂ် 3 ၵေႃႉ လုင်းၸၢႆး တၢၼ်းဢွင်ႇ၊ လုင်းၸေႃးတိၵလႄႈ လုင်းဢႃႇရိယ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိူင်လူင်မၼ်း လၢတ်ႈဝႃႈ- တၵ်းလႆႈဢဝ်လိူင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ႁဵတ်းၽိတ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇဢဝ်လိူင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႄၵၢင်ၸႂ်တုၵ်းယွၼ်း လွင်ႈပဵၼ်ထမ်းတြႃး- ၼႆယဝ်ႉ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး (SHRF) လၢတ်ႈတီႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႇဝႃႇ၊ ၵူၼ်းမိူင်း လိူၵ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးဝႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ တီႈတႄႉမၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ တႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပေႃးလႆႈယူႇၶႅၼ်းၸႂ် လူမ်ၸႂ်။ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼႄၵၢင်ၸႂ်ပေႃးယဝ်ႉၵႂႃႇ လၢႆဝၼ်းယဝ်ႉ ယင်းပႆႇႁၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဝႃႈႁိုဝ်မႃး၊ ၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်းလွင်ႈၼိုင်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်း 3 ၵေႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်လႆႈငိူင်ႉဝႆႉၸူဝ်ႈၶၢဝ်း၊ လႆႈယူႇဝႆႉတီႈဢၼ်လွတ်ႈၽေးၼၼ်ႉယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း SHRF ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ- ပိူဝ်ႈတႃႇတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈ သုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလႄႈ တႃႇပူၵ်းပွင် လွင်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းထမ်းတြႃး ပၼ်ၽူႈၸိူဝ်းထုၵ်ႇတဵင်းတဵင်။
ၸၢႆးႁေႃသႅင် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄလွင်ႈ ယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်လႆႈဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ- “ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈဢဝ်လိူင်ႈမိူၵ်ႈမႂ်ႈ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်းတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉသေ တၢင်ႇၼႄၵမ်ႇၽႃႇ၊ ႁႂ်ႈၵမ်ႇၽႃႇပေႃးလႆႈႁပ်ႉႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ မၼ်းမီးၵၢၼ် ပူၼ်ႉပႅၼ်ၵၼ်၊ ၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်ပေႉၵိၼ်ၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈသူင်ႇပႃးၸုမ်း တီႈဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၾၢႆႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈသင်၊ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈ UN ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလႆႈတၢင်ႇပႃး”။
ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ပတ်းပိုၼ်ႉ လႆႈႁပ်ႉႁူႉၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးမိူင်းႁဝ်း၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉတူဝ်ႈထိုင်ၵၼ်ၵူႈပွတ်းၵူႈတွၼ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းၶႃႈဢွၵ်ႇ လိၵ်ႈၼႆၵေႃႈ မၼ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶဝ် ဢဝ်တႅမ်ႈၶၢဝ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၵူႈပွတ်း ၵူႈတွၼ်ႈ လႆႈႁပ်ႉႁူႉ၊ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈလီ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈတႃႇတေမိပ်ႇဢီး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ယၢမ်ႈပေႉၵိၼ်ပိူၼ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၶဝ်ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈတၢင်းႁဵတ်း တၢင်းသၢင်ႈၶဝ်၊ ႁဝ်းၶႃႈၶတ်းၸႂ်ယူႇၼႂ်းၵႄႈမၼ်းသေ ၸွႆႈထႅမ်ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈလႄႈ တင်းၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ- ၸၢႆးႁေႃသႅင် လၢတ်ႈၶွတ်ႇယွတ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။
ၼႂ်းလိၵ်ႈၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လၢတ်ႈပႃးဝႆႉဝႃႈ- ႁဝ်းၶႃႈၵမ်ႉထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၸိူဝ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် တုၵ်းယွၼ်းလွင်ႈပဵၼ်ထမ်း/တြႃးသေ တိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈပူတ်းထွၼ်ပႅတ်ႈ လွင်ႈတေဢဝ်တၢင်းၽိတ်း / ဢဝ်ႈလိူင်ႈၽူႈၼမ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် 3 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ် လူၺ်ႈဢမ်ႇလူဝ်ႇမီးၶေႃႈၼွင်ႇမတ်ႉ ငိူၼ်ႈၶႆသင်။
ႁဝ်းၶႃႈတိုၵ်းသူၼ်းထိုင် တူင်ႇဝူင်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ႁႂ်ႈမိပ်ႇဢီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဢဝ်လိူင်ႈတၢင်းၽိတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်သိုပ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ် ပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈယႃႉပႅတ်ႈပိူင်ပွႆႇဝၢင်းတၢင်းၽိတ်း ၼိူဝ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၽိတ်း ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉတၢင်းၽိတ်း သင်သေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းယိပ်းၵမ်မႃးႁူဝ်သိပ်းပီမိူင်းၼၼ်ႉ- ၼႆယဝ်ႉ။
ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး 36 ၸုမ်း ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ် ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပွၵ်ႈၼႆႉ မီးမိူၼ်ၼင်ႇ- 1.ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး၊ 2.ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၸိုင်ႈတႆး၊ 3.ၸုမ်းသၽႃႇဝ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၸိုင်ႈတႆး၊ 4.ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆးၸၼ်ႉၸွမ် (ၸိုင်ႈထႆး)၊ 5.ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ပုင်ႇပႃႇၶႅမ်၊ 6.ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး (TYN) ၊ 7.ပီႈၼွင်ႉတႆးၶၢမ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇ မိူင်းယူႊရူပ်ႊ၊ 8.မုၵ်ႉၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးၸိုင်ႈထႆး၊ 9.လိၼ်မွၵ်ႇမႂ်ႇ၊ 10.တုမ်းတူၼ်ႈတႆး၊ 11.လုမ်းယွင်ႁူၺ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း၊ 12.ၵေႃႇမတီႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးပၢႆႈၽေး (လႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆး)၊ 13.ၵေႃႇမတီႇပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး လွႆတႆးလႅင်း၊ 14.ၵေႃႇမတီႇပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး လွႆၵေႃႇဝၼ်း၊ 15.ၵေႃႇမတီႇပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၵွင်းမုင်ႈမိူင်း၊ 16.ၵေႃႇမတီႇပၢင်သဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး လွႆလမ်၊ 17.ၵေႃႇမတီႇပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး လွႆသၢမ်သိပ်း၊ 18.ၵေႃႇမတီႇပၢင်သဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၵုင်းၵျေႃႇ။
19.ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵုၼ်ႁူဝ်ယၢၼ်ႈ (ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး)။ 20.ဝၢၼ်ႈၼႃးလႃႉ (ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး)၊ 21.ဝၢၼ်ႈဝူဝ်းလူင် (ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး)၊ 22.ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉပုၼ်း (ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး)၊ 23.ဝၢၼ်ႈၼႃးၵုၼ် (ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး)၊ 24.ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၼႃး (ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး)၊ 25.ဝၢၼ်ႈၵဵင်းၶမ်း (ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး)၊ 26.ဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ် (ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး)၊ 27.ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈတႆးၼုမ်ႇ၊ 28.ႁိူၼ်းႁူမ်ႈႁၵ်ႉ၊ 29.ထုင်ႉၵုၼ်ပၢင်ၵုၼ်ၶူင်း၊ 30.ႁူမ်ႈႁႅင်းၸႂ်တႆး၊ 31.ၸုမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းမႂ်ႇ ထုင်ႉမၢဝ်း၊ 32.ၸုမ်းႁၵ်ႉၼမ်ႉၸႂ် ပီႈၼွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း (မိူင်းၶႄႇ)၊ 33.တႃဝၼ်းမႂ်ႇ (မိူင်းၶႄႇ)၊ 34.ၵေႃသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး၊ 35.ၸုမ်းတႆးမႁႃႇၶျႆး၊ 36.ဝူင်းၽုင်မူတ်ႉ – ၸိူဝ်းၼႆႉ။
