Tuesday, March 19, 2024

ၵႃႈၸူဝ်ႈၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇတိုၵ်ႉပဵၼ်ၶုၼ်ယူႇ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်း သုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်း

Must read

ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၶၢဝ်းၶိဝ်းၼႆႉ ယူႇတီႈပႃႇတီႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၶိူင်ႇၵိုမ်းမုၼ်းလႅင်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ မီးၵႂၢမ်းၾၢၵ်ႇထိုင်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵူႈလွင်ႈလွင်ႈပီ 2020 ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈပႃႇတီႇၶဝ်ဢွင်ႇပေႉၵႂႃႇ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃး တေမူၼ်ႉမႄးပၼ်မတ်ႉတႃ 261 ။

ၶူးႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း
ၶူးႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ တေမီးသုၼ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈၸွမ်ၽွင်း ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း ယဝ်ႉ တေပၼ်သုၼ်ႇလႆႈဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆလႄႈ လႆႈႁၼ်ပႃႇတီႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈသမ်ႉ ဢၼ်ႁူမ်ႁူမ်ၸူမ်းၸူမ်းသေႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်းသေဢမ်ႇၵႃး သမ်ႉႁူၺ်းထိုင်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ဝႃႈ ႁဝ်းတေပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ၊ ၼႂ်းႁဝ်းၼင်ႇၵၼ် တေၸၢင်ႈမီးသုၼ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈၸွမ်ၽွင်းယဝ်ႉ ႁဝ်းႁႃးလူဝ်ႇၶတ်းၸႂ်ယဝ်ႉ ၼႆၵေႃႈဢွၼ်သေႃႇၵၼ်သူၼ်းၵၼ်ယူင်းၵၼ်သေ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၵမ်ႈၼမ်ၼမ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸူမ်းၸႂ်ၸွမ်း။

- Subscription -

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈမႃးတူၺ်းၸွမ်းသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆ လႄႈႁူဝ်ၼပ်ႉ ဢၼ်ၸိူဝ်းပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉ မၼ်းသေယဝ်ႉ ဢၼ်ယူႇတီႈပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ USDP ၼၼ်ႉ ၸွင်ႇမၼ်းတေပဵၼ်မႃးလႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႄႉႁႃႉၼႆ ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈမုလ်းလႄႈပိူင်ပဵၼ်ပိူင်မီးတႄႉမၼ်းသေ ႁႂ်ႈလႆႈထတ်းသၢင် ၼိူဝ်ၵၼ်ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။

ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈၸႂ်ၵေႃႈလီ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ၵေႃႈလီ တိုၵ်ႉလႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၼႆၸိုင် ဢိင်ၼိူဝ်ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ၼႆႉ မီးမႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသွင်သိုပ်ႇယဝ်ႉ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုပ်ႈဢွၼ်တၢင်း တႄႇဢဝ်ပီ 2010 တေႃႇထိုင် 2015 ၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ ပဵၼ်ႁူဝ်ပဵၼ်ၵၼ်း ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃး။ တႄႇဢဝ်ပီ 2015 တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုမ်းၼူၵ်ႉယုင်း တိုၵ်ႉသိုပ်ႇၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ။

ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ပႃႇတီႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၶိူင်ႇၵိုမ်းမုၼ်းလႅင်းၼႆႉ ႁဵတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 5 ပီ၊ 2010 တေႃႇထိုင် 2015 သေတႃႉ တႃႇတေပၼ်ႁႂ်ႈၸႄႈမိူင်းႁဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တႃႇတေပၼ်ႁႂ်ႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မီးသုၼ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈၸွမ်ၽွင်းႁင်းၽႂ်မၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈ 2010 တေႃႇထိုင် 2015 ၽွင်းၶဝ်မီးဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလၢတ်ႈမႃးၶႃႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸင်ႇၶိုၼ်းမႃးလၢတ်ႈၼႆၵေႃႈသမ်ႉ ၸွင်ႇတေပဵၼ်လႆႈႁႃႉ ၸိူဝ်းမီးလွင်ႈငမ်းငဝ်းထၢင်ႇထိူမ်ၵေႃႈမီးယူႇၶႃႈ။

ၸိူဝ်းၼႆႉဝႆႉသေတွၼ်ႈၼိုင်ႈ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃး တေႁဵတ်းပၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၶဝ်သမ်ႉတေပဵၼ်လႆႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႃႈႁႃႉ ၼႆႉပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ်ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း။

ၸွမ်းၼင်ႇၽွၼ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2015 သေယဝ်ႉ ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၼႂ်းတႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ပျီႇထွင်ႇၸူႉလုတ်ႉတေႃႇ)ၼၼ်ႉ တေမီးယူႇၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ပျီႇတူႉလုတ်ႉတေႃႇ) 330 ၵေႃႉ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းၾၢႆႇတပ်ႉ 110 ၵေႃႉ တင်းသဵင်ႈၵေႃႈတေမီး 440 ၵေႃႉ။ တႅၼ်းၽွင်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ဢမျူဝ်းတႃးလုတ်ႉတေႃႇ)ၼၼ်ႉသမ်ႉ တင်းသဵင်ႈတေမီးယူႇ 168 ၵေႃႉ၊ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈပႃးတင်းၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်း 56 ၵေႃႉၼႆၵေႃႈ တေမီးယူႇ 224 ၵေႃႉ။

တႅၼ်းၽွင်းၵူၼ်းမိူင်းလႄႈတႅၼ်းၽွင်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း သွင်ယၢင်ႇမႃးႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈတႅၼ်းၽွင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (ပျီႇထွင်ႇၸူႉလုတ်ႉတေႃႇ)၊ သွင်ယၢင်ႇမႃးႁူမ်ႈၵၼ် ဢၼ်ပဵၼ်မႃး (ပျီႇထွင်ႇၸူႉလုတ်ႉတေႃႇ)ၼၼ်ႉ မီးၵႃႈႁိုဝ်ၶႃႈလႃႇ၊ မီး 664 ၵေႃႉ၊ ၼႂ်း 664 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈတၢင်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈသေယဝ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈလူႉသဵင်ႈၵႂႃႇသေ ဢမ်ႇလႆႈတႅၼ်းတၢင်ၶိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးမႃးထွၼ်ပႅတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ၼႂ်းတႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် တေမီးယူႇၵူၼ်း 654 ၵေႃႉ။

ၵမ်းၼႆႉၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 မတ်ႉတႃ 436 (ၵ)လႄႈ (ၶ) ၼႄဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ တႃႇတေမူၼ်ႉမႄးလႆႈ ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း မတ်ႉတႃၼိုင်ႈဢၼ်ၵေႃႈလီယဝ်ႉ ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ ၵႂၢမ်းဢွၼ်ႇၶေႃႈၼိုင်ႈၵေႃႈလီယဝ်ႉ ပေႃးပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းမၼ်းၼႆ ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း တႃႇ 75 ဝၢၵ်ႈ (75%) ဢွၼ်ၽွမ်ႉလႆႈၸႂ်သေယိုၼ်ႈတၢင်ႇမႃး ၸင်ႇတေၸၢင်ႈမူၼ်ႉမႄးလႆႈ၊ ၼႆႉဝႃႈတီႈငၢႆႈငၢႆႈမၼ်းၶႃႈ။

ပေႃးၼႆ တႃႇတေမီးမႃးတႅၼ်းၽွင်း 75 ဝၢၵ်ႈလိူဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ သမ်ႉတေမီးလၢႆၵေႃႉၶႃႈလႃႇ၊ ၼႂ်း 654 ၵေႃႉၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလႂ်မီးမႃးၵူၼ်း 492 ၵေႃႉ ၵမ်ႉယၼ်ၸင်ႇတေၸၢင်ႈၶိုင်ႁႃလႆႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ မူၼ်ႉမႄးပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း။ ပေႃးဝႃႈဢမ်ႇမႄးလႆႈၸိူင်ႉၼၼ် တႃႇဝႃႈတေပၼ်ႁႂ်ႈၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်း ယုၵ်ႉတၢင်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈၸွမ်ၽွင်းၽႂ်မၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈၶႃႈ။

ၵႃႈတၵ်းတေလႆႈပွႆႇဢဝ် ပႃႇတီႇဢၼ်ဢွင်ႇပေႉၼၼ်ႉ မၼ်းလိူၵ်ႈၽႂ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမႃး၊ ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၵေႃႉၼၼ်ႉ လိူၵ်ႈၽႂ်ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းၵေႃႈ ၵႃႈတၵ်းတေလႆႈႁပ်ႉဢဝ်ဢၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ယူႇတီႈပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈၼၼ်ႉသမ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢဵၼ်ႁႅင်းၶဝ်မီးဝႆႉၼႂ်းလုမ်း တႅၼ်းၽွင်းၼၼ်ႉ ၵႃႈႁိုဝ်ၶႃႈလႃႇပေႃးၼၼ်။ တီႈတႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ ပေႃးတေမႃးတူၺ်း ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်းမီး 380 ၵေႃႉ၊ ပေႃးၼမ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်းမီး ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 58 ဝၢၵ်ႈ၊ ၾၢႆႇတပ်ႉသမ်ႉမီး 166 ၵေႃႉ 25% ။ ၵမ်းၼႆႉ ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈသမ်ႉမီး 42 ၵေႃႉ၊ ၼႂ်း 42 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈၵႂႃႇပဵၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇသႃႇၼသႃႇ၊ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈသမ်ႉဝႆႉသေၵွၼ်ႇ၊ ၵိုတ်း 40 ၵေႃႉ။ ၼႂ်း 40 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ်မီး 6 ဝၢၵ်ႈ 6% ၵူၺ်း။

ၵမ်းၼႆႉယူႇတီႈၶဝ်ၵူၺ်းမီး 40 ၵေႃႉ ဢၼ်ဝႃႈ 6% ၼၼ်ႉ တႃႇတေပဵၼ်မႃးလႆႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသမ်ႉ တေလႆႈမီး 51 ဝၢၵ်ႈ၊ ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ၽႂ်ပေႉၵေႃႈမၼ်းၵိၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၶႃႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ၼႂ်းႁူဝ်ပၢၵ်ႇတဵမ် (100%)ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလႂ်ဢွင်ႇပေႉ 51 ဝၢၵ်ႈ (51%) ၸင်ႇတေပဵၼ်မႃးလႆႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ယူႇတီႈၶဝ်မီး 6% ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 6 ဝၢၵ်ႈၼၼ်ႉ သမ်ႉတေႁဵတ်းႁိုဝ်ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈ 51 ဝၢၵ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈဝူၼ်ႉတူၺ်း တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ လူဝ်ႇထႅင်ႈ 40 ပၢႆလုမ်းလုမ်းၶႃႈ။

ပေႃးဢဝ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမၼ်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉလူဝ်ႇထႅင်ႈ 450 တဵမ်တဵမ်၊ မိူဝ်ႈလႂ်လႆႈထႅင်ႈ 450 တဵမ် ၸင်ႇတေၸၢင်ႈမူၼ်ႉမႄးပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႄႉပဵၼ်လႆႈယူႇ ပေႃးဝႃႈမီးထႅင်ႈမွၵ်ႈ 300 ပၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေမူၼ်ႉမႄးလႆႈပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းၼၼ်ႉသမ်ႉ မိူဝ်ႈလႂ်မီးထႅင်ႈ 450 ၸင်ႇတေမူၼ်ႉမႄးလႆႈ။ ဢၼ်ၼႆႉတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။

ၵမ်းၼႆႉ ၵွပ်ႈသင်ယူႇတီႈပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈသမ်ႉ ႁတ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်မီးၵူၼ်း 40 ၵေႃႉၵူၺ်း တေဢၢၼ်းပဵၼ်မႃးလႆႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၶဝ်မီးယူႇ 6% ၵူၺ်းသမ်ႉဝႃႈ တေဢၢၼ်းဢွင်ႇပေႉႁႂ်ႈမၼ်းလႆႈ 51% ၵမ်းတေမႃးၼႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸႂ်ယႂ်ႇသင်ၶႃႈလႃႇ၊ ဝႃႈတီႈသိုဝ်ႈၵေႃႈ ၶဝ်ၸႂ်ယႂ်ႇၾၢႆႇ တပ်ႉသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ။ ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉမီး 166 ၵေႃႉ၊ ပေႃးမႃးလေႃးၵၼ်တင်း ၾၢႆႇသၢင်ႇသီႈ USDP မီးယူႇ 40 ၵေႃႉ၊ မၼ်းၵေႃႈတေမီးယူႇ 206 ၵေႃႉ၊ ၵူၺ်း 206 ၵေႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တႃႇတေလႆႈၼိုင်ႈၶိုင်ႈၶွင် 664 ၵေႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉလူဝ်ႇထႅင်ႈမွၵ်ႈ 200 ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ မီးၵူၼ်း 200 ၵူၺ်း၊ ပေႃးဢဝ်ႁူဝ်ၼပ်ႉမၼ်း မၼ်းတေငၢႆႈ ၾၢႆႇသၢင်ႇသီႈမီး 6% ၊ ၾၢႆႇတပ်ႉမီး 25% ၊ ႁူမ်ႈၵၼ်မီး 31% ၊ ၶဝ်လူဝ်ႇလႆႈထႅင်ႈ 20% ၸင်ႇတေၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ 20% ၼႂ်း 664 ၵေႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈတေမီးယူႇႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်းထႅင်ႈ လူဝ်ႇလႆႈဢွင်ႇပေႉထႅင်ႈ။

ပေႃးၼႆ တေႃႈၼင်ႇၾၢႆႇတပ်ႉလႄႈၾၢႆႇသၢင်ႇသီႈ မႃးႁူမ်ႈၵၼ် ယင်းဢမ်ႇဢွင်ႇပေႉလႆႈ ယင်းပႆႇတဵမ်ပေႃးလႆႈ၊ ၶဝ်သမ်ႉၸႂ်ယႂ်ႇဢီႈသင်ထႅင်ႈၶႃႈလႃႇ၊ မိူၼ်ၸိူဝ်းပႃႇတီႇၸိူဝ်းဢၼ်ႁၢမ်ႉ ၸမ်ၸႂ်ၶဝ်တင်းပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈၼၼ်ႉ တေမီးယူႇထႅင်ႈပႃႇတီႇမွၵ်ႈ 20-30 ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းပႃႇတီႇမီးယူႇ 29 ဢၼ် ဢၼ်ၸမ်ၸႂ်ၵၼ်တင်း ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ၶဝ်ဢွင်ႇပေႉၵႃႈႁိုဝ်ၶႃႈလႃႇ ပေႃးမႃးတူၺ်း ၼႂ်းဢၼ်မီး 29 ပႃႇတီႇၼၼ်ႉ ဢၼ်ဢွင်ႇပေႉမိူဝ်ႈ 2015 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသွမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈ မႃးႁူမ်ႈၵၼ်မီးယူႇ 6 ပႃႇတီႇ ပႃးတင်းပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈမီး 7 ပႃႇတီႇၵူၺ်းၶႃႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈၼႂ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ဢွင်ႇပေႉၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈသမ်ႉ မီးလၢႆပႃႇတီႇၶႃႈလႃႇ၊ 1.တေမီးပႃႇတီႇ တူၼ်ႈၶဝ်ႈ မီးဝႆႉ 1 တီႈၼင်ႈၵူၺ်း၊ 2.တေမီးထႅင်ႈပႃႇတီႇ (လူႇသိုဝ်ႇ)ၶဝ် ဢၼ်ဝႃႈပႃႇတီႇၵၢင်ႇထိူၵ်း တေမီး 2 တီႈၼင်ႈ။ 3.တေမီးထႅင်ႈ ပဢူဝ်းဢမျူဝ်းတႃးဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉပႃႇတီႇ တွင်ႇသူႇၶဝ် တေမီးယူႇ 4 တီႈၼင်ႈ။ ဢၼ်ၼႂ်းလုမ်းတႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ၸိူဝ်းပဵၼ်ဢူၺ်းလီၶဝ် ဢွင်ႇပေႉဝႆႉၼၼ်ႉ တေမီးယူႇ 7 တီႈၼင်ႈၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈ။

ပေႃးၼႆ ယူႇတီႈပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈမီးယူႇ 42 တီႈၼင်ႈ၊ ၸုမ်းဢူၺ်းလီၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်မီးၵူၼ်း 29 ပႃႇတီႇၼၼ်ႉ မႃးႁူမ်ႈၵၼ်တင်းသဵင်ႈ သမ်ႉၵူၺ်းမီး 7 တီႈၼင်ႈ၊ ၶဝ်သွင်ၸုမ်းႁူမ်ႈၵၼ် ဝႆႉဝႃႈမီး 50 ၵွၼ်ႇၶႃႈလႃႈ ၼႂ်းၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းသမ်ႉမီးယူႇ 166 ၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမီး 200 ၵူၺ်း၊ တႃႇတေဢွင်ႇပေႉ တိုၵ်ႉလူဝ်ႇထႅင်ႈ 200 ၵေႃႉလုမ်းလုမ်းၶႃႈ။ ပေႃးၼႆ ယူႇတီႈပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ တေပဵၼ်မႃးလႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵႆသေၵႆယဝ်ႉ၊ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉမုင်ႈႁၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။

ၵွပ်ႈသင်ၶႃႈလႃႇ ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈၼႆႉ ယူႇႁင်းမၼ်း မၼ်းတေဢမ်ႇဢွင်ႇပေႉလႆႈ ႁူႉယူႇ မၼ်းသမ်ႉၵႂႃႇၸႂ်ပိုင်ႈတီႈ တပ်ႉမတေႃႇသေယဝ်ႉ တႃႇတေပဵၼ်မႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၵမ်းၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ပႃႇတီႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းသမ်ႉဝႃႈ တေႁူမ်ႈၵၼ်တင်းပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈသေ တေတုၵ်းဢဝ်ႁႂ်ႈလႆႈ သုၼ်ႇဢၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈလိူၵ်ႈၸွမ်ၽွင်းႁင်းၵူၺ်း၊ ႁႂ်ႈလႆႈတင်ႈပဵၼ်ၶုၼ်ၽွင်းလူင်ႁင်းၵူၺ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇဢီႈသင်ၶႃႈလႃႇ၊ ပဵၼ်တႃႇၵူၼ်းမိူင်းယူႇတႄႉၶႃႈႁႃႉ၊ ယူႇတီႈသၢင်ႇသီႈတႄႉဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဝႃႈၵႂႃႇႁူမ်ႈတင်းတပ်ႉသိုၵ်းတႄႉ ႁဝ်းတိုၼ်းပဵၼ်လႆႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢိူဝ်ႈ၊ တေဝႆႉၸႂ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈၼႄႇ၊ တီႈၼႆႈမၼ်းတေမီးၶေႃႈထၢမ်မႃးယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈတႄႇႁူဝ်ၵႂၢမ်းၼၼ်ႉႁဝ်းဝႃႈ မိူဝ်ႈ 2010 တေႃႇထိုင် 2015 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ ပဵၼ်တူဝ်ပဵၼ်တိၼ်ႇ ပဵၼ်ၵဝ်ႉပဵၼ်ၵၼ်းမႃး ႁဵတ်းသင်မိူဝ်ႈယၢမ်းၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ် သမ်ႉဢမ်ႇမူၼ်ႉမႄးမႃး ပိူဝ်ႈတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်း တေလႆႈလိူၵ်ႈတင်ႈၸွမ်ၽွင်း ႁင်းၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉၶႃႈလႃႇ ၼႆႉပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ၵမ်းၼႆႉ ယူႇတီႈပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ၊ ၵႂႃႇႁူမ်ႈတင်းတပ်ႉသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ ၸင်ႇတေႁူမ်ႈပဵၼ်လႆႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈသမ်ႉ တိုၵ်ႉဝႃႈဢၢၼ်းႁပ်ႉယူႇၼၼ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇဢီႈသင်ၶႃႈလႃႇ၊ တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1958 ယၢမ်ႈယိုတ်းဢဝ်ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃး၊ ၽႅဝ်မႃးပီ 1962 ဢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶႃႈတၢႆႁဵတ်းတီႈ ၶႆႇသႅင်ၽၼ်းၶမ်း ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၶိူဝ်းၶုၼ်ၶွင်တႆးႁဝ်း ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းၵူႈလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း သိမ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽႂ် ပဵၼ်ၸုမ်းလႂ် ၸွင်ႇဢမ်ႇၸႂ်ႈတပ်ႉမတေႃႇၵူၺ်းၶႃႈႁိုဝ်။

တေႃႇထိုင် 1974 မႃးယႃႉပႅတ်ႈလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်၊ ယႃႉပႅတ်ႈၵတိၵႂၢမ်းမၼ်ႈပၢင်လူင်သေယဝ်ႉ မႃးၸႅၵ်ႇပဵၼ် 7 တိူင်း 7 မိူင်းၼႆႉပဵၼ်ၽႂ်၊ ၸွင်ႇဢမ်ႇၸႂ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ တပ်ႉမတေႃႇၼႆႉ ၵူၺ်းၶႃႈႁိုဝ်။ ထိုင်မႃး 1987 ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ပေႃးလႆႈယဵၼ်းပဵၼ်မိူင်းၵူၼ်းၽၢၼ်ၵွတ်းႁဵၼ်ႈ တိူၵ်ႈတႅၵ်ႉ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်းလႂ် ပဵၼ်ၽႂ်ႁဵတ်း ပဵၼ်တပ်ႉမတေႃႇႁဵတ်းမႃးၵူၺ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၶႃႈႁိုဝ်။

လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ၵႂၢမ်းမၼ်ႈပၢင်လူင် ၵတိပၢင်လူင် ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်မႃးဝႃႈ တေႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေ တေမီးႁႂ်ႈမီးထၢၼ်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်သေယဝ်ႉ ၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵႂႃႇ ႁႂ်ႈမၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ မုၼ်းလႅင်း ၵတ်းယဵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢၼ်မႃးယႃႉလူႉပႅတ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶိူဝ်းလဵဝ် ၸုမ်းလဵဝ် ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၵႂႃႇ ယႃႇႁႂ်ႈပေႃးၵႂႃႇၸွမ်းလႆႈသဵၼ်ႈတၢင်း ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽႂ်ၵေႃႉယႃႉလူႉ ပဵၼ်တပ်ႉမတေႃႇႁဵတ်းမႃးၵူၺ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၶႃႈႁိုဝ်။

ပေႃးၼၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်းလၢင်း ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ပိူဝ်ႈတႃႇလုၵ်ႈလၢင်းၵၢင်တဝ်ႈ ၸိူဝ်ႉသိုပ်ႇၶိူဝ်းတႅၼ်းႁဝ်းတေၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ တေလႆႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈၽွၼ်းၵၢၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇသေယဝ်ႉ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းမီးသုၼ်ႇၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၵႃႈၸူဝ်ႈၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇတိုၵ်ႉမႃးပဵၼ်ၶုၼ်ယူႇ ႁဝ်းၶႃႈတိုၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈၼႆ ႁူႉၸၵ်းၵၼ်ယူႇသေတႃႉ သမ်ႉတိုၵ်ႉဝႃႈတေႁူမ်ႈတင်း ၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇသေယဝ်ႉ တေၵႂႃႇၸုၼ်ႉတူဝ်ၸုၼ်ႉၸႂ်ႁဵတ်းၸွမ်း ပိူဝ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းႁိုဝ်ႉ၊ ပိူဝ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈပဵၼ် ၶုၼ်ၽွင်းလူင်ႁိုဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇ သင်ၶႃႈလႃႇ၊ ၸွင်ႇၸႂ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႃႈႁိုဝ်။

ၵွမ်ႉပိူဝ်ႈဢတ်ႉတတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵွမ်ႉပိူဝ်ႈတၢင်းဝူၼ်ႉတၢင်းၶႂ်ႈလႆႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵေႃႉလဵဝ်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ တေသိုပ်ႇဢဝ်သုၼ်ႇလႆႈၶွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်မီးမႃးၸဵမ်ပိုင်းၼၼ်ႉ မူၺ်ႉဝၢႆးႁၢႆသေယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသၢႆတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း ပေႃးလပ်းသိင်ႇမိုတ်းၵႂႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆးတၢင်းမၼ်းၶႃႈယူဝ်ႉ ၼႆၵေႃႈယူဝ်မီးၵူၼ်း(လူၽၢၼ်)ထိုင်မႃး၊ လုၵ်ႈလၢၼ်ဢၼ်တေမႃးသိုပ်ႇသႅၼ်းႁဝ်းၶႃႈၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁၼ်ထိုင်မႃးၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ်မီးမႃးယဝ်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ပူၵ်းသူၼ်းၵၼ်ၼင်ႇၼႆသေယဝ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆႈ။ မႂ်ႇသုင်ၵၼ်ၵူႈၵေႃႉၶိင်းၵူၼ်းသေၵမ်းၶႃႈ။

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း 19/6/2020

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း